عدة الداعى و نجاح الساعی (کتاب): تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | {{مشخصات کتاب | |
| − | + | |عنوان= | |
| − | = | + | |تصویر= [[پرونده:عدة الداعي و نجاح الساعي.jpg|240px|وسط]] |
| − | + | |نویسنده= احمد بن فهد الحلی | |
| − | + | |موضوع= دعا و اخلاق اسلامی | |
| − | + | |زبان= عربی | |
| − | = | + | |تعداد جلد= ۱ |
| − | + | |عنوان افزوده1= مصحح | |
| − | = | + | |افزوده1= احمد موحدی قمی |
| − | + | |عنوان افزوده2= | |
| − | + | |افزوده2= | |
| − | + | |لینک= [http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource/37190/ عدة الداعی و نجاح الساعی] | |
| − | + | }} | |
| − | + | '''«عُدّة الداعى و نَجاح الساعی»''' تألیف [[ابن فهد حلی]] (م، ۸۴۱ ق)، از مهمترین کتابها در [[دعا|ادعیه]] و [[اخلاق]] اسلامی است. در این کتاب، آداب و کیفیت دعا از نظر مکان و زمان دعا و شخص دعاکننده و... مورد بررسی قرار گرفته و همچنین مباحثی همچون آداب [[صدقه]] دادن، فضیلت کسب علم، وظایف متقابل فرزند و والدین، آداب کسب و کار و... در آن بیان شده است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==مؤلف== | |
| − | + | جمال السالکین [[ابن فهد حلی|احمد بن فهد حلى اسدى]] (۷۵۷-۸۴۱ ق)، فقیه، عارف و محدث بزرگ [[شیعه]] در قرن نهم هجری است. وی از شاگردان علمای بزرگی چون [[حدیث]] او [[علی بن خازن|على بن خازن]]، [[ابن متـوج|ابن متوّج بحرانى]]، [[فاضل مقداد]]، [[حسن بن محمد دیلمی]] بود. | |
| − | + | ابن فهد در [[فقه]] و [[اخلاق]] و سیر و سلوک و [[زهد]] و [[تقوى]] و [[عبادت]] مقام والایى داشت. صاحب «[[روضات الجنات]]» در مورد او مىنویسد: «عالم عارف پر از اسرار، کاشف اسرار فضائل، جمال الدین ابوالعباس احمد بن شمس الدین محمد بن فهد اسدى حلى، در اثر شهرت و اعتبار، بىنیاز از توصیف و تعریف مىباشد...». | |
| − | + | برخی از تألیفات مهم او عبارتند از: '''عدة الداعی و نجاح الساعی'''، [[التحصین لابن فهد (کتاب)|التحصین فی صفات العارفین]]، المهذب البارع فی شرح مختصر النافع، المقتصر فی شرح ارشاد الاذهان، الادعیة و الختوم، استخراج الحوادث، تاریخ الائمة، ترجمة الصلوة. | |
| − | + | ==محتوای کتاب== | |
| − | ابن فهد | + | [[ابن فهد حلی]] کتاب خود را به یک مقدمه و شش باب و یک خاتمه به شرح زیر تقسیم و تدوین کرده است: |
| − | '''<I> | + | '''<I>مقدمه:</I>''' |
| − | + | در مقدمه مختصر کتاب، تعریف [[دعا]] و ترغیب به آن است. در مقدمه بیشتر عنایت به ذکر اخبار «من بلغ» دارد که هر کس [[حدیث|حدیثى]] در [[استحباب]] چیزى بشنود و به آن عمل کند [[ثواب]] آن را مى برد، اگر چه [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلى الله علیه وآله آن را نگفته باشد. | |
| − | '''<I>باب | + | '''<I>باب اول، ترغیب بر دعا است از راه عقل و نقل:</I>''' |
| − | این | + | مؤلف در این باب، ابتدا دلیلى عقلى بر لزوم دعاکردن بنده آورده، پس از آن روایات [[پیامبر اسلام]] صلى الله علیه وآله و [[ائمه اطهار]] علیهم السلام را ذکر کرده است. همچنین آیات [[قرآن]] را آورده و بر آنها استدلال نموده است. مؤلف در بین مطالب، اشکالات متعددى که ممکن است به ذهن انسان خطور کند را مطرح کرده و به آنها جواب هاى کاملى داده است. |
| − | + | '''<I>باب دوم، در اسباب اجابت دعا:</I>''' | |
| − | |||
| − | '''<I>باب | ||
| − | ابن فهد | + | ابن فهد در این قسمت هفت عامل اساسى در استجابت دعا را مطرح کرده از جمله خود دعا، وقت دعا، مکان دعا و... سپس پیرامون هر یک، روایات مربوطه را ذکر کرده است. در این باب موضوعاتی چون [[صدقه]]، [[توکل]]، [[صله رحم]]، [[انفاق]]، دعای مریض به عیادت کننده و ... که در همه در اجابت دعا نقش دارند مطرح شده اند. |
| − | '''<I>باب | + | '''<I>باب سوم، در دعاکننده:</I>''' |
| − | + | این باب در دو بخش مرتب شده: اول، آنها که دعایشان مستجاب مى شود (مثل کسی که فقط به خدا اعتماد دارد) و دوم، آنها که دعایشان مستجاب نمى شود (مثل کسی که سنگ دل است یا مدام گناه می کند یا مال حرام می خورد)؛ و روایات پیرامون هر یک. | |
| − | '''<I> | + | '''<I>باب چهارم، در کیفیت دعا:</I>''' |
| − | + | این باب شامل: مقدمات دعا، مانند [[طهارت]] و استقبال [[قبله]] و... و آداب مقارن دعا مانند تکرار و مخفىکردن دعا و گروهى دعاکردن و... و آداب بعد از دعا، مانند همیشگى بودن دعا و کشیدن دست به صورت و [[صلوات]] فرستادن و ترک [[گناه|گناهان]] بعد از دعا و... میباشد. به عنوان خاتمه، بحثى در [[ریا|ریا]] و [[عجب]] با استفاده از روایات [[معصوم|معصومین]] علیهم السلام در پایان این باب آمده که بسیار سودمند است و شامل معناى آنها خطرات، راه علاج و... مى شود. | |
| − | + | '''<I>باب پنجم، در ذکر است:</I>''' | |
| − | + | مؤلف در این باب، شرایط و آداب [[ذکر|ذکر]] و انواع آن را بیان کرده و ادعیه مخصوص به اوقات خاص را آورده و سپس بعضی از اذکار را از جمله ذکر تحمید، تهلیل و تکبیر، تسبیحات اربعه بر شمرده است. وی مى گوید: «حال که فضل و اهمیت دعا بیان شد، بحثى پیرامون ذکر مى آوریم؛ زیرا ذکر، تمام فوائد دعا را دارد و قائم مقام آن مى شود و همان طور که دعا رفع بلا و جلب نفع مى کند، ذکر نیز همین خصوصیات را دارا است». | |
| − | + | '''<I>باب ششم، در تلاوت قرآن:</I>''' | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | در این بخش ابن فهد مى فرماید: «[[تلاوت قرآن]] قائم مقام [[دعا]] و ذکر است و تمام فواید آنها را دارد» و علاوه بر آنها، چندین مطلب به عنوان برترى [[قرآن]] بر دعا و ذکر، بیان کرده است. در پایان این باب نیز، فوایدى از [[آیه|آیات]] و [[سوره|سور]] قرآن ذکر کرده است. | |
| − | + | '''<I>خاتمه:</I>''' | |
| − | < | ||
| − | + | ابن فهد حلى در خاتمه، [[اسماء الحسنی|اسماءالله الحسنى]] را با ذکر روایتى از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلى الله علیه وآله بیان کرده، پس از آن هر یک از ۹۹ اسم الهى را توضیحى مختصر داده و در پایان نکته ظریفى در مورد تکثّر اسماءالهى و یگانه بودن [[الله|خداوند]] و وجه جمع این دو بیان نموده است. | |
| − | + | ==تلخیص و ترجمه کتاب== | |
| + | [[ابن فهد حلی|ابن فهد حلى]] خود پس از تألیف کتاب «عدة الداعى»، تلخیص آن را با نام «نبذة الباغی فی ما لابدّ منه من آداب الداعی» تألیف کرد. | ||
| − | + | «عدة الداعی» به لحاظ جامعیت و نظم زیباى کتاب و جایگاه رفیع مؤلف آن و توجه خواص و عامه مردم، توسط علماى بزرگوار در چند نوبت ترجمه شده است. از جمله ترجمه هاى کتاب مى توان به موارد ذیل اشاره نمود: | |
| + | *مفتاح النجاح (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه [[علی بن حسن زواره|على بن حسن زوارهای]] که از شاگردان [[محقق کرکی]] و استاد [[ملا فتح الله کاشانی]] است. | ||
| + | * ترجمه کتاب توسط نصیرالدین محمد بن عبدالکریم انصاری، در سال ۹۶۷ هجری. | ||
| + | * ترجمه کتاب توسط سید صادق بن حسین توشخانکی، در سال ۱۳۰۱ هجری. | ||
| + | *آیین بندگى و نیایش (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه شیخ حسین غفارى ساروى. | ||
| + | *آداب راز و نیاز به درگاه بىنیاز (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه و تحشیه: محمدحسین نائیجى نورى. | ||
| + | *ترجمه فارسی کتاب نفیس عدة الداعى، ترجمه حسین فشاهى. | ||
| + | *صحیفه دعا (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه حسین مهدی الحسینى. | ||
| − | [[رده:منابع اخلاق اسلامی]] | + | ==منابع== |
| + | *نرم افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | *معرفی کتاب "عُدّة الداعی و نجاح الساعی"، پایگاه اطلاعرسانی حوزه. | ||
| + | [[رده:منابع زیارات و ادعیه]][[رده:منابع اخلاق اسلامی]][[رده:کتابهای اخلاق اسلامی]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۵۹
 | |
| نویسنده | احمد بن فهد الحلی |
| موضوع | دعا و اخلاق اسلامی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| مصحح | احمد موحدی قمی |
|
| |
«عُدّة الداعى و نَجاح الساعی» تألیف ابن فهد حلی (م، ۸۴۱ ق)، از مهمترین کتابها در ادعیه و اخلاق اسلامی است. در این کتاب، آداب و کیفیت دعا از نظر مکان و زمان دعا و شخص دعاکننده و... مورد بررسی قرار گرفته و همچنین مباحثی همچون آداب صدقه دادن، فضیلت کسب علم، وظایف متقابل فرزند و والدین، آداب کسب و کار و... در آن بیان شده است.
مؤلف
جمال السالکین احمد بن فهد حلى اسدى (۷۵۷-۸۴۱ ق)، فقیه، عارف و محدث بزرگ شیعه در قرن نهم هجری است. وی از شاگردان علمای بزرگی چون حدیث او على بن خازن، ابن متوّج بحرانى، فاضل مقداد، حسن بن محمد دیلمی بود.
ابن فهد در فقه و اخلاق و سیر و سلوک و زهد و تقوى و عبادت مقام والایى داشت. صاحب «روضات الجنات» در مورد او مىنویسد: «عالم عارف پر از اسرار، کاشف اسرار فضائل، جمال الدین ابوالعباس احمد بن شمس الدین محمد بن فهد اسدى حلى، در اثر شهرت و اعتبار، بىنیاز از توصیف و تعریف مىباشد...».
برخی از تألیفات مهم او عبارتند از: عدة الداعی و نجاح الساعی، التحصین فی صفات العارفین، المهذب البارع فی شرح مختصر النافع، المقتصر فی شرح ارشاد الاذهان، الادعیة و الختوم، استخراج الحوادث، تاریخ الائمة، ترجمة الصلوة.
محتوای کتاب
ابن فهد حلی کتاب خود را به یک مقدمه و شش باب و یک خاتمه به شرح زیر تقسیم و تدوین کرده است:
مقدمه:
در مقدمه مختصر کتاب، تعریف دعا و ترغیب به آن است. در مقدمه بیشتر عنایت به ذکر اخبار «من بلغ» دارد که هر کس حدیثى در استحباب چیزى بشنود و به آن عمل کند ثواب آن را مى برد، اگر چه پیامبر صلى الله علیه وآله آن را نگفته باشد.
باب اول، ترغیب بر دعا است از راه عقل و نقل:
مؤلف در این باب، ابتدا دلیلى عقلى بر لزوم دعاکردن بنده آورده، پس از آن روایات پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله و ائمه اطهار علیهم السلام را ذکر کرده است. همچنین آیات قرآن را آورده و بر آنها استدلال نموده است. مؤلف در بین مطالب، اشکالات متعددى که ممکن است به ذهن انسان خطور کند را مطرح کرده و به آنها جواب هاى کاملى داده است.
باب دوم، در اسباب اجابت دعا:
ابن فهد در این قسمت هفت عامل اساسى در استجابت دعا را مطرح کرده از جمله خود دعا، وقت دعا، مکان دعا و... سپس پیرامون هر یک، روایات مربوطه را ذکر کرده است. در این باب موضوعاتی چون صدقه، توکل، صله رحم، انفاق، دعای مریض به عیادت کننده و ... که در همه در اجابت دعا نقش دارند مطرح شده اند.
باب سوم، در دعاکننده:
این باب در دو بخش مرتب شده: اول، آنها که دعایشان مستجاب مى شود (مثل کسی که فقط به خدا اعتماد دارد) و دوم، آنها که دعایشان مستجاب نمى شود (مثل کسی که سنگ دل است یا مدام گناه می کند یا مال حرام می خورد)؛ و روایات پیرامون هر یک.
باب چهارم، در کیفیت دعا:
این باب شامل: مقدمات دعا، مانند طهارت و استقبال قبله و... و آداب مقارن دعا مانند تکرار و مخفىکردن دعا و گروهى دعاکردن و... و آداب بعد از دعا، مانند همیشگى بودن دعا و کشیدن دست به صورت و صلوات فرستادن و ترک گناهان بعد از دعا و... میباشد. به عنوان خاتمه، بحثى در ریا و عجب با استفاده از روایات معصومین علیهم السلام در پایان این باب آمده که بسیار سودمند است و شامل معناى آنها خطرات، راه علاج و... مى شود.
باب پنجم، در ذکر است:
مؤلف در این باب، شرایط و آداب ذکر و انواع آن را بیان کرده و ادعیه مخصوص به اوقات خاص را آورده و سپس بعضی از اذکار را از جمله ذکر تحمید، تهلیل و تکبیر، تسبیحات اربعه بر شمرده است. وی مى گوید: «حال که فضل و اهمیت دعا بیان شد، بحثى پیرامون ذکر مى آوریم؛ زیرا ذکر، تمام فوائد دعا را دارد و قائم مقام آن مى شود و همان طور که دعا رفع بلا و جلب نفع مى کند، ذکر نیز همین خصوصیات را دارا است».
باب ششم، در تلاوت قرآن:
در این بخش ابن فهد مى فرماید: «تلاوت قرآن قائم مقام دعا و ذکر است و تمام فواید آنها را دارد» و علاوه بر آنها، چندین مطلب به عنوان برترى قرآن بر دعا و ذکر، بیان کرده است. در پایان این باب نیز، فوایدى از آیات و سور قرآن ذکر کرده است.
خاتمه:
ابن فهد حلى در خاتمه، اسماءالله الحسنى را با ذکر روایتى از پیامبر صلى الله علیه وآله بیان کرده، پس از آن هر یک از ۹۹ اسم الهى را توضیحى مختصر داده و در پایان نکته ظریفى در مورد تکثّر اسماءالهى و یگانه بودن خداوند و وجه جمع این دو بیان نموده است.
تلخیص و ترجمه کتاب
ابن فهد حلى خود پس از تألیف کتاب «عدة الداعى»، تلخیص آن را با نام «نبذة الباغی فی ما لابدّ منه من آداب الداعی» تألیف کرد.
«عدة الداعی» به لحاظ جامعیت و نظم زیباى کتاب و جایگاه رفیع مؤلف آن و توجه خواص و عامه مردم، توسط علماى بزرگوار در چند نوبت ترجمه شده است. از جمله ترجمه هاى کتاب مى توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- مفتاح النجاح (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه على بن حسن زوارهای که از شاگردان محقق کرکی و استاد ملا فتح الله کاشانی است.
- ترجمه کتاب توسط نصیرالدین محمد بن عبدالکریم انصاری، در سال ۹۶۷ هجری.
- ترجمه کتاب توسط سید صادق بن حسین توشخانکی، در سال ۱۳۰۱ هجری.
- آیین بندگى و نیایش (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه شیخ حسین غفارى ساروى.
- آداب راز و نیاز به درگاه بىنیاز (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه و تحشیه: محمدحسین نائیجى نورى.
- ترجمه فارسی کتاب نفیس عدة الداعى، ترجمه حسین فشاهى.
- صحیفه دعا (ترجمهى عدة الداعى)، ترجمه حسین مهدی الحسینى.
منابع
- نرم افزار گنجینه روایات، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- معرفی کتاب "عُدّة الداعی و نجاح الساعی"، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
