آیه 3 سوره شوری

كَذَٰلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ

[42–3] (مشاهده آیه در سوره)

<<2	آیه 3 سوره شوری	4>>
سوره : سوره شوری (42) جزء : 25 نزول : مکه

ترجمه های فارسی

این گونه به سوی تو و رسولان پیش از تو خدای مقتدر دانا وحی می‌کند.

این گونه خدای توانای شکست ناپذیر و حکیم به سوی تو و کسانی [از پیامبران] که پیش از تو بودند، وحی می کند.

اين گونه، خداى نيرومند حكيم به سوى تو و به سوى كسانى كه پيش از تو بودند، وحى مى‌كند.

خداوند پيروزمند حكيم، به تو و كسانى كه پيش از تو بودند اينچنين وحى مى‌فرستد:

این گونه خداوند عزیز و حکیم به تو و پیامبرانی که پیش از تو بودند وحی می‌کند.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Allah, the All-mighty and the All-wise, thus reveals to you and to those who were before you:

Thus does Allah, the Mighty, the Wise, reveal to you, and (thus He revealed) to those before you.

Thus Allah the Mighty, the Knower inspireth thee (Muhammad) as (He inspired) those before thee.

Thus doth (He) send inspiration to thee as (He did) to those before thee,- Allah, Exalted in Power, Full of Wisdom.

معانی کلمات آیه

«کَذلِکَ»: همان گونه که در این سوره است. این چنین که می‌بینی. «یُوحِی إِلَیْکَ»: در سایر سوره‌های قرآن به تو وحی می‌کند. «إِلَی الَّذِینَ مِن قَبْلِکَ»: به سایر پیغمبران کتابهای آسمانی را با همین اصول و کلّیّات وحی کرده است. «اللهُ»: فاعل فعل (یُوحِی) است.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

سیمای سوره شورى‌

اين سوره پنجاه و سه آيه دارد و در مكّه نازل شده است. به جهت آيه 38 كه به مسأله شورى اشاره دارد نام آن «شورى» مى‌باشد.

اين سوره به مباحث اصول دين از قبيل توحيد، معاد و نبوّت و همچنين مباحث اخلاقى و اجتماعى پرداخته است.

در ميان 29 سوره‌اى كه با حروف مقطّعه آغاز شده، طولانى‌ترى حروف مقطّعه در اين سوره آمده است و جالب آنكه اين سوره، مشكل معناى حروف مقطّعه را حل كرده است زيرا در ادامه اين حروف مى‌فرمايد: «كَذلِكَ يُوحِي» يعنى وحى از همين حروف الفباى زبان عربى است كه در اختيار همه‌ى شماست، اگر مى‌توانيد شما هم مثل آن را بياوريد.

جلد 8 - صفحه 370

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

به نام خداوند بخشنده مهربان‌

حم «1» عسق «2» كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «3»

حا، ميم، عين، سين، قاف. اينگونه خداوند عزيز حكيم به تو و كسانى كه قبل از تو بوده‌اند وحى مى‌كند.

لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ «4»

آنچه در آسمان‌ها وآنچه در زمين است از آنِ اوست و او بلند مرتبه وبزرگ است.

نکته ها

در قرآن كريم كلمه‌ «قَبْلِكَ» خطاب به پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله زياد استعمال شده است، يعنى پيش از تو پيامبرانى آمده‌اند، امّا در هيچ جا «بعدك» نيامده است و اين نشان دهنده خاتميّت پيامبر اسلام مى‌باشد.

با اينكه پيامبر اسلام خاتم انبياست، امّا نامش قبل از ديگران آمده و اين نشان عظمت والاى اوست.

عزّت، قدرت، حكمت و عظمت الهى همه و همه در وحى الهى تبلور يافته است، لذا نبايد وحى و كلام الهى را ساده انگاشت.

پيامبران بزرگوار، به سرچشمه عزّت و قدرت و عظمت الهى متصل هستند، پس هر كس با آنان در افتد، نابود خواهد شد.

جلد 8 - صفحه 371

يكى از دلائل اعجاز قرآن اين است كه از حروف و كلمات عمومى و عادّى، جملات و تركيب‌هايى ساخته كه احدى مشابه آن را نمى‌تواند بياورد.

پیام ها

1- وقتى مى‌خواهيد مطلبى را عنوان كنيد براى شنوندگان خود حسّاسيّت و جاذبه ايجاد كنيد. «حم. عسق»

2- شيوه و محتواى وحى به انبيا، مشابه يكديگر است. «كَذلِكَ»

3- يكى از سنّت‌هاى الهى وحى است. كَذلِكَ يُوحِي‌ ...

4- همه انبيا به يك سرچشمه متصل‌اند و از يك منبع، وحى دريافت مى‌كنند. «كَذلِكَ يُوحِي»

5- وحى از سرچشمه عزّت است، با آن در نيفتيد كه نابود مى‌شويد. يُوحِي‌ ... الْعَزِيزُ

6- وحى از سوى خداى عزيز و حكيم است و اطاعت از آن، به شما عزّت و استوارى مى‌دهد. «الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»

7- نزول وحى بر اساس حكمت است، لذا به هر كس وحى نمى‌شود. يُوحِي‌ ... الْحَكِيمُ‌

8- وحى از سرچشمه حكمت است و لذا مطالب آن ماندگار است و خدشه بردار نيست. يُوحِي‌ ... الْحَكِيمُ‌

9- عزّت خداوند آميخته با حكمت و كاردانى اوست. «الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ»

10- نظام تشريع (وحى و هدايت) حقّ كسى است كه نظام تكوين (آسمان‌ها و زمين) در اختيار اوست. لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ...

11- وحى براى رشد ماست وگرنه او كاملًا بى نياز است. لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ... الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‌

12- مالكيّت حقيقى از آنِ خداست، ديگران خيال مالكيّت مى‌كنند. لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ...

جلد 8 - صفحه 372

13- مالكيّت مطلق خداوند بر جهان هستى، پشتوانه عزّت و حكمت اوست. الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ لَهُ ما فِي السَّماواتِ‌ ...

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «3»

كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ‌: مثل آنچه در اين سوره است از معانى، وحى مى‌فرمايد به تو، وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ‌: و بسوى آنانكه پيش از تو بودند از ساير پيغمبران و انبياء، اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ‌: خدائى كه غالب است بر جميع اشياء، دانا به احوال كسى كه شايسته نزول وحى است بر او، پس هيچكس او را از انزال وحى باز نتواند داشت و بر هر كس كه وحى نازل كنند به حكمت و مصلحت باشد. مراد آنكه عادة اللّه جارى گشته بر اينكه مضامين اين سوره كه توحيد و تصديق به بعث و نشور به تمام پيغمبران خود الهام نمايد، و اين معانى را در قرآن و ساير كتب سماويه مكرر فرمايد به جهت تنبيه بليغ و لطف عظيم نسبت به بندگان اولين و آخرين، پس هيچ پيغمبرى حق تعالى به او كتاب نفرستاده مگر كه معانى اين سوره را به لغات ايشان در آن درج فرمود.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

حم «1» عسق «2» كَذلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَ إِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ «3» لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ «4»

تَكادُ السَّماواتُ يَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَ الْمَلائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ «5»

ترجمه‌

اينچنين وحى ميكند بسوى تو و بسوى آنانكه بودند پيش از تو خداى تواناى درست كردار

براى او است آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است و او است بلند رتبه بزرگ مقام‌

نزديك است آسمانها شكافته شوند از بالاشان و فرشتگان تسبيح ميكنند بستايش پروردگارشان و آمرزش ميطلبند براى هر كه در زمين است آگاه باشيد كه همانا خدا آمرزنده مهربانست.

تفسير

گذشته از آنچه راجع بفواتح السّور بطور كلّى و خصوص حم ذكر شده در معانى از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه معناى حم عسق الحكيم المثيب العالم السّميع القادر القوى است و قمّى ره از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه آن حروفى است مقطوع از اسم اعظم خدا كه تأليف ميكند آنرا پيغمبر و امام پس ميباشد اسم اعظمى كه چون خوانده شود خدا بآن اجابت ميكند و ظاهرا مفاد آيات شريفه آنستكه مانند آنچه در اين سوره است از معارف حقّه و مطالب حقيقيّه وحى ميكند بتو و ساير انبياء قبل خداوند ارجمند تواناى درست كردار محكم گفتار و براى او است ثابت و مستقرّ بملكيّت حقّه حقيقيّه و بسلطنت تامّه عامّه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و او است بلند مرتبه و بزرگى كه بزرگيش بوصف در نيايد و براى تصوير رفعت و عظمت او ميتوان بطريق تمثيل گفت نزديك است‌

جلد 4 صفحه 569

آسمانهاى هفت‌گانه از عظمت مقام مافوق خودشان كه كرسى و عرش است و از مقام علم و مقرّ سلطنت مطلقه الهيّه بآن دو تعبير ميشود شكافته و متفرّق شود اجزائشان با آنكه خرق و تفرّق اجزاء در افلاك راه ندارد براى عظمت مقام خالق آنها و ملائكه آسمانها دائما تسبيح و تقديس مينمايند و مشغولند بحمد و ثناى الهى و طلب مغفرت مينمايند از خداوند براى اهل ايمان از شيعيان و توبه كنندگان كه در زمين جاى دارند چنانچه قمّى ره نقل نموده و فرموده لفظ آيه عام و معناى آن خاص است و در جوامع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه استغفار ملائكه مخصوص باهل ايمان است چون معلوم است كه خداوند آمرزنده و مهربان است و مسلّم است كه رحمت رحيميّه اختصاص بشيعيان دارد.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِيم‌ِ

حم‌ «1» عسق‌ «2» كَذلِك‌َ يُوحِي‌ إِلَيك‌َ وَ إِلَي‌ الَّذِين‌َ مِن‌ قَبلِك‌َ اللّه‌ُ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ «3»

حم‌ عسق‌ گفتيم‌ ‌از‌ رموز قرآن‌ ‌است‌ و كلمات‌ مفسرين‌ اعتبار ندارد و اخباري‌ مختلف‌ ‌هم‌ ‌در‌ معاني‌ ‌اينکه‌ ذكر ‌شده‌ مثل‌ اينكه‌ اشاره‌ باسماء الهيه‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ اسم‌ اعظم‌ ‌ يا ‌ اشاره‌ بزمان‌ قيام‌ قائم‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ بهلاكت‌ سفياني‌ و امثال‌ اينها ‌هر‌ چه‌ هست‌ ‌از‌ فهم‌ ‌ما خارج‌ ‌است‌.

كَذلِك‌َ يُوحِي‌ إِلَيك‌َ وَ إِلَي‌ الَّذِين‌َ مِن‌ قَبلِك‌َ ‌از‌ انبياء سلف‌، همين‌ نحو وحي‌ ميفرمايد بسوي‌ تو و بسوي‌ كساني‌ ‌که‌ ‌از‌ انبياء پيش‌ ‌از‌ تو بودند.

اللّه‌ُ العَزِيزُ الحَكِيم‌ُ ‌از‌ امر بتوحيد و اطاعت‌ اوامر ‌او‌ و ترك‌ معاصي‌ و اخبار ‌از‌ آينده‌ و خصوصيات‌ بعث‌ و قيامت‌ و بهشت‌ و جهنم‌ و بشارات‌ و انذارات‌ و آنچه‌ صلاح‌ بندگان‌ ‌است‌ و حجج‌ و براهين‌ و آثار ايمان‌ و كفر و شرك‌ و امثال‌ اينها تمام‌ شرايع‌ و فرمايشات‌ انبياء يك‌ هدف‌ ‌است‌ تمام‌ ‌براي‌ هدايت‌ بندگان‌ و نيل‌ بسعادت‌ نشئتين‌ و نجات‌ ‌از‌ مهالك‌ دارين‌ ‌است‌ و تمام‌ ‌از‌ جانب‌ خداوند عزيز حكيم‌ آمده‌اند.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 3)- بعد از حروف مقطعه، طبق معمول سخن از وحی و قرآن شروع می‌شود، می‌فرماید: «این گونه خداوند عزیز و حکیم به تو و پیامبرانی که قبل از تو بودند وحی می‌کند» (کَذلِکَ یُوحِی إِلَیْکَ وَ إِلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ).

سر چشمه وحی همه جا یکی است، و آن علم و قدرت پروردگار است، و محتوای وحی نیز در اصول و کلیات نسبت به تمام پیامبران یکی است.

عزت و قدرت شکست ناپذیر او ایجاب می‌کند که توانایی بر وحی و محتوای عظیم آن را داشته باشد، و حکمت او ایجاب می‌کند که وحی الهی از هر نظر حکیمانه و هماهنگ با نیازهای تکامل انسانها باشد.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌