آیه 22 سوره ذاریات

وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ

[51–22] (مشاهده آیه در سوره)

<<21	آیه 22 سوره ذاریات	23>>
سوره : سوره ذاریات (51) جزء : 26 نزول : مکه

ترجمه های فارسی

و روزی شما با همه وعده‌ها که به شما می‌دهند در آسمان است.

و رزق شما و آنچه به آن وعده داده می شوید، در آسمان است

و روزى شما و آنچه وعده داده شده‌ايد در آسمان است.

و رزق شما و هر چه به شما وعده شده در آسمان است.

و روزی شما در آسمان است و آنچه به شما وعده داده می‌شود!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

And in the sky is your provision and what you are promised.

And in the heaven is your sustenance and what you are threatened with.

And in the heaven is your providence and that which ye are promised;

And in heaven is your Sustenance, as (also) that which ye are promised.

معانی کلمات آیه

«رِزْقُکُمْ»: (نگا: هود / . «مَا تُوعَدُونَ»: آنچه به آن وعده داده می‌شوید و آنچه از آن بیم داده می‌شوید. اشاره به هرگونه خیر و برکت یا بلا و عذابی است که خدا به انسانها مژده داده، و یا انسانها را از آن ترسانده است، از جمله بهشت (نگا: نجم / ).

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ «20» وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ «21» وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ «22»

و در زمين براى اهل يقين، نشانه‌هايى است. و در (آفرينش) خودتان (نيز نشانه‌هايى از قدرت، عظمت و حكمت الهى است.) پس چرا (به چشم بصيرت) نمى‌نگريد؟ و (تقدير و تدبير) رزق شما و آنچه وعده داده مى‌شويد، در آسمان و عالم بالاست.

فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ «23»

پس به پروردگار آسمان و زمين سوگند، اين سخن ما حق است همچنان كه شما سخن مى‌گوييد. (همان طور كه در سخن گفتن خود شك نمى‌كنيد، در گفته‌هاى ما نيز شك نكنيد.)

نکته ها

قرآن، شرط هدايت شدن و به يقين رسيدن از طريق آيات طبيعت و كتاب شريعت را، دلِ آماده مى‌داند: «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»، «لِقَوْمٍ يَسْمَعُونَ» «1»، «لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»* «2»، «لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»* «3»، «لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ»* «4»، «لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ»* «5»، «لِأُولِي النُّهى‌»* «6»، «لَآياتٍ لِلْمُتَوَسِّمِينَ» «7»، «لَآياتٍ لِلْعالِمِينَ» «8» و «هُدىً لِلْمُتَّقِينَ» «9».

در آفرينش زمين و انسان نكات بسيارى نهفته است از جمله:

حجم زمين، مساحت و عمق آن، كوه‌ها و دره‌ها، فاصله آن با خورشيد و كرات ديگر، حركات‌

«1». يونس، 67.

«2». رعد، 3.

«3». رعد، 4.

«4». ابراهيم، 5.

«5». نحل، 79.

«6». طه، 128.

«7». حجر، 75.

«8». روم، 22.

«9». بقره، 2.

جلد 9 - صفحه 250

گوناگون زمين، معادن پيدا و ناپيدا، روئيدنى‌ها، آب‌هاى ذخيره شده، رنگ‌ها، سنگ‌ها، خاك‌ها، ميوه‌ها، گياهان، تصفيه كنندگى زمين، تأمين كننده تمام نيازهاى ساكنان آن و دارا بودن مواد غذايى براى تغذيه همه حيوانات و انسان‌ها، كه براى طالبان يقين نشانه‌هاى قدرت و حكمت خداوند است.

حالات مختلف بدن، از نطفه تا مراحل بعد، نشانه قدرت اوست. غرايز گوناگون انسان نشانه حكمت و علم او به نيازهاى انسان است.

هماهنگى ميان حواسّ بدن و عدم اصطكاك آنها با يكديگر، نظام استخوان‌بندى و اعصاب، دستگاه تنفس، دستگاه گوارش، دستگاه بينايى و شنوايى، نظام دفاعى، همه و همه نشانه‌هايى از خداوند قادر متعال است.

حضرت على عليه السلام مى‌فرمايد: خداوند تو را شنوا و بينا آفريد، هم شاد مى‌شوى و هم غضبناك، هم گرسنگى را احساس مى‌كنى و هم سيرى را. «1»

مردم به خاطر ضعف ايمان به مقدّر بودن رزق، گرفتار گناه، سرقت، كم فروشى، حرص، بخل و انواع خلافكارى‌ها مى‌شوند.

نزول رزق، با حساب و كتاب دقيق است، «عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ مَعْلُومٍ» «2» اصل و سرچشمه نزد ماست و ما جز به مقدار معلوم، فرو نمى‌فرستيم.

آيه‌ «فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ» را چند نوع مى‌توان معنا كرد:

الف. مراد باران باشد كه از آسمان نازل مى‌شود و همچنين نور و ابر و باد و ...

ب. مراد آن باشد كه تقدير امور زمينيان در آسمان‌هاست.

ج. رزق ابدى كه بهشت است در آسمان‌هاست.

د. تحقق وعده‌هاى الهى (نزول رحمت يا عذاب) از سمت آسمان است. «3»

«مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ» يعنى همان اندازه كه سخن گفتن شما برايتان محسوس است و واقعيّت دارد، وعده‌هاى الهى نيز همين گونه است، پس در آنها شك نكنيد.

«1». تفسير نورالثقلين.

«2». حجر، 21.

«3». تفسير راهنما.

جلد 9 - صفحه 251

پیام ها

1- نشانه‌هاى قدرت و حكمت الهى در زمين، همراه با پيشرفت علم و كشف اسرار طبيعت، روز به روز آشكارتر مى‌شود. وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ‌ ...

2- آيات و نشانه‌هاى الهى در زمين، بسيار زياد و قابل توجّه است. «وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ» (كلمه‌ «آياتٌ» جمع و نكره آمده كه بيانگر تعدّد و عظمت است.)

3- خداشناسى، بايد بر اساس يقين و بصيرت باشد. «وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»

4- تا روحيه باور در انسان نباشد، نعمت‌ها نشانه خداوند شمرده نمى‌شود. «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»

5- مطالعه طبيعت، راه تقويت ايمان و باور توحيدى است. «آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ»

6- وجود انسان به قدرى با عظمت است كه خداوند آن را هم رديف كره زمين قرار داده است. فِي الْأَرْضِ‌ ... فِي أَنْفُسِكُمْ‌

7- خودشناسى، راه خداشناسى است. آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ‌ ... فِي أَنْفُسِكُمْ‌

8- مشكل اساسى كفّار و بى‌دينان، سطحى نگرى آنان است و خداوند آنان را از اين جهت مورد توبيخ قرار مى‌دهد. «أَ فَلا تُبْصِرُونَ» (بصيرت، به معناى نگاه عميق و دقيق است)

9- نگاهى كه همراه با بصيرت نباشد، قابل توبيخ و سرزنش است. «أَ فَلا تُبْصِرُونَ»

10- سرچشمه‌ى رزق، در آسمان است. (باران، نور، باد، ابر و هوا و ...) «وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ»

11- هرگونه خير و بركت يا قهر و عذاب الهى، به عنوان پاداش يا كيفر از آسمان نازل مى‌گردد. فِي السَّماءِ ... ما تُوعَدُونَ‌

12- آسمان و زمين، تحت ربوبيّت و تدبير الهى در مسير كمال است. «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»

13- تأمين و تقدير روزى زمينيان در آسمان‌ها، نمودى از ربوبيّت گسترده خداوند در آسمان و زمين است. «فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ»

جلد 9 - صفحه 252

14- قدرت نطق و سخن گفتن، از مواهب ويژه پروردگار به انسان است كه خداوند براى حقيقى بودن سخن و وعده‌ى خود، به سخن گفتن بشر مثل مى‌زند. «إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ «22»

بعد از آن شمه‌اى از احوال علوى فرمايد:

وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ‌: و در آسمان است روزى شما، يعنى نازل فرمايد خدا باران را، پس بيرون آورد به سبب آن از زمين انواع آنچه انتفاع مى‌بريد از اقوات و اغذيه و البسه و غيره، وَ ما تُوعَدُونَ‌: و آنچه وعده داده مى‌شويد به آن از ثواب و عقاب، يا از بهشت و جهنم. نزد بعضى مراد آنست كه جميع ارزاق شما و آنچه وعده داده شده‌ايد مقدر و مكتوب است بر لوح محفوظ كه در آسمان چهارم است، پس بنده بايد غم روزى نخورد، زيرا فياض على الاطلاق كه منزه و

«1» طاريه مونث طارى: آفت، داهيه، بلا.

جلد 12 - صفحه 263

مبرى از بخل است كفالت روزى را فرموده و احاديث بسيار وارد شده از جمله:

1- قرب الاسناد از حضرت باقر عليه السّلام از پدر بزرگوارش از حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله فرمود: ان الرزق لينزل من السماء الى الارض على عدد قطر المطر الى كل نفس بما قدر لها و لكن للّه فضول فاسئلوا اللّه من فضله‌ «1»: بدرستى كه روزى نازل مى‌شود از آسمان بسوى زمين به عدد قطرات باران به هر فرد نفسى آنچه مقدر شده براى آن، و لكن براى خدا زيادتى باشد، پس سؤال كنيد از فضل او.

2- در وصاياى لقمان حكيم به فرزند خود: و الزم القناعة و الرضا بما قسم اللّه و ان السارق حبسه اللّه من رزقه و كان عليه ائمه و لو صبر لنال ذلك و جاءه من وجهه‌ «2»:

يعنى و ملازم باش قناعت را و رضا به آنچه قسمت فرموده خداى تعالى، و بدرستى كه دزد وقتى دزدى كند حبس فرمايد [خدا] روزى او را و باشد بر او گناه او، و اگر صبر مى‌نمود هر آينه نائل مى‌شد آن را و مى‌آمد از وجهش كه روزى حلال باشد.

3- جواهر السنيه- از فرمايشات خداى تعالى به حضرت موسى عليه السّلام: ما دمت لا ترى كنوزى قد نفدت فلا تغتم بسبب رزقك‌ «3»: مادامى كه علم پيدا نكردى گنج خزائن من تمام شده، پس غمناك مباش به سبب روزى خود.

4- قال الصادق عليه السّلام: من اهتم لرزقه كتب عليه خطيئة «4». فرمود حضرت صادق عليه السّلام: هر كه اهتمام نمايد براى روزى خود، نوشته شود براى او گناهى.

پس به جهت تأكيد قول مذكور فرمايد:

«1» قرب الاسناد (مكتبة نينوى الحديثه تهران). ص 55 و بهمين مضموم ص 19.

«2» بحار الانوار ج 13 ص 421 ذيل روايت 15.

«3» جواهر السنية (شيخ حر عاملى) (مكتبة المفيد قم) باب 7 ص 53.

«4» وسائل الشيعه، ج 12 ص 35 باب 16 روايت 1.

جلد 12 - صفحه 264

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ «15» آخِذِينَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُحْسِنِينَ «16» كانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ «17» وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ «18» وَ فِي أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ «19»

وَ فِي الْأَرْضِ آياتٌ لِلْمُوقِنِينَ «20» وَ فِي أَنْفُسِكُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ «21» وَ فِي السَّماءِ رِزْقُكُمْ وَ ما تُوعَدُونَ «22» فَوَ رَبِّ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ ما أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ «23»

ترجمه‌

همانا پرهيزكاران در بوستانها و كنار چشمه‌هاى روانند

با آنكه گيرنده و قبول كنندگانند آنچه را كه داد بايشان پروردگارشان همانا ايشان بودند پيش از اين نيكوكاران بودند

آنانكه كمى از شب خواب ميكردند

و در سحرها طلب آمرزش مينمودند

و در مالهاى ايشان بهره‌اى بود براى درخواست‌كننده و بى‌روزى مانده‌

و در زمين نشانه‌ها است براى يقين دارندگان‌

و در خود شما آيا پس نظر نميكنيد

و در آسمان است روزى شما و آنچه وعده داده ميشويد

پس سوگند به پروردگار آسمان و زمين همانا آن حق و درست است مثل آنكه سخن ميگوئيد.

تفسير

خداوند سبحان بعد از ذكر شمّه‌اى از احوال كفّار بيان فرموده حال اهل ايمان و تقوى را كه در آخرت ميان باغها و كنار نهرهاى جارى ميباشند و راضى و دل خوشند بنعم بى‌پايانى كه خداوند بايشان انعام فرموده چون در دنيا نيكوكار بودند كمى از شب را مى‌خوابيدند و سحرها بنماز و دعا و استغفار از خدا مشغول مى‌شدند چنانچه در تهذيب و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد هفتاد مرتبه استغفار نمودن در نماز وتر است آخر شب و محتمل است مراد از خوابيدن كمى از شب خوابيدن كمى از شبها باشد چنانچه در كافى از آنحضرت نقل نموده كه مراد آنستكه كمتر شبى نماز شب از آنها فوت ميشد كه برنخيزند براى آن و

جلد 5 صفحه 64

بخوابند و در تهذيب از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه آنها ميخوابيدند ولى هر وقت يكى از آنها از اين پهلو بآن پهلو ميشد ميگفت الحمد للّه و لا اله الّا اللّه و اللّه اكبر و ممكن است تمام اينمعانى مراد باشد بحسب اشخاص و احوال و اوقات و در اموال ايشان علاوه بر حقوق واجبه الهيّه حقّى مفروض و مقرّر از خودشان بود براى كسيكه طلب كند و كسيكه طلب نكند با آنكه فقير و مستحق باشد و در كافى از صادقين عليهما السلام محروم بمحارف تفسير شده كه باز مانده از كسب و روزى را گويند و در زمين دلائلى بر علم و قدرت و وحدت و رحمت و حكمت الهى موجود است كه از شماره بيرون و از ستاره افزون مى‌باشد لذا گفته‌اند در هر چيزى براى خدا نشانه‌اى است كه دلالت بر يگانگى او دارد و هر چه در عالم موجود است نمونه‌اى از آن در وجود انسان يافت ميشود كه هر يك منفردا و تمامى مجتمعا دلالت تام بر وجود صانع خبير بصير عليم حكيم رحيم كريم قديم دارد لذا انسانرا عالم صغير خوانده‌اند كه در آن عالم كبير مندرج شده است و شرح اين جمله در كتب حكمت مفصّلا ذكر شده و اينجا محتاج به بيان نيست هر كس بهر عضوى از اعضاء ظاهرى و باطنى و بسر تا پاى خود جمعا نظر كند ميفهمد كه چه خالقى دارد ولى قدرى فكر و دقت ميخواهد تا يقين حاصل شود و چون آيات انفسى دلالتش واضحتر است از آفاقى آنجا للموقنين فرموده يعنى براى كسانيكه اهل تحصيل يقين ميباشند و اينجا افلا تبصرون يعنى مگر چشم نداريد كه به بينيد اگر چه مقصود اعمال ديده بصيرت و نظر عبرت است ولى تعبير فرق ميكند و در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد آنستكه خدا تو را شنوا و بينا خلق فرموده خشم ميكنى و خشنود ميشوى و گرسنه و سير ميگردى و اينها همه از آيات الهى ميباشند و قمّى ره نيز مانند آنرا نقل نموده است و در خصال از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مردى از امير المؤمنين عليه السّلام سؤال نمود كه بچه چيز شناختى پروردگار خود را فرمود بفسخ عزيمتها و نقض همتها چون همّت نمودم پس مانع شد از همّ من و عزم كردم پس حكم كرد بر خلاف عزم من دانستم كه مدبّر امور غير از من است و در توحيد مانند اين سؤال و جواب را نيز از آنحضرت‌

جلد 5 صفحه 65

نقل نموده است و گفته‌اند مايه ارتزاق بنى آدم باران است كه از آسمان ميبارد و بسبب آن ارزاق عباد تأمين ميشود و عذاب الهى بر اهلش از آسمان نازل ميگردد و بهشت فوق آسمان هفتم است و اين مراد از و في السماء رزقكم و ما توعدون است و از امام مجتبى عليه السّلام نقل شده كه پرسيدند از ارزاق خلق فرمود در آسمان چهارم است و بقدر قسمت هر كس نازل ميشود و قمّى ره نقل فرموده كه باران از آسمان نازل ميگردد پس بيرون ميآيد از زمين بسبب آن قوتهاى اهل عالم و مراد از ما توعدون اخبارى است كه راجع برجعت و قيامت و غيرها از آسمان ميرسد و بعضى گفته‌اند مقصود آنستكه روزى بندگان و هر چه بهر كس برسد از خير و شرّ در آسمان بتقدير الهى مقدّر شده خواه بر حسب وعده باشد خواه نباشد و با قطع نظر از اقوال و اخبار بنظر حقير محتمل است مراد از سماء عالم بالا باشد چون مشتق از سموّ است و بر جهت علو اطلاق ميشود و نزول هر فيض و هر نعمت و هر بلا و محنتى از عالم بالا در اينعالم مسلّم است و مواعيد الهيّه هم به اين منوال است و در خاتمه خداوند قسم ياد فرموده بعزت و جلال خود كه آنچه ذكر شد از عذاب كفّار و نعيم ابرار و وجود آيات و تقدير ارزاق حقّ است مانند آنكه ناطق بودن انسان حق است و جاى شبهه و ترديد نيست يعنى باين وضوح و ظهور است پس بايد باين درجه يقينى و مورد اطمينان باشد.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ فِي‌ السَّماءِ رِزقُكُم‌ وَ ما تُوعَدُون‌َ «22»

و ‌در‌ سماء روزي‌ ‌شما‌ ‌است‌ و آنچه‌ بشما وعده‌ داده‌ ‌شده‌، نوع‌ مفسرين‌ تفسير كردند بنزول‌ عيث‌ و مطر ‌که‌ باعث‌ نبات‌ ارض‌ مي‌شود، و مأكولات‌ ‌از‌ زمين‌ روئيده‌ ميشود و رزق‌ انسان‌ ميگردد، لكن‌ ‌اينکه‌ بنظر تمام‌ نيست‌: زيرا اولا باران‌ سبب‌ انبات‌ ميشود و مأكولات‌ ‌از‌ زمين‌ خارج‌ مي‌شود: و ثانيا: رزق‌ منحصر بمأكولات‌ نيست‌ آنچه‌ خداوند عنايت‌ كند رزق‌ ‌است‌، ايمان‌، علم‌، توفيق‌ و ‌غير‌ اينها مي‌گويي‌: (اللهم‌ ارزقني‌ ايمانا كاملا و علما نافعا و يقينا ثابتا و عقلا كاملا) و ‌غير‌ اينها، و ثالثا: مناسب‌ ‌با‌ كلمه وَ ما تُوعَدُون‌َ نيست‌ و آنچه‌ بنظر ميرسد اينكه‌ خداوند آنچه‌ ‌براي‌ بنده‌ تقدير فرموده‌ چه‌ ‌از‌ مأكول‌ و مشروب‌ و غني‌ و فقر و صحت‌ و سلامت‌ و مرض‌ و نعمت‌ و بلاء و ‌غير‌ اينها ‌در‌ دفتر الهي‌ ثبت‌ ‌است‌، و مشهود ملائكه‌ و انبياء و ائمه‌ مي‌شود و بالاخص‌ همين‌ مأكولات‌ ‌که‌ ‌از‌ امير المؤمنين‌ ‌است‌ ‌که‌ ميفرمايد:

(طلب‌ العلم‌ اوجب‌ عليكم‌ ‌من‌ طلب‌ المال‌ لان‌ المال‌ ‌قد‌ قسمه‌ عادل‌ بينكم‌ و سيفي‌ لكم‌ و العلم‌ مخزون‌ عند اهله‌)

تعبير تفسير و ‌از‌ حضرت‌ رسالت‌ ‌است‌ ‌که‌ بعمار فرمود آخرين‌ روزي‌ تو يك‌ ظرف‌ شير ‌است‌، و ‌در‌ حديث‌ ‌است‌

(‌لا‌ يموت‌ نفس‌ ‌حتي‌ تستكمل‌ رزقه‌)

و ‌غير‌ اينها و مراد ‌از‌.

وَ فِي‌ السَّماءِ رِزقُكُم‌ عالم‌ بالا ‌است‌ ‌که‌ قبل‌ ‌از‌ خلقت‌ انسان‌ خداوند معين‌ فرموده‌ و بسا بواسطه بعض‌ امور توسعه‌ و تضييق‌ مي‌شود ‌که‌ ‌آن‌ ‌در‌ لوح‌ محو

جلد 16 - صفحه 273

و اثبات‌ ‌است‌ و آنچه‌ قابل‌ تغيير نيست‌ ‌در‌ لوح‌ محفوظ ‌است‌.

وَ ما تُوعَدُون‌َ ‌در‌ خبر دارد وعده ظهور حضرت‌ بقية اللّه‌ و رجعت‌ ائمه‌ و استشهاد فرموده‌ بآيه شريفه‌.

وَعَدَ اللّه‌ُ الَّذِين‌َ آمَنُوا مِنكُم‌ وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ لَيَستَخلِفَنَّهُم‌ فِي‌ الأَرض‌ِ كَمَا استَخلَف‌َ الَّذِين‌َ مِن‌ قَبلِهِم‌ وَ لَيُمَكِّنَن‌َّ لَهُم‌ دِينَهُم‌ُ الَّذِي‌ ارتَضي‌ لَهُم‌ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُم‌ مِن‌ بَعدِ خَوفِهِم‌ أَمناً يَعبُدُونَنِي‌ لا يُشرِكُون‌َ بِي‌ شَيئاً نور آيه 54 اقول‌: ‌اينکه‌ يكي‌ ‌از‌ مصاديق‌ ‌است‌ و ‌ما توعدون‌ عام‌ ‌است‌ ‌از‌ جنت‌ و نار و ثواب‌ و عقاب‌ و بعث‌ و نشور و حساب‌ و كتاب‌ و ‌غير‌ اينها تماما معين‌ ‌شده‌ و محقق‌ ‌است‌ و تخلف‌ ندارد.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 22)- در این آیه به سومین بخش از نشانه‌های عظمت پروردگار و قدرت او بر معاد اشاره کرده، می‌فرماید: «و روزی شما در آسمان است، و آنچه به شما وعده داده می‌شود» (وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُونَ).

مفهوم «رزق» هم باران را شامل می‌شود، هم نور آفتاب را که از آسمان به سوی ما می‌آید و نقش آن در حیات و زندگی فوق العاده حساس است، و همچنین هوا را که مایه حیات همه موجودات زنده است.

چیزی که مانع بصیرت آدمی می‌شود، همان حرص برای روزی است خداوند در این آیه به انسان اطمینان می‌دهد که روزی او تضمین شده است، تا بتواند با خیال راحت به شگفتیهای جهان هستی بنگرد.

به هر حال سه آیه فوق ترتیب لطیفی دارد: آیه نخست از عوامل وجود انسان در کره زمین سخن می‌گوید، و آیه دوم از خود وجود انسان، و آیه سوم از عوامل دوام و بقاء او.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌