آیه 93 انعام

متن آيه

«وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أَوْ قَالَ أُوْحِيَ إِلَيَّ وَ لَمْ يُوحَ إِلَيْهِ شَيْءٌ وَ مَن قَالَ سَأُنزِلُ مِثْلَ مَا أَنَزلَ اللّهُ وَ لَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ فِي غَمَرَاتِ الْمَوْتِ وَالْمَلآئِكَةُ بَاسِطُواْ أَيْدِيهِمْ أَخْرِجُواْ أَنفُسَكُمُ الْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ غَيْرَ الْحَقِّ وَ كُنتُمْ عَنْ آيَاتِهِ تَسْتَكْبِرُونَ».

[6–93] (مشاهده آیه در سوره)

ترجمه آیه

و كيست ‌ستمكارتر از آن كس كه بر خدا دروغ مى‌‌بندد يا مى‌‌گويد به من وحى شده در حالى كه چيزى به او وحى نشده باشد و آن كس كه مى‌‌گويد بزودى نظير آنچه را خدا نازل كرده است، نازل مى‌‌كنم و كاش ستمكاران را در گرداب‌هاى مرگ مى‌‌ديدى كه فرشتگان به سوى آنان دست‌هايشان را گشوده‌‌اند و نهيب مى‌‌زنند جانهايتان را بيرون دهيد امروز بسزاى آنچه به ناحق بر خدا دروغ مى‌‌بستيد و در برابر آيات او تكبر مى‌‌كرديد به عذاب خواركننده كيفر مى‌‌يابيد.

نزول

محل نزول:

محل نزول اختلافی است، طبق نقل ابی بن کعب و عکرمه و قتاده مکی است؛ و از ابن عباس دو روایت نقل شده که یکی این سه آیه را مکی می‌داند و دیگری مدنی.

شأن نزول:

«شیخ طوسی» گوید: درباره نزول آیه كه درباره چه كسى بوده، اختلاف است. اكثر مفسرین برآنند كه این قسمت از آیه «مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى » درباره مسیلمه كذاب نازل شده كه ادعاى نبوت كرده بود و مى گفت: به او وحى می‌شود.

و این قسمت از آیة «سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ» درباره عبدالله بن سعد بن ابى سرح نازل گردید زیرا او كاتب وحى رسول خدا صلى الله علیه و آله بوده و وحى را براى پیامبر مى نوشته است و وقتى كه به او گفته می‌شد كه (علیما حكیما) بنویسد به میل خود (غفوراً رحیما) مى نوشت و اگر به او گفته می‌شد كه (غفوراً رحیما) بنویسد باز به میل خویش (علیماً حكیما) مى نوشت.

این مرد سپس مرتد شد و به مكه رفت و گفت: آنچه بر پیامبر نازل می‌شد من بر او وحى مى كردم، چنان كه عكرمة و مجاهد و سدى و جبائى و فراء و زجاج و ابن عباس و دیگران روایت كرده اند.

عده اى گویند: این آیه فقط درباره مسیلمه كذاب نازل گردیده و عده دیگر هم گویند: فقط درباره ابن ابى‌سرح نازل شد و عقیده اول از امام محمدباقر علیه‌السلام روایت گردیده است.

منابع

• قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
• محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، انتشارات اسلامی، تهران، 1361 ش.
• فضل بن حسن طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، انتشارات ناصرخسرو، تهران، 1372 ش.

پیوندها

• سوره انعام
• سوره انعام/متن و ترجمه سوره