آیه 16 سوره توبه: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{قرآن در قاب|أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَلَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَ...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (←تفسیر آیه) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | + | وليجة: ولوج: داخل شدن. وليج و وليجه: داخل شونده. | |
| + | مراد از آن در اينجا ، همراز و محرم اسرار و مشاور است كه به راز و اسرار انسان وارد و آگاه مى شود.<ref>تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی</ref> | ||
== تفسیر آیه == | == تفسیر آیه == | ||
| سطر ۶۹: | سطر ۷۰: | ||
3- كسانى در آزمون ايمان موفّقند كه اسرار جامعه اسلامى را جز با خدا و رسول و مؤمنان واقعى در ميان نگذارند. «وَلِيجَةً» (در صدر اسلام افرادى با بيگانه ارتباط داشتند) | 3- كسانى در آزمون ايمان موفّقند كه اسرار جامعه اسلامى را جز با خدا و رسول و مؤمنان واقعى در ميان نگذارند. «وَلِيجَةً» (در صدر اسلام افرادى با بيگانه ارتباط داشتند) | ||
| − | + | ---- | |
«1». تفسير نورالثقلين. | «1». تفسير نورالثقلين. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۶:۲۰
| <<15 | آیه 16 سوره توبه | 17>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آیا چنین می‌پندارید که شما را (بدون آزمایش) به حال خود رها می‌کنند در صورتی که هنوز خدا معلوم نگردانیده که از شما چه کسانی اهل مجاهده‌اند و جز خدا و رسول و مؤمنان را هرگز دوست خود و همراز خویش نگزیده‌اند، و خدا از همه کردار شما آگاه است.
آیا گمان کرده اید که شما را به خود واگذارند [و به بوته آزمایش نیازمایند] در حالی که هنوز کسانی از شما را که جهاد کردند و غیر خدا و پیامبرش و مؤمنان را محرم اسرار خود نگرفتند، از دیگران معلوم و مشخص نکرده است [یقیناً باید آزمایش شوید تا مؤمن از غیر مؤمن معلوم و مشخص شود]؛ و خدا به آنچه انجام می دهید، آگاه است.
آيا پنداشته‌ايد كه به خود واگذار مى‌شويد، و خداوند كسانى را كه از ميان شما جهاد كرده و غير از خدا و فرستاده او و مؤمنان، محرم اسرارى نگرفته‌اند، معلوم نمى‌دارد؟ و خدا به آنچه انجام مى‌دهيد آگاه است.
آيا پنداشته‌ايد كه شما را به حال خود وامى‌گذارند بى‌آنكه خدا كسانى از شما را كه جهاد مى‌كنند و جز خدا و پيامبرش و مؤمنان را به همرازى نمى‌گزينند، معلوم دارد؟ و خدا به هر كارى كه مى‌كنيد آگاه است.
آیا گمان کردید که (به حال خود) رها می‌شوید در حالی که هنوز کسانی که از شما جهاد کردند، و غیر از خدا و رسولش و مؤمنان را محرم اسرار خویش انتخاب ننمودند، (از دیگران) مشخصّ نشده‌اند؟! (باید آزمون شوید؛ و صفوف از هم جدا گردد؛) و خداوند به آنچه عمل می‌کنید، آگاه است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
وليجة: ولوج: داخل شدن. وليج و وليجه: داخل شونده. مراد از آن در اينجا ، همراز و محرم اسرار و مشاور است كه به راز و اسرار انسان وارد و آگاه مى شود.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ «16»
آيا پنداشته‌ايد كه (تنها با ادّعاى ايمان) رها مى‌شويد، در حالى كه هنوز خداوند (با امتحان‌هايش شما را نيازموده،) تا كسانى را از شما كه جهاد كرده و جز خدا و پيامبرش و مؤمنان رازدارى برنگزيده‌اند، معلوم دارد و خداوند به آنچه مى‌كنيد آگاه است.
نکته ها
اين آيه نيز همچون آيات پيشين، براى تشويق به جهاد است.
«وَلِيجَةً» از «ولوج» مانند كلمه‌ى «بِطانَةً»، به معناى اسرار و امور نهان است، و مقصود در اينجا مَحرم اسرار است.
طبق روايات متعدّد، مراد از مؤمنانى كه مى‌توانند مَحرم اسرار باشند، رهبران آسمانى مى‌باشند. «1»
پیام ها
1- هستى و برنامه‌هاى آن، هدفدار است. انسان‌ها و آينده‌شان، رها شده نيستند، پس بايد از دنياى خيال بيرون آمد و واقع‌بين بود. «أَمْ حَسِبْتُمْ»
2- ادّعاى ايمان كافى نيست، آنچه صف‌ها را از هم جدا مى‌كند، عمل و جهاد و آزمايش‌هاست. «أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا»
3- كسانى در آزمون ايمان موفّقند كه اسرار جامعه اسلامى را جز با خدا و رسول و مؤمنان واقعى در ميان نگذارند. «وَلِيجَةً» (در صدر اسلام افرادى با بيگانه ارتباط داشتند)
«1». تفسير نورالثقلين.
جلد 3 - صفحه 391
4- دادن اسرار و اطلاعات به بيگانگان و آنان را مَحرم اسرار دانستن، حرام و نشانه‌ى ضعف وبى‌ايمانى و مورد هشدار و توبيخ است. لَمْ يَتَّخِذُوا ... وَلِيجَةً
5- وظيفه‌ى مسلمانان، در برابر دشمنان خارجى جنگيدن و در برابر دشمنان داخلى، حفظ اسرار و رازدارى است. «جاهَدُوا، لَمْ يَتَّخِذُوا»
6- خداوند از وضع مردم آگاه است و نيازى به آزمودن ندارد، ولى امتحان، يك سنّت الهى است. «وَ اللَّهُ خَبِيرٌ»
7- اگر اسرارتان را به بيگانه گفتيد، خدا مى‌داند و به حساب شما مى‌رسد. «وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ «16»
بعد از آن بر جلالت و عظمت جهاد تنبيه فرمايد:
أَمْ حَسِبْتُمْ: (خطاب توبيخ است به مؤمنانى كه كاره قتال بودند) آيا گمان مى‌كنيد اى مؤمنين كارهين قتال. يا خطاب به اهل نفاق، يعنى اى منافقان گمان كرديد و پنداشتيد. أَنْ تُتْرَكُوا: اينكه شما را بگذارند بر اين وجه كه هستيد از فراغت و امنيت و استراحت. وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ:
و حال آنكه هنوز ظاهر و آشكار نشده آنچه در علم الهى است نسبت به كسانى كه جهاد كنند از شما، يعنى: 1- هنوز جهاد نكرده‌ايد تا شما را مجاهد داند؛ چه تا مجاهد به فعل نيايد، علم سبحانى تعلق نگيرد به جهاد، اگرچه فيما لم يزل خداى تعالى عالم بود به تمام معلومات، لكن تعلق آن وقتى است كه معلوم در خارج تحقق يابد پس ذكر فرمود نفى علم را، و مراد نفى معلوم است به جهت تأكيد نفى.
2- آنكه آيا گمان مى‌كنيد خداى تعالى با شما معامله مجاهدين نمايد و حال آنكه ممتحن و مختبر و آزمايش نشديد نسبت به مرحله جهاد. و اين جارى مجراى آن است كه فرموده «الم أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا يُفْتَنُونَ» «1» 3- چون خداوند عالم، عالم بالذات، و جميع معلومات در پيشگاه او على السويه و حاضر و شاهد او است، پس معنى آنكه: تا علم سبحانى تعلق
«1» سوره عنكبوت آيه 3.
ج5، ص 34
يابد به اين امتحان تعلق حالى كه متميز شوند آنان كه مجاهدند از غير.
4- تا مجازات دهد هر يك را بر وفق اعتقاد خود، و تسميه مجازات به علم از قبيل اقامه مسبّب است در مقام سبب، زيرا حصول مجازات به علم مى‌باشد.
وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ: (عطف بر «جاهدوا» و داخل در صله) و ظاهر نشده است هنوز آنچه خداى تعالى در ازل عالم است به آن از آنان كه جهاد كنند از شما و اتخاذ نكنند به غير از خداى تعالى. وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً: و به غير رسول او و به غير مؤمنين دوست نهان را كه افشاى اسرار نمايند با او. خلاصه معنى آنكه: شما را به مجرد دعوى ايمان باز نخواهند داشت تا ظاهر شود كدام از شما با كفار جهاد مى‌كند و با مشركان دوستى نهانى ننمايد و اسرار خود را به آنها فاش نكند، يعنى مؤمن حقيقى است نه منافق. وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ: و خداوند متعال دانا است به درون آنچه شما مى‌كنيد، و غرض شما از اعمال، معلوم سبحانه است. اين كلام، صريح آن چيزى است كه از ظاهر فرمايش «وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ» متوهّم مى‌شود.
تبصره- آيه شريفه دلالت دارد بر تحريم موالات كفار و فساق و الفت گرفتن با ايشان.
در قرب الاسناد از ابن محبوب از ابن رئاب قال: سمعت ابا عبد اللّه عليه السّلام يقول لا ينبغى للرّجل المؤمن منكم ان يشارك الذمّى و لا يبضعه بضاعة و لا يودعه وديعة و لا يصافيه المودّة.
در نوادر الراوندى باسناده عن موسى بن جعفر عن آبائه قال نهى رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم عن زيد المشركين يريد به هدايا اهل الحرب.
ابن رئاب گويد: شنيدم حضرت صادق عليه السلام فرمود: سزاوار نيست براى شخص مؤمن از شما اينكه شراكت نمايد كافر ذمى را و نه سرمايه دهد او را به بضاعتى و نه امانت دهد او را وديعه‌اى و ميل نكند او را به دوستى.
و در نوادر راوندى از حضرت موسى بن جعفر عليه السّلام از آباء گرامش عليهم السلام نهى فرمود رسول اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم از زبد مشركان، مراد هداياى كافر حربى است. وقتى هديه او منهى، البته خلط و آميزش و مودت
ج5، ص 35
با او جايز نخواهد بود.
تنظيم- وجه اتصال آيه شريفه به ما قبل، آنست كه: چون مقدم شد امر به قتال، عطف فرمود بر آن شرط اخلاص در جهاد را بر وجهى كه قطع گردد عصمت تا ظاهر شود ظفر، و مستحق شوند ثواب را.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا وَ لَمَّا يَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنْكُمْ وَ لَمْ يَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لا الْمُؤْمِنِينَ وَلِيجَةً وَ اللَّهُ خَبِيرٌ بِما تَعْمَلُونَ «16»
ترجمه
آيا گمان كرديد كه واگذارده شويد با آنكه هنوز معلوم نكرده است خدا آنانرا كه جهاد كردند از شما و اختيار ننمودند غير از خدا و پيغمبرش و اهل ايمان دوست نهانيرا و خدا آگاه است بآنچه ميكنيد.
تفسير
كلمه ام منقطعه و مفيد استفهام توبيخى است يعنى اين خيال باطل را منمائيد كه خداوند شما را بحال خودتان واگذار كند و امتحان نفرمايد بايد شما در علم الهى باوضاع خارجى ممتاز شويد از غير باين اوصاف كه جهاد در راه خدا نموديد و غير از خدا و پيغمبر (ص) و اولياء او دوست و محرم رازى نگرفتيد و اين معانى از شما مشهود و ثابت و محقق شود و اهل نفاق ظاهر و آشكار گردند اگر چه خداوند بتمام اعمال قلبى و اسرار نهانى شما آگاه است و حاجت بامتحان ندارد ولى بايد حال خودتان بخودتان معلوم شود و حجّت از حق بر خلق تمام گردد و آيه صريح است در نهى از دوستى صميمى با كفار و غير اهل ايمان و قمى ره فرموده از علم اراده رؤيت شده است چون
جلد 2 صفحه 563
علم خدا قديم است و در كافى از امام باقر (ع) نقل شده است كه مراد از مؤمنين در اين آيه ائمه اطهارند و در روايات ديگرى اين معنى تأكيد شده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَم حَسِبتُم أَن تُترَكُوا وَ لَمّا يَعلَم‌ِ اللّه‌ُ الَّذِينَ جاهَدُوا مِنكُم وَ لَم يَتَّخِذُوا مِن دُونِ اللّه‌ِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لا المُؤمِنِين‌َ وَلِيجَةً وَ اللّه‌ُ خَبِيرٌ بِما تَعمَلُون‌َ «16»
آيا گمان ميكنيد که شما رها ميشويد و هنوز معلوم الهي در خارج تحقق پيدا نكرد كساني که جهاد ميكنند از شما و نميگيرند غير از خدا و رسول خدا و مؤمنين را پناهگاه و حال آنكه خداوند آگاه است بآنچه عمل ميكنيد.
أَم حَسِبتُم عطف است بآيه قبل أَ لا تُقاتِلُون‌َ قَوماً الايه يعني آيا مقاتله قوم نميكنيد يا گمان ميكنيد أَن تُترَكُوا امتحان نميشويد که امتياز بين مجاهد و غير مجاهد را خداوند نميدهد و بمجرد اظهار ايمان شما را رها ميكند و بخود وا ميگذارد نظير آيه شريفه بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِيم‌ِ الم أَ حَسِبَ النّاس‌ُ أَن يُترَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنّا وَ هُم لا يُفتَنُون‌َ العنكبوت آيه 1، البته امتحان خواهيد شد چنانچه امم سابقه امتحان شدند زيرا امتحانات الهيه البته بايد موافق حكمت و مصلحت
جلد 8 - صفحه 191
واقع شود که امتياز بين مؤمن و منافق و صالح و طالح و مطيع و عاصي داده شود و فرداي قيامت لسان اعتراض بر خدا بسته شود که چرا فلان بايد فلان مقام را داشته باشد و فلان فلان دركات عذاب را بچشد با اينكه هر دو اظهار ايمان كرده و در زمره مؤمنين بودند.
وَ لَمّا يَعلَم‌ِ اللّه‌ُ علم الهي عين ذات او است ازلا و ابدا تغييري نميكند و جهل در مبدء راه ندارد و مراد از اينکه جمله اينست که بر شما معلوم نكند الَّذِينَ جاهَدُوا مِنكُم كساني که از روي حقيقت و واقعيت راسخ در ايمان هستند و بوعده‌هاي الهي يقين دارند با كمال اطمينان و شوق مقدم در جهاد ميشوند.
وَ لَم يَتَّخِذُوا مِن دُونِ اللّه‌ِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا المُؤمِنِين‌َ وَلِيجَةً تمام هم‌ّ آنها اينست که داخل در حزب الهي شوند که مشمول أَلا إِن‌َّ حِزب‌َ اللّه‌ِ هُم‌ُ المُفلِحُون‌َ مجادله آيه 23، باشند و در حزب رسول و مؤمنين باشند تا مشمول آيه شريفه وَ مَن يَتَوَل‌َّ اللّه‌َ وَ رَسُولَه‌ُ وَ الَّذِينَ آمَنُوا فَإِن‌َّ حِزب‌َ اللّه‌ِ هُم‌ُ الغالِبُون‌َ مائده آيه 61، و كلمه وليجة دخول در حزب است اينها امتياز پيدا كنند با كساني که در حزب كفار و مشركين باشند که اينها حزب شيطان هستند و مشمول آيه شريفه أُولئِك‌َ حِزب‌ُ الشَّيطان‌ِ أَلا إِن‌َّ حِزب‌َ الشَّيطان‌ِ هُم‌ُ الخاسِرُون‌َ مجادله آيه 20، وَ اللّه‌ُ خَبِيرٌ بِما تَعمَلُون‌َ چيزي از اعمال شما بر او پوشيده نيست.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 16)- در این آیه مسلمانان را از طریق دیگری تشویق به جهاد کرده، متوجه مسؤولیت سنگین خود در این قسمت می‌کند که نباید تصور کنید، تنها با ادعای ایمان همه چیز درست خواهد شد، بلکه صدق نیت و درستی گفتار، و واقعیت ایمان شما در مبارزه با دشمنان، آن هم یک مبارزه خالصانه و دور از هرگونه نفاق، روشن می‌شود.
نخست می‌گوید: «آیا گمان کردید شما به حال خودتان رها می‌شوید؟ و در میدان آزمایش قرار نخواهید گرفت، در حالی که هنوز مجاهدین شما، و همچنین کسانی که جز خدا و پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و مؤمنان محرم اسراری برای خود انتخاب نکرده‌اند،
ج2، ص184
مشخص نشده‌اند»؟ (أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَکُوا وَ لَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِینَ جاهَدُوا مِنْکُمْ وَ لَمْ یَتَّخِذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لا رَسُولِهِ وَ لَا الْمُؤْمِنِینَ وَلِیجَةً).
در حقیقت جمله فوق دو مطلب را به مسلمانان گوشزد می‌کند، و آن این که تنها با اظهار ایمان کارها سامان نمی‌یابد، و شخصیت اشخاص روشن نمی‌شود، بلکه با دو وسیله آزمایش، مردم آزمون می‌شوند.
نخست جهاد در راه خدا، و برای محو آثار شرک و بت پرستی و دوم ترک هرگونه رابطه و همکاری با منافقان و دشمنان، که اولی دشمنان خارجی را بیرون می‌راند و دومی دشمنان داخلی را.
و در پایان آیه به عنوان اخطار و تأکید می‌فرماید: «خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» (وَ اللَّهُ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
