بدرالدین محمد زرکشی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | بدرالدین محمد | + | '''بدرالدین محمد زرکشی''' (745-794ق)، اهل [[مصر]] و فقیهی [[شافعی]]، مفسر، اصولی، [[محدث]] و ادیب قرن 8 هجری است. کتاب معروف او در [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] کتاب [[البرهان فی علوم القرآن]] است. |
| − | + | == ولادت == | |
| + | محمد بن عبدالله بن بهادر زرکشی، کنیه‌اش ابوعبدالله و لقبش بدرالدین بود. او در سال 745 قمری در قاهره به دنیا آمد. درباره پدرش که ترک‌تبار بود، اطلاع چندانى در دست نیست. «زرکشى» به معناى بافنده پارچه زربفت است و به‌احتمال قوی به شغل خانوادگى پدر یا اجداد بدرالدین اشاره می‌کند. | ||
| − | ==استادان== | + | == تحصیل و استادان == |
| + | زرکشی در زادگاهش رشد و پرورش یافت و به کسب دانش‌های رایج اهتمام ورزید. او که در کودکى و قبل از رسیدن به بلوغ در مجالس درس [[فقه]] حاضر می‌شد، به‌سرعت در فقه [[شافعی|شافعى]] تبحر یافت. زرکشى فقه شافعى را از جمال‌الدین عبدالرحیم بن حسن اِسنَوى (متوفى 772)، فراگرفت و به سبب هوش و ذکاوت خود در زمره فاضل‌ترین شاگردان اسنوى و از ملازمان سراج‌الدین عمر بُلقینى (متوفى 805) و مُغلطاى بن قلیچ (متوفى 762) بود و از کسان دیگر نیز بهره برد. او با بلقینى مناسبات بسیار نزدیکى داشت و نخستین کسى بود که حواشى بلقینى بر کتاب «الروضة الطالبين» نووى را گردآورى کرد. | ||
| − | + | زرکشى به [[دمشق]] سفر کرد و در آنجا نزد [[ابن کثیر دمشقی|ابن کثیر دمشقى]] (متوفى 774) [[حدیث]] و نزد استادانى دیگر فقه شافعى را فراگرفت و سپس به قاهره بازگشت. پس از آن به حلب سفر کرد و در آنجا نزد شهاب‌الدین احمد بن حمدان اَذرعى (متوفى 783) [[اصول فقه]] را فراگرفت و بعدها در نگارش کتاب «البحر المحيط» خود در اصول فقه از مختصر اذرعى بهره فراوان برد. | |
| − | + | [[ابن حجرعسقلانی|ابن حجر عسقلانى]] می‌نویسد: زرکشى پیوسته به منزلش می‌آمد و با کسى رفت‌وآمد نداشت و فقط به بازار کتاب‌فروشان می‌رفت و بیشتر اوقات خود را در خانه ابن حجر عسقلانى به خواندن کتاب‌ها و یادداشت‌برداری از آنها براى تألیف کتاب‌های خود می‌گذراند و ظاهراً براى امرار معاش و دستیابی به کتاب‌های جدید، کتابت نیز می‌کرد. | |
| − | * | + | شمس‌الدین برماوى، شاگرد زرکشى، در اشاره به استادش گفته است: وى همه اوقات خود را صرف فراگیرى علم می‌کرد و به کارى دیگر اشتغال نداشت. |
| − | *اعلام الساجد | + | |
| − | * | + | == شاگردان == |
| + | علاوه بر فرزندان زرکشى، شمس‌الدین برماوى، ابراهیم بن عبدالرحمان انصارى (متوفى 893) و عبدالرحیم بن ابراهیم امیوطى (متوفى 867) از شاگردان او بوده‌اند. | ||
| + | |||
| + | ==آثار و تألیفات== | ||
| + | |||
| + | *[[البرهان فی علوم القرآن]]؛ زرکشی در این کتاب با استقصاء کاملی از فنون و [[علوم قرآن]]، کتاب خود را در 47 فصل جمع آوری کرد که هر فصل، فنی و علمی از فنون و علوم قرآنی را مورد کنکاش قرار داده است و در مورد هر کدام مطالب مورد نیاز را گرد آورده است. | ||
| + | *تفسير القرآن العظيم | ||
| + | *اعلام الساجد بأحكام المساجد | ||
| + | *البحر المحیط | ||
*تشنیف المسامع | *تشنیف المسامع | ||
*التنقیح | *التنقیح | ||
| − | * | + | *زهر العریش في تحريم الحشيش |
*سلاسل الذهب | *سلاسل الذهب | ||
*لقطةالعجلان | *لقطةالعجلان | ||
| − | |||
*شرح التنبیه | *شرح التنبیه | ||
*شرح جمع الجوامع | *شرح جمع الجوامع | ||
*شرح علوم الحدیث | *شرح علوم الحدیث | ||
*الدیباج | *الدیباج | ||
| − | * | + | *الفصيح في شرح صحيح البخاري |
| − | * | + | *النكت على مقدمة ابن صلاح |
*خبایا الزوایا | *خبایا الزوایا | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| سطر ۳۱: | سطر ۳۹: | ||
*سایت حوزه. | *سایت حوزه. | ||
*[http://wiki.islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%B2%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%8C_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D8%8C_745_-_794%D9%82 ویکی علوم اسلامی، بخش اعلام]. | *[http://wiki.islamicdoc.org/wiki/index.php/%D8%B2%D8%B1%DA%A9%D8%B4%DB%8C_%D8%8C_%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF_%D8%A8%D9%86_%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%AF%D8%B1_%D8%8C_745_-_794%D9%82 ویکی علوم اسلامی، بخش اعلام]. | ||
| + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، محمدکاظم رحمتی، چاپ اول، 1395ش. | ||
[[رده:علمای قرن هشتم]] | [[رده:علمای قرن هشتم]] | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۳۸
بدرالدین محمد زرکشی (745-794ق)، اهل مصر و فقیهی شافعی، مفسر، اصولی، محدث و ادیب قرن 8 هجری است. کتاب معروف او در علوم قرآنی کتاب البرهان فی علوم القرآن است.
ولادت
محمد بن عبدالله بن بهادر زرکشی، کنیه‌اش ابوعبدالله و لقبش بدرالدین بود. او در سال 745 قمری در قاهره به دنیا آمد. درباره پدرش که ترک‌تبار بود، اطلاع چندانى در دست نیست. «زرکشى» به معناى بافنده پارچه زربفت است و به‌احتمال قوی به شغل خانوادگى پدر یا اجداد بدرالدین اشاره می‌کند.
تحصیل و استادان
زرکشی در زادگاهش رشد و پرورش یافت و به کسب دانش‌های رایج اهتمام ورزید. او که در کودکى و قبل از رسیدن به بلوغ در مجالس درس فقه حاضر می‌شد، به‌سرعت در فقه شافعى تبحر یافت. زرکشى فقه شافعى را از جمال‌الدین عبدالرحیم بن حسن اِسنَوى (متوفى 772)، فراگرفت و به سبب هوش و ذکاوت خود در زمره فاضل‌ترین شاگردان اسنوى و از ملازمان سراج‌الدین عمر بُلقینى (متوفى 805) و مُغلطاى بن قلیچ (متوفى 762) بود و از کسان دیگر نیز بهره برد. او با بلقینى مناسبات بسیار نزدیکى داشت و نخستین کسى بود که حواشى بلقینى بر کتاب «الروضة الطالبين» نووى را گردآورى کرد.
زرکشى به دمشق سفر کرد و در آنجا نزد ابن کثیر دمشقى (متوفى 774) حدیث و نزد استادانى دیگر فقه شافعى را فراگرفت و سپس به قاهره بازگشت. پس از آن به حلب سفر کرد و در آنجا نزد شهاب‌الدین احمد بن حمدان اَذرعى (متوفى 783) اصول فقه را فراگرفت و بعدها در نگارش کتاب «البحر المحيط» خود در اصول فقه از مختصر اذرعى بهره فراوان برد.
ابن حجر عسقلانى می‌نویسد: زرکشى پیوسته به منزلش می‌آمد و با کسى رفت‌وآمد نداشت و فقط به بازار کتاب‌فروشان می‌رفت و بیشتر اوقات خود را در خانه ابن حجر عسقلانى به خواندن کتاب‌ها و یادداشت‌برداری از آنها براى تألیف کتاب‌های خود می‌گذراند و ظاهراً براى امرار معاش و دستیابی به کتاب‌های جدید، کتابت نیز می‌کرد.
شمس‌الدین برماوى، شاگرد زرکشى، در اشاره به استادش گفته است: وى همه اوقات خود را صرف فراگیرى علم می‌کرد و به کارى دیگر اشتغال نداشت.
شاگردان
علاوه بر فرزندان زرکشى، شمس‌الدین برماوى، ابراهیم بن عبدالرحمان انصارى (متوفى 893) و عبدالرحیم بن ابراهیم امیوطى (متوفى 867) از شاگردان او بوده‌اند.
آثار و تألیفات
- البرهان فی علوم القرآن؛ زرکشی در این کتاب با استقصاء کاملی از فنون و علوم قرآن، کتاب خود را در 47 فصل جمع آوری کرد که هر فصل، فنی و علمی از فنون و علوم قرآنی را مورد کنکاش قرار داده است و در مورد هر کدام مطالب مورد نیاز را گرد آورده است.
- تفسير القرآن العظيم
- اعلام الساجد بأحكام المساجد
- البحر المحیط
- تشنیف المسامع
- التنقیح
- زهر العریش في تحريم الحشيش
- سلاسل الذهب
- لقطةالعجلان
- شرح التنبیه
- شرح جمع الجوامع
- شرح علوم الحدیث
- الدیباج
- الفصيح في شرح صحيح البخاري
- النكت على مقدمة ابن صلاح
- خبایا الزوایا
منابع
- سایت حوزه.
- ویکی علوم اسلامی، بخش اعلام.
- دانشنامه جهان اسلام، محمدکاظم رحمتی، چاپ اول، 1395ش.
