مسند فاطمة الزهراء(عليهاالسلام) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
 
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab405.jpg|بندانگشتی|مسند فاطمة الزهراء عليها السلام]]
+
'''«مُسنَد فاطمة الزهراء (عليهاالسلام)»''' تألیف [[عزیزالله عطاردی|عزیزالله عطاردى]] (م، ۱۳۹۳ ش)، کتابی است شامل گزیده‌اى از زندگى و سخنان و فضایل [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] (عليهاالسلام) و فهرستى از راویان [[حدیث|حدیث]] از آن بزرگوار. کتاب حاضر، اثرى روایى است که در آن، احادیث به‌صورت مستند و بر اساس منابع معتبر ذکر شده است.
 +
{{مشخصات کتاب
  
'''مُسنَد فاطمة الزهراء(س)'''، اثر شیخ [[عزیزالله عطاردی|عزیزالله عطاردى]] (متولد روستاى بگلر از توابع قوچان، آذرماه ۱۳۰۷ش) است که در آن، گزیده‌اى از زندگى و ویژگى‌ها و فضیلت‌هاى [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]](س)، سخنان نقل‌شده از ایشان و فهرستى از راویان و ناقلان [[حدیث|حدیث]] از آن بزرگوار، همراه با شرح مختصرى از زندگى آنان با استناد به منابع، به ترتیب الفبایى بیان شده است.
+
|عنوان=
  
کتاب حاضر، اثرى روایى است که در آن، احادیث به‌صورت مستند و با ذکر منبع - البته بدون شرح و تحلیل - ذکر شده است. هرچند متأسفانه نویسنده، توضیحات کافى در مورد مشخصات نگارش اثر خودش را ذکر نکرده، ولى همین مقدار را یادآور شده که نگارش این کتاب را در تاریخ یک‌شنبه ۲۷ رجب ۱۴۱۲ق، در شهر تهران به پایان رسانده است.
+
|تصویر= [[پرونده:Ketab405.jpg|240px|وسط]]
  
[[خطبه فدکیه|خطبه فدکیه]] حضرت فاطمه(س)، از مهم‌ترین مطالبى است که نویسنده در این اثر نقل کرده است.
+
|نویسنده= عزیزالله عطاردی
  
==ساختار کتاب==
+
|موضوع= زندگینامه و احادیث حضرت فاطمه
  
 +
|زبان= عربی
  
این اثر از مقدمه نویسنده و سه بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
+
|تعداد جلد= ۱
  
#زندگى و ویژگى و فضیلت‌هاى [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]](س) و اتفاقاتى که بعد از رحلت [[پیامبر اسلام|حضرت رسول اکرم]](ص) رخ داد (شامل: ولادت، هجرت، اسماء و القاب، سیره و اخلاق، عبادت، ازدواج، حضور در [[مباهله پیامبر اسلام با مسیحیان نجران|مباهله]] و...)؛
+
|عنوان افزوده1=
#روایات و احتجاج‌هاى آن حضرت در باره اصول و احکام و سنن (شامل: علم، امام، فضیلت [[اهل البیت|اهل‌بیت]](ع)، غیبت، فضیلت [[شیعه|شیعه]]، [[قرآن]]، [[دعا]] و حرز، احتجاج در باره [[امامت]] و...)؛
 
#روایت‌کنندگان از آن حضرت و شرح حال مختصر آنان.
 
  
==گزارش محتوا==
+
|افزوده1=  
  
در باره روش و محتواى این اثر چند نکته گفتنى است:
+
|عنوان افزوده2=
  
#نویسنده در مقدمه‌اش که هیچ عنوانى ندارد و زمان و مکان و سایر مشخصات نگارش آن را هم مشخص نکرده و به همین جهت، ناتمام است، یادآور شده است که اثر حاضر بر اساس منابع معتبر آماده شده است و همانند سایر جلدهاى مجموعه «مسانید اهل‌البیت(ع)» مشتمل بر سه بخش است: الف)- زندگى و فضائل؛ ب)- احادیث واردشده از ایشان در مورد اصول و احکام و سنن؛ ج)- معجم راویان ایشان و ذکر مختصرى از شرح حال آنان.<ref>مُسنَد فاطمة الزهراء(ع)، ص ۵ - ۶</ref> همچنین با تأسف، نویسنده، هدف و روش و مخاطبانش را در این اثر مشخص نکرده است.
+
|افزوده2=
#نویسنده در این اثر، روایات مرتبط با حضرت فاطمه(س) را به‌صورت مستند و با ذکر منبع و البته بدون هیچ شرح و توضیحى آورده است؛ جز در یک مورد که با تعبیر «قال العطاردی»، به بیان اختلاف در نقل روایت پرداخته و افزون بر روایت [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم بن قیس]]، روایت «[[ارشاد القلوب (کتاب)|إرشاد القلوب]]» دیلمى را نیز همراه با ذکر اضافاتش آورده است<ref>همان، ص ۱۱۶</ref>
 
#یکى از روایات جالب در این کتاب، روایتى طولانى است که [[سلمان فارسی|سلمان]] از حضرت فاطمه(س) نقل کرده است و بنا بر آن، حضرت فاطمه(س) دعایى را که از پیامبر اکرم(ص) آموخته و معروف به دعاى نور (بسم الله الرّحمن الرّحیم، بسم الله النور، بسم الله نور النور، بسم الله نور على نور...) است، به سلمان یاد داده است. حضرت فاطمه(س) به سلمان تأکید کرده است که: «من این دعا را هر صبح و شام مى‌خوانم» و افزوده است: «إن سرّک أن لا یمسّک أذى الحمى ما عشت فی دار الدنیا، فواظب علیه» (شما هم اگر مى‌خواهى تا زمانى که در این دنیا هستى گرفتار تب نشوى، بر خواندن این دعا مداومت کن). سلمان افزوده است که من این دعا را آموختم و به بیش از هزار نفر از اهالى [[مکه]] و [[مدینه|مدینه]] که گرفتار تب بودند، یاد دادم و به اذن الهى حالشان خوب شد<ref>همان، ص ۵۳۴ - ۵۳۷</ref>
 
#نویسنده در باب دعا، روایتى نیز از [[ابوهریره]] آورده<ref>همان، ص ۵۴۷ - ۵۴۸</ref> و او را جزو راویان از حضرت فاطمه(س) شمرده است.<ref>همان، ص ۵۹۱ - ۵۹۲</ref>
 
#نویسنده، خطبه معروف [[خطبه فدکیه|فدکیه]] را در کتاب حاضر تحت عنوان احتجاج حضرت فاطمه(س) بر قوم به‌صورت دو روایت و نیز گفتار و رفتار خلیفه ([[ابوبکر]]) را در این زمینه آورده و همچنین خشم و غضب حضرت فاطمه(س) نسبت به وى را بیان کرده است.<ref>همان، ص ۵۵۷ - ۵۷۷</ref>
 
#نویسنده، اسامى ۲۹ نفر از راویان حضرت فاطمه(س) را آورده است. برخى از این راویان عبارتند از حضرت [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین على(ع)]]، حضرت [[امام حسن علیه السلام|امام حسن مجتبى]](ع)، حضرت [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع)، حضرت [[امام سجاد علیه السلام|امام زین‌العابدین]](س)، [[ام کلثوم دختر علی بن ابی طالب|ام‌کلثوم]](س)، [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب]](س) و...<ref>همان، ص ۵۹۰ - ۶۰۲</ref> همچنین نویسنده، شرح حال مختصرى براى راویان حضرت فاطمه(س) نوشته است که یا بدون ذکر منبع است<ref>مثلاً ر. ک.: همان، ص ۵۹۸ - ۵۹۹</ref> و یا به سبک قدیم، فقط به نام نویسنده و کتابش اکتفا شده است، مثل «و ذکره [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] فی تهذیب التهذیب» و مشخصات و شماره جلد و صفحه مورد نظر به‌صورت دقیق نیامده است.<ref>ر. ک.: همان، ص ۶۰۲</ref>
 
  
==وضعیت کتاب==
+
|لینک=
  
نویسنده در پایان، فهرست منابع کتاب را با ذکر مشخصات کتاب‌شناختى آورده است.<ref>ر. ک.: همان، ص ۶۰۹ - ۶۱۲</ref> هرچند با تأسف در موارد بسیارى، اطلاعات کتاب‌شناختى به‌صورت کامل نیامده و به ذکر نام کتاب یا نام کتاب و مؤلف و یا نام کتاب و محل چاپ اکتفا شده است.<ref>به‌عنوان مثال ر. ک.: همان، ص ۶۰۹ - ۶۱۰، منبع‌هاى شماره ۹، ۱۱، ۲۱، ۲۳، ۳۴، ۳۵ و...</ref>
+
}}
  
همچنین فهرستى از آثار منتشرشده نویسنده محترم نیز در پایان کتاب آمده است.<ref>همان، ص ۶۱۳ - ۶۱۵</ref>
+
==محتوای کتاب ==
  
==پانويس==
+
کتاب «مسند فاطمة الزهراء عليها السلام» از مقدمه نویسنده و سه بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:
<references />
+
 
==منبع==
+
*زندگى و ویژگى و فضیلت‌هاى [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]](س) و اتفاقاتى که بعد از رحلت [[پیامبر اسلام|حضرت رسول اکرم]](ص) رخ داد (شامل: ولادت، هجرت، اسماء و القاب، سیره و اخلاق، عبادت، ازدواج، حضور در [[مباهله پیامبر اسلام با مسیحیان نجران|مباهله]] و...)؛
ویکی نور
+
*روایات و احتجاج‌هاى آن حضرت در باره اصول و احکام و سنن (شامل: علم، امام، فضیلت [[اهل البیت|اهل‌بیت]](ع)، غیبت، فضیلت [[شیعه|شیعه]]، [[قرآن]]، [[دعا]] و حرز، احتجاج در باره [[امامت]] و...)؛
 +
*روایت‌کنندگان از آن حضرت و شرح حال مختصر آنان.
 +
 
 +
نویسنده در مقدمه‌اش یادآور شده است که اثر حاضر بر اساس منابع معتبر آماده شده است. وی در این اثر، روایات مرتبط با حضرت فاطمه(س) را به‌صورت مستند و با ذکر منبع و البته بدون هیچ شرح و توضیحى آورده است؛ جز در یک مورد که با تعبیر «قال العطاردی»، به بیان اختلاف در نقل روایت پرداخته و افزون بر روایت [[سلیم بن قیس هلالی|سلیم بن قیس]]، روایت «[[ارشاد القلوب (کتاب)|إرشاد القلوب]]» دیلمى را نیز همراه با ذکر اضافاتش آورده است.
 +
 
 +
یکى از روایات جالب در این کتاب، روایتى طولانى است که [[سلمان فارسی|سلمان]] از حضرت فاطمه(س) نقل کرده و بنا بر آن، حضرت فاطمه(س) دعایى را که از [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]](ص) آموخته و معروف به «[[دعای نور/متن دعا|دعاى نور]]» (بسم الله الرّحمن الرّحیم، بسم الله النور، بسم الله نور النور، بسم الله نور على نور...) است، به سلمان یاد داده است. حضرت فاطمه(س) به سلمان تأکید کرده است که: «من این دعا را هر صبح و شام مى‌خوانم» و افزوده است: «إن سرّک أن لا یمسّک أذى الحمى ما عشت فی دار الدنیا، فواظب علیه» ( اگر مى‌خواهى تا زمانى که در این دنیا هستى گرفتار تب نشوى، بر خواندن این دعا مداومت کن). سلمان می گوید من این دعا را آموختم و به بیش از هزار نفر از اهالى [[مکه]] و [[مدینه|مدینه]] که گرفتار تب بودند، یاد دادم و به اذن الهى حالشان خوب شد.
 +
 
 +
مؤلف، [[خطبه فدکیه]] را در کتاب حاضر تحت عنوان احتجاج حضرت فاطمه(س) بر قوم به‌صورت دو روایت و نیز گفتار و رفتار خلیفه ([[ابوبکر]]) را در این زمینه آورده و همچنین خشم و غضب حضرت فاطمه(س) نسبت به وى را بیان کرده است.
 +
 
 +
نویسنده، اسامى ۲۹ نفر از راویان حضرت فاطمه(س) را به ترتیب الفبایى آورده است. برخى از این راویان عبارتند از [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین على]](ع)، [[امام حسن علیه السلام|امام حسن]](ع)، [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع)، [[امام سجاد علیه السلام|امام زین‌العابدین]](ع)، [[حضرت زینب سلام الله علیها|زینب]](س)، [[ام کلثوم دختر علی بن ابی طالب|ام‌کلثوم]](س)، [[ابوهریره]] و... . همچنین نویسنده، شرح حال مختصرى براى راویان حضرت فاطمه(س) نوشته است که یا بدون ذکر منبع بوده و یا به سبک قدیم، فقط به نام نویسنده و کتابش اکتفا شده، مثل «و ذکره [[ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی|ابن حجر]] فی تهذیب التهذیب» و مشخصات و شماره جلد و صفحه مورد نظر به‌صورت دقیق نیامده است.
 +
 
 +
==منابع==
 +
*[[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
 +
[[رده:حضرت فاطمه سلام الله علیها]][[رده:کتابهای با موضوع حضرت فاطمه علیهاالسلام]][[رده:منابع حدیثی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۵۹

«مُسنَد فاطمة الزهراء (عليهاالسلام)» تألیف عزیزالله عطاردى (م، ۱۳۹۳ ش)، کتابی است شامل گزیده‌اى از زندگى و سخنان و فضایل حضرت فاطمه (عليهاالسلام) و فهرستى از راویان حدیث از آن بزرگوار. کتاب حاضر، اثرى روایى است که در آن، احادیث به‌صورت مستند و بر اساس منابع معتبر ذکر شده است.

Ketab405.jpg
نویسنده عزیزالله عطاردی
موضوع زندگینامه و احادیث حضرت فاطمه
زبان عربی
تعداد جلد ۱

محتوای کتاب

کتاب «مسند فاطمة الزهراء عليها السلام» از مقدمه نویسنده و سه بخش به ترتیب ذیل تشکیل شده است:

  • زندگى و ویژگى و فضیلت‌هاى حضرت فاطمه(س) و اتفاقاتى که بعد از رحلت حضرت رسول اکرم(ص) رخ داد (شامل: ولادت، هجرت، اسماء و القاب، سیره و اخلاق، عبادت، ازدواج، حضور در مباهله و...)؛
  • روایات و احتجاج‌هاى آن حضرت در باره اصول و احکام و سنن (شامل: علم، امام، فضیلت اهل‌بیت(ع)، غیبت، فضیلت شیعه، قرآن، دعا و حرز، احتجاج در باره امامت و...)؛
  • روایت‌کنندگان از آن حضرت و شرح حال مختصر آنان.

نویسنده در مقدمه‌اش یادآور شده است که اثر حاضر بر اساس منابع معتبر آماده شده است. وی در این اثر، روایات مرتبط با حضرت فاطمه(س) را به‌صورت مستند و با ذکر منبع و البته بدون هیچ شرح و توضیحى آورده است؛ جز در یک مورد که با تعبیر «قال العطاردی»، به بیان اختلاف در نقل روایت پرداخته و افزون بر روایت سلیم بن قیس، روایت «إرشاد القلوب» دیلمى را نیز همراه با ذکر اضافاتش آورده است.

یکى از روایات جالب در این کتاب، روایتى طولانى است که سلمان از حضرت فاطمه(س) نقل کرده و بنا بر آن، حضرت فاطمه(س) دعایى را که از پیامبر اکرم(ص) آموخته و معروف به «دعاى نور» (بسم الله الرّحمن الرّحیم، بسم الله النور، بسم الله نور النور، بسم الله نور على نور...) است، به سلمان یاد داده است. حضرت فاطمه(س) به سلمان تأکید کرده است که: «من این دعا را هر صبح و شام مى‌خوانم» و افزوده است: «إن سرّک أن لا یمسّک أذى الحمى ما عشت فی دار الدنیا، فواظب علیه» ( اگر مى‌خواهى تا زمانى که در این دنیا هستى گرفتار تب نشوى، بر خواندن این دعا مداومت کن). سلمان می گوید من این دعا را آموختم و به بیش از هزار نفر از اهالى مکه و مدینه که گرفتار تب بودند، یاد دادم و به اذن الهى حالشان خوب شد.

مؤلف، خطبه فدکیه را در کتاب حاضر تحت عنوان احتجاج حضرت فاطمه(س) بر قوم به‌صورت دو روایت و نیز گفتار و رفتار خلیفه (ابوبکر) را در این زمینه آورده و همچنین خشم و غضب حضرت فاطمه(س) نسبت به وى را بیان کرده است.

نویسنده، اسامى ۲۹ نفر از راویان حضرت فاطمه(س) را به ترتیب الفبایى آورده است. برخى از این راویان عبارتند از امیرالمؤمنین على(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام زین‌العابدین(ع)، زینب(س)، ام‌کلثوم(س)، ابوهریره و... . همچنین نویسنده، شرح حال مختصرى براى راویان حضرت فاطمه(س) نوشته است که یا بدون ذکر منبع بوده و یا به سبک قدیم، فقط به نام نویسنده و کتابش اکتفا شده، مثل «و ذکره ابن حجر فی تهذیب التهذیب» و مشخصات و شماره جلد و صفحه مورد نظر به‌صورت دقیق نیامده است.

منابع