مستند الشیعة فی احکام الشریعة (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«مستند الشیعة فی أحکام الشریعة» تألیف ملا احمد نراقی (م، ۱۲۴۴ ق)، کتابی شامل یک دوره فقه استدلالى مى‌باشد. این کتاب از نظر زیادى فروعات فقهى، جامعیت نظریات، اختصار در عبارتها، طرح مهمترین مسائل و کاملترین دلائل، در نوع خود کم‌نظیر بوده و همواره در حوزه‌های علمیه مورد توجه عالمان بزرگ شیعه قرار گرفته است.

مستند الشیعة.jpg
نویسنده ملا احمد نراقی
موضوع فقه استدلالى شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱۹

مؤلف

ملا احمد نراقی معروف به فاضل نراقى، فرزند محمدمهدی نراقی (صاحب جامع السعادات)، در سال ۱۱۸۵ هـ.ق در نراق از توابع کاشان به دنیا آمد و در سال ۱۲۴۴ هـ.ق وفات یافت و در نجف مدفون شد.

ملا احمد نراقی فردی زاهد، متقی و در اوصاف حمیده و اخلاق فاضله زبانزد خاص و عام بوده است. او از علمای بزرگ شیعه بود که در علوم فقه، اصول، حدیث، رجال، نجوم، ریاضی، ادبیات و شعر تبحر داشته است.

حدود سی کتاب در علوم مختلف اسلامی به ملا احمد نسبت داده شده است. ایشان در تألیفات خود گام به گام، مرید پدر بوده و از شیوه تفکر و بررسی علمی او تأثیر می گرفت. از جمله آثار او عبارتند از: مستندالشیعة، معراج السعادة، عوائد الایام، سیف الامة و برهان الملة، دیوان طاقدیس، اساس الاحکام.

معرفی کتاب

کتاب «مستند الشیعة فی أحکام الشریعة» در میان فقیهان بزرگ شیعه یکی از کتابهای دقیق فقهی به شمار می آید که به سبک استدلالی و متقن نگارش یافته و دارای فروع متنوع و موضوعات مبتلابه فقهی است. این کتاب طی دو قرن گذشته همواره در حوزه های علمیه مورد استناد و استفاده عالمان و فقیهان بزرگ قرار می گرفته است.

این کتاب از نظر زیادى فروعات فقهى، جامعیت اقوال و نظریات، ایجاز و اختصار در عبارتها، طرح مهمترین مسائل و کاملترین دلائل و ترک مسائل غیر مهم و فروع نادر و قیاسهاى ضعیف، دقت بلیغ و اسلوب جدید، در نوع خود کم‌نظیر است، تا جایى که بخصوص در مورد کتاب قضاء آن مشهور است که کتابى نظیر آن نوشته نشده است.

از نظر علم اصول فقه نیز طرح نظریات جدید اصولى در مباحثى مثل انقلاب نسبت، شهرت فتوایى، قاعده‌ى تسامح و تعارض اخبار، موجب شده که این کتاب مورد توجه فقهاى عظام قرار گرفته و در کتب بزرگانى همچون سید محمد بحر العلوم در کتاب بلغة الفقیه، میرزای نائینى در کتاب الصلاة، سید محمدکاظم یزدی در کتاب‌هاى سؤال و جواب و دلیل الناسک، شیخ انصارى در کتاب‌هاى صوم، زکاة، خمس و المکاسب، سید محسن حکیم در مستمسک عروة الوثقى و تقریبا در تمام کتب فقهى متأخرین به نظریات فقهى و اصولى وى توجه و استناد شده است.

محتوای کتاب

این کتاب یک دوره فقه استدلالی مبسوط از کتاب الطهارة تا آخر کتاب الارث می‌باشد.

جلد اول تا سوم کتاب موجود، کتاب الطهارة، جلد چهارم تا هشتم کتاب الصلاة، جلد نهم کتاب الزکاة، جلد دهم کتاب خمس و صوم، جلد یازدهم تا سیزدهم کتاب حج، جلد چهاردهم کتاب مکاسب، جلد پانزدهم کتاب المطاعم و المشارب، جلد شانزدهم کتاب النکاح، جلد هفدهم کتاب القضاء و الشهادات، جلد هیجدهم کتاب الشهادات و جلد نوزدهم کتاب الفرائض و المواریث می‌باشد.

در چاپ کتاب موجود، از سه گروه مقابله، استخراج منابع و تقویم نص استفاده شده که مقایسه و مقابله‌ى نسخه‌هاى خطى، و به دست آوردن مآخذ و منابع روایات شیعه و اهل تسنن و تصحیح غلطهاى نوشتارى را انجام داده‌اند.

منابع