آیه 4 سوره کهف

وَيُنْذِرَ الَّذِينَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا

[18–4] (مشاهده آیه در سوره)

<<3	آیه 4 سوره کهف	5>>
سوره : سوره کهف (18) جزء : 15 نزول : مکه

ترجمه های فارسی

و بترساند آنان را که گفتند: خدا فرزندی (برای خود) برگرفته است.

و [نیز] کسانی را که گفتند: خدا [برای خود] فرزندی گرفته است، [به آتش دوزخ] بیم دهد.

و تا كسانى را كه گفته‌اند: خداوند فرزندى گرفته است، هشدار دهد.

و كسانى را كه گفتند: خدا فرزندى اختيار كرد، بترساند.

و (نیز) آنها را که گفتند: «خداوند، فرزندی (برای خود) انتخاب کرده است»، انذار کند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

and to warn those who say, ‘Allah has taken a son.’

And warn those who say: Allah has taken a son.

And to warn those who say: Allah hath chosen a son,

Further, that He may warn those (also) who say, "Allah hath begotten a son":

معانی کلمات آیه

«إِتَّخَذَ»: ساخته است. برگرفته است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً «3»

براى هميشه در آن (اجر الهى و بهشت) ماندگارند.

وَ يُنْذِرَ الَّذِينَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً «4»

و تا (كتاب الهى و پيامبر) به آنان كه گويند: خداوند براى خود فرزندى گرفته است، هشدار دهد.

ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لا لِآبائِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْواهِهِمْ إِنْ يَقُولُونَ إِلَّا كَذِباً «5»

آنان و پدرانشان هيچ علمى به اين سخن (يا به خداوند) ندارند. اين كلمه‌اى كه از دهانشان بيرون مى‌آيد، تهمت بزرگى است و جز دروغ نمى‌گويند.

نکته ها

با آنكه هشدار در آيه‌ى قبل نيز آمده بود، امّا به خاطر اهميّت انحراف مشركان در مورد فرزند گرفتن خدا، انذار تكرار شده است.

با توجّه به آيات ديگر قرآن، اتّهام فرزند داشتن خدا، تهمتى بزرگ و شايع ميان مشركان بوده است. مسيحيان هم «أب، ابن و روح القدس» مى‌گفتند. يهوديان نيز «عُزَيْرٌ» را فرزند خدا مى‌دانستند و مشركان، فرشتگان را دختران خدا مى‌پنداشتند. در حالى كه اين عقيده نه موافق با واقعيّت است و نه منطبق با عقل.

پیام ها

1- عمل دائم، پاداش دائم دارد. در آيه‌ى قبل‌ «يَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ» نشانه دوام عمل بود و در اين آيه‌ «ماكِثِينَ» يعنى پاداش دائم مى‌باشد.

2- انسان علاقه به زندگى هميشگى وماندگار دارد، و خداوند آن را در قيامت قرار داده است. «ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً»

3- از ويژگى نعمت‌هاى الهى در آخرت، جاودانگى آنهاست و در قيامت، مرگ و فنا نيست. «ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً»

4- اصلاح عقيده‌ى مردم، از وظايف انبياست. «يُنْذِرَ الَّذِينَ قالُوا»

جلد 5 - صفحه 141

5- جهل و ناآگاهى، بستر انحراف است. قالُوا ... ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ‌

6- عقايد بايد بر اساس علم باشد و از عقيده بدون علم انتقاد شده است. «ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ»

7- كسى كه ايمان نداشته باشد، به خالق خود نيز تهمت مى‌زند. كَبُرَتْ كَلِمَةً ...

8- فرزند داشتن خداوند، تهمتى بى‌اساس است. «ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ»

9- نسبت دادن فرزند به خدا، هم شرك است، هم تشبيه نابجا و هم نيازمند دانستن خدا به جانشين و همكار. كَبُرَتْ‌ ...

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ يُنْذِرَ الَّذِينَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً «4»

وَ يُنْذِرَ الَّذِينَ‌: و تا بترساند آنان را كه از روى جهالت و غوايت. قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً: گفتند فرا گرفت خدا فرزندى. مراد يهود و نصارى و بنو مدلج‌اند.

نكته: تخصيص ايشان به ذكر، و تكرار انذار نسبت به آنان، جهت عظمت كفر آنها و شناعت قول ايشان است. و عدم ذكر منذر به، به جهت استغناء است به تقديم ذكر آن.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلى‌ عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً «1» قَيِّماً لِيُنْذِرَ بَأْساً شَدِيداً مِنْ لَدُنْهُ وَ يُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً «2» ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً «3» وَ يُنْذِرَ الَّذِينَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً «4»

ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لا لِآبائِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً تَخْرُجُ مِنْ أَفْواهِهِمْ إِنْ يَقُولُونَ إِلاَّ كَذِباً «5» فَلَعَلَّكَ باخِعٌ نَفْسَكَ عَلى‌ آثارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِيثِ أَسَفاً «6»

ترجمه‌

ستايش مر خداوندى را است كه نازل فرمود بر بنده خود قرآن را و قرار نداد براى آن چيزى از كجى‌

بلكه قرار داد آنرا راست و درست تا بترساند بعذابى سخت از نزد خود و مژده دهد گروندگانى را كه بجا مى‌آورند كارهاى شايسته را كه مر ايشانرا است مزدى نيكو

با آنكه درنگ كنندگان باشند در آن هميشه‌

و بيم دهد آنانرا كه گفتند گرفت خدا فرزند

نبود براى آنها بآن دانشى و نه براى پدرانشان بزرگ گفتارى است گفتارى كه بيرون ميآيد از دهانهاشان نميگويند مگر دروغ‌

پس شايد تو كشنده باشى خود را بر اثرهاى اعراض آنها اگر ايمان نياورند باين كلام الهى از اندوه بسيار.

تفسير

- خداوند سبحان چون در سوره سابقه اخيرا امر فرمود پيغمبر اكرم را بستايش خداوند در صفات جلاليّه در اين سوره خود ستايش فرمود ذات اقدس خويش را بصفت كمالى كه فوق آن متصوّر نيست براى تعليم بندگان كيفيّت ستايش را بر بزرگترين نعمت خود كه انعام فرموده است آنرا ببندگان براى سعادت دنيا و آخرتشان و آن نازل نمودن قرآن كريم است بر پيغمبر اكرم كه بهيچ وجه اعوجاج و كجى و انحراف و اختلاف و اختلالى در لفظ و معناى آن راه ندارد و عوج بكسر كجى معقول و بفتح كجى محسوس است بلكه راست و درست‌

جلد 3 صفحه 404

و معتدل و مستقيم و مستوى و قائم بحقّ و قيّم بعدل و دائم بدوام ازلى و ابدى است و باطل و مبطلى در آن و براى آن نبوده و نخواهد بود قمّى ره فرموده دو كلمه عوجا و قيّما مقدم و مؤخّر است چون مراد آنستكه نازل فرمود بر بنده خود كتاب را كه قيّم است و قرار نداد در آن كجى را پس كلمه‌اى مقدم شده است بر كلمه‌اى و بنظر حقير چون تنزيه مقدم بر تقديس است و نتيجه خالى بودن از اعوجاج و كجى راستى و درستى است بايد و لم يجعل له عوجا مقدّم بر قيّما باشد تا بمنزله ذكر علّت براى آن گردد با آنكه كلام مأمون از اشتباه است چون نميشود قيّما صفت عوجا باشد و ظاهرا مقصود قمّى ره هم بيان معناى مراد باشد نه آنكه تحريفى در كلام روى داده و حاصل آنستكه چون قيّما حال است براى كتاب بايد مقدّم باشد بر معطوف بو او و مؤخّر شده بملاحظه نكته بلاغتى كه ذكر شد و براى تقويت تعلّق انذار به انزال چون لينذر متعلق است بانزل و جمله و لم يجعل له عوجا فاصله شده بين متعلّق و متعلّق به و اگر قيّما مؤخر نشده بود محتمل بود تعلّق بجمله اخيره پيدا كند با آنكه انذار نتيجه انزال قيّم است نه عدم اعوجاج چون علّت وجود، وجود است و علّت عدم، عدم و اين خود نكته بلاغتى ديگرى است براى تأخير قيّما كه ذكر شد و بعضى از اين نكته غفلت نموده‌اند و براى تسهيل امر قيّما را مفعول و جعله كه مقدّر نموده‌اند قرار داده‌اند با آنكه اين نوع تقدير خلاف متعارف و مخلّ بمقصود است در هر حال منظور و مقصود از انزال كتاب و ارسال رسول اين بود كه بترساند اهل كفر و طغيان را از عذاب شديدى كه در دنيا و آخرت از نزد خداوند صادر و بآنها واصل خواهد شد و مژده دهد اهل ايمان و اعمال صالحه را بپاداش خوبى كه بهشت جاويد است و جايگاه ابدى ايشان خواهد بود و نيز بترساند از بين اهل كفر كفّار قريش را خصوصا، كه ميگفتند ملائكه دختران خدايند و يهود و نصارى را كه ميگفتند عزيز و مسيح پسران خدايند از اين مقالات فاسده كه بتقليد آباء و اجداد بى‌معرفت خودشان بزبان جارى مينمودند از راه بى‌دانشى و بى‌فكرى و تشبيه خداوند بخلق در صفات چون بزرگ حرفى است حرفى كه بيرون ميآيد از دهنهاى ايشان در گناه و جسارت بساحت مقدّس ربوبى اگر چه از روى جهالت و نادانى باشد و از روى قلب نباشد و ظاهرا فاعل كبرت الكلمه است كه حذف شده و كلمه‌

جلد 3 صفحه 405

مذكوره تميز است براى آن كه موجب استغناء از ذكر آن شده و جمله تخرج من افواههم صفت است براى كلمه محذوفه و تركيب كلام من حيث المجموع براى افاده تعجّب و تأكيد و بزرگ شمردن اين جرئت و جسارت است و مراد از كلمه كلام است كه احيانا اراده ميشود و بعضى كلمة برفع قرائت نموده‌اند و بنابراين مفاد كلام ظاهر است و محتاج بتقدير نيست ولى از صولت و صلابت كلام كاسته ميشود چنانچه بر ارباب ادب مخفى نيست و در خاتمه تصريح شده بآنكه اين گفتار ناهنجار صرف دروغ و مجرّد افتراء بخدا است و بايد گوينده آن معذّب بعذاب الهى گردد ولى نبايد رسول اكرم نفس شريف خود را بهلاكت اندازد بر اثر اين گفتار و كردار كفّار اگر باقى بمانند بر كفر و الحاد و ايمان نياورند بقرآن كه كلام الهى است براى شدّت تأسف و اندوه آنحضرت بر حال آنها چون او بوظيفه خود عمل نموده و آنها هم بمقرّى كه در علم الهى بر ايشان مقدّر شده خواهند رسيد و بر دامن كبرياى خداوند هم گردى از اين گفتارها و كردارها نخواهد نشست و اين براى تسليت خاطر آنحضرت است كه زياد متأثر و ملول از اصرار آنها بر كفر نگردد و در اينمقام گفته‌اند خداوند تشبيه فرموده حال پيغمبر اكرم را در دنباله اعراض و رو گرداندن كفّار از حقّ بحال كسيكه در مفارقت دوستانش بر آثار آنها بنگرد از روى تأسف و تحسّر بقدريكه خود را بهلاكت اندازد از شدّت غم و اندوه و اين كلام براى تذكّر پيغمبر اكرم بآنكه جاى اين اندازه تأسف نيست ذكر شده است ..

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ يُنذِرَ الَّذِين‌َ قالُوا اتَّخَذَ اللّه‌ُ وَلَداً «4»

و ‌اينکه‌ قرآن‌ انذار ميكند كساني‌ ‌که‌ گفتند خداوند متعال‌ اخذ ولد كرده‌ اولاد پيدا كرده‌ كساني‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ قول‌ ‌را‌ اتخاذ كردند سه‌ طايفه‌ هستند مشركين‌ ‌که‌ گفتند ملائكه‌ دختران‌ ‌خدا‌ هستند و يهود ‌که‌ آدم‌ ‌را‌ پسر ‌خدا‌ ميدانند و گفتند عزير ‌إبن‌ اللّه‌ ‌است‌.

و نصاري‌ ‌که‌ گفتند مسيح‌ ‌إبن‌ اللّه‌ ‌است‌ بلكه‌ يهود و نصاري‌ گفتند نَحن‌ُ أَبناءُ اللّه‌ِ وَ أَحِبّاؤُه‌ُ البته‌ وقتي‌ ‌که‌ آدم‌ ‌إبن‌ اللّه‌ ‌باشد‌ تمام‌ اولاد ‌او‌ ابناء اللّه‌ ميشوند و ‌اينکه‌ قول‌ مستلزم‌ كفريّات‌ زيادي‌ ميشود بايد ‌خدا‌ ‌را‌ جسم‌ و ذي‌ اجزاء بدانند و محل‌ حوادث‌ بدانند و ‌براي‌ ‌او‌ مكان‌ و انتقال‌ قرار دهند و ‌او‌ ‌را‌ محتاج‌ بدانند و شريك‌ قائل‌ شوند ‌اينکه‌ قرآن‌ مجيد ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ آيات‌ شريفه‌ باين‌ مطلب‌ تذكر داد.

وَ يُنذِرَ الَّذِين‌َ قالُوا اتَّخَذَ اللّه‌ُ وَلَداً ‌که‌ ‌اينکه‌ قول‌ كفر محض‌ ‌است‌ و عذاب‌ مخلّد دارد بلكه‌ چندين‌ جهة عذاب‌ متوجه‌ ‌آنها‌ ميشود بعلاوه‌ ‌از‌ ‌آن‌ كفريات‌ تكذيب‌ جميع‌ انبياء ‌است‌ زيرا تمام‌ مأمور بدعوت‌ بتوحيد و يگانگي‌ حق‌ بودند و دعوت‌ مي‌كردند و تكذيب‌ قرآن‌ مجيد و منكر ضروريات‌ و مفاسد ديگر ‌هم‌ هست‌ چنانچه‌ مي‌فرمايد:

برگزیده تفسیر نمونه

---

(آیه 4)- سپس به یکی از انحرافات عمومی مخالفان، اعم از نصاری و یهود و مشرکان، اشاره کرده، می‌گوید: «و (نیز) آنها را که گفتند: خداوند، فرزندی (برای خود) انتخاب کرده است، بیم دهد» (وَ یُنْذِرَ الَّذِینَ قالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَداً).

هم مسیحیان را به خاطر اعتقاد به این که «مسیح» فرزند خداست، و هم یهود را به خاطر اعتقاد به فرزندی «عزیر» و هم مشرکان را به خاطر این که فرشتگان را دختران خدا می‌پنداشتند هشدار دهد.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌