الشیعة فی مسارهم التاریخی (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(یک نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab106.jpg|بندانگشتی|الشیعة في مسارهم التاریخي]]
+
'''«الشیعة فی مَسارهم التاریخی»''' تألیف [[سید محسن امین|سید محسن امین عاملى]] (م، ۱۳۷۲ ق)، در واقع مقدمه کتاب بزرگ «[[اعیان الشیعه (کتاب)|أعیان الشیعة]]» و جلد اول آن بوده که به طور مستقل چاپ شده است. این کتاب، مشتمل بر مطالبی درباره معرفی [[تشیع]] و عقاید آن، ظلم‌هایى که بر [[اهل بیت]] (علیهم‌السلام) و شیعیان آنان واقع شده، و معرفی بزرگان شیعه، از علما، ادبا، شعرا و نویسندگان در ادوار مختلف می‌باشد.
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''الشيعة في مسارهم التاريخي (مقدمه «أعيان الشيعة''')، تأليف [[امین، محسن|سيد محسن امين عاملى]] است كه با مقدمه [[بیضون، ابراهیم|ابراهيم بيضون]] به زبان عربى منتشر شده است. اين كتاب، فرهنگ‌نامه مفصلى درباره اعتقادات تشيع و شرح حال بزرگان شيعه، از علما، ادبا، شعرا و نويسندگان در ادوار مختلف است.
+
|عنوان=
  
== ساختار ==
+
|تصویر=[[پرونده:Ketab106.jpg|240px|وسط]]
كتاب، مشتمل بر مقدمه محقق، مقدمه مؤلف و 12 بحث است. شيوه نگارش مطالب بدين ترتيب است كه در متن اثر به قائلين مطالب اشاره شده و مستند آن در پاورقى ذكر شده است.
 
  
== گزارش محتوا ==
+
|نویسنده=سید محسن امین
در مقدمه محقق كتاب، به شرح حال نويسنده و نيز مطالب مطرح‌شده در كتاب به‌اختصار اشاره شده است.<ref>مقدمه، ص 7 - 28</ref>
 
  
در اولين بحث كتاب، معناى كلمه شيعه و مشتقات و متفرعات آن، اولين مسلمانى كه اين نام بر او اطلاق شده است، نام‌هايى كه بر شيعه و گروه‌هاى مشهور آن جارى است و مباحثى از اين دست مورد بررسى قرار گرفته است. نويسنده همچنين به نقد كتاب «الملل و النحل» در ذكر تعداد فرقه‌هاى تشيع پرداخته است.<ref>متن كتاب، ص 31 - 54</ref>در بحث دوم، مبدأ پيدايش شيعه از واقعه سقيفه تا زمان انتشار و كثرت آنان بيان شده است.<ref>همان، ص 55 - 70</ref>
+
|موضوع= سرگذشتنامه علمای شیعه
  
مباحث سوم تا ششم كتاب به ظلم‌ها، افترائات و تهمت‌هايى كه به شيعه وارد شده اختصاص يافته است. بحث سوم درباره اشاره به پاره‌اى از ظلم و ستم‌هايى است كه بر اهل بيت(ع) و شيعيان آنان در حكومت‌هاى اسلامى واقع شده است.<ref>همان، ص 71 - 86</ref>
+
|زبان=عربی
  
مطلب چهارم، پيرامون بى‌انصافى گروهى از افراد نسبت به شيعيان اهل بيت(ع) است. اين مطلب از چند جهت بررسى شده است. از جمله بى‌انصافى‌هاى آن گروه اين است كه احوال شيعه امامى اثناعشرى را با مذاهب باطله و قبيح، مانند غلات، سبئيه و امثال اين‌ها و يا مذاهب ساختگى كه اصلاً وجود ندارند در هم آميخته‌اند؛ ديگر اينكه احوال و خصوصيات شيعه را بيشتر برخلاف آنچه كه هست و بر طبق تمايلات و هواهاى نفسانى و غرض‌ورزى نگاشته‌اند و تهمت‌ها و نسبت‌هاى باطله بسيارى را به شيعه نسبت داده‌اند.<ref>همان، ص 87 - 102</ref>همچنين بحث پنجم درباره ستم فراوان بر [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين على(ع)]] و فاطمه زهرا(س) و ائمه اطهار(ع) است.
+
|تعداد جلد=۱
  
يكى از ستم‌هايى كه عموماً بر خاندان پيغمبر(ص) شده است اين است كه هرگاه كسى دهن را به بيان فضيلت يا مزيتى كه آنان داشتند مى‌گشود، چهره‌ها دگرگون مى‌شد و سينه‌ها به‌جوش مى‌آمدند و اگر كسى روايتى را از اين قبيل نقل مى‌نمود او را به دروغگويى و غلو متهم مى‌كردند و اگر به آنچه در فضيلت و مناقب اهل بيت(ع) نقل شده استدلال مى‌كرد، در درجه اول سند آن را از او مى‌خواستند. اگر صحيح هم بود و دلالتش بر معنى آشكار بود با تأويلات دور از دلالت روايت و توضيحات ضعيف، در تأويل آن روايت، مى‌كوشيدند.<ref>همان، ص 103 - 112</ref>
+
|عنوان افزوده1=
  
ششمين بحث كتاب درباره تهمت‌هايى است كه به شيعيان زده و آنان را به ناسزاگويى، دروغ‌پردازى، بدعت‌گذارى و بالاتر از اين نسبت داده‌اند؛ گفته‌هاى [[ابن حزم، علی بن احمد|ابن حزم]]، مصطفى صادق رافعى و احمد امين به‌عنوان نمونه ذكر شده است.<ref>همان، ص 113 - 120</ref>
+
|افزوده1=
  
هفتمين بحث كتاب به اسباب انتشار تشيع در بلاد مختلف اختصاص دارد. نويسنده دليل اصلى انتشار اين مذهب را در تمامى سرزمين‌ها، مطابق فطرت بودن آن مى‌داند و لذا با كمترين تبليغى مورد پذيرش نفوس واقع مى‌شده است.<ref>همان، ص 288</ref>
+
|عنوان افزوده2=
  
در هشتمين بحث كتاب، خدمات اهل بيت(ع) به اسلام و مصحف‌هايى كه به [[امام على(ع)|اميرالمؤمنين(ع)]] و فاطمه(س) و ساير ائمه(ع) منسوب است و رواياتى كه از آنها پيرامون برخى مباحث اصول و فقه ذكر گرديده، بررسى شده است.<ref>همان، ص 291 - 358</ref>
+
|افزوده2=
  
در بحث نهم كتاب به اعتقادات شيعه اماميه اثناعشريه، اختلاف شيعه با اشاعره در اصول عقائد و مباحثى از اين دست به‌اختصار، اما جامع اشاره شده است.<ref>همان، ص 359 - 414</ref>
+
|لینک=
 +
}}
  
بحث دهم كتاب درباره علماى شيعه، شعرا، ادبا، نويسندگان در فنون و علوم اسلامى در اعصار مختلف مى‌باشد. در اين بخش، مفسرين شيعه، مصنفين آيات الاحكام، غريب القرآن و ديگر مباحث قرآنى، همچنين متكلمين، علماى اصول، فقه، حديث، درايه، رجال و ديگر علوم اسلامى به‌تفكيك ذكر شده‌اند.<ref>همان، ص 415 - 664</ref>در بحث يازدهم، به امرا، وزرا، قضات و بزرگان شيعه اشاره شده است.<ref>همان، ص 665 - 676</ref>
+
==مؤلف==
 +
[[سید محسن امین حسینی عاملی]] در سال ۱۲۸۴ ق. در جبل عامل [[لبنان]] متولد و در سال ۱۳۷۲ ق. در [[دمشق]] درگذشت. او از علما و فقهای نامدار [[شیعه]] در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان [[سید احمد کربلایی]]، [[آخوند خراسانی]]، [[آقا رضا همدانی]] و [[شیخ محمدطه نجف]] بود.
  
در آخرين بحث كتاب، شهرها و سرزمين‌هايى كه شيعيان در آن زندگى مى‌كرده‌اند به نقل از منابع مختلفى چون «[[معجم البلدان]]»، «[[فتوح البلدان]]» و «مجالس المؤمنين» به ترتيب حروف الفبا معرفى شده‌اند.<ref>همان، ص 677 - 730</ref>
+
امین عاملی فعالیتهای مهمی در روشنگری اسلامی و ایجاد وحدت بین مسلمانان انجام داده است. آثار قلمی او به خصوص در [[تاریخ]]، [[فقه]]، تراجم و [[رجال]]، از جایگاه شایسته ای بین علماء و بزرگان برخوردار است.
  
== وضعيت كتاب ==
+
از جمله آثار معروف او عبارتند از: [[اعیان الشیعه (کتاب)|أعیان الشیعة]]، [[لواعج الأشجان فی مقتل الحسین علیه‌السلام (کتاب)|لواعج الاشجان فی مقتل الحسین]]، المجالس السنیه فی مناقب و مصائب العترة النبویه، حاشیه بر [[عروة الوثقى (کتاب)|عروة الوثقی]].
مصادر كتاب به ترتيب حروف الفبا و فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده‌اند. در پاورقى‌ها، مستندات روايات و مطالب ذكرشده در كتاب ارائه شده است.
 
  
==پانويس ==
+
==محتوای کتاب==
<references />
+
کتاب «الشیعة فی مسارهم التاریخی»، مشتمل بر مقدمه مؤلف و ۱۲ بحث به این شرح است:
== منابع مقاله ==
 
  
مقدمه و متن كتاب.
+
* در اولین بحث کتاب، معناى کلمه [[شیعه]] و مشتقات و متفرعات آن، اولین مسلمانى که این نام بر او اطلاق شده است، نام‌هایى که بر شیعه و گروه‌هاى مشهور آن جارى است و مباحثى از این دست، مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده همچنین به نقد کتاب «الملل و النحل» شهرستانی در ذکر تعداد [[فرقه های شیعه|فرقه‌هاى تشیع]] پرداخته است.
 +
* در بحث دوم، مبدأ پیدایش شیعه از واقعه [[سقیفه]] تا زمان انتشار و کثرت آنان بیان شده است.
 +
* بحث سوم درباره اشاره به پاره‌اى از [[ظلم]] و ستم‌هایى است که بر [[اهل بیت]](ع) و شیعیان آنان در حکومت‌هاى اسلامى واقع شده است.
 +
* مبحث چهارم، پیرامون بى‌انصافى گروهى از افراد نسبت به شیعیان اهل بیت(ع) است.
 +
* بحث پنجم درباره ستم فراوان بر [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی]](ع) و [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|فاطمه زهرا]](س) و [[ائمه اطهار]](ع) است.
 +
* ششمین بحث کتاب درباره تهمت‌هایى است که به شیعیان زده و آنان را به ناسزاگویى، دروغ‌پردازى، بدعت‌گذارى و بالاتر از این نسبت داده‌اند؛ گفته‌هاى ابن حزم، مصطفى صادق رافعى و احمد امین به‌عنوان نمونه ذکر شده است.
 +
* هفتمین بحث کتاب به اسباب انتشار تشیع در بلاد مختلف اختصاص دارد. نویسنده دلیل اصلى انتشار این مذهب را در تمامى سرزمین‌ها، مطابق [[فطرت]] بودن آن مى‌داند و لذا با کمترین تبلیغى مورد پذیرش نفوس واقع مى‌شده است.
 +
* در هشتمین بحث کتاب، خدمات اهل بیت(ع) به [[اسلام]] و مصحف‌هایى که به امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه(س) و سایر ائمه(ع) منسوب است و روایاتى که از آنها پیرامون برخى مباحث [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[فقه]] ذکر گردیده، بررسى شده است.
 +
* در بحث نهم کتاب به اعتقادات شیعه [[امامیه]] اثناعشریه، اختلاف شیعه با [[اشاعره]] در اصول عقائد و... به‌اختصار، اما جامع اشاره شده است.
 +
* بحث دهم کتاب درباره علماى شیعه، شعرا، ادبا، نویسندگان در فنون و [[علوم اسلامى]] در اعصار مختلف مى‌باشد. در این بخش، مفسرین شیعه، مصنفین [[آیات الاحکام]] و دیگر مباحث [[قرآن|قرآنى]]، همچنین متکلمین، علماى اصول، فقه، [[حدیث]]، [[مصطلح الحدیث|درایه]]، [[رجال]] و دیگر علوم اسلامى به‌تفکیک ذکر شده‌اند.
 +
* در بحث یازدهم، به امرا، وزرا، قضات و بزرگان شیعه اشاره شده است.
 +
* در آخرین بحث کتاب، شهرها و سرزمین‌هایى که شیعیان در آن زندگى مى‌کرده‌اند به نقل از منابع مختلفى چون «[[معجم البلدان]]»، «[[فتوح البلدان (کتاب)|فتوح البلدان]]» و «[[مجالس المؤمنین (کتاب)|مجالس المؤمنین]]» به ترتیب حروف الفبا معرفى شده‌اند.
  
== منبع ==
+
==منابع==
ویکی نور
+
 
 +
* "الشیعة فی مسارهم التاریخی"، ویکی نور.
  
 
[[رده:منابع تاریخ تشیع]]
 
[[رده:منابع تاریخ تشیع]]
[[رده:منابع تاریخ علوم]]
+
[[رده:سرگذشت نامه ها]]
 +
[[رده:منابع رجالی]]
 +
[[رده:کتابهای درباره شیعه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۱۵

«الشیعة فی مَسارهم التاریخی» تألیف سید محسن امین عاملى (م، ۱۳۷۲ ق)، در واقع مقدمه کتاب بزرگ «أعیان الشیعة» و جلد اول آن بوده که به طور مستقل چاپ شده است. این کتاب، مشتمل بر مطالبی درباره معرفی تشیع و عقاید آن، ظلم‌هایى که بر اهل بیت (علیهم‌السلام) و شیعیان آنان واقع شده، و معرفی بزرگان شیعه، از علما، ادبا، شعرا و نویسندگان در ادوار مختلف می‌باشد.

Ketab106.jpg
نویسنده سید محسن امین
موضوع سرگذشتنامه علمای شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱

مؤلف

سید محسن امین حسینی عاملی در سال ۱۲۸۴ ق. در جبل عامل لبنان متولد و در سال ۱۳۷۲ ق. در دمشق درگذشت. او از علما و فقهای نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان سید احمد کربلایی، آخوند خراسانی، آقا رضا همدانی و شیخ محمدطه نجف بود.

امین عاملی فعالیتهای مهمی در روشنگری اسلامی و ایجاد وحدت بین مسلمانان انجام داده است. آثار قلمی او به خصوص در تاریخ، فقه، تراجم و رجال، از جایگاه شایسته ای بین علماء و بزرگان برخوردار است.

از جمله آثار معروف او عبارتند از: أعیان الشیعة، لواعج الاشجان فی مقتل الحسین، المجالس السنیه فی مناقب و مصائب العترة النبویه، حاشیه بر عروة الوثقی.

محتوای کتاب

کتاب «الشیعة فی مسارهم التاریخی»، مشتمل بر مقدمه مؤلف و ۱۲ بحث به این شرح است:

  • در اولین بحث کتاب، معناى کلمه شیعه و مشتقات و متفرعات آن، اولین مسلمانى که این نام بر او اطلاق شده است، نام‌هایى که بر شیعه و گروه‌هاى مشهور آن جارى است و مباحثى از این دست، مورد بررسى قرار گرفته است. نویسنده همچنین به نقد کتاب «الملل و النحل» شهرستانی در ذکر تعداد فرقه‌هاى تشیع پرداخته است.
  • در بحث دوم، مبدأ پیدایش شیعه از واقعه سقیفه تا زمان انتشار و کثرت آنان بیان شده است.
  • بحث سوم درباره اشاره به پاره‌اى از ظلم و ستم‌هایى است که بر اهل بیت(ع) و شیعیان آنان در حکومت‌هاى اسلامى واقع شده است.
  • مبحث چهارم، پیرامون بى‌انصافى گروهى از افراد نسبت به شیعیان اهل بیت(ع) است.
  • بحث پنجم درباره ستم فراوان بر امیرالمؤمنین علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و ائمه اطهار(ع) است.
  • ششمین بحث کتاب درباره تهمت‌هایى است که به شیعیان زده و آنان را به ناسزاگویى، دروغ‌پردازى، بدعت‌گذارى و بالاتر از این نسبت داده‌اند؛ گفته‌هاى ابن حزم، مصطفى صادق رافعى و احمد امین به‌عنوان نمونه ذکر شده است.
  • هفتمین بحث کتاب به اسباب انتشار تشیع در بلاد مختلف اختصاص دارد. نویسنده دلیل اصلى انتشار این مذهب را در تمامى سرزمین‌ها، مطابق فطرت بودن آن مى‌داند و لذا با کمترین تبلیغى مورد پذیرش نفوس واقع مى‌شده است.
  • در هشتمین بحث کتاب، خدمات اهل بیت(ع) به اسلام و مصحف‌هایى که به امیرالمؤمنین(ع) و فاطمه(س) و سایر ائمه(ع) منسوب است و روایاتى که از آنها پیرامون برخى مباحث اصول و فقه ذکر گردیده، بررسى شده است.
  • در بحث نهم کتاب به اعتقادات شیعه امامیه اثناعشریه، اختلاف شیعه با اشاعره در اصول عقائد و... به‌اختصار، اما جامع اشاره شده است.
  • بحث دهم کتاب درباره علماى شیعه، شعرا، ادبا، نویسندگان در فنون و علوم اسلامى در اعصار مختلف مى‌باشد. در این بخش، مفسرین شیعه، مصنفین آیات الاحکام و دیگر مباحث قرآنى، همچنین متکلمین، علماى اصول، فقه، حدیث، درایه، رجال و دیگر علوم اسلامى به‌تفکیک ذکر شده‌اند.
  • در بحث یازدهم، به امرا، وزرا، قضات و بزرگان شیعه اشاره شده است.
  • در آخرین بحث کتاب، شهرها و سرزمین‌هایى که شیعیان در آن زندگى مى‌کرده‌اند به نقل از منابع مختلفى چون «معجم البلدان»، «فتوح البلدان» و «مجالس المؤمنین» به ترتیب حروف الفبا معرفى شده‌اند.

منابع

  • "الشیعة فی مسارهم التاریخی"، ویکی نور.