محمد بن جریر طبری: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (درگذشت محمد بن جرير طبري را به تقویم: درگذشت محمد بن جرير طبري منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | '''«محمد بن جریر بن یزید طبرى»''' (۳۱۰-۲۲۵ ق)، فقیه، محدث، مفسر و مورخ بزرگ [[شافعی|شافعی]] مذهب در قرن ۴ هجری است. کتاب‌های «[[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ الأمم والملوک]]» و «[[تفسیر طبری (کتاب)|جامع البیان فى تفسیرالقرآن]]»، از جمله تألیفات معروف اوست. |
| − | ابوجعفر، محمد بن | + | {{شناسنامه عالم |
| + | |نام شخصیت = | ||
| + | |نام کامل = محمد بن جریر طبرى | ||
| + | |تصویر= | ||
| + | |زادروز = ۲۲۵ قمری | ||
| + | |زادگاه = آمل، طبرستان | ||
| + | |وفات = ۳۱۰ قمری | ||
| + | |مدفن = [[بغداد]] | ||
| + | |اساتید = احمد بن حماد دولابی، محمد بن حمید رازی، ابوبکر خوارزمى،... | ||
| + | |شاگردان = | ||
| + | |آثار = [[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ الأمم والملوک]]، [[تفسیر طبری (کتاب)|جامع البیان فى تفسیرالقرآن]]، تهذیب الآثار، الولایة، اختلاف الفقهاء، صریح السنة،... | ||
| + | }} | ||
| + | == ولادت == | ||
| + | ابوجعفر، محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری در آخر سال ۲۲۴ و یا اوائل ۲۲۵ قمری در آمل طبرستان واقع در شمال [[ایران|ایران]] دیده به جهان گشود. | ||
| − | + | شایان ذکر است که وی، غیر از "[[محمد بن جریر بن رستم طبری|محمد بن جریر بن رستم طبری]]" است، که صاحب کتاب "[[دلائل الإمامة (کتاب)|دلائل الامامه]]" می‌باشد. زیرا گرچه هر دو معروف به ابن جریر و هر دو متولد طبرستان می‌باشند، ولیکن دو شخصیت جدا و دارای دو مذهب جدای [[شافعی|شافعی]] و [[امامیه|امامی]] هستند. | |
| − | + | == تحصیل و اساتید == | |
| + | محمد بن جریر طبرى نزد پدر و دایى خود ابوبکر خوارزمى به تحصیل پرداخت. وی پس از مدتی، جهت تکمیل دانش و ارتقای علمی به [[عراق]] مهاجرت کرد و در [[بغداد]] ساکن گردید و در علوم گوناگون از قبیل [[فقه]]، [[حدیث|حدیث]]، [[تاریخ|تاریخ]] و [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، کسب علم نمود. بیش از ۲۰ استاد برای طبری ذکر شده است. | ||
| − | + | ابن جریر طبرى به خاطر تحصیل [[علوم اسلامی]]، چندین بار سفرهای طولانی انجام داد. او غیر از شمال و شهرهای [[ایران|ایران]] و بسیاری از شهرهای [[عراق]]، به مناطق [[حجاز]]، [[شام]] و [[مصر]] نیز مسافرت نمود و بر اندوخته‌های علمی خویش افزود. | |
| − | + | طبری درباره شدت عشق و علاقه خود نسبت به علم و دانش می‌نویسد: من در نزد احمد بن حماد دولابی تاریخ می‌خواندم و هر روز برای این منظور از شهر ری به نزد احمد که در یکی از روستاهای اطراف ری ساکن بود می‌رفتم، و بلافاصله از نزد او به ری می‌آمدم و مانند دیوانگان سر از پا نشناخته، به درس حدیث محمد بن حمید رازی حاضر می‌شدم. | |
| − | + | در علاقه و اهتمام او به علم و دانش همین بس که یک ساعت به آخر عمرش مانده در حال بیماری، روایتی از [[امام صادق علیه السلام|امام صادق]] (علیه السلام) به دستش رسید، و چون آن روایت را تا آن زمان نشنیده بود، فوری قلم و دوات خواست و آن را نوشت. | |
| − | + | درباره شخصیت علمی طبری، ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه می گوید: «ما أعلم علی ادیم الارض أعلم من محمد بن جریر». وی علاوه بر علوم اسلامی مانند فقه و اصول و تفسیر، در علوم ادبی و فلسفی و حتی در علم [[طب]] و [[ریاضی]] و هیئت و تاریخ نیز استاد بود. | |
| + | |||
| + | == آثار و تألیفات == | ||
| + | طبری از علمای برجسته و از مجتهدان چیره‌دست [[اهل سنت]] بود و کتاب‌های زیادی تألیف نمود. کار عمده او در [[فقه]] بوده، اما دو اثر مشهور او یکی در دانش [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و با نام «[[تفسیر طبری (کتاب)|جامع‌البیان]]» (تفسیر طبری) و دیگری در [[تاریخ]] با نام «[[تاریخ طبری (کتاب)|تاریخ الأمم والملوک]]» (تاریخ طبری) شهرت بسزایی برایش به ارمغان آورد. او بنیانگذار مذهب فقهی خاصی است که پیروانی نیز تا یک قرن پس از خود داشته است. اثر قابل ملاحظه فقهی و روایی وی «تهذیب الآثار» (درشش جلد) است. | ||
| + | برخی دیگر از تألیفات طبری عبارت است از: | ||
| + | |||
| + | # الولایة (کتابی در طرق [[حدیث غدیر|حدیث غدیرخم]] در دو جلد) | ||
| + | # اختلاف الفقهاء (آراء فقهای اربعه) | ||
| + | # صریح السنة | ||
| + | # حدیث الهیمان | ||
| + | # رسالة البصیر فی معالم الدین | ||
| + | # کتاب العقیدة | ||
| + | # کتاب القراءات | ||
| + | # آداب المناسک | ||
| + | # بسیط القول فی احکام شرایع الاسلام | ||
| + | # البیان عن اصول الاحکام | ||
| + | # الدلالة علی النبوة | ||
| + | # مختصر الفرائض. | ||
| + | |||
| + | == وفات == | ||
| + | ابن جریر طبری، در سال‌های پایانی عمر خود در [[بغداد]] مورد طعن اصحاب حدیث و عثمانی مذهب‌ها بوده و از بابت تألیف کتاب «الولایه» و نیز کتابی که در صحت طرق «[[حدیث طیر مشوی|حدیث طیر]]» نوشته، سخت تحت فشار بوده است. [[یاقوت حموی]] گزارش این آزارها را در شرح حال وی در [[معجم الادباء (کتاب)|معجم‌الادباء]] آورده است. محمد بن جریر طبرى سرانجام در ۲۶ [[شوال]] سال ۳۱۰ قمری در ۸۵ سالگى وفات یافت و در خانه‌اش به خاک سپرده شد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | * مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌‌السلام. | |
| + | * نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | * روزشمار قمرى، گردآورى: على حائرى، [http://pajuhesh.irc.ir/Product/book/show.text/id/720/book_keyword//occasion//index/1/indexId/131323 سایت مركز پژوهش هاى اسلامى رسانه]. | ||
[[رده:وقایع ماه شوال]] | [[رده:وقایع ماه شوال]] | ||
[[رده:سال ۳۱۰ هجری قمری]] | [[رده:سال ۳۱۰ هجری قمری]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۸ مهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۴۷
«محمد بن جریر بن یزید طبرى» (۳۱۰-۲۲۵ ق)، فقیه، محدث، مفسر و مورخ بزرگ شافعی مذهب در قرن ۴ هجری است. کتاب‌های «تاریخ الأمم والملوک» و «جامع البیان فى تفسیرالقرآن»، از جمله تألیفات معروف اوست.
| نام کامل | محمد بن جریر طبرى |
| زادروز | ۲۲۵ قمری |
| زادگاه | آمل، طبرستان |
| وفات | ۳۱۰ قمری |
| مدفن | بغداد |
|
| |
| اساتید |
احمد بن حماد دولابی، محمد بن حمید رازی، ابوبکر خوارزمى،... |
|
| |
| آثار |
تاریخ الأمم والملوک، جامع البیان فى تفسیرالقرآن، تهذیب الآثار، الولایة، اختلاف الفقهاء، صریح السنة،... |
ولادت
ابوجعفر، محمد بن جریر بن یزید بن کثیر بن غالب طبری در آخر سال ۲۲۴ و یا اوائل ۲۲۵ قمری در آمل طبرستان واقع در شمال ایران دیده به جهان گشود.
شایان ذکر است که وی، غیر از "محمد بن جریر بن رستم طبری" است، که صاحب کتاب "دلائل الامامه" می‌باشد. زیرا گرچه هر دو معروف به ابن جریر و هر دو متولد طبرستان می‌باشند، ولیکن دو شخصیت جدا و دارای دو مذهب جدای شافعی و امامی هستند.
تحصیل و اساتید
محمد بن جریر طبرى نزد پدر و دایى خود ابوبکر خوارزمى به تحصیل پرداخت. وی پس از مدتی، جهت تکمیل دانش و ارتقای علمی به عراق مهاجرت کرد و در بغداد ساکن گردید و در علوم گوناگون از قبیل فقه، حدیث، تاریخ و تفسیر، کسب علم نمود. بیش از ۲۰ استاد برای طبری ذکر شده است.
ابن جریر طبرى به خاطر تحصیل علوم اسلامی، چندین بار سفرهای طولانی انجام داد. او غیر از شمال و شهرهای ایران و بسیاری از شهرهای عراق، به مناطق حجاز، شام و مصر نیز مسافرت نمود و بر اندوخته‌های علمی خویش افزود.
طبری درباره شدت عشق و علاقه خود نسبت به علم و دانش می‌نویسد: من در نزد احمد بن حماد دولابی تاریخ می‌خواندم و هر روز برای این منظور از شهر ری به نزد احمد که در یکی از روستاهای اطراف ری ساکن بود می‌رفتم، و بلافاصله از نزد او به ری می‌آمدم و مانند دیوانگان سر از پا نشناخته، به درس حدیث محمد بن حمید رازی حاضر می‌شدم.
در علاقه و اهتمام او به علم و دانش همین بس که یک ساعت به آخر عمرش مانده در حال بیماری، روایتی از امام صادق (علیه السلام) به دستش رسید، و چون آن روایت را تا آن زمان نشنیده بود، فوری قلم و دوات خواست و آن را نوشت.
درباره شخصیت علمی طبری، ابوبکر محمد بن اسحاق بن خزیمه می گوید: «ما أعلم علی ادیم الارض أعلم من محمد بن جریر». وی علاوه بر علوم اسلامی مانند فقه و اصول و تفسیر، در علوم ادبی و فلسفی و حتی در علم طب و ریاضی و هیئت و تاریخ نیز استاد بود.
آثار و تألیفات
طبری از علمای برجسته و از مجتهدان چیره‌دست اهل سنت بود و کتاب‌های زیادی تألیف نمود. کار عمده او در فقه بوده، اما دو اثر مشهور او یکی در دانش تفسیر و با نام «جامع‌البیان» (تفسیر طبری) و دیگری در تاریخ با نام «تاریخ الأمم والملوک» (تاریخ طبری) شهرت بسزایی برایش به ارمغان آورد. او بنیانگذار مذهب فقهی خاصی است که پیروانی نیز تا یک قرن پس از خود داشته است. اثر قابل ملاحظه فقهی و روایی وی «تهذیب الآثار» (درشش جلد) است. برخی دیگر از تألیفات طبری عبارت است از:
- الولایة (کتابی در طرق حدیث غدیرخم در دو جلد)
- اختلاف الفقهاء (آراء فقهای اربعه)
- صریح السنة
- حدیث الهیمان
- رسالة البصیر فی معالم الدین
- کتاب العقیدة
- کتاب القراءات
- آداب المناسک
- بسیط القول فی احکام شرایع الاسلام
- البیان عن اصول الاحکام
- الدلالة علی النبوة
- مختصر الفرائض.
وفات
ابن جریر طبری، در سال‌های پایانی عمر خود در بغداد مورد طعن اصحاب حدیث و عثمانی مذهب‌ها بوده و از بابت تألیف کتاب «الولایه» و نیز کتابی که در صحت طرق «حدیث طیر» نوشته، سخت تحت فشار بوده است. یاقوت حموی گزارش این آزارها را در شرح حال وی در معجم‌الادباء آورده است. محمد بن جریر طبرى سرانجام در ۲۶ شوال سال ۳۱۰ قمری در ۸۵ سالگى وفات یافت و در خانه‌اش به خاک سپرده شد.
منابع
- مؤسسه تبیان، نرم‌افزار دایرة‌المعارف چهارده معصوم علیهم‌‌السلام.
- نرم افزار تاریخ اسلامی ایران، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- روزشمار قمرى، گردآورى: على حائرى، سایت مركز پژوهش هاى اسلامى رسانه.
