نماز غفیله

«نماز غُفیله» از نمازهای مستحبی است که بین دو نماز مغرب و نماز عشاء خوانده می‌شود و ثواب زیادی برای آن در روایات بیان شده است. در رکعت اول این نماز پس از حمد آیات ۸۷ و ۸۸ از سوره انبیاء که در مورد گرفتاری و نجات حضرت یونس از شکم ماهی است خوانده می‌شود و در رکعت دوم آیه ٥٩ سوره انعام و در قنوت این نماز پس از دعای مربوطه نمازگزار خواسته‌های خود را از خدا می‌خواهد.

نام نماز غفیله و فضیلت آن

«غُفَیلَة» اسم مُصغّر از غفلت است، یعنی غفلت کوچک؛ امام صادق علیه السلام از پدرش امام باقر علیه السلام و ایشان از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله در خصوص این نماز چنین نقل می کند: «تَنْفِلوُا فِی ساعَةِ الْغَفْلَةِ وَلَوْ رَکْعَتَیْنِ خَفیفَتَیْنِ فَاِنَّهُما تُورِدانِ دارَالْکَرامَةِ قیلَ یا رسُول اللّه وَمَا ساعَةُ الْغَفْلَةِ؟ قالَ: بَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالعِشاء؛ نماز مستحب به جا آورید در ساعت غفلت. اگرچه این نماز دو رکعتی خفیف [و آسان] باشد؛ چرا که همین دو رکعت نماز [شما را] وارد بهشت می کند. پرسیده شد ای رسول خدا! ساعت غفلت چه هنگامی است؟ فرمود: بین مغرب و عشاء است.»

اینکه چرا به این زمان، زمان غفلت گفته می شود از روایتی دیگر از امام باقر علیه اسلام فهمیده می شود که فرمود: «از زمان غروب خورشید تا زمان از بین رفتن شفق(سرخی مغرب)، ابلیس لشکریان شبانه‌اش را به کار گمارده و می‌گستراند. او لشکریان روزش را نیز از زمان طلوع فجر(اذان صبح) تا طلوع خورشید می‌گستراند. و پیامبر خدا(ص) می‌فرمود: در این دو زمان خاص، زیاد به یاد خدا باشید و از شر ابلیس و لشکریانش به خدا پناه ببرید و فرزندانتان را در این دو زمان در پناه خدا قرار دهید که این دو زمان، زمان غفلت است».

علت دیگری که ممکن است نامگذاری نماز غفیله به این نام داشته باشد آن است که در این نماز آیات مربوط به جریان حضرت یونس خوانده می شود که در آن بیان می دارد چگونه حضرت یونس علیه السلام غفلت کرد و از قوم خود جدا شد و سرنوشت او با دریا و ماهی پیوند خورد و در شکم ماهی پس از انابه به درگاه خدای سبحان نجات پیدا کرد.

کیفیت نماز غفیله

درباره کیفیت اقامه این نماز مستحبی، امام صادق علیه السلام چنین فرموده است: کسی که می خواهد بین نماز مغرب و عشاء دو رکعت نماز بخواند؛ در رکعت اول بعد از سوره حمد بگوید: «وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ ﴿﴾ فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ؛ و صاحب ماهی [حضرت یونس] را [یاد کن] زمانی که خشمناک [از میان قومش] رفت و گمان کرد که ما [زندگی را] بر او تنگ نخواهیم گرفت، پس در تاریکی ها [ی شب، زیر آب، و دل ماهی] ندا داد که معبودی جز تو نیست تو از هر عیب و نقصی منزّهی، همانا من از ستمکارانم * پس ندایش را اجابت کردیم و از اندوه نجاتش دادیم؛ و این گونه مؤمنان را نجات می دهیم.»

و در رکعت دوم بعد از سوره حمد بگوید: «وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ ۚ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ ۚ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ؛ و کلیدهای غیب فقط نزد اوست، و کسی آنها را جز او نمی داند. و به آنچه در خشکی و دریاست، آگاه است، و هیچ برگی نمی افتد مگر آنکه آن را می داند، و هیچ دانه ای در تاریکی های زمین، و هیچ تر و خشکی نیست مگر آنکه در کتابی روشن [ثبت] است.»

و پس از فراغت از قرائت، دستهایش را بلند کند و بگوید: «اَللّهُمَّ إِنّی اَسْئَلُکَ بِمَفاتِحِ الْغَیْبِ الَّتی لایَعْلَمُها اِلاّ اَنْتَ اَنْ تَصَلِّیَ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کَذا وَکَذا» (و به جای کذا و کذا حاجات خود را بگوید) و سپس بگوید: «اَللّهُمَّ اَنْتَ وَلِیُّ نِعْمَتی وَالْقادِرُ عَلی طَلَبَتی تَعْلَمُ حاجَتی فَأَسْئَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ السَّلامُ لَمّا قَضَیْتَها لی»

پس خداوند خواسته های او را [اگر مصلحت باشد] عطا می کند.

منابع

• "نماز غفیله"، سید عباس رفیعی‌پور، مجله مبلغان، آذر 1383، شماره 61، در دسترس در پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
• فلاح السائل، سید بن طاووس، چاپ دفتر تبلیغات اسلامی
• «نماز غفیله» چرا به این نام نامیده شده است؟، سایت اسلام کوئست