رعایت ادبیات دانشنامه ای متوسط
مقاله بدون شناسه یا دارای شناسه ضعیف است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سید علاءالدین حسین شیراز: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
(۶ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{مقاله از یک نشریه}}
 
{{مقاله از یک نشریه}}
 +
{{خوب}}
  
حسين بن موسي يكي از فرزندان [[امام كاظم]] عليه السلام است. وي از جمله همراهان احمد بن موسي عليه السلام بوده است و در حدود سال 202 ه.ق از [[مدينه]] عازم ايران شد و در شيراز به شهادت رسيد. حضرت حسين بن موسي در برخي منابع به سيد علاءالدين حسين ملقب گرديده است. «سيد علاءالدين حسين بن موسي الكاظم برادر كهتر شاهچراغ است به سن سيزده سال بود شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در شيراز در محله باغ قتلغ اتفاق افتاد.»<ref>رياض الانساب، محمد خان ملك الكتاب، ص154.</ref> قتلغ در شيراز باغي داشت كه باغبانش مردي ديندار و با مروت بود. باغبان در شب هاي جمعه در مكاني بلند نوري را مشاهده مي كرد قتلغ خان مالك اين باغ نيز اين نور را مشاهده كرد دستور داد كه محل مزبور را بررسي كنند. قبري يافتند «پس از باز كردن قبر، جسدي بزرگ و باعظمت و شكوه يافتند. جسد در كمال شادابي و زيبايي بود در يك دست صاحب جسد قرآن مجيد و در ديگر دستش شمشيري قرار گرفته بود. با علامت و نشانه هايي دانستند كه قبر متعلق به حسين بن موسي عليه السلام است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد كه قبه و بارگاهي عالي بر سر آن مقبره بنا كردند.»<ref>تذكره هزار مزار، عيسي بن جنيد شيرازي، ص306.</ref>
+
'''حسین بن موسی علیه السلام''' فرزند [[امام کاظم]] علیه السلام، از جمله همراهان برادرش [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] علیه السلام بوده که در حدود سال ۲۰۲ ه.ق از [[مدینه]] عازم [[ایران|ایران]] شد و در [[شیراز]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید. حسین بن موسی در برخی منابع به «سید علاءالدین حسین» ملقب گردیده است.
 +
[[پرونده:علاءالدین حسین.jpg|بندانگشتی|امامزاده سید علاءالدین حسین در شیراز]]
  
علامه مجلسي و فرصت الدوله شيرازي معتقدند كه حضرت حسين بن موسي عليه السلام در همين باغ شهيد شده اما قبر ايشان در زمان صفويه آشكار گرديد. ولي گزارش ابن جنيد شيرازي به زمان حادثه نزديكتر است. پس از آشكار شدن قبر حسين بن موسي بارگاهي بر قبر ايشان برافراشته شد. با تحقيق و بررسي اوضاع قرن هفتم به بعد چنين نتيجه گيري مي شود كه برخي حاكمان فارس مرداني خيرانديش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان ديني را پاس مي داشتند در آباداني قبور ائمه دين و اولياء سعي فراوان داشتند. لذا عليرغم جو حاكم بر ايران آن روز شهر شيراز داراي موقعيت ويژه اي بوده است.
+
==کشف قبر حسین بن موسی==
  
عليرغم اين كه هنوز تشيع در اقليت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثار امامزادگان اقدام هاي اساسي انجام دهند. پس از آشكار شدن قبر مطهر حسين بن موسي عليه السلام هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه مي يافت. تا اين كه «مردي به نام ميرزا علي از مدينه به شيراز آمد و در شيراز مسكن گزيد و بر سر قبر سيد علاءالدين قبه و بارگاهي رفيع ساخت و املاك و باغ هاي زيادي را هم وقف آن كرد و پس از [[مرگ]] وي توليت موقوفه به دست پسرش ميرزا نظام الملك كه از وزرا بود، رسيد و پس از او به نوادگانش منتقل شد. سلطان خليل كه از طرف شاه اسماعيل صفوي حاكم شيراز بود، در سال 810 ه.ق اين بقعه را تخريب و آن را تعمير و تكميل نمود.»<ref>بحارالانوار، مجلسي، ص312 ـ 313.</ref>
+
سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم علیه السلام، (برادر کوچکتر [[شاهچراغ]]) به سن سیزده سال بود و شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در [[شیراز]] در محله باغ قتلغ خان اتفاق افتاد.<ref>ریاض الانساب، محمد خان ملک الکتاب، ص۱۵۴.</ref>
  
پس از چندي به سبب زلزله اي كه در شيراز رخ داد گنبد بارگاه اين امامزاده جليل القدر در معرض تخريب قرار گرفت كه توسط مرحوم مشيرالملك (ميرزا ابوالحسن خان) تجديدبنا گرديد و رواق حرم را هم مرحوم قوام الملك (محمدرضاخان) آينه كاري نمود.<ref>ر.ك: بناهاي تاريخي و آثار هنري جلگه شيراز، علي نقي بهروزي، ص176.</ref> حرم مطهر حسين بن موسي عليه السلام مربع شكل است، دور تا دور گنبد كتيبه است و سوره «هل اتي» بر آن نقش بسته است، هم اكنون طرحي به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تكميل اين طرح حرم مطهر حسين بن موسي عليه السلام به حرم مطهر احمد بن موسي عليه السلام اتصال پيدا مي كند.
+
ابن جنید شیرازی در کتاب «تذکره هزار مزار» گوید: قتلغ خان در [[شیراز|شیراز]] باغی داشت که باغبانش مردی دیندار و با [[مروت]] بود. باغبان در شب های جمعه در مکانی بلند نوری را مشاهده می کرد. قتلغ خان مالک این باغ نیز این نور را مشاهده کرد و دستور داد که محل مزبور را بررسی کنند. قبری یافتند؛ پس از باز کردن قبر، جسدی باعظمت و باشکوه یافتند. جسد در کمال شادابی و زیبایی بود. در یک دست صاحب جسد [[قرآن|قرآن مجید]] و در دیگر دستش شمشیری قرار گرفته بود. با علامت و نشانه هایی دانستند که قبر متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد که قبه و بارگاهی عالی بر سر آن مقبره بنا کردند.»<ref>تذکره هزار مزار، عیسی بن جنید شیرازی، ص۳۰۶.</ref>
  
بارگاه حضرت حسين بن موسي در شيراز به آستانه مشهور و معروف است. مردم به سبب كراماتي كه از اين بقعه مبارك ديده اند احترام ويژه اي براي آن قائل هستند. در بين ايام هفته، شب دوشنبه براي زيارت حضرت حسين بن موسي شب خاصي است. همچون [[مسجد جمكران]] قم كه شب هاي چهارشنبه از اقصي نقاط ايران در آنجا حضور مي يابند. بارگاه نوراني اين امامزاده در شبهاي دوشنبه مملو از مريدان و شيفتگان آن حضرت است. ارادتمندان به اين خاندان، شب هاي دوشنبه را تا صبح در اين مكان مقدس بيتوته مي كنند و به عبادت و راز و نياز مي پردازند.
+
[[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] و فرصت الدوله شیرازی معتقدند که حضرت حسین بن موسی علیه السلام در همین باغ شهید شده، اما قبر ایشان در زمان [[صفویه|صفویه]] آشکار گردید. ولی گزارش ابن جنید شیرازی به زمان حادثه نزدیکتر است.  
  
در شهرستان طبس بقعه اي است كه مردم آن ديار معتقدند كه متعلق به حسين بن موسي عليه السلام است، اما گزارش ها و حكايات موجود حاكي از اين است كه حسين بن موسي عليه السلام همراه برادرانش احمد بن موسي و محمد بن موسي بوده و طبعا همزمان با آنها در شيراز به شهادت رسيده است.
+
البته در شهرستان طبس بقعه ای است که مردم آن دیار معتقدند که متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است، اما گزارش ها و حکایات موجود حاکی از این است که حسین بن موسی همراه برادرانش [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] و محمد بن موسی علیهما السلام بوده و طبعا همزمان با آنها در شیراز به شهادت رسیده است.  
  
البته اين احتمال وجود دارد كه در جريان هجوم به كاروان احمد بن موسي برادر خردسال ايشان گريخته و مخفي شده و بعدها در طبس از دنيا رفته باشد.
+
این احتمال نیز وجود دارد که در جریان هجوم به کاروان احمد بن موسی برادر خردسال ایشان گریخته و مخفی شده و بعدها در طبس از دنیا رفته باشد.
  
==چند روایت از حسین بن موسی علیه السلام==
+
==تاریخچه مقبره سید علاءالدین==
  
حسين بن موسي عليه السلام از راويان و محدثان موثق [[شيعه]] است. خبرگان روايت به وثاقت او تصريح نموده و روايت هاي او را زينت بخش كتاب هاي خود كرده اند. در منظومه «نخبة المقال» اسامي راويان موثق به نظم كشيده شده است. در اين منظومه درباره توثيق حسين بن موسي چنين مسطور است: ثُم ابن شاذويه قال جش ثقةٌ كذا الحسين ظم هو ابن صدقه<ref>منظور از [[جش]] نجاشي و [[ظم]] كاظم عليه السلام است. نخبة المقال في علم الرجال حسين بن رضا حسيني، ص34.</ref>
+
پس از آشکار شدن قبر حسین بن موسی علیه السلام بارگاهی بر قبر ایشان برافراشته شد. با تحقیق و بررسی اوضاع قرن هفتم به بعد چنین نتیجه گیری می شود که برخی حاکمان فارس مردانی خیراندیش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان دینی را پاس می داشتند و در آبادانی قبور [[ائمه اطهار|ائمه]] دین و اولیاء سعی فراوان داشتند. لذا علیرغم جو حاکم بر ایران آن روز، شهر [[شیراز]] دارای موقعیت ویژه ای بوده است. علیرغم این که هنوز [[تشیع]] در اقلیت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثار امامزادگان اقدام های اساسی انجام دهند.  
  
'''گردش روزگار'''
+
پس از آشکار شدن قبر مطهر حسین بن موسی، هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه می یافت. تا این که «مردی به نام میرزا علی از [[مدینه|مدینه]] به شیراز آمد و در شیراز مسکن گزید و بر سر قبر سید علاءالدین قبه و بارگاهی رفیع ساخت و املاک و باغ های زیادی را هم وقف آن کرد و پس از مرگ وی، تولیت موقوفه به دست پسرش میرزا نظام الملک که از وزرا بود، رسید و پس از او به نوادگانش منتقل شد. سلطان خلیل که از طرف شاه اسماعیل صفوی حاکم شیراز بود، در سال ۸۱۰ ه.ق این بقعه را تخریب و آن را تعمیر و تکمیل نمود.»<ref>بحارالانوار، مجلسی، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.</ref>
  
حسين بن موسي عليه السلام فرمود: ما گروهي از جوانان بني هاشم همراه [[امام رضا]] عليه السلام بوديم. شخصي به نام [[جعفر بن عمر علوي]] كه پيراهني كهنه بر تن و قيافه اي بدجور داشت از كنارمان گذشت. بعضي از ما با ملاحظه شكل ظاهري او به همديگر نگاه كرديم و خنده مان گرفت. [[امام رضا]] عليه السلام كه متوجه ما شد، فرمود: بزودي خواهيد ديد او را در حالي كه مالش فراوان و همراهانش بسيارند. حدود يك ماه سپري نشده بود همان مرد استاندار مدينه شد و وضعيتش دگرگون شد و كنارمان گذشت در حالي كه خدمتكاران و همراهاني داشت.<ref>كشف الغمه، علي بن عيسي، ج3، ص153.</ref>
+
پس از چندی به سبب زلزله ای که در شیراز رخ داد، گنبد و بارگاه این امامزاده جلیل القدر در معرض تخریب قرار گرفت که توسط مرحوم مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) تجدید بنا گردید و رواق حرم را هم مرحوم قوام الملک (محمدرضا خان) آینه کاری نمود.<ref>ر.ک: بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، علی نقی بهروزی، ص۱۷۶.</ref>  
  
'''نيكوترين عمو'''
+
حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام مربع شکل است، دور تا دور گنبد کتیبه است و سوره «[[سوره انسان|هل اتی]]» بر آن نقش بسته است، هم اکنون طرحی به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تکمیل این طرح، حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام به حرم مطهر [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] علیه السلام اتصال پیدا می کند.
  
از امام جواد عليه السلام [[در دوران كودكي]] سؤال شد كه كداميك از عموهايت بيشتر در حقّت نيكي و محبّت دارد؟ وي فرمود: حسين. حضرت رضا عليه السلام (پس از شنيدن جواب فرزندش) فرمود: به خدا قسم راست مي گويد. حسين بن موسي عليه السلام نيكوترين و خيرخواه ترين عموي اوست.<ref>حياة الامام موسي بن جعفر عليه السلام، باقر شريف قرشي، ج2، ص418.</ref>
+
بارگاه حضرت حسین بن موسی در شیراز به «آستانه» مشهور است. مردم به سبب کراماتی که از این بقعه مبارک دیده اند، احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. در بین ایام هفته، شب دوشنبه برای زیارت حضرت حسین بن موسی شب خاصی است. همچون [[مسجد جمکران]] در [[قم]] که شب های چهارشنبه از اقصی نقاط ایران در آنجا حضور می یابند، بارگاه نورانی این امامزاده در شبهای دوشنبه مملو از مریدان و شیفتگان آن حضرت است. ارادتمندان به این خاندان، شب های دوشنبه را تا صبح در این مکان مقدس بیتوته می کنند و به [[عبادت]] و راز و نیاز می پردازند.
  
'''فضيلت غسل جمعه'''
+
==روایاتی از حسین بن موسی ==
  
يكي از مستحبات، غسل جمعه است كه قبل از ظهر جمعه انجام مي شود، اما با توجه به فضيلت آن اگر كسي نتواند در روز جمعه قبل از ظهر اين غسل را انجام دهد، مي تواند در روز پنجشنبه يا شنبه به نيت غسل جمعه غسل نمايد. حسين بن موسي از مادرش (و مادر احمد بن موسي عليه السلام) نقل مي كند كه ما به همراهي امام كاظم عليه السلام در بياباني بوديم. قصدمان رفتن به بغداد بود آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد كه غسل جمعه نماييم؛ زيرا فردا آب كم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نموديم.<ref>تهذيب الاحكام، محمد بن حسن طوسي، ج1، ص366.</ref>
+
حسین بن موسی علیه السلام از راویان و [[محدث|محدثان]] موثق [[شیعه]] است. خبرگان روایت، به وثاقت او تصریح نموده و روایت های او را زینت بخش کتاب های خود کرده اند. در منظومه «نخبة المقال» اسامی راویان موثق به نظم کشیده شده است. در این منظومه درباره توثیق حسین بن موسی چنین مسطور است: ثُم ابن شاذویه قال "جش" ثقةٌ کذا الحسین "ظم" هو ابن صدقه.<ref>منظور از "جش" نجاشی و "ظم" کاظم علیه السلام است. نخبة المقال فی علم الرجال، حسین بن رضا حسینی، ص۳۴.</ref>
  
'''امامت امام جواد عليه السلام'''
+
'''گردش روزگار:'''
  
ابوعبداللّه حسين بن موسي بن جعفر گويد: من در [[مدينه]] خدمت حضرت ابوجعفر جواد عليه السلام بودم و علي بن جعفر نيز در خدمت آن بزرگوار بودند. مردي از اعراب در آن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسيد: اين جوان كيست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد عليه السلام نمود. گفتم: اين وصي رسول خدا است، گفت: سبحان اللّه رسول خدا اكنون 200 سال است از جهان رفته و اين جوان است چگونه مي تواند وصي آن حضرت باشد؟ گفتم: اين وصي علي بن موسي است و او وصي موسي بن جعفر و موسي بن جعفر وصي جعفر بن محمّد و جعفر بن محمّد وصي محمّد بن علي و محمّد وصيّ علي بن الحسين و علي وصي حسين و حسين وصي حسن اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب و علي بن ابي طالب وصي رسول خدا صلی الله علیه و آله.<ref>عبدالعظيم الحسني حياته و مسنده، عزيزاللّه عطاردي قوچاني، ص198.</ref>
+
حسین بن موسی علیه السلام فرمود: ما گروهی از جوانان [[بنی هاشم|بنی هاشم]] همراه [[امام رضا]] علیه السلام بودیم. شخصی به نام جعفر بن عمر علوی که پیراهنی کهنه بر تن و قیافه ای بدجور داشت از کنارمان گذشت. بعضی از ما با ملاحظه شکل ظاهری او به همدیگر نگاه کردیم و خنده مان گرفت. [[امام رضا]] علیه السلام که متوجه ما شد، فرمود: بزودی خواهید دید او را در حالی که مالش فراوان و همراهانش بسیارند. حدود یک ماه سپری نشده بود که همان مرد استاندار [[مدینه|مدینه]] شد و وضعیتش دگرگون شد و کنارمان گذشت در حالی که خدمتکاران و همراهانی داشت.<ref>کشف الغمه، علی بن عیسی، ج۳، ص۱۵۳.</ref>
  
 +
'''نیکوترین عمو:'''
 +
 +
از [[امام جواد علیه السلام|امام جواد]] علیه السلام در دوران کودکی سؤال شد که کدامیک از عموهایت بیشتر در حقّت نیکی و محبّت دارد؟ وی فرمود: حسین. حضرت رضا علیه السلام (پس از شنیدن جواب فرزندش) فرمود: به خدا قسم راست می گوید. حسین بن موسی علیه السلام نیکوترین و خیرخواه ترین عموی اوست.<ref>حیاة الامام موسی بن جعفر علیه السلام، باقر شریف قرشی، ج۲، ص۴۱۸.</ref>
 +
 +
'''فضیلت غسل جمعه:'''
 +
 +
یکی از [[مستحب|مستحبات]]، [[غسل جمعه]] است که قبل از ظهر [[جمعه‌‌‌‌|جمعه]] انجام می شود، اما با توجه به فضیلت آن اگر کسی نتواند در روز جمعه قبل از ظهر این غسل را انجام دهد، می تواند در روز پنجشنبه یا شنبه به نیت غسل جمعه غسل نماید. حسین بن موسی از مادرش نقل می کند که ما به همراهی [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام کاظم]] علیه السلام در بیابانی بودیم. قصدمان رفتن به [[بغداد]] بود. آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد که غسل جمعه نماییم؛ زیرا فردا آب کم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نمودیم.<ref>تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، ج۱، ص۳۶۶.</ref>
 +
 +
'''امامت امام جواد علیه السلام:'''
 +
 +
ابوعبداللّه حسین بن موسی بن جعفر گوید: من در مدینه خدمت [[امام جواد علیه السلام|حضرت جواد]] علیه السلام بودم و [[علی بن جعفر علیه السلام|علی بن جعفر]] نیز در خدمت آن بزرگوار بود. مردی از اعراب در آن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسید: این جوان کیست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد علیه السلام نمود. گفتم: این وصی [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] است، گفت: سبحان اللّه رسول خدا اکنون ۲۰۰ سال است از جهان رفته و این جوان است، چگونه می تواند وصی آن حضرت باشد؟ گفتم: این وصی [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی]] است و او وصی موسی بن جعفر و موسی بن جعفر وصی جعفر بن محمّد و جعفر بن محمّد وصی محمّد بن علی و محمّد وصی علی بن الحسین و علی وصی حسین و حسین وصی حسن امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی بن ابی طالب وصی رسول خدا صلی الله علیه و آله.<ref>عبدالعظیم الحسنی حیاته و مسنده، عزیزاللّه عطاردی قوچانی، ص۱۹۸.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 
+
==منابع==
==منبع==
+
* محمد زارعی نورآبادی، "حسین بن موسی" آئینه روایت، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، صفحه۵۱-۵۲ و ۶۷، خرداد ۱۳۷۷.
محمد زارعي نورآبادي، حسين بن موسي آئينه روايت، فرهنگ كوثر شماره 15، صفحه51-52 و 67، خرداد 1377.
+
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= ضعیف
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= متوسط
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
}}
  
 
[[رده:امامزاده های فارس]]
 
[[رده:امامزاده های فارس]]
 +
[[رده:وابستگان امام کاظم علیه السلام]]
 +
[[رده:امامزادگان]]
 +
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۲۵

مقاله‌ی مربوط به این عنوان از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon article.jpg
محتوای فعلی "مقاله‌ یک نشریه" متناسب با این عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


حسین بن موسی علیه السلام فرزند امام کاظم علیه السلام، از جمله همراهان برادرش احمد بن موسی علیه السلام بوده که در حدود سال ۲۰۲ ه.ق از مدینه عازم ایران شد و در شیراز به شهادت رسید. حسین بن موسی در برخی منابع به «سید علاءالدین حسین» ملقب گردیده است.

امامزاده سید علاءالدین حسین در شیراز

کشف قبر حسین بن موسی

سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم علیه السلام، (برادر کوچکتر شاهچراغ) به سن سیزده سال بود و شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در شیراز در محله باغ قتلغ خان اتفاق افتاد.[۱]

ابن جنید شیرازی در کتاب «تذکره هزار مزار» گوید: قتلغ خان در شیراز باغی داشت که باغبانش مردی دیندار و با مروت بود. باغبان در شب های جمعه در مکانی بلند نوری را مشاهده می کرد. قتلغ خان مالک این باغ نیز این نور را مشاهده کرد و دستور داد که محل مزبور را بررسی کنند. قبری یافتند؛ پس از باز کردن قبر، جسدی باعظمت و باشکوه یافتند. جسد در کمال شادابی و زیبایی بود. در یک دست صاحب جسد قرآن مجید و در دیگر دستش شمشیری قرار گرفته بود. با علامت و نشانه هایی دانستند که قبر متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد که قبه و بارگاهی عالی بر سر آن مقبره بنا کردند.»[۲]

علامه مجلسی و فرصت الدوله شیرازی معتقدند که حضرت حسین بن موسی علیه السلام در همین باغ شهید شده، اما قبر ایشان در زمان صفویه آشکار گردید. ولی گزارش ابن جنید شیرازی به زمان حادثه نزدیکتر است.

البته در شهرستان طبس بقعه ای است که مردم آن دیار معتقدند که متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است، اما گزارش ها و حکایات موجود حاکی از این است که حسین بن موسی همراه برادرانش احمد بن موسی و محمد بن موسی علیهما السلام بوده و طبعا همزمان با آنها در شیراز به شهادت رسیده است.

این احتمال نیز وجود دارد که در جریان هجوم به کاروان احمد بن موسی برادر خردسال ایشان گریخته و مخفی شده و بعدها در طبس از دنیا رفته باشد.

تاریخچه مقبره سید علاءالدین

پس از آشکار شدن قبر حسین بن موسی علیه السلام بارگاهی بر قبر ایشان برافراشته شد. با تحقیق و بررسی اوضاع قرن هفتم به بعد چنین نتیجه گیری می شود که برخی حاکمان فارس مردانی خیراندیش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان دینی را پاس می داشتند و در آبادانی قبور ائمه دین و اولیاء سعی فراوان داشتند. لذا علیرغم جو حاکم بر ایران آن روز، شهر شیراز دارای موقعیت ویژه ای بوده است. علیرغم این که هنوز تشیع در اقلیت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثار امامزادگان اقدام های اساسی انجام دهند.

پس از آشکار شدن قبر مطهر حسین بن موسی، هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه می یافت. تا این که «مردی به نام میرزا علی از مدینه به شیراز آمد و در شیراز مسکن گزید و بر سر قبر سید علاءالدین قبه و بارگاهی رفیع ساخت و املاک و باغ های زیادی را هم وقف آن کرد و پس از مرگ وی، تولیت موقوفه به دست پسرش میرزا نظام الملک که از وزرا بود، رسید و پس از او به نوادگانش منتقل شد. سلطان خلیل که از طرف شاه اسماعیل صفوی حاکم شیراز بود، در سال ۸۱۰ ه.ق این بقعه را تخریب و آن را تعمیر و تکمیل نمود.»[۳]

پس از چندی به سبب زلزله ای که در شیراز رخ داد، گنبد و بارگاه این امامزاده جلیل القدر در معرض تخریب قرار گرفت که توسط مرحوم مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) تجدید بنا گردید و رواق حرم را هم مرحوم قوام الملک (محمدرضا خان) آینه کاری نمود.[۴]

حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام مربع شکل است، دور تا دور گنبد کتیبه است و سوره «هل اتی» بر آن نقش بسته است، هم اکنون طرحی به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تکمیل این طرح، حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام به حرم مطهر احمد بن موسی علیه السلام اتصال پیدا می کند.

بارگاه حضرت حسین بن موسی در شیراز به «آستانه» مشهور است. مردم به سبب کراماتی که از این بقعه مبارک دیده اند، احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. در بین ایام هفته، شب دوشنبه برای زیارت حضرت حسین بن موسی شب خاصی است. همچون مسجد جمکران در قم که شب های چهارشنبه از اقصی نقاط ایران در آنجا حضور می یابند، بارگاه نورانی این امامزاده در شبهای دوشنبه مملو از مریدان و شیفتگان آن حضرت است. ارادتمندان به این خاندان، شب های دوشنبه را تا صبح در این مکان مقدس بیتوته می کنند و به عبادت و راز و نیاز می پردازند.

روایاتی از حسین بن موسی

حسین بن موسی علیه السلام از راویان و محدثان موثق شیعه است. خبرگان روایت، به وثاقت او تصریح نموده و روایت های او را زینت بخش کتاب های خود کرده اند. در منظومه «نخبة المقال» اسامی راویان موثق به نظم کشیده شده است. در این منظومه درباره توثیق حسین بن موسی چنین مسطور است: ثُم ابن شاذویه قال "جش" ثقةٌ کذا الحسین "ظم" هو ابن صدقه.[۵]

گردش روزگار:

حسین بن موسی علیه السلام فرمود: ما گروهی از جوانان بنی هاشم همراه امام رضا علیه السلام بودیم. شخصی به نام جعفر بن عمر علوی که پیراهنی کهنه بر تن و قیافه ای بدجور داشت از کنارمان گذشت. بعضی از ما با ملاحظه شکل ظاهری او به همدیگر نگاه کردیم و خنده مان گرفت. امام رضا علیه السلام که متوجه ما شد، فرمود: بزودی خواهید دید او را در حالی که مالش فراوان و همراهانش بسیارند. حدود یک ماه سپری نشده بود که همان مرد استاندار مدینه شد و وضعیتش دگرگون شد و کنارمان گذشت در حالی که خدمتکاران و همراهانی داشت.[۶]

نیکوترین عمو:

از امام جواد علیه السلام در دوران کودکی سؤال شد که کدامیک از عموهایت بیشتر در حقّت نیکی و محبّت دارد؟ وی فرمود: حسین. حضرت رضا علیه السلام (پس از شنیدن جواب فرزندش) فرمود: به خدا قسم راست می گوید. حسین بن موسی علیه السلام نیکوترین و خیرخواه ترین عموی اوست.[۷]

فضیلت غسل جمعه:

یکی از مستحبات، غسل جمعه است که قبل از ظهر جمعه انجام می شود، اما با توجه به فضیلت آن اگر کسی نتواند در روز جمعه قبل از ظهر این غسل را انجام دهد، می تواند در روز پنجشنبه یا شنبه به نیت غسل جمعه غسل نماید. حسین بن موسی از مادرش نقل می کند که ما به همراهی امام کاظم علیه السلام در بیابانی بودیم. قصدمان رفتن به بغداد بود. آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد که غسل جمعه نماییم؛ زیرا فردا آب کم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نمودیم.[۸]

امامت امام جواد علیه السلام:

ابوعبداللّه حسین بن موسی بن جعفر گوید: من در مدینه خدمت حضرت جواد علیه السلام بودم و علی بن جعفر نیز در خدمت آن بزرگوار بود. مردی از اعراب در آن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسید: این جوان کیست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد علیه السلام نمود. گفتم: این وصی رسول خدا است، گفت: سبحان اللّه رسول خدا اکنون ۲۰۰ سال است از جهان رفته و این جوان است، چگونه می تواند وصی آن حضرت باشد؟ گفتم: این وصی علی بن موسی است و او وصی موسی بن جعفر و موسی بن جعفر وصی جعفر بن محمّد و جعفر بن محمّد وصی محمّد بن علی و محمّد وصی علی بن الحسین و علی وصی حسین و حسین وصی حسن امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی بن ابی طالب وصی رسول خدا صلی الله علیه و آله.[۹]

پانویس

  1. ریاض الانساب، محمد خان ملک الکتاب، ص۱۵۴.
  2. تذکره هزار مزار، عیسی بن جنید شیرازی، ص۳۰۶.
  3. بحارالانوار، مجلسی، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.
  4. ر.ک: بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، علی نقی بهروزی، ص۱۷۶.
  5. منظور از "جش" نجاشی و "ظم" کاظم علیه السلام است. نخبة المقال فی علم الرجال، حسین بن رضا حسینی، ص۳۴.
  6. کشف الغمه، علی بن عیسی، ج۳، ص۱۵۳.
  7. حیاة الامام موسی بن جعفر علیه السلام، باقر شریف قرشی، ج۲، ص۴۱۸.
  8. تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، ج۱، ص۳۶۶.
  9. عبدالعظیم الحسنی حیاته و مسنده، عزیزاللّه عطاردی قوچانی، ص۱۹۸.

منابع

  • محمد زارعی نورآبادی، "حسین بن موسی" آئینه روایت، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، صفحه۵۱-۵۲ و ۶۷، خرداد ۱۳۷۷.