مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

ابوجمعه انصاری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ ابوجمعه را به ابوجمعه انصاری منتقل کرد)
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ قرآن]]}}
 
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
 +
«ابوجمعه، حبیب بن سباع انصارى» از [[صحابه]] [[پیامبر اکرم]] (صلى الله علیه وآله) و از مؤمنانِ ساکن [[مکه]] در صدر اسلام است،<ref>الجرح‌والتعدیل، ج‌۳، ص‌۱۰۲؛ الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۱۸۷.</ref> که گفته شده [[آیه 25 سوره فتح|آیه ۲۵ سوره فتح]] در [[شأن نزول|شأن]] وى و گروهی دیگر از مؤمنان نازل شده است.
  
ابوجمعه، حبيب بن سباع انصارى است.<ref>الجرح‌والتعديل، ج‌3، ص‌102؛ الاستيعاب، ج‌4، ص‌187.</ref> برخى مفسران، نزول آيه 25 [[سوره فتح]] را در شأن وى و ديگر مؤمنانِ [[مكه]] دانسته‌اند كه خداوند به سبب ايشان از فرو فرستادن [[عذاب]] بر كافران خوددارى فرمود.<ref>تفسير‌ ابن‌ كثير، ج‌4، ص‌208؛ الدرّالمنثور، ج‌7، ص‌534.</ref>
+
برخى ابوجمعه را از [[انصار]] شمرده‌اند؛<ref>الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۱۸۷؛ اسدالغابه، ج‌۶‌، ص‌۵۱‌.</ref> از شواهد و قراین بر مى‌آید که وى، پیش از [[صلح حدیبیه]] مسلمان شد و ساکن مکه بود و پس از آن، و‌ حذف مادّه سوم آن قرارداد (بازگرداندن کسانى که از مکه به [[مدینه]] مى‌گریزند توسط پیامبر) به مدینه آمد و به حضور [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] (صلى الله علیه وآله) رسید.  
  
نام و كنيه او در منابع به صورت‌هاى گوناگون آمده است. برخى او را از [[انصار]] شمرده‌اند؛ از شواهد و قراين بر مى‌آيد كه وى، پيش از [[صلح حديبيه]] مسلمان و ساكن مكّه بود و پس از آن، و‌ حذف مادّه سوم آن (بازگرداندن كسانى كه از مكّه به مدينه مى‌گريزند توسط پيامبر) به [[مدينه]] آمد و به حضور [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] (صلى الله عليه وآله) رسيد؛ در هر صورت، او از [[صحابه]] پيامبر به شمار مى‌آيد و نظر ابن‌حبان كه او را از [[تابعان]] شمرده، قابل اعتنا نيست.
+
بعضى او را به [[قبیله کنانه|قبیله کنانه]] یا قارَه منسوب مى‌دانند؛ امّا گویا وى هم‌پیمان عقبة بن حارث‌ قریشى از بنى‌نوفل بوده و چون پس از [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پیامبر]] (صلى الله علیه وآله) به [[شام]] رفت، از شامیان به شمار مى‌آید. ابوجمعه، بعدها راهى [[مصر]] شد و گویا در فتح آن شرکت داشت. [[ابن حجر عسقلانی|ابن‌حجر]] به نقل از [[محمد بن اسماعیل بخاری|بخارى]]، درگذشت او را بین سال‌هاى ۷۰ تا ۸۰ هجرى دانسته است.<ref>الاصابه، ج‌۷، ص‌۵۷.</ref>
  
بعضى او را به [[قبیله کنانه|قبيله كنانه]] يا قارَه منسوب مى‌دانند؛ امّا گويا وى هم‌پيمان عقبة بن حارث‌ قريشى از بنى‌نوفل بوده و چون پس از [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت پيامبر]](صلى الله عليه وآله) به [[شام]] رفت؛ از شاميان به شمار مى‌آيد. ابوجمعه، بعدها راهى [[مصر]] شد و گويا در فتح آن شركت داشت. [[ابن حجر عسقلانی|ابن‌حجر]] به نقل از بخارى، درگذشت او را بين سال‌هاى 70 تا 80 هجرى دانسته است.
+
چنانکه گفته شد، برخى مفسران، نزول آیه ۲۵ [[سوره فتح]] را در شأن وى و دیگر مؤمنانِ [[مکه]] دانسته‌اند که خداوند به سبب ایشان از فرو فرستادن [[عذاب]] بر کافران خوددارى فرمود<ref>تفسیر‌ ابن‌ کثیر، ج‌۴، ص‌۲۰۸؛ الدرّالمنثور، ج‌۷، ص‌۵۳۴.</ref>: {{متن قرآن|«...لَولا رِجالٌ مُؤمِنون وَ نِساءٌ مُؤمِناتٌ لَم‌ تَعلَموهُم أن تَطَـُوهُم فَتُصیبَکم مِنهُم مَعرّةً بِغَیرِ عِلم لِیدخِلَ اللّهُ فِى رَحمَتِه مَن یشاءُ لَو تَزَیلُوا لَعذَّبنَا الّذینَ کفرُوا مِنهُم عَذاباً ألیماً»}}؛ ... و اگر [در مکه] مردان و زنان باایمانى نبودند که [ممکن بود] بى‌آن‌که آنان را بشناسید، ندانسته پایمالشان کنید و تاوانشان بر شما بماند، [فرمان حمله به مکه مى‌دادیم] تا خداوند هر که را بخواهد، در جوار رحمت خویش درآورد. اگر [مؤمن و کافر] از هم متمایز مى‌شدند، به طور قطع کافران را به عذاب دردناکى معذّب مى‌داشتیم.  
 
 
بعضى مفسّران معتقدند كه آيه 25 [[سوره فتح]] در باره او و عده‌اى ديگر نازل شده است: «...لَولا رِجالٌ مُؤمِنون وَ نِساءٌ مُؤمِناتٌ لَم‌ تَعلَموهُم أن تَطَـُوهُم فَتُصيبَكُم مِنهُم مَعرّةً بِغَيرِ عِلم لِيُدخِلَ اللّهُ فِى رَحمَتِه مَن يَشاءُ لَو تَزَيَّلُوا لَعذَّبنَا الّذينَ كفرُوا مِنهُم عَذاباً أليماً؛ ... و اگر [در مكّه] مردان و زنان باايمانى نبودند كه [ممكن بود] بى‌آن‌كه آنان را بشناسيد، ندانسته پايمالشان كنيد و تاوانشان بر شما بماند، [فرمان حمله به مكّه مى‌داديم] تا خداوند هر كه را بخواهد، در جوار رحمت خويش درآورد. اگر [مؤمن و كافر] از هم متمايز مى‌شدند، به طور قطع كافران را به عذاب دردناكى معذّب مى‌داشتيم».
 
 
 
ابوجمعه مى‌گويد: ما نيم‌روزى بر ضدّ پيامبر جنگيديم و نيم ديگر با او همراه شديم و آيه 25 فتح درباره ما نازل شده است. در منابع، به زمان اين رويداد كه‌ در كدام جنگ بوده، اشاره‌اى نشده است.
 
  
 +
ابوجمعه مى‌گوید: ما نیم‌روزى بر ضدّ پیامبر جنگیدیم و نیم دیگر با او همراه شدیم و آیه ۲۵ فتح درباره ما نازل شده است.<ref>ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸.</ref> در منابع، به زمان این رویداد که‌ در کدام جنگ بوده، اشاره‌اى نشده است.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==منابع==
 
==منابع==
 
 
*[https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/4702/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87 "ابوجمعه: حبيب بن سِباع انصارى"، پرتال جامع علوم و معارف قرآن].
 
*[https://quran.isca.ac.ir/fa/Article/Detail/4702/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%AC%D9%85%D8%B9%D9%87 "ابوجمعه: حبيب بن سِباع انصارى"، پرتال جامع علوم و معارف قرآن].
*[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، ج 17، ص 442.
+
*[[فرهنگ قرآن (کتاب)|فرهنگ قرآن]]، ج ۱۷، ص ۴۴۲.
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی
 
|سنجش=شده
 
|سنجش=شده
سطر ۳۴: سطر ۲۹:
  
 
[[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]]
 
[[رده:شخصیت‌های شان نزول آیات قرآن]]
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]
+
[[رده: اصحاب پیامبر]]
<references />
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۴

«ابوجمعه، حبیب بن سباع انصارى» از صحابه پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) و از مؤمنانِ ساکن مکه در صدر اسلام است،[۱] که گفته شده آیه ۲۵ سوره فتح در شأن وى و گروهی دیگر از مؤمنان نازل شده است.

برخى ابوجمعه را از انصار شمرده‌اند؛[۲] از شواهد و قراین بر مى‌آید که وى، پیش از صلح حدیبیه مسلمان شد و ساکن مکه بود و پس از آن، و‌ حذف مادّه سوم آن قرارداد (بازگرداندن کسانى که از مکه به مدینه مى‌گریزند توسط پیامبر) به مدینه آمد و به حضور رسول خدا (صلى الله علیه وآله) رسید.

بعضى او را به قبیله کنانه یا قارَه منسوب مى‌دانند؛ امّا گویا وى هم‌پیمان عقبة بن حارث‌ قریشى از بنى‌نوفل بوده و چون پس از رحلت پیامبر (صلى الله علیه وآله) به شام رفت، از شامیان به شمار مى‌آید. ابوجمعه، بعدها راهى مصر شد و گویا در فتح آن شرکت داشت. ابن‌حجر به نقل از بخارى، درگذشت او را بین سال‌هاى ۷۰ تا ۸۰ هجرى دانسته است.[۳]

چنانکه گفته شد، برخى مفسران، نزول آیه ۲۵ سوره فتح را در شأن وى و دیگر مؤمنانِ مکه دانسته‌اند که خداوند به سبب ایشان از فرو فرستادن عذاب بر کافران خوددارى فرمود[۴]: «...لَولا رِجالٌ مُؤمِنون وَ نِساءٌ مُؤمِناتٌ لَم‌ تَعلَموهُم أن تَطَـُوهُم فَتُصیبَکم مِنهُم مَعرّةً بِغَیرِ عِلم لِیدخِلَ اللّهُ فِى رَحمَتِه مَن یشاءُ لَو تَزَیلُوا لَعذَّبنَا الّذینَ کفرُوا مِنهُم عَذاباً ألیماً»؛ ... و اگر [در مکه] مردان و زنان باایمانى نبودند که [ممکن بود] بى‌آن‌که آنان را بشناسید، ندانسته پایمالشان کنید و تاوانشان بر شما بماند، [فرمان حمله به مکه مى‌دادیم] تا خداوند هر که را بخواهد، در جوار رحمت خویش درآورد. اگر [مؤمن و کافر] از هم متمایز مى‌شدند، به طور قطع کافران را به عذاب دردناکى معذّب مى‌داشتیم.

ابوجمعه مى‌گوید: ما نیم‌روزى بر ضدّ پیامبر جنگیدیم و نیم دیگر با او همراه شدیم و آیه ۲۵ فتح درباره ما نازل شده است.[۵] در منابع، به زمان این رویداد که‌ در کدام جنگ بوده، اشاره‌اى نشده است.

پانویس

  1. الجرح‌والتعدیل، ج‌۳، ص‌۱۰۲؛ الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۱۸۷.
  2. الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۱۸۷؛ اسدالغابه، ج‌۶‌، ص‌۵۱‌.
  3. الاصابه، ج‌۷، ص‌۵۷.
  4. تفسیر‌ ابن‌ کثیر، ج‌۴، ص‌۲۰۸؛ الدرّالمنثور، ج‌۷، ص‌۵۳۴.
  5. ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۲۰۸.

منابع