بازگشت اسرای اهل بیت به کربلا: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (صفحه‌ای جدید حاوی ' {{بخشی از یک کتاب}} '''منبع:''' تقويم شيعه '''نویسنده:''' عبدالحسين نيشابورى ==بازگشت ...' ایجاد کرد) |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{تقویم|روز= 20 صفر|سال= سال ۶۱ هجری قمری}} |
| − | + | مشهور است که در روز بیستم ماه [[ماه صفر|صفر]] یعنی [[اربعین شهادت امام حسین علیه السلام]]، [[اسرای اهل بیت علیهم السلام|اسرای اهل بیت]] علیهم‌السلام از [[شام]] به [[کربلا]] بازگشتند.<ref> مسار الشیعه، ص ۲۶؛ مصباح المتهجد، ص ۷۳۰؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۳۲۹؛ مصباح کفعمى، ج ۲، ص ۵۹۶.</ref> هرچند برخی دیگر احتمال داده‌اند که این اتفاق در [[اربعین]] سال بعد رخ داده است. | |
| − | + | در «[[اللهوف (کتاب)|لهوف]]» [[سید بن طاووس]] آمده است: راوى گفت چون زنان و عیال حضرت [[امام حسین علیه السلام|ابى عبداللّه]] علیه السّلام از [[شام]] بازگشتند و به [[عراق]] رسیدند، به آن راهنما که همراه آنان بود گفتند: ما را از راه [[کربلا]] ببر؛ و چون به مصرع رسیدند [[جابر ابن عبدالله انصاری|جابر بن عبداللّه انصارى]] را یافتند که با چند تن از [[بنی هاشم|بنى هاشم]] و خاندان [[پیامبر اسلام|پیغمبر]] صلّى اللّه علیه و آله براى زیارت [[امام حسین علیه السلام|حسین]] علیه السّلام آمده بودند و با هم بدان مقام مبارک رسیدند، بگریستند و زارى کردند و سیلى بر روى زدند، ناله هاى جانسوز سر دادند و زنان آن ناحیه به ایشان پیوستند و چندى بماندند.<ref>ابن طاووس، لهوف، ص۱۹۶.</ref> | |
| − | + | و در [[مقتل]] «[[مثیر الأحزان (کتاب)|مثیر الاحزان]]» آمده است: و چون خانواده حسین علیه السلام به کربلا رسیدند با جابر بن عبداللّٰه و گروهى از بنى هاشم روبرو شدند که در همان وقت به [[زيارت|زیارت]] آن حضرت آمده بودند؛ پس دو گروه با موجى از غم و اندوه و آه و نالۀ جانسوز در این مصیبت که جگر همۀ محبین را سوزاند با هم ملاقات نمودند.<ref>ابن نما، مثیر الاحزان، ص۱۰۷.</ref> | |
| − | + | ==تشکیک ها در مساله بازگشت اسرا به کربلا در بازگشت از شام== | |
| + | از برخی روایات مربوط به اتفاقات مسیر حرکت کاروان و نیز وجود تعداد قابل توجهی از زیارتگاه‌های مرتبط با [[سر امام حسین علیه السلام|سر امام حسین]] (ع) و اسرای اهل بیت (ع) در شهرهای واقع در طول مسیر سلطانی به نظر می رسد کاروان اسرای اهل بیت (ع) و سرهای شهدای کربلا، به احتمال زیاد از مسیرهای بین کوفه تا شام مسیر کناره دجله را پیموده‌اند.<ref>رجوع کنید: خامه‌یار، «تأملی در مسیر کاروان اسرای اهل بیت (ع)»، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش۳۱، تابستان ۱۳۹۶</ref> (احتمالا به جهت گذراندن اسرا از شهرها و رژه پیروزی). | ||
| + | [[پرونده:مسیر کاروان حسینی.jpg|350px|وسط]] | ||
| − | ==پانویس == | + | برخی گفته اند در آن زمان ۴۰ منزل در این راه قرار داشت و برخی تا ۶۰ منزل در مسیر حرکت قافله [[اسرای اهل بیت علیهم السلام|اسرای کربلا]] برشمرده اند<ref>خوشنویس، محمد حسین، کربلا تا شام، فرهنگ زیارت، دیماه سال ۱۳۹۲ شماره ۱۹ و ۲۰</ref> که با فرض طی هر منزل در یک روز تا اسرا به شام برسند بین ۴۰ تا ۶۰ روز طول کشیده است. علاوه بر این مطابق با برخی روایات معتبر، [[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]] پس از ورود اسرا به کوفه پیکی به نزد [[یزید بن معاویه|یزید]] فرستاد تا نسبت به آنها کسب تکلیف کند و در این مدت اسرا در زندان ابن زیاد به سر می بردند. مطابق با برآورد [[سید بن طاووس]] رفت و برگشت پیک به دربار یزید حدود بیست روز یا بیشتر، وقت نیاز دارد. و نیز روایت شده که وقتى کاروان اسیران را به شام بردند، آنها در دمشق به مدّت یک ماه در جایى ماندند که از گرما و سرما در امان نبودند و صورت قضیه، مقتضى است که اهل بیت، تا رسیدن به کربلا یا مدینه، بیش از چهل روز از زمان شهادت، تأخیر داشته‌اند.<ref>اقبال سید بن طاووس، نقل از دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمدی ری‌شهری، محمد، ج ۸، ص ۳۹۸</ref> |
| + | |||
| + | برخی با توجه به این مسئله از اساس قضیه زیارت اربعین اهل بیت را منتفی دانسته‌اند و برخی دیگر با توجه به شهرت و قوت این روایات احتمال داده‌اند که این اتفاق در اربعین سال بعد رخ داده است. نظر عده دیگری مانند مؤلف [[ناسخ التواریخ (کتاب)|ناسخ التواریخ]] و [[علامه شعرانی]] در دمع السجوم نیز آن است که کاروان اسرا در مسیر رفت در روز اربعین به کربلا رفته‌اند.<ref>دمع السجوم (ترجمه نفس المهموم)، ص۳۷۴ و ۴۳۱</ref> یعنی از کسانی که آنها را به شام می برده اند خواسته اند که آنها را در مسیر از کربلا عبور دهد تا بتوانند با کشتگان خویش وداع و بر آنها مویه کنند. | ||
| + | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | * عبدالحسين نيشابورى، تقويم شيعه. | ||
| + | *علامه شعرانی، دمع السجوم (ترجمه نفس المهموم). | ||
| + | [[رده:وقایع ماه صفر]] | ||
| + | [[رده:سال ۶۱ هجری قمری]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۰
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:20 صفر |
| سال ۶۱ هجری قمری |
مشهور است که در روز بیستم ماه صفر یعنی اربعین شهادت امام حسین علیه السلام، اسرای اهل بیت علیهم‌السلام از شام به کربلا بازگشتند.[۱] هرچند برخی دیگر احتمال داده‌اند که این اتفاق در اربعین سال بعد رخ داده است.
در «لهوف» سید بن طاووس آمده است: راوى گفت چون زنان و عیال حضرت ابى عبداللّه علیه السّلام از شام بازگشتند و به عراق رسیدند، به آن راهنما که همراه آنان بود گفتند: ما را از راه کربلا ببر؛ و چون به مصرع رسیدند جابر بن عبداللّه انصارى را یافتند که با چند تن از بنى هاشم و خاندان پیغمبر صلّى اللّه علیه و آله براى زیارت حسین علیه السّلام آمده بودند و با هم بدان مقام مبارک رسیدند، بگریستند و زارى کردند و سیلى بر روى زدند، ناله هاى جانسوز سر دادند و زنان آن ناحیه به ایشان پیوستند و چندى بماندند.[۲]
و در مقتل «مثیر الاحزان» آمده است: و چون خانواده حسین علیه السلام به کربلا رسیدند با جابر بن عبداللّٰه و گروهى از بنى هاشم روبرو شدند که در همان وقت به زیارت آن حضرت آمده بودند؛ پس دو گروه با موجى از غم و اندوه و آه و نالۀ جانسوز در این مصیبت که جگر همۀ محبین را سوزاند با هم ملاقات نمودند.[۳]
تشکیک ها در مساله بازگشت اسرا به کربلا در بازگشت از شام
از برخی روایات مربوط به اتفاقات مسیر حرکت کاروان و نیز وجود تعداد قابل توجهی از زیارتگاه‌های مرتبط با سر امام حسین (ع) و اسرای اهل بیت (ع) در شهرهای واقع در طول مسیر سلطانی به نظر می رسد کاروان اسرای اهل بیت (ع) و سرهای شهدای کربلا، به احتمال زیاد از مسیرهای بین کوفه تا شام مسیر کناره دجله را پیموده‌اند.[۴] (احتمالا به جهت گذراندن اسرا از شهرها و رژه پیروزی).
برخی گفته اند در آن زمان ۴۰ منزل در این راه قرار داشت و برخی تا ۶۰ منزل در مسیر حرکت قافله اسرای کربلا برشمرده اند[۵] که با فرض طی هر منزل در یک روز تا اسرا به شام برسند بین ۴۰ تا ۶۰ روز طول کشیده است. علاوه بر این مطابق با برخی روایات معتبر، ابن زیاد پس از ورود اسرا به کوفه پیکی به نزد یزید فرستاد تا نسبت به آنها کسب تکلیف کند و در این مدت اسرا در زندان ابن زیاد به سر می بردند. مطابق با برآورد سید بن طاووس رفت و برگشت پیک به دربار یزید حدود بیست روز یا بیشتر، وقت نیاز دارد. و نیز روایت شده که وقتى کاروان اسیران را به شام بردند، آنها در دمشق به مدّت یک ماه در جایى ماندند که از گرما و سرما در امان نبودند و صورت قضیه، مقتضى است که اهل بیت، تا رسیدن به کربلا یا مدینه، بیش از چهل روز از زمان شهادت، تأخیر داشته‌اند.[۶]
برخی با توجه به این مسئله از اساس قضیه زیارت اربعین اهل بیت را منتفی دانسته‌اند و برخی دیگر با توجه به شهرت و قوت این روایات احتمال داده‌اند که این اتفاق در اربعین سال بعد رخ داده است. نظر عده دیگری مانند مؤلف ناسخ التواریخ و علامه شعرانی در دمع السجوم نیز آن است که کاروان اسرا در مسیر رفت در روز اربعین به کربلا رفته‌اند.[۷] یعنی از کسانی که آنها را به شام می برده اند خواسته اند که آنها را در مسیر از کربلا عبور دهد تا بتوانند با کشتگان خویش وداع و بر آنها مویه کنند.
پانویس
- ↑ مسار الشیعه، ص ۲۶؛ مصباح المتهجد، ص ۷۳۰؛ بحارالانوار، ج ۹۷، ص ۳۲۹؛ مصباح کفعمى، ج ۲، ص ۵۹۶.
- ↑ ابن طاووس، لهوف، ص۱۹۶.
- ↑ ابن نما، مثیر الاحزان، ص۱۰۷.
- ↑ رجوع کنید: خامه‌یار، «تأملی در مسیر کاروان اسرای اهل بیت (ع)»، فصلنامه فرهنگ زیارت، ش۳۱، تابستان ۱۳۹۶
- ↑ خوشنویس، محمد حسین، کربلا تا شام، فرهنگ زیارت، دیماه سال ۱۳۹۲ شماره ۱۹ و ۲۰
- ↑ اقبال سید بن طاووس، نقل از دانشنامه امام حسین علیه السلام بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ، محمدی ری‌شهری، محمد، ج ۸، ص ۳۹۸
- ↑ دمع السجوم (ترجمه نفس المهموم)، ص۳۷۴ و ۴۳۱
منابع
- عبدالحسين نيشابورى، تقويم شيعه.
- علامه شعرانی، دمع السجوم (ترجمه نفس المهموم).
