کلید گشایش نهج البلاغه (کتاب): تفاوت بین نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
{{خوب}} | {{خوب}} | ||
| − | + | '''«کلید گشایش نهجالبلاغه»''' تألیف دکتر سید محمدباقر کتابی (۱۳۰۲-۱۳۹۷ ش)، کتابی در موضوع شرح و توضیح مفردات و لغات «[[نهج البلاغة (کتاب)|نهجالبلاغه]]» به همراه بیان شواهد آن از این کتاب مقدس میباشد. یکی از ویژگیهای ممتاز این کتاب آن است که مطالب آن روان و همه فهمپذیر و حتیالامکان بهدور از نقلهای طولانی نگاشته شده است. | |
| + | {{مشخصات کتاب | ||
| + | |عنوان= کلید گشایش نهج البلاغه | ||
| + | |تصویر=[[پرونده:کلید گشایش نهج البلاغه.jpg|230px]] | ||
| + | |نویسنده= سید محمدباقر کتابی | ||
| + | |موضوع=شرح نهج البلاغه | ||
| + | |زبان=فارسی | ||
| + | |تعداد جلد=۱ | ||
| + | |عنوان افزوده1= | ||
| + | |افزوده1= | ||
| + | |عنوان افزوده2= | ||
| + | |افزوده2= | ||
| + | |لینک= | ||
| + | }} | ||
==شرح حال نویسنده== | ==شرح حال نویسنده== | ||
| − | دکتر سید | + | دکتر سید محمدباقر کتابی (۱۳۰۲-۱۳۹۷ ش)، استاد برجسته دانشگاه، جامع علوم قدیم و جدید و مدرّس [[نهج البلاغة (کتاب)|نهج البلاغه]]، در خانوادهای اهل علم در [[اصفهان]] پا به عرصه گیتی نهاد. وی از شاگردان حاج حسینعلی صدیقین، شیخ مهدی نجفی، [[ميرزا على آقا شيرازى|میرزا علی آقا شیرازی]] و [[حاج آقا رحیم ارباب |حاج آقا رحیم ارباب]] و [[آيت الله طالـقانی|آیت الله طالقانی]] بوده است. |
| − | + | ||
| − | + | مرحوم دکتر کتابی بیش از سی سال در دانشگاههای مختلف کشور مشغول به تدریس متون ادبی و [[عرفان|عرفانی]] و نقد و بررسی آنها بوده و در کنار آن در جلسات مختلف به سخنرانی و تدریس نهج البلاغه و سایر معارف [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام مشغول بوده است. وی همچنین کتاب هایی در زمینه شرح رجال علم و ادب و هنر اصفهان، شرح [[نهج البلاغه]] و شرح [[مثنوی معنوی (کتاب)|مثنوی مولوی]] نگاشته است. | |
| − | + | ||
| − | + | ==معرفی کتاب== | |
| − | + | کتاب «کلید گشایش نهجالبلاغه» یا «المفتاح لکنوز نهج البلاغه» مرجعی است بسیار ارزنده درباره مفردات "[[نهج البلاغة (کتاب)|نهج البلاغه]]" که در رفع نیازهای محققان و دانشجویانی که درصدد فهم بهتری از کلام نورانی [[امام علی علیه السلام|امیرالمؤمنین علی]] (علیهالسلام) هستند، بسیار نافع و مؤثر است.<ref>کامیار صداقت ثمرحسینی، نگاهی به کتاب کلید گشایش نهج البلاغه مرجعی ارزنده درباره مفردات نهج البلاغه.</ref> این کتاب حدود ۹۰۰ صفحه است که در سال ۱۳۹۴ شمسی به چاپ رسیده و انتشار یافته است. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | دکتر کتابی بیش از سی سال در دانشگاههای مختلف مشغول به تدریس متون ادبی و عرفانی و نقد و بررسی آنها بوده و در کنار آن در جلسات مختلف به سخنرانی و تدریس نهج البلاغه و سایر معارف اهل بیت مشغول بوده است | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | نویسنده کتاب حاضر در معرفی اثر خویش می گوید: «کتاب "کلید گشایش نهج البلاغه" ثمره پانزده سال مطالعه و تحقیق و تدریس "[[نهج البلاغة (کتاب)|نهج البلاغه]]" و شروح آن و حاصل سالهای متمادی از انس با نهج البلاغه و شخصیت های بزرگی می باشد.<ref>اشاره به شرح حالی که خود مؤلف نوشته است.</ref> این کتاب بر اساس کتاب معروف "[[مفردات قرآن راغب (کتاب)|مفردات راغب اصفهانی]]" بر کلمات و مفردات [[قرآن|قرآن کریم]] و کتابهای لغات جدید عربی مثل "[[المنجد (کتاب)|المنجد]]" نگارش یافته است. کتاب جامعی است تفسیرگونه بر تمام لغات و مفردات، مخصوصا لغات مشکل نهج البلاغه که از مآخذ ارزشمند و مهم و معتبری استفاده نموده ام مثل "[[شرح نهج البلاغه ابن میثم (مصباح السالکین) (کتاب)|شرح نهج البلاغه]]" [[ابن ميثم بحرانی|کمال الدّین ابن میثم بحرانی]] متوفای ۶۷۹ قمری به عربی در پنج مجلد و "[[شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید (کتاب)|شرح نهج البلاغه ابن ابیالحدید]]" متوفای ۶۵۵ قمری در ۲۰ جلد به عربی که دایرةالمعارف وسیعی است در معارف اسلامی و مخصوصا نهج البلاغه، و "شرح نهج البلاغه" [[قطب راوندى|قطب الدین راوندی]] متوفای ۵۷۳ قمری در سه مجلد به عربی که اولین شرح کامل نهج البلاغه می باشد به نام "[[منهاج البراعة في شرح نهجالبلاغة (راوندی) (کتاب)|منهاج البراعة]]"، و شرح [[میرزا حبیب الله هاشمی خویی]] متوفای ۱۳۲۵ قمری، در ۲۷ جلد که آن هم به نام "[[منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة (خوئی) (کتاب)|منهاج البراعة]]" است و برخی از [[تفسیر قرآن|تفاسیر]] قرآن کریم مثل: "[[تفسير الجلالين (کتاب)|تفسیر جلالین]]" و از کتب لغت مثل "[[قاموس المحیط (کتاب)|قاموس المحیط]]"، "[[المنجد (کتاب)|المنجد]]"، "[[لسان العرب (کتاب)|لسان العرب]]"، "[[مجمع البحرین (کتاب)|مجمع البحرین]]" و بسیاری از کتب لغت؛ ولی از همه بیشتر به کتاب "[[مفردات قرآن راغب (کتاب)|مفردات قرآن]]" [[راغب اصفهانی]] -که بهترین مفردات قرآن کریم است- مراجعه کرده و بهرهمند شدهام».<ref>برگرفته از شرح حال دست نوشته مؤلف، سایت شخصی ایشان.</ref> | ||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | لغات، ابتدا ثلاثی مجرد و بعد رباعی و مزید آن به ترتیب حروف اول و دوم از روی حروف الفبا نوشته شده مثلا واژه "تحکم" در حرف "ح" قرار گرفته نه حرف "ت" و بعد از افعال، مشتقات آنها مثل اسم فاعل و اسم مفعول و... ذکر شده و از مآخذ و منابع معتبر معنی و تفسیر آن بیان گردیده و مأخذ و مدارک عینا در تعقیب معنا و تفسیر آن آمده است. برای هر واژه عبارتی از نهج البلاغه شاهد آورده شده و نشانی آن از نسخه مرحوم [[علی نقی فیض الاسلام|فیض الاسلام]] یا نسخه محمد عبده و یا هر دو و معنی و مفهوم هر واژه از نسخه فیض الاسلام یا دکتر شهیدی یا هر ترجمه دیگر که به نظر نویسنده مناسبتر بوده آورده شده است.<ref>مقدمه کتاب کلید گشایش نهج البلاغه، صفحه سی و یک. </ref> | ||
| + | |||
| + | مؤلف در ذیل برخی از واژگان که در معانی مختلفی بهکار رفتهاند، همه معانی را ذکر کرده و برای هریک شواهدی را از نهجالبلاغه بیان میکند. مانند مفهوم "حق" که کاربردهای آن را در نهجالبلاغه در معانی راستی، شایستگی، بهره و نصیب، شکر، حق در روابط اجتماعی، عدل و تعاون می باشد. | ||
| + | |||
| + | مطالب کتاب عمدتاً در قالب نقلقول غیرمستقیم ارائه شدهاند؛ لذاست که خواننده با متنی یکدست مواجه میشود که بر حُسن آن میافزاید. | ||
| + | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | *سید | + | *سید محمدباقر کتابی، کلید گشایش نهج البلاغه، اصفهان، نشر پژوهش، ۱۳۹۴. |
| − | *[http://www.drketabi.com وب سایت شخصی دکتر سید | + | *[http://www.drketabi.com وب سایت شخصی دکتر سید محمدباقر کتابی]، بازیابی در ۲۳ بهمن ۱۳۹۶. |
| − | * | + | *"نگاهی به کتاب کلید گشایش نهج البلاغه مرجعی ارزنده درباره مفردات نهج البلاغه"، کامیار صداقت ثمرحسینی، روزنامه اطلاعات، ۱۵ شهریور ۱۳۹۵. |
| − | |||
{{نهج البلاغه}} | {{نهج البلاغه}} | ||
| − | + | [[رده:نهج البلاغه]][[رده:کتابهای با موضوع نهج البلاغه]][[رده:شروح نهج البلاغه]] | |
| − | [[رده:نهج البلاغه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۰۳
«کلید گشایش نهجالبلاغه» تألیف دکتر سید محمدباقر کتابی (۱۳۰۲-۱۳۹۷ ش)، کتابی در موضوع شرح و توضیح مفردات و لغات «نهجالبلاغه» به همراه بیان شواهد آن از این کتاب مقدس میباشد. یکی از ویژگیهای ممتاز این کتاب آن است که مطالب آن روان و همه فهمپذیر و حتیالامکان بهدور از نقلهای طولانی نگاشته شده است.
| |
| نویسنده | سید محمدباقر کتابی |
| موضوع | شرح نهج البلاغه |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
شرح حال نویسنده
دکتر سید محمدباقر کتابی (۱۳۰۲-۱۳۹۷ ش)، استاد برجسته دانشگاه، جامع علوم قدیم و جدید و مدرّس نهج البلاغه، در خانوادهای اهل علم در اصفهان پا به عرصه گیتی نهاد. وی از شاگردان حاج حسینعلی صدیقین، شیخ مهدی نجفی، میرزا علی آقا شیرازی و حاج آقا رحیم ارباب و آیت الله طالقانی بوده است.
مرحوم دکتر کتابی بیش از سی سال در دانشگاههای مختلف کشور مشغول به تدریس متون ادبی و عرفانی و نقد و بررسی آنها بوده و در کنار آن در جلسات مختلف به سخنرانی و تدریس نهج البلاغه و سایر معارف اهل بیت علیهم السلام مشغول بوده است. وی همچنین کتاب هایی در زمینه شرح رجال علم و ادب و هنر اصفهان، شرح نهج البلاغه و شرح مثنوی مولوی نگاشته است.
معرفی کتاب
کتاب «کلید گشایش نهجالبلاغه» یا «المفتاح لکنوز نهج البلاغه» مرجعی است بسیار ارزنده درباره مفردات "نهج البلاغه" که در رفع نیازهای محققان و دانشجویانی که درصدد فهم بهتری از کلام نورانی امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) هستند، بسیار نافع و مؤثر است.[۱] این کتاب حدود ۹۰۰ صفحه است که در سال ۱۳۹۴ شمسی به چاپ رسیده و انتشار یافته است.
نویسنده کتاب حاضر در معرفی اثر خویش می گوید: «کتاب "کلید گشایش نهج البلاغه" ثمره پانزده سال مطالعه و تحقیق و تدریس "نهج البلاغه" و شروح آن و حاصل سالهای متمادی از انس با نهج البلاغه و شخصیت های بزرگی می باشد.[۲] این کتاب بر اساس کتاب معروف "مفردات راغب اصفهانی" بر کلمات و مفردات قرآن کریم و کتابهای لغات جدید عربی مثل "المنجد" نگارش یافته است. کتاب جامعی است تفسیرگونه بر تمام لغات و مفردات، مخصوصا لغات مشکل نهج البلاغه که از مآخذ ارزشمند و مهم و معتبری استفاده نموده ام مثل "شرح نهج البلاغه" کمال الدّین ابن میثم بحرانی متوفای ۶۷۹ قمری به عربی در پنج مجلد و "شرح نهج البلاغه ابن ابیالحدید" متوفای ۶۵۵ قمری در ۲۰ جلد به عربی که دایرةالمعارف وسیعی است در معارف اسلامی و مخصوصا نهج البلاغه، و "شرح نهج البلاغه" قطب الدین راوندی متوفای ۵۷۳ قمری در سه مجلد به عربی که اولین شرح کامل نهج البلاغه می باشد به نام "منهاج البراعة"، و شرح میرزا حبیب الله هاشمی خویی متوفای ۱۳۲۵ قمری، در ۲۷ جلد که آن هم به نام "منهاج البراعة" است و برخی از تفاسیر قرآن کریم مثل: "تفسیر جلالین" و از کتب لغت مثل "قاموس المحیط"، "المنجد"، "لسان العرب"، "مجمع البحرین" و بسیاری از کتب لغت؛ ولی از همه بیشتر به کتاب "مفردات قرآن" راغب اصفهانی -که بهترین مفردات قرآن کریم است- مراجعه کرده و بهرهمند شدهام».[۳]
محتوای کتاب
لغات، ابتدا ثلاثی مجرد و بعد رباعی و مزید آن به ترتیب حروف اول و دوم از روی حروف الفبا نوشته شده مثلا واژه "تحکم" در حرف "ح" قرار گرفته نه حرف "ت" و بعد از افعال، مشتقات آنها مثل اسم فاعل و اسم مفعول و... ذکر شده و از مآخذ و منابع معتبر معنی و تفسیر آن بیان گردیده و مأخذ و مدارک عینا در تعقیب معنا و تفسیر آن آمده است. برای هر واژه عبارتی از نهج البلاغه شاهد آورده شده و نشانی آن از نسخه مرحوم فیض الاسلام یا نسخه محمد عبده و یا هر دو و معنی و مفهوم هر واژه از نسخه فیض الاسلام یا دکتر شهیدی یا هر ترجمه دیگر که به نظر نویسنده مناسبتر بوده آورده شده است.[۴]
مؤلف در ذیل برخی از واژگان که در معانی مختلفی بهکار رفتهاند، همه معانی را ذکر کرده و برای هریک شواهدی را از نهجالبلاغه بیان میکند. مانند مفهوم "حق" که کاربردهای آن را در نهجالبلاغه در معانی راستی، شایستگی، بهره و نصیب، شکر، حق در روابط اجتماعی، عدل و تعاون می باشد.
مطالب کتاب عمدتاً در قالب نقلقول غیرمستقیم ارائه شدهاند؛ لذاست که خواننده با متنی یکدست مواجه میشود که بر حُسن آن میافزاید.
پانویس
منابع
- سید محمدباقر کتابی، کلید گشایش نهج البلاغه، اصفهان، نشر پژوهش، ۱۳۹۴.
- وب سایت شخصی دکتر سید محمدباقر کتابی، بازیابی در ۲۳ بهمن ۱۳۹۶.
- "نگاهی به کتاب کلید گشایش نهج البلاغه مرجعی ارزنده درباره مفردات نهج البلاغه"، کامیار صداقت ثمرحسینی، روزنامه اطلاعات، ۱۵ شهریور ۱۳۹۵.
