نماز غفیله: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۹

«نماز غُفیله» از نمازهای مستحبی است که بین دو نماز مغرب و نماز عشاء خوانده می‌شود و ثواب زیادی برای آن در روایات بیان شده است. در رکعت اول این نماز پس از حمد آیات ۸۷ و ۸۸ از سوره انبیاء که در مورد گرفتاری و نجات حضرت یونس از شکم ماهی است خوانده می‌شود و در رکعت دوم آیه ٥٩ سوره انعام و در قنوت این نماز پس از دعای مربوطه نمازگزار خواسته‌های خود را از خدا می‌خواهد.

نام نماز غفیله و فضیلت آن

«غُفَیلَة» اسم مُصغّر از غفلت است، یعنی غفلت کوچک؛ امام صادق علیه السلام از پدرش امام باقر علیه السلام و ایشان از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در خصوص این نماز چنین نقل می کند: «تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَالْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛^[۱] نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشاء است.»

اینکه چرا به این زمان، زمان غفلت گفته می شود از روایتی دیگر از امام باقر علیه اسلام فهمیده می شود که فرمود: «از زمان غروب خورشید تا زمان از بین رفتن شفق(سرخی مغرب)، ابلیس لشکریان شبانه‌اش را به کار گمارده و می‌گستراند. او لشکریان روزش را نیز از زمان طلوع فجر(اذان صبح) تا طلوع خورشید می‌گستراند. و پیامبر خدا(ص) می‌فرمود: در این دو زمان خاص، زیاد به یاد خدا باشید و از شر ابلیس و لشکریانش به خدا پناه ببرید و فرزندانتان را در این دو زمان در پناه خدا قرار دهید که این دو زمان، زمان غفلت است».^[۲]

علت دیگری که ممکن است نامگذاری نماز غفیله به این نام داشته باشد آن است که در این نماز آیات مربوط به جریان حضرت یونس خوانده می شود که در آن بیان می دارد چگونه حضرت یونس علیه السلام غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد.

کیفیت نماز غفیله

درباره کیفیت اقامه این نماز مستحبی، امام صادق علیه السلام چنین فرموده است: کسی که می خواهد بین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز بخواند؛ در رکعت اول بعد از سوره حمد بگوید: «وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿﴾ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ^[۳]؛ و صاحب ماهی [حضرت یونس] را [یاد کن] زمانی که خشمناک [از میان قومش] رفت و گمان کرد که ما [زندگی را] بر او تنگ نخواهیم گرفت، پس در تاریکی ها [ی شب، زیر آب، و دل ماهی] ندا داد که معبودی جز تو نیست تو از هر عیب و نقصی منزّهی، همانا من از ستمکارانم * پس ندایش را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم؛ و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.»

و در رکعت دوم بعد از سوره حمد بگوید: «وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ^[۴]؛ و کلیدهای غیب فقط نزد اوست، و کسی آنها را جز او نمی داند. و به آنچه در خشکی و دریاست، آگاه است، و هیچ برگی نمی افتد مگر آنکه آن را می داند، و هیچ دانه ای در تاریکی های زمین، و هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتابی روشن [ثبت] است.»

و پس از فراغت از قرائت، دستهایش را بلند کند و بگوید: «اَللّهُمَّ إِنّی اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتی لایَعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا^[۵]» (و به جای کذا و کذا حاجات خود را بگوید) و سپس بگوید: «اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلَبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لی^[۶]»

پس خداوند خواسته های او را [اگر مصلحت باشد] عطا می کند.^[۷]

پانویس

↑ فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی، ص245.
↑ شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة، بیروت، دار الأضواء، بی‌تا، ص 252 – 253.
↑ سوره انبیاء، آیه ۸۷ و ٨٨.
↑ سوره انعام، آیه ٥٩.
↑ اى خدا از تو درخواست مى ‏كنم به حق کلیدهای غیبی که کسی آنها را جز تو نمی داند كه درود بر محمد (ص) و آل او فرستى و حاجات من را برآوری
↑ خدايا تو ولى نعمت من هستى و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را مى ‏دانى. پس در خواستم از تو اين است كه قسم به حق محمد و آل او عليهم السلام كه حاجتم را بر آورى.
↑ فلاح السائل، ص245.

منابع

"نماز غفیله"، سید عباس رفیعی‌پور، مجله مبلغان، آذر 1383، شماره 61، در دسترس در پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی
«نماز غفیله» چرا به این نام نامیده شده است؟، سایت اسلام کوئست

[1] فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی، ص245.

[2] شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة، بیروت، دار الأضواء، بی‌تا، ص 252 – 253.

[3] سوره انبیاء، آیه ۸۷ و ٨٨.

[4] سوره انعام، آیه ٥٩.

[5] اى خدا از تو درخواست مى ‏كنم به حق کلیدهای غیبی که کسی آنها را جز تو نمی داند كه درود بر محمد (ص) و آل او فرستى و حاجات من را برآوری

[6] خدايا تو ولى نعمت من هستى و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را مى ‏دانى. پس در خواستم از تو اين است كه قسم به حق محمد و آل او عليهم السلام كه حاجتم را بر آورى.

[7] فلاح السائل، ص245.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ سطر ۱: / سطر ۱: @@
-{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
+{{خوب}}
+'''«نماز غُفیله»''' از [[نمازهای مستحب|نمازهای مستحبی]] است که بین دو [[نماز مغرب]] و [[نماز عشاء]] خوانده می‌شود و [[ثواب]] زیادی برای آن در روایات بیان شده است. در رکعت اول این نماز پس از حمد آیات ۸۷ و ۸۸ از سوره انبیاء که در مورد گرفتاری و نجات حضرت یونس از شکم ماهی است خوانده می‌شود و در رکعت دوم آیه ٥٩ سوره انعام و در قنوت این نماز پس از دعای مربوطه نمازگزار خواسته‌های خود را از خدا می‌خواهد.
-==سند نماز غفیله==
+==نام نماز غفیله و فضیلت آن ==
+«غُفَیلَة» اسم مُصغّر از [[غفلت]] است، یعنی غفلت کوچک؛ [[امام صادق]] علیه السلام از پدرش [[امام باقر]] علیه السلام و ایشان از [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله در خصوص این نماز چنین نقل می کند: «{{متن حدیث|تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَالْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء}}؛<ref>[[فلاح السائل]]، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی، ص245.</ref> نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشاء است.»
-غفیله اسم مصغر از غفلت است؛ یعنی غفلت کوچک و [[امام صادق]] علیه السلام از پدرش [[امام باقر]] علیه السلام و امام باقر علیه السلام از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در خصوص این نماز مستحبی چنین نقل می کند: «صَلُّوا فی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَ الْکَرامة؛ <ref>فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی، ص244.</ref> نماز بخوانید در ساعت غفلت؛ اگرچه دو رکعت باشد، این دو رکعت نماز [شما را] به بهشت وارد می کند».
+اینکه چرا به این زمان، زمان غفلت گفته می شود از روایتی دیگر از امام باقر علیه اسلام فهمیده می شود که فرمود: «از زمان غروب خورشید تا زمان از بین رفتن شفق(سرخی مغرب)، ابلیس لشکریان شبانه‌اش را به کار گمارده و می‌گستراند. او لشکریان روزش را نیز از زمان طلوع فجر(اذان صبح) تا طلوع خورشید می‌گستراند. و پیامبر خدا(ص) می‌فرمود: در این دو زمان خاص، زیاد به یاد خدا باشید و از شر ابلیس و لشکریانش به خدا پناه ببرید و فرزندانتان را در این دو زمان در پناه خدا قرار دهید که این دو زمان، زمان غفلت است».<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة، بیروت، دار الأضواء، بی‌تا، ص 252 – 253.</ref>
-در روایتی دیگر چنین می فرماید: «تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَالْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛<ref>همان، ص245.</ref> نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشا است».
+علت دیگری که ممکن است نامگذاری نماز غفیله به این نام داشته باشد آن است که در این نماز آیات مربوط به جریان حضرت یونس خوانده می شود که در آن بیان می دارد چگونه [[حضرت یونس]] علیه السلام غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از [[انابه]] به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد.
-امام صادق علیه السلام از قول پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل کرده است که: «لا تَتْرُکُوا رَکْعَتَیِ الْغُفَیْلَةِ وَ هُما بَیْنَ الْعِشائَیْنِ؛<ref>همان، ص246.</ref> دو رکعت نماز غفیله را ـ که بین نماز مغرب و عشاء است ـ ترک نکنید».
 ==کیفیت نماز غفیله==
-درباره کیفیت اقامه این نماز مستحبی، امام صادق علیه السلام چنین فرموده است: کسی که می خواهد بین نماز مغرب و عشا دو رکعت نماز بخواند؛ در رکعت اول بعد از سوره حمد بگوید: {{متن قرآن|«وَذَاالنُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّالِمِینَ × فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الغَمِّ وَکَذلِکَ نُنْجِی المُؤْمِنِینَ»}}.<ref>[[سوره انبیاء]]/88 و 87. </ref>
+درباره کیفیت اقامه این نماز مستحبی، [[امام صادق]] علیه السلام چنین فرموده است: کسی که می خواهد بین نماز مغرب و عشاء دو [[رکعت]] نماز بخواند؛ در رکعت اول بعد از [[سوره حمد]] بگوید: «{{متن قرآن|وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿﴾ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ}}<ref>[[آیه 87 سوره انبیاء|سوره انبیاء، آیه ۸۷]] و [[آیه 88 سوره انبیاء|٨٨]]. </ref>؛ و صاحب ماهی [حضرت یونس] را [یاد کن] زمانی که خشمناک [از میان قومش] رفت و گمان کرد که ما [زندگی را] بر او تنگ نخواهیم گرفت، پس در تاریکی ها [ی شب، زیر آب، و دل ماهی] ندا داد که معبودی جز تو نیست تو از هر عیب و نقصی منزّهی، همانا من از ستمکارانم * پس ندایش را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم؛ و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.»
-و در رکعت دوم بعد از سوره حمد بگوید: {{متن قرآن|«وَعِنْدَهُ مَفاتِحُ الغَیْبِ لایَعْلَمُها إِلاّ هُوَ وَیَعْلَمُ ما فِی البَرِّ وَالبَحْرِ وَما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاّ یَعْلَمُها وَلا حَبَّةٍ فِی ظُلُماتِ الأَرْضِ وَلا رَطْبٍ وَلا یابِسٍ إِلاّ فِی کِتابٍ مُبِینٍ»}}.<ref>[[سوره انعام]]/59.</ref>
-و پس از فراغت از قرائت، دستهایش را بلند کند و بگوید: «اَللّهُمَّ إِنّی اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتی لایَعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا و به جای کذا و کذا حاجات خود را بگوید و سپس بگوید: «اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلَبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لی».
-خداوند خواسته های او را [اگر مصلحت باشد] عطا می کند.<ref>فلاح السائل، ص245.</ref>
-مراجع تقلید، این نماز را یکی از نمازهای مستحبی معرفی کرده اند و وقت انجام آن را ـ بعد از نماز مغرب تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود ـ دانسته اند.<ref>توضیح المسائل شش مرجع، ص292.</ref> و طبق نظر [[امام صادق]] علیه السلام فتوا داده اند.
+و در رکعت دوم بعد از سوره حمد بگوید: «{{متن قرآن|وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ}}<ref>[[آیه 59 سوره انعام|سوره انعام، آیه ٥٩.]]</ref>؛ و کلیدهای غیب فقط نزد اوست، و کسی آنها را جز او نمی داند. و به آنچه در خشکی و دریاست، آگاه است، و هیچ برگی نمی افتد مگر آنکه آن را می داند، و هیچ دانه ای در تاریکی های زمین، و هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتابی روشن [ثبت] است.»
-==فلسفه نماز غفیله یا ذکر یونسیه==
+و پس از فراغت از قرائت، دستهایش را بلند کند و بگوید: «{{متن حدیث|اَللّهُمَّ إِنّی اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتی لایَعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا}}<ref>اى خدا از تو درخواست مى ‏كنم به حق کلیدهای غیبی که کسی آنها را جز تو نمی داند كه درود بر محمد (ص) و آل او فرستى و حاجات من را برآوری</ref>» (و به جای کذا و کذا حاجات خود را بگوید) و سپس بگوید: «{{متن حدیث|اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلَبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لی}}<ref>خدايا تو ولى نعمت من هستى و قادر بر انجام مقصود من، حاجتم را مى ‏دانى. پس در خواستم از تو اين است كه قسم به حق محمد و آل او عليهم السلام كه حاجتم را بر آورى.</ref>»
-شاید یکی از دلایل توصیه به اقامه نماز غفیله و ثواب آن، این است که: [[حضرت یونس]] علیه السلام یک لحظه غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد و شاید تأکید رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر این نماز، به لحاظ غفلت های کوچک و بزرگی باشد که ما هر روز مرتکب می شویم. تا ما هم از ظلمت های ظاهری و باطنی نجات پیدا کنیم.
+پس خداوند خواسته های او را [اگر مصلحت باشد] عطا می کند.<ref>فلاح السائل، ص245.</ref>
-بزرگان گفته اند: بالاترین ذکر در بین اذکار، ذکر یونسیه «لااله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین» است.
 ==پانویس==
-<references/>
+<references />
 ==منابع==
-* سید عباس رفیعی پور، نماز غفیله، مجله مبلغان، آذر و دی 1383، شماره 61، صفحه 101، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/4406/29609  پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 11 آذرماه 1392.
+*"نماز غفیله"، سید عباس رفیعی‌پور، مجله مبلغان، آذر 1383، شماره 61، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/2689/4406/29609 پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه].
+*[[فلاح السائل]]، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی
+* [https://www.islamquest.net/fa/archive/fa79393 «نماز غفیله» چرا به این نام نامیده شده است؟، سایت اسلام کوئست]
 [[رده:نماز]]
 [[رده:نمازهای مستحبی]]

نماز غفیله: تفاوت بین نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱ مارس ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۴۹

محتویات

نام نماز غفیله و فضیلت آن

کیفیت نماز غفیله

پانویس

منابع

منوی ناوبری

ابزارهای شخصی

فضاهای نام

گویش‌ها

بازدیدها

بیشتر

جستجو

ناوبری

ابزارها

در دانشنامه‌های همسو

پیمایش‌گر قرآن

سایر سایت‌ها