سید عبدالاعلی سبزواری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «د عبدالاعلی موسوی سبزواری (۱۳۲۸-۱۴۱۴ق)، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ تشیع در...» ایجاد کرد)
 
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۱۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
د عبدالاعلی موسوی سبزواری (۱۳۲۸-۱۴۱۴ق)، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ تشیع در دوره معاصر بود.
+
'''آیت الله العظمی سید عبدالاعلی موسوی سبزواری''' (۱۳۲۸ - ۱۴۱۴ ق) از مراجع تقلید، اصولی و مفسر [[شیعه]] در دوره معاصر و از شاگردان [[محمدحسین غروی اصفهانی|محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید حسین بادکوبه ای|سید حسین بادکوبه‌ای]] بود. ایشان بعد از [[سید ابوالقاسم خویی|آیت‌الله خویی]] مدتی ریاست [[حوزه علمیه]] نجف و [[مرجعیت]] تقلید شیعیان را بر عهده داشت. آیت‌الله سبزواری از حامیان انقلاب اسلامی در [[ایران]] بود و چندین‌بار درسش را برای توجه دادن حوزه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود. کتاب «مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن» و «مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام» از جمله آثار برجسته اوست.
وی در مشهد و نجف از محضر بزرگانی همچون عبدالجواد ادیب نیشابوری، میرزا عسکر شهیدی، سید محمد عصار لواسانی، علی‌اکبر نهاوندی، نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی، شیخ محمدحسین اصفهانی، سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسین بادکوبه‌ای، محمدجواد بلاغی و دیگران فرا گرفت. او بعد از آیت‌الله خویی مدتی ریاست حوزه علمیه نجف را بر عهده داشت و دروس خارج فقه و اصول، تفسیر قرآن، حکمت، کلام، عقاید و فقه الحدیث را تدریس می‌کرد. او از حامیان انقلاب اسلامی ایران بوده و چندین‌بار درس‌اش را برای توجه دادن حوزه نجف، به وقایع انقلاب اسلامی ایران تعطیل نمود. کتاب مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن و مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام از جمله آثار برجسته او به شمار می‌رود. وی سرانجام در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ش/ ۲۷ صفر ۱۴۱۴ق، درگذشت؛ برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث مسموم و شهید شده است.
+
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
 +
||تصویر=[[پرونده:عبدالاعلی.jpg |۲۴۰px|center]]
 +
||||زادروز =  ۱۳۲۸ قمری
 +
|زادگاه =  سبزوار
 +
|وفات =  ۱۴۱۴ قمری
 +
|مدفن =  [[نجف]]
 +
|اساتید =  [[محمدحسین غروی اصفهانی|محمدحسین غروی اصفهانی]]، [[سید حسین بادکوبه ای|سید حسین بادکوبه‌ای]]، [[میرزا محمدحسین نائینی]]، [[آقا ضیاءالدین عراقی]]،...
 +
|شاگردان = سید محمد کلانتر، سید محمد غروى، میرزا محمدعلى تبریزى، سید محمدتقى حکیم، [[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلام‌رضا عرفانیان]] و [[آیت الله ناصری]]
 +
|آثار =  مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، لباب المعارف، تهذیب الاصول، رفض الفضول عن علم الاصول،...
 +
}}
  
«آیت‌الله سید عبدالاعلی موسوی سبزواری»، فقیه، مفسر و قرآن‌پژوه بزرگ جهان تشیع و از مفاخر علمی و برجسته اسلام در دوره معاصر است که عمر خویش را در نشر و گسترش معارف اسلام و قرآن مصروف داشت.
+
==تحصیل و استادان==
وی در هیجدهم ذی حجه ۱۳۲۸ق- مصادف با عید غدیر خم- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات ادبیات عرب و فقه و اصول و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات علوم اسلامی و عربی پرداخت.
+
سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، در ۱۸ [[ذی الحجه]] ۱۳۲۸ق -مصادف با [[عید غدیر|عید غدیر خم]]- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات [[ادبیات عرب]] و [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات [[علوم اسلامی]] و عربی پرداخت.
  
اساتید
+
سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به [[مشهد]] رفت و در آن‌جا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج [[شیخ علی اکبر نهاوندی|شیخ علی‌اکبر نهاوندی]] (م ۱۳۶۹ق) بهره برد.
  
سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به مشهد رفت و در آن‌جا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج شیخ علی‌اکبر نهاوندی (م ۱۳۶۹ق) بهره برد.
+
وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز [[فلسفه]]، [[تفسیر]] و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر [[نجف]] اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] (م ۱۳۵۵ق)، [[آقا ضیاءالدین عراقی]] (م ۱۳۶۱ق)، [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین اصفهانی]]، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، [[سید ابوالحسن اصفهانی]] و [[سید حسین بادکوبه ای|سید حسین بادکوبه‌ای]] (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموخته‌های فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر [[قرآن]]، مناظره و [[علم کلام|کلام]] را با حضور در جلسات تفسیری [[محمدجواد بلاغی|علامه محمدجواد بلاغی]] فرا گرفت.
وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز فلسفه، تفسیر و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر نجف اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: مرحوم نائینی (م ۱۳۵۵ق)، آقا ضیاءالدین عراقی (م ۱۳۶۱ق)، شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، آقای سید ابوالحسن اصفهانی و آقا سید حسین بادکوبه‌ای (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموخته‌های فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر قرآن، مناظره و کلام را با حضور در جلسات تفسیری علامه محمدجواد بلاغی فرا گرفت.
 
  
اجازات اجتهاد
+
سید عبدالاعلی همچنین از [[عبدالله مامقانی|علامه مامقانی]] (م ۱۳۵۱ق)، [[حاج شیخ عباس قمی]] (م ۱۳۵۹ق) و دیگر [[مشایخ]] و استادان خود [[اجازه (علم الحدیث)|اجازات]] روایتی و [[اجتهاد|اجتهادی]] کسب نمود.
  
سید عبدالاعلی از علامه مامقانی (م ۱۳۵۱قحاج شیخ عباس قمی (م ۱۳۵۹ق) و دیگر مشایخ و استادان خود اجازات روایتی و اجتهادی کسب نمود و در حالی که ۳۶ سال داشت، در سال ۱۳۶۵ق خود عهده‌دار تدریس خارج فقه و اصول شد و به تربیت شاگردان و دانشوران پرداخت.
+
==تدریس و شاگردان==
 +
آیت‌الله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش (۱۳۶۵ قاز ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و در روزهای تعطیل، به تدریس [[تفسیر قرآن]] و گاهی نیز به تدریس [[حکمت]]، [[علم کلام|کلام]] و عقاید می‌پرداخت. در روزهای [[ماه رمضان]] نیز، به تدریس [[فقه الحدیث]] می‌پرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت [[حدیث صحیح|احادیث صحیح]] از ناصحیح مبادرت می‌ورزید.
  
ریاست حوزه نجف
+
برخی از شاگردان ایشان عبارتند از:
  
آیت‌الله سبزواری در کنار فقیه برجسته اهل‌بیت، آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به حوزه علمیه نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال- بعد از آیت‌الله خوئی- عهده‌دار ریاست آن حوزه علمی شد.
+
#آیت‌الله راستى کاشانى؛
 +
#سید محمد کلانتر؛
 +
#سید جمال الدین استرآبادى؛
 +
#سید محمد غروى؛
 +
#میرزا محمدعلى تبریزى؛
 +
#سید محمد خرسان موسوى؛
 +
#شیخ محمدفاضل استرآبادى؛
 +
#سید محمدتقى حکیم؛
 +
#[[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلام‌رضا عرفانیان]].
  
تدریس
+
==آثار و تألیفات==
 
+
از آثار و تألیفات ارزشمند آیت‌الله سبزواری می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
آیت‌الله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش (۱۳۶۵ ق)، از ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج فقه و اصول و در روزهای تعطیل، به تدریس تفسیر قرآن و گاهی نیز به تدریس حکمت، کلام و عقاید می‌پرداخت. در روزهای ماه رمضان نیز، به تدریس فقه الحدیث می‌پرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت احادیث صحیح از ناصحیح مبادرت می‌ورزید.
+
[[پرونده:Mawaheb.jpg|thumb|left|مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن - یکی از آثار آیت الله سبزواری]]
 
 
ویژگی‌های اخلاقی
 
  
آیت‌الله سبزواری مردی متواضع، بردبار، کم‌سخن و دائم الذکر و از حافظان قرآن کریم بود.
+
#مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن (۲۵ جلد)؛
 +
#مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام (۳۰ جلد)؛
 +
#تهذیب الاصول؛
 +
#لباب المعارف؛
 +
#افاضة الباری فی نقد ما الّفه الحکیم السبزواری؛
 +
#رفض الفضول عن علم الاصول؛
 +
#مناسک الحج؛
 +
#رساله توضیح المسائل؛
 +
#[[حاشیه]] بر بسیاری از کتاب‌های شیعه چون: [[عروة الوثقی]]، [[وسیلة النجاة (کتاب)|وسیلة النجاة]]، [[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج الصالحین]]، حدائق الناظرة، [[جواهر الکلام]]، مستند الشیعه، [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]]، [[تفسیر صافی (کتاب)|تفسیر صافی]]، [[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|شرح منظومه سبزواری]]، و...؛
 +
#مجموعه‌ای در رسائل فقهی و... .
  
فعالیت‌های سیاسی
+
==فعالیت‌های اجتماعی==
 +
آیت‌الله سبزواری در کنار [[فقیه]] برجسته [[شیعه]]، آیت‌الله [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خوئی]] (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال - بعد از آیت‌الله خوئی - عهده‌دار ریاست آن حوزه علمی و نیز [[مرجعیت|مرجع]] تقلید شیعیان شد.
  
آیت‌الله سبزواری در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ایران و عراق نقش داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - حضرت امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. در زمان اقامت امام (رحمة‌الله‌علیه) در نجف، در کنار ایشان بود و از امام (رحمة‌الله‌علیه) و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین‌بار درس خویش را برای توجه دادن حوزه علمیه نجف، به وقایع انقلاب اسلامی ایران تعطیل نمود و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود.
+
آیت‌الله سبزواری در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی [[ایران]] و [[عراق]] نیز نقش مهمی داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - [[امام خمینی]] (رحمة‌الله‌علیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. او در زمان اقامت امام خمینی در [[نجف]]، از ایشان و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین‌بار درس خویش را برای توجه دادن [[حوزه علمیه]] نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود.
  
وی همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد.
+
وی همچنین همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد.
  
از اقدامات ایشان برای ترویج دین در سراسر جهان، می‌توان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، می‌توان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم بغداد در سال ۱۴۱۲ق و فتوای ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت.
+
از اقدامات ایشان برای ترویج [[دین]] در سراسر جهان، می‌توان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای [[مسجد سهله]] و [[مسجد کوفه]] اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، می‌توان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم [[بغداد]] در سال ۱۴۱۲ق و [[فتوا|فتوای]] ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت.
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
سرانجام آیت‌الله سبزواری، بعد از عمری تدریس، تحقیق، تالیف و مجاهدت، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ ش (۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق)، - مصادف با شب رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) در نجف اشرف درگذشت و به دیدار حق شتافت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است.
+
سرانجام آیت‌الله سبزواری، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ شمسی (۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق)، - مصادف با شب [[رحلت پیامبر اسلام|رحلت رسول خدا]] (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) در [[نجف]] اشرف درگذشت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث [[عراق]] مسموم و شهید شده است. پیکر مطهر ایشان، به علت ممانعت رژیم بعثى عراق از برگزارى [[تشییع جنازه]] رسمى، برای طواف به [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم امیرالمؤمنین]] علیه السلام برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز می‌خواند و درس می‌گفت، به خاک سپرده شد. مرقد مرحوم سبزواری، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است.
  
پیکر سید عبدالاعلی، تحت نظارت شدید امنیتی ماموران بعثی، برای طواف به حرم مطهر برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز می‌خواند و درس می‌گفت، به خاک سپرده شد. مرقد ایشان، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است.
+
==منابع==
 
 
در پی رحلت آیت‌الله سبزواری، رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، در بخشی از پیام تسلیت خویش درباره ایشان چنین بیان داشتند: «ایشان از فقهای عالی مقام و از مدرسین و علمای بزرگی بودند که عمر با برکت خود را در نجف به تدریس، تحقیق و تقویت شاگردان و تالیف کتب سودمند و با ارزش گذرانیده بودند... در آخرین سال‌های عمر شریف این روحانی بزرگوار، حوادث خونین عراق و قیام فداکارانه مردم در برابر حکومت ستمگر بعثی پیش آمد که ایشان در رهبری و هدایت مردم، دارای نقش و تاثیر بودند و بدین‌جهت، پس از سرکوب قیام تا چندی در محنت فشارهای رژیم بعثی گذرانید».
 
 
 
==آثار و تألیفات==
 
  
از آثار و تالیفات ارزشمند وی می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:
+
*نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
۱- مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن؛
+
*زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری‌»، ج۱، ص۷۸.
۲- مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام؛
 
۳- تهذیب الاصول؛
 
۴- لباب المعارف؛
 
۵- افاضة الباری فی نقد ما الفه الحکیم السبزواری؛
 
۶- رفض الفضول عن علم الاصول؛
 
۷- منهاج الصالحین؛
 
۸- مناسک الحج؛
 
۹- رساله توضیح المسائل؛
 
۱۰- حاشیه بر بسیاری از کتاب‌های شیعه چون: عروة الوثقی، وسیلة النجاة، حدائق الناظرة، جواهر الکلام، مستند الشیعه، اسفار، تفسیر صافی، شرح منظومه حکیم سبزواری، و...؛
 
۱۱- مجموعه‌ای در رسائل فقهی و... از دیگر آثار علمی آن دانشمند است که نشر و گسترش احکام اسلامی و معارف قرآنی را سرلوحه خود کرده بود.
 
  
==منابع==
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:سبزواری (5).jpg|نشسته از راست: ناشناس، ناشناس، سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، سید حسن سیادتی سبزواری و سید مصطفی سیادتی سبزواری
 +
پرونده:سبزواری (1).jpeg|سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
 +
پرونده:سبزواری (6).jpg|سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
 +
پرونده:سبزواری (2).jpg|سید عبدالاعلی موسوی سبزواری و [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم موسوی خویی]]
 +
پرونده:سبزواری (3).jpg|سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
 +
پرونده:عبدالاعلی0.jpg|قبر سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
 +
پرونده:سبزواری (4).jpg|آرامگاه سید عبدالاعلی موسوی سبزواری در [[نجف|نجف اشرف]]
 +
</gallery>
  
• نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
+
[[رده:علمای معاصر]]
• زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری‌»، ج۱، ص۷۸.
+
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:مراجع تقلید]]
 +
[[رده:مدفونین در نجف]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۸ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۷:۳۹

آیت الله العظمی سید عبدالاعلی موسوی سبزواری (۱۳۲۸ - ۱۴۱۴ ق) از مراجع تقلید، اصولی و مفسر شیعه در دوره معاصر و از شاگردان محمدحسین غروی اصفهانی و سید حسین بادکوبه‌ای بود. ایشان بعد از آیت‌الله خویی مدتی ریاست حوزه علمیه نجف و مرجعیت تقلید شیعیان را بر عهده داشت. آیت‌الله سبزواری از حامیان انقلاب اسلامی در ایران بود و چندین‌بار درسش را برای توجه دادن حوزه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود. کتاب «مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن» و «مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام» از جمله آثار برجسته اوست.

۲۴۰px
نام کامل سید عبدالاعلی موسوی سبزواری
زادروز ۱۳۲۸ قمری
زادگاه سبزوار
وفات ۱۴۱۴ قمری
مدفن نجف

Line.png

اساتید

محمدحسین غروی اصفهانی، سید حسین بادکوبه‌ای، میرزا محمدحسین نائینی، آقا ضیاءالدین عراقی،...

شاگردان

سید محمد کلانتر، سید محمد غروى، میرزا محمدعلى تبریزى، سید محمدتقى حکیم، شیخ غلام‌رضا عرفانیان و آیت الله ناصری

آثار

مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، لباب المعارف، تهذیب الاصول، رفض الفضول عن علم الاصول،...


تحصیل و استادان

سید عبدالاعلی موسوی سبزواری، در ۱۸ ذی الحجه ۱۳۲۸ق -مصادف با عید غدیر خم- در سبزوار دیده به جهان گشود. دوران کودکی و نوجوانی را تحت سرپرستی پدر بزرگوارش طی نمود و مقدمات ادبیات عرب و فقه و اصول و... را از پدر و عمویش، آیت‌الله سید عبدالله برهان (م ۱۳۸۴ق) فرا گرفت و تا سن چهارده سالگی در زادگاه خود به تحصیل مقدمات علوم اسلامی و عربی پرداخت.

سید عبدالاعلی در سال ۱۳۴۲ق به مشهد رفت و در آن‌جا از محضر بزرگانی چون: علامه حاج میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری (م ۱۳۴۴ق)، میرزا عسکر شهیدی، معروف به آقا بزرگ حکیم (م ۱۳۵۴ق)، آیت‌الله سید محمد عصار لواسانی (م ۱۳۵۶ق) و حاج شیخ علی‌اکبر نهاوندی (م ۱۳۶۹ق) بهره برد.

وی پس از حدود هشت سال اقامت در مشهد، برای تکمیل درس سطح فقه، اصول و نیز فلسفه، تفسیر و دیگر علوم اسلامی، عزم سفر نجف اشرف نمود و در آن شهر در درس آیات عظام: میرزای نائینی (م ۱۳۵۵ق)، آقا ضیاءالدین عراقی (م ۱۳۶۱ق)، شیخ محمدحسین اصفهانی، معروف به «کمپانی» (م ۱۳۶۱ق)، سید ابوالحسن اصفهانی و سید حسین بادکوبه‌ای (م ۱۳۵۸ق) و... شرکت نمود و آموخته‌های فقهی و فلسفی خویش را تکمیل کرد. وی تفسیر قرآن، مناظره و کلام را با حضور در جلسات تفسیری علامه محمدجواد بلاغی فرا گرفت.

سید عبدالاعلی همچنین از علامه مامقانی (م ۱۳۵۱ق)، حاج شیخ عباس قمی (م ۱۳۵۹ق) و دیگر مشایخ و استادان خود اجازات روایتی و اجتهادی کسب نمود.

تدریس و شاگردان

آیت‌الله سبزواری از سال ۱۳۲۵ ش (۱۳۶۵ ق)، از ۳۷ سالگی، به تدریس دروس سطح خارج حوزه پرداخت. ایشان در ایام تحصیل، به تدریس دروس خارج فقه و اصول و در روزهای تعطیل، به تدریس تفسیر قرآن و گاهی نیز به تدریس حکمت، کلام و عقاید می‌پرداخت. در روزهای ماه رمضان نیز، به تدریس فقه الحدیث می‌پرداخت و در آن به مباحثی چون شناخت احادیث صحیح از ناصحیح مبادرت می‌ورزید.

برخی از شاگردان ایشان عبارتند از:

  1. آیت‌الله راستى کاشانى؛
  2. سید محمد کلانتر؛
  3. سید جمال الدین استرآبادى؛
  4. سید محمد غروى؛
  5. میرزا محمدعلى تبریزى؛
  6. سید محمد خرسان موسوى؛
  7. شیخ محمدفاضل استرآبادى؛
  8. سید محمدتقى حکیم؛
  9. شیخ غلام‌رضا عرفانیان.

آثار و تألیفات

از آثار و تألیفات ارزشمند آیت‌الله سبزواری می‌توان به کتاب‌های زیر اشاره کرد:

مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن - یکی از آثار آیت الله سبزواری
  1. مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن (۲۵ جلد)؛
  2. مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام (۳۰ جلد)؛
  3. تهذیب الاصول؛
  4. لباب المعارف؛
  5. افاضة الباری فی نقد ما الّفه الحکیم السبزواری؛
  6. رفض الفضول عن علم الاصول؛
  7. مناسک الحج؛
  8. رساله توضیح المسائل؛
  9. حاشیه بر بسیاری از کتاب‌های شیعه چون: عروة الوثقی، وسیلة النجاة، منهاج الصالحین، حدائق الناظرة، جواهر الکلام، مستند الشیعه، اسفار، تفسیر صافی، شرح منظومه سبزواری، و...؛
  10. مجموعه‌ای در رسائل فقهی و... .

فعالیت‌های اجتماعی

آیت‌الله سبزواری در کنار فقیه برجسته شیعه، آیت‌الله سید ابوالقاسم خوئی (م ۱۴۱۳ق)، خدمات شایانی به حوزه علمیه نجف نمود و چراغ فقاهت را در آن حوزه، نورانی نگه داشت و خود چیزی کمتر از یک سال - بعد از آیت‌الله خوئی - عهده‌دار ریاست آن حوزه علمی و نیز مرجع تقلید شیعیان شد.

آیت‌الله سبزواری در فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی ایران و عراق نیز نقش مهمی داشت و از انقلاب اسلامی ایران و رهبر آن - امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) - کمال حمایت و پشتیبانی را نمود. او در زمان اقامت امام خمینی در نجف، از ایشان و نهضت وی حمایت می‌کرد. چندین‌بار درس خویش را برای توجه دادن حوزه علمیه نجف به وقایع انقلاب اسلامی ایران، تعطیل نمود و به هنگام همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی، در فروردین ۱۳۵۸ ش پیامی مبنی بر حمایت از آن صادر فرمود.

وی همچنین همواره حامی مردم مظلوم و مسلمان عراق بود و در جنبش و قیام معارضان عراقی در سال ۱۳۷۰ ش، نقش هدایت و رهبری داشت. او هرگز با رژیم بعث حاکم بر عراق سازش ننمود و چند بار منزلش به محاصره نظامیان بعث درآمد و رژیم بعث برایش محدودیت‌هایی قائل شد.

از اقدامات ایشان برای ترویج دین در سراسر جهان، می‌توان به فرستادن نمایندگانی زبده به اروپا، آمریکا و کشورهای عربی و آسیایی و نیز طرح وسیع ایشان برای تجدید بنای مسجد سهله و مسجد کوفه اشاره کرد. در جنبه سیاسی نیز، می‌توان از موضع سیاسی ایشان در برابر نظام حاکم بغداد در سال ۱۴۱۲ق و فتوای ایشان درباره انتفاضه عراق و رویارویی و براندازی نظام حاکم سخن گفت.

وفات

سرانجام آیت‌الله سبزواری، در روز دوشنبه ۲۵ مرداد ۱۳۷۲ شمسی (۲۷ صفر ۱۴۱۴ ق)، - مصادف با شب رحلت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌) در نجف اشرف درگذشت. برخی معتقدند که وی توسط رژیم بعث عراق مسموم و شهید شده است. پیکر مطهر ایشان، به علت ممانعت رژیم بعثى عراق از برگزارى تشییع جنازه رسمى، برای طواف به حرم امیرالمؤمنین علیه السلام برده شد و سپس کنار مسجدی که در آنجا نماز می‌خواند و درس می‌گفت، به خاک سپرده شد. مرقد مرحوم سبزواری، در خیابان باب القبله حرم (شارع الرسول)، در محله حویش واقع است.

منابع

  • نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
  • زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، مقاله «مقبره سید عبدالاعلی سبزواری‌»، ج۱، ص۷۸.

آرشیو عکس و تصویر