ممتازالعلماء: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | '''سید محمدتقى بن حسین''' معروف به '''«ممتاز العلماء»''' (م، ۱۲۸۹ ق) | + | '''سید محمدتقى بن حسین''' معروف به '''«ممتاز العلماء»''' (م، ۱۲۸۹ ق)، نوۀ [[سید دلدار علی نقوی|سید دلدار علی]]، فقیه و حکیم نامدار [[شیعه]] در قرن سیزدهم هجرى در هند و از شاگردان [[شیخ محمدحسن نجفی]] بود. ممتاز العلماء در علوم عقلی و نقلی مهارت داشت و کتابخانه او از مهمترین کتابخانههاى هند به شمار مىرفت. از ایشان آثار ارزشمندى مانند «ارشاد المؤمنین» و «حدیقة الواعظین» به جاى مانده است. |
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
| − | ||نام کامل = سید محمدتقى | + | ||نام کامل = سید محمدتقى ممتازالعلماء |
||تصویر= | ||تصویر= | ||
||زادروز = ۱۲۱۱ قمری | ||زادروز = ۱۲۱۱ قمری | ||
| سطر ۹: | سطر ۹: | ||
|اساتید = [[شیخ محمدحسن نجفی]]،... | |اساتید = [[شیخ محمدحسن نجفی]]،... | ||
|شاگردان = | |شاگردان = | ||
| − | |آثار = ارشاد المؤمنین، حدیقة الواعظین، | + | |آثار = ارشاد المؤمنین، ارشاد المبتدین، حدیقة الواعظین، منهج الطاعات، ینابیع الانوار، هدایت الآثار،... |
}} | }} | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه == | ||
| − | سید محمدتقی فرزند علامه سید حسین فرزند [[سید دلدار علی نقوی|سید دلدار]]، از علما و مشاهیر بزرگ [[شیعه]] در کشور هندوستان بود. وی ابتدا در نزد | + | سید محمدتقی فرزند علامه سید حسین فرزند [[سید دلدار علی نقوی|سید دلدار]]، از علما و مشاهیر بزرگ [[شیعه]] در کشور هندوستان بود. وی ابتدا در نزد پدر و عموهای خویش سطوح [[فقه|فقهی]] و مقدمات علوم را به پایان برد و سپس چند سالی در [[نجف]] اشرف از اساتید متعدد به خصوص [[شیخ محمدحسن نجفی]] (صاحب جواهر) برخوردار گشت و از آن جناب به اخذ اجازه [[اجتهاد]] نائل آمد. |
| − | ممتاز العلما | + | بیشتر سنوات عمر ممتاز العلما در هندوستان (لکهنو) سپری شد و در عداد مدرسین بزرگ و مروجین به شمار آمد. او علاقه مفرطی به جمعآوری کتابهای مختلف علمی و دینی داشت و با همکاری علما و خویشان دانش دوست خود، کتابخانه بزرگی در کشور هند تأسیس نمود و کتابهای بسیاری در آن گردآوری کرد. |
مولانا سید آقا مهدی در کتاب خود «تاریخ کاخونچکان ورق» کتابخانه ممتاز العلماء را چنین معرفی کرده است: «کتابخانه ممتاز العلماء مجموعه ای از کتب اسلامی در زمینه های مختلف [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[فقه]]، [[حدیث]]، [[علم کلام|کلام]] و مناظره است؛ که بیشتر نسخ موجود در این کتابخانه از نوادر نسخی است که در کشورهای دیگر به زحمت به دست می آید. از جمله نسخ نادر این کتابخانه تفسیر ثعلبی است که تاریخ کتابت آن حدود صد سال پس از وفات مؤلف است. همچنین [[صحیفه سجادیه (کتاب)|صحیفه سجادیه]] به نظر [[شهید اول]]، تفسیر منبع عیون المعانی و فقه رضوی منقول از نسخه اصل و صدها کتاب و نسخه دیگر از جمله نفایس این گنجینه بزرگ اسلامی است. در سال ۱۸۵۷م. که میراث فرهنگی [[اسلام]] توسط انگلیس ها به غارت می رفت، به این کتابخانه نیز حمله شد، اما غارتگران نتوانستند از این گنجینه کتابی خارج کنند. مجموعه نسخ موجود در کتابخانه تا سال ۱۳۵۰ق، ۴۲۴۱ نسخه بوده است». | مولانا سید آقا مهدی در کتاب خود «تاریخ کاخونچکان ورق» کتابخانه ممتاز العلماء را چنین معرفی کرده است: «کتابخانه ممتاز العلماء مجموعه ای از کتب اسلامی در زمینه های مختلف [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، [[فقه]]، [[حدیث]]، [[علم کلام|کلام]] و مناظره است؛ که بیشتر نسخ موجود در این کتابخانه از نوادر نسخی است که در کشورهای دیگر به زحمت به دست می آید. از جمله نسخ نادر این کتابخانه تفسیر ثعلبی است که تاریخ کتابت آن حدود صد سال پس از وفات مؤلف است. همچنین [[صحیفه سجادیه (کتاب)|صحیفه سجادیه]] به نظر [[شهید اول]]، تفسیر منبع عیون المعانی و فقه رضوی منقول از نسخه اصل و صدها کتاب و نسخه دیگر از جمله نفایس این گنجینه بزرگ اسلامی است. در سال ۱۸۵۷م. که میراث فرهنگی [[اسلام]] توسط انگلیس ها به غارت می رفت، به این کتابخانه نیز حمله شد، اما غارتگران نتوانستند از این گنجینه کتابی خارج کنند. مجموعه نسخ موجود در کتابخانه تا سال ۱۳۵۰ق، ۴۲۴۱ نسخه بوده است». | ||
| − | این سید عالی مقام پس از عمری خدمات گوناگون به شیعیان و مسلمانان هندوستان، سرانجام در ۷۸ سالگى در اواسط [[ماه رمضان]] ۱۲۸۹ وفات نمود و فرزندش سید محمدابراهیم معروف به شمس العلماء به جنازۀ پدر نماز خواند و با احترام در [[حسینیه]] معروف لکهنوى هند جنب علمای دیگر مدفون گشت. | + | این سید عالی مقام پس از عمری خدمات گوناگون به شیعیان و مسلمانان هندوستان، سرانجام در ۷۸ سالگى در اواسط [[ماه رمضان]] ۱۲۸۹ وفات نمود و فرزندش سید محمدابراهیم معروف به شمس العلماء به جنازۀ پدر [[نماز میت|نماز]] خواند و با احترام در [[حسینیه]] معروف لکهنوى هند جنب علمای دیگر مدفون گشت. |
| − | مرحوم [[محمدعلی مدرس تبریزی|مدرس تبریزی]] در «[[ریحانة الادب|ریحانة الادب]]» می نویسد: سید محمدابراهیم فرزند سید محمدتقی یکی از اعلام معروف و مشاهیر [[سادات]] هندوستان در اواخر قرن سیزدهم هجری بوده که وی نیز مانند پدرش در علوم نقلی و عقلی مهارت کافی به دست آورد و آثاری مانند: بضاعة مزجاة، نور الابصار، | + | مرحوم [[محمدعلی مدرس تبریزی|مدرس تبریزی]] در «[[ریحانة الادب|ریحانة الادب]]» می نویسد: سید محمدابراهیم فرزند سید محمدتقی یکی از اعلام معروف و مشاهیر [[سادات]] هندوستان در اواخر قرن سیزدهم هجری بوده که وی نیز مانند پدرش در علوم نقلی و عقلی مهارت کافی به دست آورد و آثاری مانند: بضاعة مزجاة، نور الابصار، دُرّ و یاقوت، لمعه ناصریه و ... را در علم کلام و فقه و تفسیر از خویش به یادگار گذاشت. |
== آثار و تألیفات == | == آثار و تألیفات == | ||
| سطر ۳۸: | سطر ۳۸: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *سایت شعائر. | + | *"ممتاز العلماء"، سایت شعائر. |
| − | *پایگاه خبری نسخ خطی (بساتین) | + | *"نگاهی به کتابخانههای مسلمانان در هند"، پایگاه خبری نسخ خطی (بساتین). |
[[رده:علمای قرن سیزدهم]] | [[رده:علمای قرن سیزدهم]] | ||
| − | [[رده: | + | [[رده:علماء شیعه]] |
[[رده:متکلمان]] | [[رده:متکلمان]] | ||
[[رده:فقیهان]] | [[رده:فقیهان]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۱۴
سید محمدتقى بن حسین معروف به «ممتاز العلماء» (م، ۱۲۸۹ ق)، نوۀ سید دلدار علی، فقیه و حکیم نامدار شیعه در قرن سیزدهم هجرى در هند و از شاگردان شیخ محمدحسن نجفی بود. ممتاز العلماء در علوم عقلی و نقلی مهارت داشت و کتابخانه او از مهمترین کتابخانههاى هند به شمار مىرفت. از ایشان آثار ارزشمندى مانند «ارشاد المؤمنین» و «حدیقة الواعظین» به جاى مانده است.
| نام کامل | سید محمدتقى ممتازالعلماء |
| زادروز | ۱۲۱۱ قمری |
| زادگاه | هند |
| وفات | ۱۲۸۹ قمری |
| مدفن | لکهنو، هند |
|
| |
| اساتید |
شیخ محمدحسن نجفی،... |
|
| |
| آثار |
ارشاد المؤمنین، ارشاد المبتدین، حدیقة الواعظین، منهج الطاعات، ینابیع الانوار، هدایت الآثار،... |
زندگینامه
سید محمدتقی فرزند علامه سید حسین فرزند سید دلدار، از علما و مشاهیر بزرگ شیعه در کشور هندوستان بود. وی ابتدا در نزد پدر و عموهای خویش سطوح فقهی و مقدمات علوم را به پایان برد و سپس چند سالی در نجف اشرف از اساتید متعدد به خصوص شیخ محمدحسن نجفی (صاحب جواهر) برخوردار گشت و از آن جناب به اخذ اجازه اجتهاد نائل آمد.
بیشتر سنوات عمر ممتاز العلما در هندوستان (لکهنو) سپری شد و در عداد مدرسین بزرگ و مروجین به شمار آمد. او علاقه مفرطی به جمعآوری کتابهای مختلف علمی و دینی داشت و با همکاری علما و خویشان دانش دوست خود، کتابخانه بزرگی در کشور هند تأسیس نمود و کتابهای بسیاری در آن گردآوری کرد.
مولانا سید آقا مهدی در کتاب خود «تاریخ کاخونچکان ورق» کتابخانه ممتاز العلماء را چنین معرفی کرده است: «کتابخانه ممتاز العلماء مجموعه ای از کتب اسلامی در زمینه های مختلف تفسیر، فقه، حدیث، کلام و مناظره است؛ که بیشتر نسخ موجود در این کتابخانه از نوادر نسخی است که در کشورهای دیگر به زحمت به دست می آید. از جمله نسخ نادر این کتابخانه تفسیر ثعلبی است که تاریخ کتابت آن حدود صد سال پس از وفات مؤلف است. همچنین صحیفه سجادیه به نظر شهید اول، تفسیر منبع عیون المعانی و فقه رضوی منقول از نسخه اصل و صدها کتاب و نسخه دیگر از جمله نفایس این گنجینه بزرگ اسلامی است. در سال ۱۸۵۷م. که میراث فرهنگی اسلام توسط انگلیس ها به غارت می رفت، به این کتابخانه نیز حمله شد، اما غارتگران نتوانستند از این گنجینه کتابی خارج کنند. مجموعه نسخ موجود در کتابخانه تا سال ۱۳۵۰ق، ۴۲۴۱ نسخه بوده است».
این سید عالی مقام پس از عمری خدمات گوناگون به شیعیان و مسلمانان هندوستان، سرانجام در ۷۸ سالگى در اواسط ماه رمضان ۱۲۸۹ وفات نمود و فرزندش سید محمدابراهیم معروف به شمس العلماء به جنازۀ پدر نماز خواند و با احترام در حسینیه معروف لکهنوى هند جنب علمای دیگر مدفون گشت.
مرحوم مدرس تبریزی در «ریحانة الادب» می نویسد: سید محمدابراهیم فرزند سید محمدتقی یکی از اعلام معروف و مشاهیر سادات هندوستان در اواخر قرن سیزدهم هجری بوده که وی نیز مانند پدرش در علوم نقلی و عقلی مهارت کافی به دست آورد و آثاری مانند: بضاعة مزجاة، نور الابصار، دُرّ و یاقوت، لمعه ناصریه و ... را در علم کلام و فقه و تفسیر از خویش به یادگار گذاشت.
آثار و تألیفات
ممتاز العلماء آثار مهمی به رشته تحریر برد که از آن جمله است:
- ارشاد المبتدین،
- ارشاد المؤمنین،
- ظهیر الشیعه فى احکام الشریعة،
- حدیقة الواعظین،
- غوث اللائذین،
- منتخب الآثار،
- منهج الطاعات،
- ینابیع الانوار،
- هدایت الآثار.
منابع
- "ممتاز العلماء"، سایت شعائر.
- "نگاهی به کتابخانههای مسلمانان در هند"، پایگاه خبری نسخ خطی (بساتین).
