شعارهای عاشورا: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}} | ||
| − | برخى از | + | برخى از کلمات [[سیدالشهدا]] علیه السلام چه در فاصله [[مدینه]] تا [[کربلا]] و چه در روز [[عاشورا]]، داراى پیام هاى مؤثر و دیدگاه هاى الهام‌بخش براى [[جهاد]] و کرامت است. |
| − | + | این سخنان یا در ضمن [[خطبه|خطبه‌ها]] آمده است، یا رجزها و اشعار آن حضرت و حالت شعارى به خود گرفته است. مى‌توان هدف حسینى و اندیشه‌ها و روحیه‌هاى عاشورایى را از آنها دریافت و آن فرازهاى فروزان را شعارهاى نهضت عاشورا دانست. برخى از این شعارها چنین است: | |
| − | # «على الاسلام السلام، اذ | + | #«على الاسلام السلام، اذ بُلیت الامة براع مثل یزید»<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۲۸۴.</ref> (این را در پاسخ [[مروان بن حکم|مروان]] در مدینه فرمود که از آن حضرت مى‌خواست تا با [[یزید بن معاویه|یزید]] بیعت کند). |
| − | # «والله | + | #«والله لو لم یکن ملجأ و لا ماوى لما بایعت یزید بن معاویة»<ref>بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۲۹، اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۸۸.</ref> (در پاسخ برادرش [[محمد بن حنفیه|محمد حنفیه]] فرمود). |
| − | # «انى لا ارى الموت الا سعادة | + | #«انى لا ارى الموت الا سعادة والحیاة مع الظالمین الا برما»<ref>بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۸۱.</ref> (خطاب به یارانش در کربلا). |
| − | # «الناس | + | #«الناس عبید الدنیا والدین لعق على السنتهم یحوطونه ما درّت معایشهم فاذا مُحّصوا بالبلاء قلّ الدیانون»<ref>تحف العقول (چاپ جامعه مدرسین)، ص ۲۴۵، بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۱۷.</ref> (در مسیر رفتن به کربلا در منزلگاه [[ذو حسم|ذى حسم]]). |
| − | # «الا ترون ان الحق | + | #«الا ترون ان الحق لا یعمل به و ان الباطل لایتناهى عنه؟ فلیرغب المؤمن فی لقاء ربه محقا...»<ref>مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۶۸. </ref> (در کربلا خطاب به اصحاب خویش فرمود). |
| − | # | + | #«خطّ الموت على ولد آدم مخط القلادة على جید الفتاة»<ref>لهوف، ص ۵۳، بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۶۶.</ref> (از سخنرانى [[امام حسین]] علیه السلام در [[مکه]] پیش از خروج به سوى کوفه، در میان جمعى از خانواده، یاران و [[شیعه|شیعیان]] خویش). |
| − | # «من راى سلطانا جائرا | + | #«من راى سلطانا جائرا مستحلّا لحرام الله، ناکثا عهده، مخالفا لسنة رسول الله، یعمل فى عبادالله بالاثم و العدوان، فلم یغیر علیه بفعل ولا قول، کان حقّا على الله ان یدخله مُدخله»<ref>وقعة الطف، ص ۱۷۲، موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۳۶۱.</ref> (در منزلگاه بیضه در مسیر [[کوفه|کوفه]]، خطاب به سپاه [[حر بن یزید ریاحی|حر]]). |
| − | # «ما | + | #«ما الامام الا العامل بالکتاب والآخذ بالقسط والدائن بالحق والحابس نفسه على ذات‌الله»<ref>بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۳۴.</ref> (امام این صفات [[امام]] راستین را در پاسخ به دعوتنامه‌هاى کوفیان نوشت و توسط [[مسلم بن عقیل|مسلم بن عقیل]] به کوفه فرستاد). |
| − | # | + | #«سأمضى و ما بالموت عار على الفتى * اذا ما نوى حقا و جاهد مسلما»<ref>همان، ص ۳۷۸.</ref> (شعر از دیگرى است، اما امام حسین علیه السلام آن را در پاسخ به تهدیدهاى حر، در مسیر کوفه خواند). |
| − | # «رضى الله رضانا | + | #«رضى الله رضانا اهلَ البیت، نصبر على بلائه و یوفینا اجر الصابرین»<ref>همان، ص ۳۶۶، اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۳۹.</ref> (در خطبه‌اى که هنگام خروج از [[مکه]] ایراد نمود، خطاب به اصحاب و یاران فرمود. |
| − | #« مَن کانَ باذِلا فینا مُهْجَتَهُ وَ | + | #« مَن کانَ باذِلا فینا مُهْجَتَهُ وَ مُوَطّنا عَلی لِقاء اللهِ نَفْسَهُ فَلْیرْحَلْ مَعَنا»<ref>همان</ref> (در آستانه خروج از مکه به سوی کوفه فرمود و راه خونین و آمیخته به شهادت را ترسیم فرمود). |
| − | # «انما | + | #«انما خرجتُ لطلب الاصلاح فى امة جدى»<ref>مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۸۹.</ref> (در وصیت نامه سیدالشهدا علیه السلام به برادرش محمد حنفیه آمده است که قبل از خروج به سوى مدینه نوشت). |
| − | # «لا | + | #«لا اعطیکم بیدى اعطاء الذلیل و لا أقرّ اقرار العبید (لا افر فرار العبید)»<ref>مقتل الحسین، مقرم، ص ۲۸۰.</ref> (در سخنرانى صبح عاشورا، خطاب به نیروهاى دشمن فرمود که خواستار تسلیم شدن آن حضرت بودند). |
| − | # | + | #«هیهات منّا الذلة، یابى الله ذلک لنا و رسوله و المؤمنون...»<ref>نفس المهموم، ص ۱۳۱، مقتل خوارزمى، ج ۲، ص ۷.</ref> (در خطاب به سپاه دشمن فرمود، پس از آن که خود را سر دوراهى ذلت و شهادت محیر دید). |
| − | # «فهل هو الا الموت؟ فمرحبا به»<ref>موسوعة | + | #«فهل هو الا الموت؟ فمرحبا به»<ref>موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۳۸۲.</ref> (در پاسخ [[عمر بن سعد|عمر سعد]] که نامه‌اى به آن حضرت فرستاد و خواستار تسلیم شدن بود). |
| − | # «صبرا بنى | + | #«صبرا بنى الکرام، فما الموت الا قنطرة تعبربکم عن البؤس والضراء الى الجنان‌الواسعة والنعیم الدائمة»<ref>نفس المهموم، ص ۱۳۵، معانى الاخبار، ص ۲۸۸.</ref> (خطاب به یاران فداکار خویش در صبح عاشورا، پس از آن که تعدادى از اصحابش شهید شدند که روز عاشورا هنگام پیکار با سپاه دشمن به عنوان رجز حماسى مى‌خواند و شهادت را بر ننگ تسلیم، ترجیح مى‌داد). |
| − | #المَوتُ خَیرٌ مِنْ رُکوبِ العارِوَالعارُ اَولی مِنْ دُخُولِ | + | #المَوتُ خَیرٌ مِنْ رُکوبِ العارِوَالعارُ اَولی مِنْ دُخُولِ النارِ»<ref>مناقب ، ابن شهرآشوب ، ج ۱ ، ص ۶۸ </ref> (که روز عاشورا هنگام پیکار با سپاه دشمن به عنوان رجز حماسی می خواند و شهادت را بر ننگ تسلیم و ننگ را بر آتش دوزخ ، ترجیح می داد). |
| − | # «موت فى | + | #«موت فى عزّ خیر من حیاة فی ذل‌ّ»<ref>بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۱۹۲.</ref> (که مرگ سرخ، به از زندگى ننگین است). |
| − | # «ان لم | + | #«ان لم یکن لکم دین و کنتم لاتخافون المعاد فکونوا احرارا فى دنیاکم»<ref>همان، ج ۴۵، ص ۵۱.</ref> (در آخرین لحظات پیش از شهادت، وقتى شنید سپاه کوفه به طرف خیمه‌هاى حرم او حمله کرده‌اند، خطاب به پیروان [[ابوسفیان|ابوسفیان]] چنان فرمود). |
| − | # «هل | + | #«هل مِن ناصر ینصر ذریته الاطهار؟»<ref>ذریعة النجاة، ص ۱۲۹.</ref> «هل من ذابٍّ یذبّ عن حرم رسول الله؟»<ref>بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۶.</ref> (وقتى [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]] علیه السلام این نصرت خواهى و استغاثه را بر زبان آورد که همه یاران و بستگانش شهید شده بودند). |
| − | از مجموعه | + | از مجموعه این جملات نورانى و حماسى که شعارهاى حسین علیه السلام در نهضتش به شمار مى‌آید، تاکید آن امام بر مفاهیم و ارزش هاى زیر به دست مى‌آید: نابودى [[اسلام]] در شرایط سلطه یزیدى، حرمت بیعت با کسى چون [[یزید بن معاویه|یزید]]، شرافت مرگ سرخ بر زندگى [[ذلت نفس|ذلت]] بار، اندک بودن انسان هاى راستین در صحنه امتحان، لزوم شهادت طلبى در عصر حاکمیت [[باطل]]، زینت بودن [[شهادت در راه خدا|شهادت]] براى انسان، تکلیف مبارزه با سلطه جور و طغیان، اوصاف پیشواى [[حق]]، [[تسلیم|تسلیم]] و رضا در برابر خواسته [[الله|خداوند]]، همراهى شهادت طلبان در مبارزات حق جویانه، حرمت ذلت پذیرى براى آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن [[مرگ|مرگ]] براى عبور به [[بهشت]] برین، آزادگى و جوانمردى، یارى خواهى از همه و همیشه در راه احقاق حق و... |
| − | بقا و جاودانگى عاشورا، در | + | بقا و جاودانگى عاشورا، در سایه همین تعلیمات و آرمانهاست که در کلام آن حضرت جلوه‌گر است و نهضت هاى ضد [[ظلم|ستم]] و ضد استبداد، همواره از این پیام ها و درونمایه‌ها الهام گرفته‌اند. |
| − | درس آزادى به | + | درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین * بذر همت در جهان افشاند، افکار حسین |
| + | |||
| + | «گر ندارى دین به عالم، لااقل آزاده باش» * این کلام نغز مى‌باشد ز گفتار حسین | ||
| + | |||
| + | «مرگ با عزت ز عیش در مذلت بهتر است» * نغمه‌اى مى‌باشد از لعل درربار حسین<ref>حسین پیشواى انسانها، ص ۷۰ (شعر از فضل الله صلواتى).</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | جواد محدثی، فرهنگ | + | * جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف. |
[[رده:شعارهای عاشورائی]] | [[رده:شعارهای عاشورائی]] | ||
{{الگو:واقعه عاشورا}} | {{الگو:واقعه عاشورا}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۶
برخى از کلمات سیدالشهدا علیه السلام چه در فاصله مدینه تا کربلا و چه در روز عاشورا، داراى پیام هاى مؤثر و دیدگاه هاى الهام‌بخش براى جهاد و کرامت است.
این سخنان یا در ضمن خطبه‌ها آمده است، یا رجزها و اشعار آن حضرت و حالت شعارى به خود گرفته است. مى‌توان هدف حسینى و اندیشه‌ها و روحیه‌هاى عاشورایى را از آنها دریافت و آن فرازهاى فروزان را شعارهاى نهضت عاشورا دانست. برخى از این شعارها چنین است:
- «على الاسلام السلام، اذ بُلیت الامة براع مثل یزید»[۱] (این را در پاسخ مروان در مدینه فرمود که از آن حضرت مى‌خواست تا با یزید بیعت کند).
- «والله لو لم یکن ملجأ و لا ماوى لما بایعت یزید بن معاویة»[۲] (در پاسخ برادرش محمد حنفیه فرمود).
- «انى لا ارى الموت الا سعادة والحیاة مع الظالمین الا برما»[۳] (خطاب به یارانش در کربلا).
- «الناس عبید الدنیا والدین لعق على السنتهم یحوطونه ما درّت معایشهم فاذا مُحّصوا بالبلاء قلّ الدیانون»[۴] (در مسیر رفتن به کربلا در منزلگاه ذى حسم).
- «الا ترون ان الحق لا یعمل به و ان الباطل لایتناهى عنه؟ فلیرغب المؤمن فی لقاء ربه محقا...»[۵] (در کربلا خطاب به اصحاب خویش فرمود).
- «خطّ الموت على ولد آدم مخط القلادة على جید الفتاة»[۶] (از سخنرانى امام حسین علیه السلام در مکه پیش از خروج به سوى کوفه، در میان جمعى از خانواده، یاران و شیعیان خویش).
- «من راى سلطانا جائرا مستحلّا لحرام الله، ناکثا عهده، مخالفا لسنة رسول الله، یعمل فى عبادالله بالاثم و العدوان، فلم یغیر علیه بفعل ولا قول، کان حقّا على الله ان یدخله مُدخله»[۷] (در منزلگاه بیضه در مسیر کوفه، خطاب به سپاه حر).
- «ما الامام الا العامل بالکتاب والآخذ بالقسط والدائن بالحق والحابس نفسه على ذات‌الله»[۸] (امام این صفات امام راستین را در پاسخ به دعوتنامه‌هاى کوفیان نوشت و توسط مسلم بن عقیل به کوفه فرستاد).
- «سأمضى و ما بالموت عار على الفتى * اذا ما نوى حقا و جاهد مسلما»[۹] (شعر از دیگرى است، اما امام حسین علیه السلام آن را در پاسخ به تهدیدهاى حر، در مسیر کوفه خواند).
- «رضى الله رضانا اهلَ البیت، نصبر على بلائه و یوفینا اجر الصابرین»[۱۰] (در خطبه‌اى که هنگام خروج از مکه ایراد نمود، خطاب به اصحاب و یاران فرمود.
- « مَن کانَ باذِلا فینا مُهْجَتَهُ وَ مُوَطّنا عَلی لِقاء اللهِ نَفْسَهُ فَلْیرْحَلْ مَعَنا»[۱۱] (در آستانه خروج از مکه به سوی کوفه فرمود و راه خونین و آمیخته به شهادت را ترسیم فرمود).
- «انما خرجتُ لطلب الاصلاح فى امة جدى»[۱۲] (در وصیت نامه سیدالشهدا علیه السلام به برادرش محمد حنفیه آمده است که قبل از خروج به سوى مدینه نوشت).
- «لا اعطیکم بیدى اعطاء الذلیل و لا أقرّ اقرار العبید (لا افر فرار العبید)»[۱۳] (در سخنرانى صبح عاشورا، خطاب به نیروهاى دشمن فرمود که خواستار تسلیم شدن آن حضرت بودند).
- «هیهات منّا الذلة، یابى الله ذلک لنا و رسوله و المؤمنون...»[۱۴] (در خطاب به سپاه دشمن فرمود، پس از آن که خود را سر دوراهى ذلت و شهادت محیر دید).
- «فهل هو الا الموت؟ فمرحبا به»[۱۵] (در پاسخ عمر سعد که نامه‌اى به آن حضرت فرستاد و خواستار تسلیم شدن بود).
- «صبرا بنى الکرام، فما الموت الا قنطرة تعبربکم عن البؤس والضراء الى الجنان‌الواسعة والنعیم الدائمة»[۱۶] (خطاب به یاران فداکار خویش در صبح عاشورا، پس از آن که تعدادى از اصحابش شهید شدند که روز عاشورا هنگام پیکار با سپاه دشمن به عنوان رجز حماسى مى‌خواند و شهادت را بر ننگ تسلیم، ترجیح مى‌داد).
- المَوتُ خَیرٌ مِنْ رُکوبِ العارِوَالعارُ اَولی مِنْ دُخُولِ النارِ»[۱۷] (که روز عاشورا هنگام پیکار با سپاه دشمن به عنوان رجز حماسی می خواند و شهادت را بر ننگ تسلیم و ننگ را بر آتش دوزخ ، ترجیح می داد).
- «موت فى عزّ خیر من حیاة فی ذل‌ّ»[۱۸] (که مرگ سرخ، به از زندگى ننگین است).
- «ان لم یکن لکم دین و کنتم لاتخافون المعاد فکونوا احرارا فى دنیاکم»[۱۹] (در آخرین لحظات پیش از شهادت، وقتى شنید سپاه کوفه به طرف خیمه‌هاى حرم او حمله کرده‌اند، خطاب به پیروان ابوسفیان چنان فرمود).
- «هل مِن ناصر ینصر ذریته الاطهار؟»[۲۰] «هل من ذابٍّ یذبّ عن حرم رسول الله؟»[۲۱] (وقتى سیدالشهدا علیه السلام این نصرت خواهى و استغاثه را بر زبان آورد که همه یاران و بستگانش شهید شده بودند).
از مجموعه این جملات نورانى و حماسى که شعارهاى حسین علیه السلام در نهضتش به شمار مى‌آید، تاکید آن امام بر مفاهیم و ارزش هاى زیر به دست مى‌آید: نابودى اسلام در شرایط سلطه یزیدى، حرمت بیعت با کسى چون یزید، شرافت مرگ سرخ بر زندگى ذلت بار، اندک بودن انسان هاى راستین در صحنه امتحان، لزوم شهادت طلبى در عصر حاکمیت باطل، زینت بودن شهادت براى انسان، تکلیف مبارزه با سلطه جور و طغیان، اوصاف پیشواى حق، تسلیم و رضا در برابر خواسته خداوند، همراهى شهادت طلبان در مبارزات حق جویانه، حرمت ذلت پذیرى براى آزادگان و فرزانگان مؤمن، پل بودن مرگ براى عبور به بهشت برین، آزادگى و جوانمردى، یارى خواهى از همه و همیشه در راه احقاق حق و...
بقا و جاودانگى عاشورا، در سایه همین تعلیمات و آرمانهاست که در کلام آن حضرت جلوه‌گر است و نهضت هاى ضد ستم و ضد استبداد، همواره از این پیام ها و درونمایه‌ها الهام گرفته‌اند.
درس آزادى به دنیا داد رفتار حسین * بذر همت در جهان افشاند، افکار حسین
«گر ندارى دین به عالم، لااقل آزاده باش» * این کلام نغز مى‌باشد ز گفتار حسین
«مرگ با عزت ز عیش در مذلت بهتر است» * نغمه‌اى مى‌باشد از لعل درربار حسین[۲۲]
پانویس
- ↑ موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۲۸۴.
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۲۹، اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۸۸.
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۸۱.
- ↑ تحف العقول (چاپ جامعه مدرسین)، ص ۲۴۵، بحارالانوار، ج ۷۵، ص ۱۱۷.
- ↑ مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۶۸.
- ↑ لهوف، ص ۵۳، بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۶۶.
- ↑ وقعة الطف، ص ۱۷۲، موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۳۶۱.
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۳۳۴.
- ↑ همان، ص ۳۷۸.
- ↑ همان، ص ۳۶۶، اعیان الشیعه، ج ۱، ص ۵۳۹.
- ↑ همان
- ↑ مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۸۹.
- ↑ مقتل الحسین، مقرم، ص ۲۸۰.
- ↑ نفس المهموم، ص ۱۳۱، مقتل خوارزمى، ج ۲، ص ۷.
- ↑ موسوعة کلمات الامام الحسین علیه السلام، ص ۳۸۲.
- ↑ نفس المهموم، ص ۱۳۵، معانى الاخبار، ص ۲۸۸.
- ↑ مناقب ، ابن شهرآشوب ، ج ۱ ، ص ۶۸
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۱۹۲.
- ↑ همان، ج ۴۵، ص ۵۱.
- ↑ ذریعة النجاة، ص ۱۲۹.
- ↑ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۶.
- ↑ حسین پیشواى انسانها، ص ۷۰ (شعر از فضل الله صلواتى).
منابع
- جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
