ترکیب بند محتشم: تفاوت بین نسخهها
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | [[پرونده:Muhtasham.jpg|thumb|230px|left|سفینه النجاه - هانیه هادیان]] | |
| − | ترکیب بند | + | «[[ترکیب بند]]» قالب [[شعر|شعری]] است دارای چند بند در یک [[بحر (شعر)|بحر]]، که هر بند دارای [[قافیه]]ای جداگانه باشد و در آخر هر بند یک [[بیت (شعر)|بیت]] با قافیه مختلف آورده میشود که برخلاف «[[ترجیع بند]]»، تکراری نیست. |
| − | + | تركيب بند پرسوز و محتواى [[محتشم کاشانی]] (م، ۹۹۶ ق) در توصیف واقعهی [[کربلا]] از ترکیب بندهای معروف است. محتشم كاشانى شاعر اوايل عهد [[صفویه|صفوى]] بود كه بيشتر به سرودن [[مدایح و مراثی]] در شأن [[اهل بيت]] علیهم السلام مىپرداخت و به خاطر همین ترکیب بند او شهرت ویژه پیدا نمود. | |
| − | + | در ايام عزادارى [[سیدالشهدا]] علیه السلام، [[مسجد|مساجد]]، [[تکیه|تكايا]] و مجالس سوگوارى را با [[کتیبه]] هايى كه اين اشعار، بر روى آنها نقش بسته است، سياهپوش مىكنند. این ترکیب بند در دوازده بند سروده شده و بارها به صورت هاى مختلف چاپ شده است. بند اول از تركيب بند محتشم چنين است: | |
| − | + | {{بیت|باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است؟|باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟}} | |
| − | در ايام عزادارى [[سیدالشهدا]] علیه السلام، | + | {{بیت|باز اين چه رستخيز عظيم است كز زمين|بى نفخ صور، خاسته تا عرش اعظم است؟}} |
| − | + | {{بیت|اين صبح تيره باز دميد از كجا كزو| كار جهان و خلق جهان جمله درهم است؟}} | |
| − | {{بیت|باز اين چه شورش | ||
| − | {{بیت|باز اين چه رستخيز عظيم | ||
| − | {{بیت|اين صبح تيره باز دميد از | ||
{{بیت|گويا، طلوع مىكند از مغرب، آفتاب|كاشوب در تمامى ذرات عالم است}} | {{بیت|گويا، طلوع مىكند از مغرب، آفتاب|كاشوب در تمامى ذرات عالم است}} | ||
| − | {{بیت|گر خوانمش قيامت دنيا، بعيد نيست|اين رستخيز عام، كه نامش | + | {{بیت|گر خوانمش قيامت دنيا، بعيد نيست|اين رستخيز عام، كه نامش محرّم است}} |
{{بیت|در بارگاه قدس كه جاى ملال نيست|سرهاى قدسيان همه بر زانوى غم است}} | {{بیت|در بارگاه قدس كه جاى ملال نيست|سرهاى قدسيان همه بر زانوى غم است}} | ||
{{بیت|جن و ملك بر آدميان نوحه مىكنند|گويا عزاى اشرف اولاد آدم است}} | {{بیت|جن و ملك بر آدميان نوحه مىكنند|گويا عزاى اشرف اولاد آدم است}} | ||
| − | {{بیت|خورشيد آسمان و زمين، نور مشرقين|پرورده كنار رسول خدا، حسين}} | + | {{بیت|خورشيد آسمان و زمين، نور مشرقين|پرورده كنار رسول خدا، حسين}} |
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، جواد محدثی، نشر معروف. | ||
| − | + | [[رده:مرثیه عاشورا]][[رده:عزای ابا عبدالله علیه السلام]] | |
| − | + | {{الگو:واقعه عاشورا}} | |
نسخهٔ کنونی تا ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۲۱:۰۴
«ترکیب بند» قالب شعری است دارای چند بند در یک بحر، که هر بند دارای قافیهای جداگانه باشد و در آخر هر بند یک بیت با قافیه مختلف آورده میشود که برخلاف «ترجیع بند»، تکراری نیست.
تركيب بند پرسوز و محتواى محتشم کاشانی (م، ۹۹۶ ق) در توصیف واقعهی کربلا از ترکیب بندهای معروف است. محتشم كاشانى شاعر اوايل عهد صفوى بود كه بيشتر به سرودن مدایح و مراثی در شأن اهل بيت علیهم السلام مىپرداخت و به خاطر همین ترکیب بند او شهرت ویژه پیدا نمود.
در ايام عزادارى سیدالشهدا علیه السلام، مساجد، تكايا و مجالس سوگوارى را با کتیبه هايى كه اين اشعار، بر روى آنها نقش بسته است، سياهپوش مىكنند. این ترکیب بند در دوازده بند سروده شده و بارها به صورت هاى مختلف چاپ شده است. بند اول از تركيب بند محتشم چنين است:
باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است؟ باز اين چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است؟
باز اين چه رستخيز عظيم است كز زمين بى نفخ صور، خاسته تا عرش اعظم است؟
اين صبح تيره باز دميد از كجا كزو كار جهان و خلق جهان جمله درهم است؟
گويا، طلوع مىكند از مغرب، آفتاب كاشوب در تمامى ذرات عالم است
گر خوانمش قيامت دنيا، بعيد نيست اين رستخيز عام، كه نامش محرّم است
در بارگاه قدس كه جاى ملال نيست سرهاى قدسيان همه بر زانوى غم است
جن و ملك بر آدميان نوحه مىكنند گويا عزاى اشرف اولاد آدم است
خورشيد آسمان و زمين، نور مشرقين پرورده كنار رسول خدا، حسين
منابع
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
