عقبة بن سمعان: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''«عقبة بن سمعان»''' غلام [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]] -همسر [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیهالسلام- بود که همراه کاروان حسینی از [[مدینه|مدینه]] به [[مکه|مکه]] و سپس به [[عراق]] آمد. برخی مورخان گویند وی بعد از واقعه [[روز عاشورا|عاشورا]] زنده ماند و وقایع را گزارش کرده است. اما برخی علمای [[شیعه]] معتقدند او در [[کربلا]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید و نام او در «[[زیارت رجبیه امام حسین علیه السلام|زیارت رجبیه]]» نیز آمده است. | |
== عقبة بن سمعان در حادثه کربلا == | == عقبة بن سمعان در حادثه کربلا == | ||
| − | طبری گوید: [[عمر بن سعد]]، عقبة بن سمعان غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی و مادر [[حضرت سکینه سلام الله علیها|سکینه]]، دختر حسین علیه | + | [[محمد بن جریر طبری|طبری]] گوید: [[عمر بن سعد]]، عقبة بن سمعان -غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی و مادر [[حضرت سکینه سلام الله علیها|سکینه]]، دختر [[امام حسین|حسین]] علیه السلام- را دستگیر کرد و گفت: چکاره ای؟ گفت: بنده ای مملوکم، پس رهایش کرد.<ref>تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۴۷؛ الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۸۰.</ref> [[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]] نیز این مطلب را در «[[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]]» به نقل از طبری و [[عزالدین ابن اثیر|جزری]] آورده است.<ref> نفس المهموم، ص ۲۹۸. </ref> |
| − | [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در [[تنقيح المقال فى علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]] گوید: طبری و دیگر مورخان واقعه از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته می شود که عقبه غلام [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]]، همسر امام حسین علیه السلام، بود و خدمتکاری و رکابداری اسب هایش را بر عهده داشت. چون | + | [[عبدالله مامقانی|مامقانی]] در «[[تنقيح المقال فى علم الرجال (کتاب)|تنقیح المقال]]» گوید: طبری و دیگر مورخان واقعه [[عاشورا]]، از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته می شود که عقبه غلام [[رباب همسر امام حسین علیه السلام|رباب]]، همسر [[امام حسین]] علیه السلام، بود و خدمتکاری و رکابداری اسب هایش را بر عهده داشت. چون امام حسین علیه السلام به شهادت رسید، بر اسبی نشست و گریخت؛ کوفیان او را گرفتند. پس از آن که مدعی شد غلام رباب -دختر امرؤ القیس کلبی همسر امام حسین علیه السلام است-، رهایش کردند. وی به نقل رویدادها همان طور که اتفاق افتاده بود پرداخت و اخبار [[کربلا]] از او گرفته شده است.<ref> تنقیح المقال، ج ۲، ص ۲۵۴، حدیث ۷۹۶۹. </ref> |
| − | اما برخی از علمای ما به استناد سلامی که در زیارت حسین علیه السلام (روز و شب اول رجب و شب نیمه شعبان)<ref> | + | اما برخی از علمای ما به استناد سلامی که در [[زیارت امام حسین]] علیه السلام (روز و شب اول [[رجب]] و شب نیمه [[شعبان]])<ref> بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۳۳۶ ۳۴۱، حدیث ۱ به نقل از سید بن طاوس.</ref> بر عقبه وارد شده است، بر این باورند که او نیز در زمره [[شهدای کربلا]] است. از جمله این عالمان، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]] است، آن جا که در «[[معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة (کتاب)|معجم رجال الحدیث]]» در مورد عقبة می گوید: از یاران حسین علیه السلام... در حضور آن حضرت به شهادت رسید و سلام بر او در [[زیارت رجبیه امام حسین علیه السلام|زیارت رجبیه]] آمده است: «السلام علی عقبة بن سمعان...»؛ و به گفته برخی مورخان [[عامه]]، وی از معرکه گریخت و نجات یافت.<ref> معجم رجال الحدیث، ج ۱۱، ص ۱۵۴، حدیث ۷۷۲۳. </ref> |
| − | دیگری، شیخ علی نمازی است که در | + | دیگری، شیخ علی نمازی است که در «مستدرکات علم رجال الحدیث» گوید: عقبة بن سمعان... از یاران امام حسین علیه السلام است و در [[کربلا|کربلا]] با آن حضرت همراه بود؛ و همان طوری که [[سید بن طاوس]] در زیارت رجبیه، وی را در شمار شهیدان آورده است، او همراه [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] در [[روز عاشورا]] به شهادت رسید.<ref> مستدرکات علم رجال الحدیث، ج ۵، ص ۲۴۸. </ref> |
== روایتگری وقایع عاشورا == | == روایتگری وقایع عاشورا == | ||
| − | + | عقبة بن سمعان در روایتگری وقایع عاشورا نقش مهمی داشته است. [[ابومخنف]] خبر فرود [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] علیه السلام در [[کربلا]] و نامۀ [[عبیدالله بن زیاد]] به [[حر بن یزید ریاحی]] را با یک واسطه از او روایت می کند. | |
| − | همچنین | + | همچنین عقبة بن سمعان جریان حرکت سالار شهیدان از [[مدینه]]، دیدارش با عبدالله بن مطیع، فرودش در [[مکه]]، دو سخن [[ابن عباس]] و [[عبدالله بن زبیر]] به آن حضرت به هنگام حرکت از مکه، خبر فرستاده فرماندار آن روز مکه برای بازگرداندن [[امام حسین]] علیه السلام به مکه، سخن مشهور [[حضرت علی اکبر علیه السلام|حضرت علیاکبر]] علیه السلام به پدرش در «[[قصر مقاتل|قصر بنی مقاتل]]»، فرود کاروان حسینی در کربلا، رسیدن نامه ابن زیاد به حُر ریاحی، آمدن [[عمر بن سعد]] به کربلا و سخنان و پیشنهادهای [[امام حسین]] علیه السلام به ابن سعد فرمانده سپاه [[بنی امیه|اموی]] را، روایت می کند. لازم به یادآوری است که این مرد همه این رویدادها را از حارث بن کعب آورده است. |
| − | [[ابن اثیر]] در [[الکامل فی التاریخ|الکامل]] ضمن شرح کربلا و [[روز عاشورا|عاشورا]] از | + | [[عزالدین ابن اثیر]] در «[[الکامل فی التاریخ (کتاب)|الکامل فی التاریخ]]» ضمن شرح کربلا و [[روز عاشورا|عاشورا]] از عقبة بن سمعان نقل می کند که می گوید: من با امام حسین علیه السلام از [[مدینه]] تا [[مکه]] و از مکه تا کربلا بودم و همه [[خطابه]] ها و کلماتش را شنیدم؛ نه در آن اظهار عجز بود و نه تحمل [[ذلت نفس|ذلت]] یا [[بیعت]] با [[یزید بن معاویه|یزید]]. فقط می فرمود: «دَعونی لأذهبَ فی هذه الارض العریضه تنظرُ بما یسیر امر الناس»؛ بگذارید که من در این زمین پهناور بروم تا ببینم کار مردم به کجا می کشد. و می فرمود: به خدا قسم نه چون ذلیلان به شما تسلیم می شوم و نه چون بردگان فرار می کنم... .<ref> جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، ص ۸۰۹.</ref> |
| − | .<ref> جواد | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| سطر ۲۲: | سطر ۲۱: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *[http://sarallah.valiasr-aj.com/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000001249 عقبة بن | + | *[http://sarallah.valiasr-aj.com/include/VIEW.php?bankname=LIBLIST&RADIF=0000001249 "عقبة بن سمعان"، سایت ثارالله]، بازیابی: ۲۳ آبان ۱۳۹۱. |
| − | * | + | *[[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، جواد محدثی، نشر معروف. |
{{الگو:واقعه عاشورا}} | {{الگو:واقعه عاشورا}} | ||
| − | [[رده:راویان واقعه کربلا]] | + | [[رده:اصحاب امام حسین علیه السلام]][[رده:شهدای کربلا]][[رده:راویان واقعه کربلا]] |
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۰:۵۵
«عقبة بن سمعان» غلام رباب -همسر امام حسین علیهالسلام- بود که همراه کاروان حسینی از مدینه به مکه و سپس به عراق آمد. برخی مورخان گویند وی بعد از واقعه عاشورا زنده ماند و وقایع را گزارش کرده است. اما برخی علمای شیعه معتقدند او در کربلا به شهادت رسید و نام او در «زیارت رجبیه» نیز آمده است.
عقبة بن سمعان در حادثه کربلا
طبری گوید: عمر بن سعد، عقبة بن سمعان -غلام رباب، دختر امرؤ القیس کلبی و مادر سکینه، دختر حسین علیه السلام- را دستگیر کرد و گفت: چکاره ای؟ گفت: بنده ای مملوکم، پس رهایش کرد.[۱] شیخ عباس قمی نیز این مطلب را در «نفس المهموم» به نقل از طبری و جزری آورده است.[۲]
مامقانی در «تنقیح المقال» گوید: طبری و دیگر مورخان واقعه عاشورا، از او نام برده اند؛ و از آنچه گفته اند، دانسته می شود که عقبه غلام رباب، همسر امام حسین علیه السلام، بود و خدمتکاری و رکابداری اسب هایش را بر عهده داشت. چون امام حسین علیه السلام به شهادت رسید، بر اسبی نشست و گریخت؛ کوفیان او را گرفتند. پس از آن که مدعی شد غلام رباب -دختر امرؤ القیس کلبی همسر امام حسین علیه السلام است-، رهایش کردند. وی به نقل رویدادها همان طور که اتفاق افتاده بود پرداخت و اخبار کربلا از او گرفته شده است.[۳]
اما برخی از علمای ما به استناد سلامی که در زیارت امام حسین علیه السلام (روز و شب اول رجب و شب نیمه شعبان)[۴] بر عقبه وارد شده است، بر این باورند که او نیز در زمره شهدای کربلا است. از جمله این عالمان، سید ابوالقاسم خویی است، آن جا که در «معجم رجال الحدیث» در مورد عقبة می گوید: از یاران حسین علیه السلام... در حضور آن حضرت به شهادت رسید و سلام بر او در زیارت رجبیه آمده است: «السلام علی عقبة بن سمعان...»؛ و به گفته برخی مورخان عامه، وی از معرکه گریخت و نجات یافت.[۵]
دیگری، شیخ علی نمازی است که در «مستدرکات علم رجال الحدیث» گوید: عقبة بن سمعان... از یاران امام حسین علیه السلام است و در کربلا با آن حضرت همراه بود؛ و همان طوری که سید بن طاوس در زیارت رجبیه، وی را در شمار شهیدان آورده است، او همراه سیدالشهدا در روز عاشورا به شهادت رسید.[۶]
روایتگری وقایع عاشورا
عقبة بن سمعان در روایتگری وقایع عاشورا نقش مهمی داشته است. ابومخنف خبر فرود سیدالشهدا علیه السلام در کربلا و نامۀ عبیدالله بن زیاد به حر بن یزید ریاحی را با یک واسطه از او روایت می کند.
همچنین عقبة بن سمعان جریان حرکت سالار شهیدان از مدینه، دیدارش با عبدالله بن مطیع، فرودش در مکه، دو سخن ابن عباس و عبدالله بن زبیر به آن حضرت به هنگام حرکت از مکه، خبر فرستاده فرماندار آن روز مکه برای بازگرداندن امام حسین علیه السلام به مکه، سخن مشهور حضرت علیاکبر علیه السلام به پدرش در «قصر بنی مقاتل»، فرود کاروان حسینی در کربلا، رسیدن نامه ابن زیاد به حُر ریاحی، آمدن عمر بن سعد به کربلا و سخنان و پیشنهادهای امام حسین علیه السلام به ابن سعد فرمانده سپاه اموی را، روایت می کند. لازم به یادآوری است که این مرد همه این رویدادها را از حارث بن کعب آورده است.
عزالدین ابن اثیر در «الکامل فی التاریخ» ضمن شرح کربلا و عاشورا از عقبة بن سمعان نقل می کند که می گوید: من با امام حسین علیه السلام از مدینه تا مکه و از مکه تا کربلا بودم و همه خطابه ها و کلماتش را شنیدم؛ نه در آن اظهار عجز بود و نه تحمل ذلت یا بیعت با یزید. فقط می فرمود: «دَعونی لأذهبَ فی هذه الارض العریضه تنظرُ بما یسیر امر الناس»؛ بگذارید که من در این زمین پهناور بروم تا ببینم کار مردم به کجا می کشد. و می فرمود: به خدا قسم نه چون ذلیلان به شما تسلیم می شوم و نه چون بردگان فرار می کنم... .[۷]
پانویس
منابع
- "عقبة بن سمعان"، سایت ثارالله، بازیابی: ۲۳ آبان ۱۳۹۱.
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
