سید محمد حسینی شاهرودی

آیت‌ الله‌ سید محمد حسینی شاهرودى (۱۳۰۴ - ۱۳۹۸ ش) فرزند سید محمود شاهرودی، از فقها و مراجع شیعه معاصر و از شاگردان آیت الله میرزا هاشم آملی بود. وی سالها در مسجد هندی در حوزۀ علمیۀ نجف و بعد از آن در حوزه قم، دروس خارج فقه و اصول تدریس می‌کرد. کمک به ساخت مساجد، حسینیه‌ها، مدارس علمیه، کتابخانه‌ها، و مراکز بهداشتى، از جمله خدمات اجتماعی مرحوم شاهرودى است.

نام کامل	سید محمد حسینى شاهرودى
زادروز	۱۳۰۴ شمسی
زادگاه	نجف
وفات	۱۳۹۸ شمسی
مدفن	قم، حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
اساتید	سید محمود شاهرودی، آیت الله میرزا هاشم آملی، شیخ عبدالحسین رشتى،...
شاگردان
آثار	توضیح مناسک حج، رساله توضیح المسائل، کتاب الصوم، دروس فی احکام النساء،...

ولادت و خاندان

سید محمد حسینى شاهرودى، در ماه جمادى الاول سال ۱۳۴۴ هجرى قمرى، در نجف اشرف دیده به جهان گشود.

پدرش مرحوم آیت الله سید محمود شاهرودی، از لحاظ عدالت و زهد و فقاهت، زبانزد خاص و عام بود و پس از فوت مرحوم آیت الله سید ابوالحسن اصفهانی، سال‌هاى متمادى زعامت دینى و علمی ‌‌و مرجعیت عامه حوزه‌هاى علمیه و جهان تشیع را بر عهده داشت.

تحصیل و اساتید

سید محمد شاهرودى مقدمات را نزد والد بزرگوار خود و همچنین شیخ على شهر بابکى و شیخ شمس زنجانى که از اساتید مبرز علم منطق بود فراگرفت.‌‌ بعضى از دروس سطح مانند رسائل و مکاسب را نزد پدرش به صورت خصوصى فراگرفت و کتاب کفایة الاصول را نزد آیت الله میرزا هاشم آملی و آیت الله شیخ عبدالحسین رشتى حاضر شد.

وی در سال ۱۳۶۰ هجرى قمرى، در سن شانزده سالگى به آخرین مرحله دروس حوزوى یعنى درس خارج قدم نهاد و از محضر درس آیت الله سید محمود شاهرودى بهره کافى برد، تا این که خود به درجات عالیه اجتهاد نائل آمد و در عین حال تا آخرین جلسات درس والد معظم خود شرکت نمود و تقریرات درس اصول و فقه ایشان را به رشته تحریر درآورد.

ایشان همچنین از آیت الله سید جمال الدین گلپایگانى، اجازه اجتهاد دریافت نمود.

فعالیت‌های علمی

تقریرات درس خارج:

سید محمد شاهرودى هر روزه پس از اتمام درس خارج پدرش آیت الله سید محمود شاهرودى، بلافاصله جلسه دیگرى تشکیل داده و درس را از ابتدا شرح می‌‌نمود و کاملاً توضیح می‌‌داد و عده زیادى از بیانات ایشان استفاده می‌‌بردند.

شرکت در مجلس استفتاء:

وی همچنین از ارکان مجلس استفتاء مرحوم والدش بود، که در این مجلس استفتاءاتى که از طرف شیعیان نقاط مختلف جهان که از مقلدین آن مرحوم بودند می‌‌رسید پاسخ داده می‌‌شد.‌‌ مرحوم آیت الله شاهرودى ایشان را شایسته تقلید دیدند و در سال ۱۳۸۸ هجرى قمرى مقلدین خود را در احتیاطات مسائل شرعى به فرزند برومند خود ارجاع دادند و بدین جهت بود که عده‌اى از مؤمنین پس از ارتحال آن مرجع عالیقدر در سال ۱۳۹۴ هجرى قمرى، به تقلید فرزند ایشان گرویدند.‌‌ پس از آن به درخواست عده کثیرى از مؤمنین از ایران و عراق و کشورهاى دیگر در سال ۱۳۹۸ هجرى قمرى، رساله عملیه ایشان به زبان فارسى و عربى، در نجف اشرف به چاپ رسید.

تدریس خارج فقه و اصول:

سید محمد شاهرودى اولین جلسات تدریس خارج را تقریباً در سال ۱۳۸۳ هجرى قمرى، در سن ۳۹ سالگى و در مسجد هندى که از مهمترین مراکز تدریس در حوزه علمیه نجف اشرف به شمار می‌‌رفت شروع کرد. ایشان در سال ۱۴۰۰ قمرى به ایران آمد و در شهر مقدس قم رحل اقامت افکند و به تدریس فقه و اصول و تربیت و تهذیب شاگردان پرداخت و منشأ خیرات و برکات و خدمات کثیره و حل مشکلات شرعى و اجتماعى شد.

آثار و تألیفات

تألیفات چاپ شده:

1. «ذخیرة المؤمنین لیوم الدین» رساله عملیه به زبان عربى؛
2. «توضیح مناسک الحج» مناسک حج به زبان عربى؛
3. «دروس فی احکام النساء» به زبان عربى؛
4. «کتاب الطهارة» تقریرات بحث خارج فقه ایشان است.
5. «کتاب الصوم» احکام روزه به زبان عربى؛
6. «رساله توضیح المسائل» رساله عملیه به زبان فارسى؛
7. «توضیح مناسک حج» احکام حج به زبان فارسى؛
8. «رساله توضیح المسائل» به زبان اردو؛
9. کتاب استفتائات فارسى؛
10. کتاب درس‌هایى ویژه بانوان؛
11. «رساله مختصر الاحکام» به زبان اردو.

تألیفات مخطوط:

1. حاشیه بر عروة الوثقى؛
2. کتاب فى الحدود؛
3. تقریرات مرحوم آیت الله سید محمود شاهرودى؛
4. کتاب استفتاءات به زبان عربى که در دست چاپ است.

خدمات اجتماعى

آیت الله سید محمد شاهرودى در زمان مرجعیت مرحوم والد خود به موازات اشتغالات علمی‌‌، در خدمات وسیعى که از سوى بیت رفیع آن مرحوم به جهان تشیع ارائه می‌‌شد، نقش بسزائى داشت. برخی از خدمات ایشان براى جامعه اسلامی‌‌ عبارت است از:

• کمک به طلاب حوزه‌هاى علمیه؛
• واگذارى اراضى جهت منزل مسکونى طلاب؛
• کمک به ساخت مساجد، حسینیه‌ها، مدارس علمیه، کتابخانه‌ها، بیمارستان‌ها، مراکز بهداشتى مثل حمام و غیره بخصوص در روستاها و مناطق محروم؛
• کمک به مجالس تعظیم شعائر مانند مجالس سوگوارى و اعیاد و کمک به مراکز مذهبى فرهنگى و مجتمع‌هاى اسلامی‌‌ در داخل و خارج‌‌ کشور.

ویژگی‌هاى اخلاقى

ایشان اسوه زهد، اخلاص، تقوى، حسن خلق، برخورد خوب و گشاده روئى با مردم بودند و از هرگونه تکبّر و توجّه به مادّیات منزّه بودند، در مقابل مؤمنین به قدرى متواضع و فروتن بودند که هر شخصى در اوّلین برخورد مجذوب اخلاق ایشان مى شد. معظّم له همواره به کوچک و بزرگ ابتدا به سلام کرده، و کراراً مشاهده می شد که با خادمان خود بر سر یک سفره می نشستند. هیچ گاه از همنشینى و هم صحبت شدن با فقرا و مستضعفین دورى نمى کردند و در مجالس آنها شرکت مى کردند. در مباحثات علمى به طرف مقابل احترام گذاشته و در کمال صبر و متانت به سخنان وى گوش مى دادند و پس از اتمام با لحنى آرام شروع به جواب مى کردند. در برخورد با مشکلات و گرفتاریهاى مردم با صبر و حوصله بسیار به حلّ و فصل آنها مى پرداختند.

معظّم له به تبعیّت از سیره ائمه اطهار (علیهم السلام) از قدیم الایّام به اکرام و مهمان نوازى اهتمام ورزیده و در منزل خود را باز گذارده بودند. ایشان ملجأ و مأواى مستضعفین و درماندگان بودند و لذا بیت رفیع ایشان همواره پذیراى عده زیادى از گرفتاران و مبتلایان و ابناء السبیل بود که هر کدام را به فراخور حال و به حسب امکانات مساعدت کرده و گرفتارى آنها را حل مى کردند.

از خصوصیات بارز ایشان، اهتمام به شؤون طلاب علوم دینى بود که تا حدّ توان از هر نحو کمک به آنان مضایقه نمى کردند، و در صرف سهم مبارک امام (علیه السلام) مى فرمودند: اولویت با طلاّب فقیر و محصّل است، و هر گاه مبالغى از حقوق شرعیّه را نزد ایشان مى آوردند فوراً آن را به مستحقّین از روحانیون و پس از آن به موارد مقرّره شرعیّه تقسیم مى کردند.

از صفات حسنه ایشان مداومت بر مستحبّات و ترک مکروهات و صبر در عبادت و اقامه نمازهاى مستحبّى و تلاوت قرآن و خواندن ادعیه مأثوره و زیارات و توسّلات به معصومین (علیهم السلام) بود. عشق و علاقه بى حدّ ایشان نسبت به پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) و اهل بیت (علیهم السلام) زبانزد خاص و عام است. ایشان از ایام قدیمه در نجف اشرف علاوه بر آنکه ملتزم به شرکت در مجلس هفتگى توسّل به ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) بودند، در منزل خود نیز شب هاى جمعه مجلس عزادارى و توسل برقرار کرده و تعظیم شعائر اسلامى مى کردند.

وفات

مرحوم آیت‌الله حسینی شاهرودی در ۱۶ تیر ۱۳۹۸ شمسی در سن ۹۴ سالگی در تهران درگذشت. پیکر ایشان به قم منتقل گردید و در حرم حضرت معصومه (سلام الله علیها) به خاک سپرده شد.

منابع

• سایت آيت الله سيد محمد حسينى شاهرودى

آرشیو عکس و تصویر

• 

  سید محمد حسینی شاهرودی و فرزندانشان

• 

  سید محمد حسینی شاهرودی در لباس احرام حج

• 

  سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  تدریس درس خارج توسط سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  سید محمد حسینی شاهرودی در مسیر پیاده روی کربلا

• 

  از راست: علی فلسفی تنکابنی، حسن‌علی مروارید، سید حسین موسوی شاهرودی و سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  سید محمود حسینی شاهرودی و سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  از راست: سید علی حسینی سیستانی، سید ابوالقاسم موسوی خویی، ناشناس و سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  از راست: سید محمد حسینی شاهرودی، شهید سید محمدباقر حکیم، سید علیرضا حائری، ناصر مکارم شیرازی، ناشناس و سید محمود هاشمی شاهرودی

• 

  سید رضا موسوی صدر و سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  از راست: محمد رحمتی، محمدمهدی شمس الدین، سید محمد حسینی شاهرودی و ناشناس

• 

  سید محمد حسینی شاهرودی

• 

  تشییع پیکر سید محمد حسینی شاهرودی در قم