مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

محمدتقی شوشتری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۲۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
−
محمدتقی شوشتری (تستری) معروف به علامه شوشتری یا محقق شوشتری که در بین مردم شوشتر مشهور به شیخ شوشتری و حاج شیخ بود، یکی از علما و دانشمندان معاصر است که در ساحت حدیث‌ پژوهی خدمات ارزنده و بی‌سابقه‌ای انجام داده‌ است.
+
'''«علامه محمدتقی شوشتری»''' (۱۲۸۱-۱۳۷۲ ش)، فقیه، محدث و رجالی نامدار [[شیعه]] معاصر بود. او در زمینه‌های [[حدیث]] و [[رجال]] و [[فقه]] و [[تاریخ]] متبحر بود و آثار ارزشمندی مانند «[[قاموس الرجال]]» و «[[بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه|بهج الصباغه]]» را تألیف نمود.
  
−
==مولود نجف==
+
{{شناسنامه عالم
 +
|نام شخصیت = محمدتقی شوشتری
 +
|تصویر=[[پرونده:Shoshtary.jpg|۲۲۰px|center]]
 +
|نام کامل = محمدتقی شوشتری
 +
|زادروز= ۱۲۸۱ شمسی
 +
|زادگاه = [[نجف]]
 +
|وفات = ۱۳۷۴ شمسی
 +
|مدفن = شوشتر
 +
|اساتید =  سید حسین نوری، سید محمدعلی امام، سید علی‌اصغر حکیم، محمدتقی شیخ‌الاسلام، سید مهدی آل‌طیب جزایری،...
 +
|شاگردان = [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]، [[غلامرضا عرفانیان یزدی|شیخ غلامرضا عرفانیان]]، [[رضا استادی مقدم]]، محمدعلی شیخ شوشتری،...
 +
|آثار= [[قاموس الرجال]]، [[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علیه‌السلام]]، [[بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه|بهج الصباغه]]، [[الأخبار الدخیلة (کتاب)|الأخبار الدخیلة]]،...
 +
}}
  
−
سال ۱۳۲۰ هـ.ق برای شیخ کاظم شوشتری سالی بس پربرکت و با میمنت بود. چنین می‌نمود که خدای رحیم، لطف بزرگی در حق او فرموده و چشمش را با میلاد پسری با استعداد و شایسته روشنی بخشیده است.<ref>تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج1، ص265، سال 1321 ق. ولی بنا به گفته خود محقق در مصاحبه با كیهان فرهنگی، سال دوم، شماره اول، ص5، در سال 1320ق.</ref> پدر او را به نام نهمین پیشوای شیعیان «محمدتقی» نامید تا هر لحظه به یاد دوستی بزرگ از دوستان برگزیده خدا یعنی حضرت [[جوادالائمه]] علیه السلام باشد و همیشه ذكر و سپاس حق گوید.
+
==ولادت و خاندان==
 +
محمدتقی شوشتری (تُستَری) در سال ۱۳۲۰ یا ۱۳۲۱ قمری (۱۲۸۱ ش) متولد گردید.<ref>تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج۱، ص۲۶۵، سال ۱۳۲۱ ق، ولی بنا به گفته خود او در مصاحبه با کیهان فرهنگی، در سال ۱۳۲۰ ق، بوده است.</ref> پدر او شیخ محمدکاظم شوشتری فرزند شیخ محمدعلی، فرزند آیت الله [[شیخ جعفر شوشتری]] بود. او هنگام ولادت شیخ محمدتقی در [[نجف]] اشرف سکونت داشت، اما در سن ۷ سالگی او به شوشتر بازگشت.<ref>[http://www.aviny.com/bozorgan/sheykh-mohamad-taghi-shoshtari/zendegi-name.aspx?&mode=print شیخ محمدتقی شوشتری، سایت آوینی]</ref> و پس از چندی شیخ محمدتقی و مادرش نیز به نزد او در شوشتر رفتند.
  
−
==پدر و مادر علامه شوشتری==
+
خاندان مادری محقق از خانواده ‎های متدین [[ایران|ایرانی]] بودند که از مدت ها پیش، شهر [[نجف]] را برای سکونت برگزیده بودند و مادرش متولد نجف اشرف بود.
  
−
خاندان مادری محقق از خانواده‎های متدین ایرانی بودند كه از مدت ها پیش، شهر [[نجف]] را برای سكونت برگزیده بودند. مادرش متولد نجف اشرف بود و در همان شهر با روحانی جوان شوشتر، محمدكاظم شوشتری [[ازدواج]] كرد. شیخ محمدكاظم از تباری تابناك بود كه نسل در نسل از نوریان و دانشمردان شوشتر بودند و پیش از میلاد محقق، مردان نام آور بسیاری چون شیخ جعفر شوشتری و... را در كهكشان درخشانشان نظارگر بودند.
+
پدر محمدتقی شوشتری، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از کیان مسلمانان به ویژه در حریم [[حجاب]] اسلامی، مبارزی بیدار بود که توسط حکومت طاغوتی از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.<ref>کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره ۱، ص ۶ و ۱۱.</ref>
  
−
پدر دانشمند محقق، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از كیان مسلمانان به ویژه در حریم حجاب اسلامی، مرزبانی مبارز و مبارزی بیدار بود كه توسط طاغوتیان از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.<ref> كیهان فرهنگی، سال 2، شماره 1، ص 6 و 11.</ref>
+
==تحصیلات و استادان==
 +
شیخ شوشتری قبل از هفت سالگی در مکتب، [[قرآن]] و خواندن و نوشتن و خط ترسل را فرا گرفت، و بعد از آن که به شوشتر رفت مقدمات و سطح را نزد سید حسین نوری، سید محمدعلی امام (م ۱۳۹۴ ق) و سید علی‌اصغر حکیم (م ۱۳۴۸ ق) -که اغلب از شاگردان پدرش بودند- گذراند، و پس از آن نیز با آموزش‌های استادانی نظیر محمدتقی شیخ‌الاسلام (م ۱۳۴۲ ق) و سید مهدی آل طیب جزایری (م ۱۳۶۲ ق) و پدر خود، در سن شانزده یا هفده سالگی به درجه [[اجتهاد]] نایل شد.  
  
−
شیخ شوشتر كه فرزند پدری چنان مبارز و بیدار بود تحمل هیچ تهاجمی را بر ساحت مقدس تشیع و [[اسلام]] روا نمی‎دید. چنین بود كه عَلَم مخالفت با مزدوران اجانب را مردانه برافراشت.  
+
وی با توجه به نبوغ و ذکاوت فراوانی که داشت، بسیاری از کتاب‌هایش را بدون استاد مطالعه می‌نمود، یعنی ابتدای هر کتابی را از استادان فرا می‌گرفت، و بقیه اش را خود مطالعه می‌کرد، و به خوبی آن‌را فرا می‌گرفت.
  
−
محقق برای بیداری مردم و تهییج آنان بر ضد طاغوت وقت، شوشتر را ترك گفته، همراه خانواده‎اش راهی [[كربلا]] گشت... پس از چند صباحی كه در كربلا مشغول [[زیارت]] و درددل كردن با سالار شهیدان بود، ضمن گلگشتی كه در حلقه‎های درسی آن شهر داشت به این نتیجه رسید كه عازم [[نجف]] اشرف گردد تا به دریای دانش هایی كه در حلقه‎های درس و بحث آن روز حوزه نجف موج می‎زد، بپیوندد.<ref> قاموس الرجال، ج اول، ص 5 و 6، (مقدمه چاپ جدید).</ref>
+
بعد از سال ۱۳۵۴ ه‍.ق. (۱۳۱۴ ش) به دلیل قانون کشف [[حجاب]]، به همراه سید باقر حکیم از شوشتر به [[عتبات عالیات|عتبات]] هجرت کرد، و در حوزه‌های علمیه [[کربلا]] و سپس [[نجف]] به کسب علوم و معارف اسلامی ادامه داد.
  
−
همان روزها در نجف اشرف یكی از آثار پربارش را با نام «قضاء [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام» (پیرامون قضاوت های [[امام علی]] علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد<ref> كیهان فرهنگی، سال 2، شماره اول، ص 5.</ref> و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.
+
شیخ شوشتری همان روزها در نجف اشرف یکی از آثار پربارش را با نام «[[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام]]» (پیرامون قضاوت های [[امام علی]] علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد<ref>کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره اول، ص ۵.</ref> و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.
  
−
محقق تا سال 1321 ش. (1360 ق) در حوزه نجف بود. پس از آن كه رضاشاه از قدرت به زیر كشیده شد به شهرش شوشتر برگشت.<ref> قاموس الرجال، ج 1، ص 6.</ref> او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند تا آن جا كه در سایه سار و سعی و كوشش های شبانه روزی‎اش نام شوشتر بر سر زبان ها افتاد و گذشته درخشان خود را كه روزی به «دارالمؤمنین» شهرت داشت دوباره بازیافت چنان كه هر دانشمندی كه به [[زیارت]] او در شوشتر توفیق می‎یافت جهانی جمیل و عالمی پر از صفا را در آن دیار می‎دید و بی‎اختیار بیت زیر در ذهنش تداعی می‎شد:
+
همچنین در آنجا اقدام به تألیف کتاب ارزشمند «[[قاموس الرجال]]» نمود و موفق به کسب [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] از [[شیخ آقا بزرگ تهرانی]] گردید. ایشان در این ایام به سختی زندگی خود را می گذارند و در عین حال خود را وقف تحقیق و تألیف نموده بود.
  
−
{{بیت|هر آن كس ز دانش برد توشه‎ای|جهانی است بنشسته در گوشه‎ای}}
+
==تدریس و شاگردان==
 +
علامه محمدتقی شوشتری تا سال ۱۳۲۱ شمسی در حوزه [[نجف]] بود و پس از آن که رضاخان از قدرت به زیر کشیده شد، به شهرش شوشتر برگشت.<ref> قاموس الرجال، ج ۱، ص ۶.</ref> او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند و به تحقیق و تألیف و تدریس اشتغال داشت. وی در مکتب تربیتی خویش اشخاص بسیاری را تربیت کرد از جمله: شیخ بهاءالدین شوشتری معروف به آقا شیخ بهاء (برادر علامه شوشتری) و دکتر محمدعلی شیخ شوشتری (فرزند علامه شوشتری).
  
−
==اساتید علامه شوشتری==
+
بعضی از عالمان معاصر نیز از محقق شوشتری [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل [[حدیث]] بودند که عبارت‎ند از:
  
−
مربیان و معلمان بزرگی كه در شكوفایی آن استعداد درخشان و در طلوع آن آفتاب روشنگر، به نوعی سهیم بودند، به عنوان استادان محقق نام برده می‎شوند:
+
#[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]
 +
#[[غلامرضا عرفانیان یزدی]]
 +
#[[رضا استادی مقدم]]
 +
#استاد قیس آل قیس
 +
#دکتر سید کمال حاج سید جوادی
 +
#سید جمال الدین دین پرور
 +
#سید محمدحسن آل غفور
 +
#استاد محمدعلی جاودان.
  
−
# حجت الاسلام سید حسین نوری
+
==آثار و تألیفات==
−
# حجت الاسلام سید علی‌اصغر حكیم (1348 ق)
+
[[پرونده:قاموس الرجال.jpg|thumb|left|"[[قاموس الرجال شوشتری (کتاب)|قاموس الرجال]]" از مشهورترین آثار علامه شوشتری]]
−
# حجت الاسلام سید محمدعلی امام، معروف به امام شوشتری، (1308ـ1394 ق)
+
علامه شوشتری، کتب ارزشمندی در زمینه های [[حدیث]] و [[رجال]] و [[فقه]] و [[تاریخ]] تألیف نمود. از ایشان سؤال شد که اگر خداوند شما را دوباره جوان کند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید کرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار [[اهل بیت]] علیهم السلام». او کتابخانه شخصی خود را [[وقف]] «[[آستان قدس رضوی]]» کرد.  
−
# آیت الله شیخ محمدكاظم شوشتری (پدرشان)
 
−
# آیت الله سید مهدی آل طیب جزایری (1362 ق)
 
−
# آیت الله سید محمدتقی شیخ الاسلام. (1342 ق).<ref>ماهنامه وحید، سال 3، شماره 3، ص 186ـ184 (اسفند 1344).</ref>
 
  
−
==برخی از اجازه روایی گرفتگان از او==
+
برخی از تألیفات ایشان عبارت‎ند از:
  
−
بعضی از بزرگان و دانشوران معاصری كه از محقق شوشتری اجازه روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل [[حدیث]] هستند عبارت‎اند:
+
#[[قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب(علیه‌السلام) (کتاب)|قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام]] (پر انتشارترین اثر محقق شوشتری که به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
 +
#[[قاموس الرجال شوشتری (کتاب)|قاموس الرجال فی تحقیق رواة الشیعه و محدّثیهم]]، در [[علم رجال]] در ۱۴ جلد، که مشهورترین کتاب محقق شوشتری است.
 +
#[[بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه]]، در چهارده جلد (تفسیر موضوعی [[نهج البلاغه]])
 +
#الاربعون حدیثا، (چهل [[حدیث]] در فضائل [[ائمه اطهار|ائمه]] معصومین و مسائل [[فقه|فقهی]])
 +
#رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ [[چهارده معصوم]] علیهم السلام)
 +
#رساله فی سهو النبی صلی الله علیه وآله
 +
#[[الأخبار الدخیلة (کتاب)|الأخبار الدخیلة]] در ۴ جلد، در موضوع [[حدیث جعلی|احادیث جعلی]]
 +
#شرح وجیزه [[شیخ بهایی]] (نخستین نوشته ایشان)
 +
#حاشیه بر [[اللمعة الدمشقیة (کتاب)|لمعه]] و بر [[شرح لمعه]]
 +
#النجعة فی شرح اللمعة، در ۱۱ جلد
 +
#آیات بیّنات فی حقیّة بعض المنامات، که به زبان فارسی با عنوان «گنجینه رویا» ترجمه و انتشار یافت.
 +
#الاوائل
 +
#الدُرّ النظیر فی المکنّین بأبی‌بصیر
 +
#مقدمه‌‎ای بر [[توحید مفضل (کتاب)|توحید مفضّل]]، به زبان فارسی
 +
#الاربعینیات الثلاث
 +
#البدایع (گلستانی که از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
 +
#کشکول، در ۲۳۷ صفحه جیبی (غیر از کتاب البدایع است)
 +
#نوادر الاخبار و جواهر الآثار
 +
#حواشی بر توضیح المسائل آیت الله [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]]
 +
#حواشی و استدراکات بر کتاب «[[ثواب الأعمال (کتاب)|ثواب الاعمال و عقاب الاعمال]]» اثر [[شیخ صدوق]]
 +
#جزوه کوچکی در [[دعا|ادعیه]] و [[ذکر|اذکار]]
 +
#حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
 +
#غُرر و دُرر، در ادبیات
 +
#یادداشت‌های [[تفسیر قرآن]] در ۲ جلد که توسط آقای بهراد جعفری تصحیح و منتشر شده است.
  
−
# آیت الله العظمی مرعشی نجفی
+
==وفات==
−
# آیت الله شیخ غلامرضا عرفانیان؛<ref> میان محقق شوشتری و استاد عرفانیان دام ظله مكاتبات و نامه‎های بسیاری مكاتبه می‎شد كه احتمال دارد نزدیك به پنجاه نامه رقم زده شود. استاد عرفانیان لطف فرموده و بیش از بیست نامه برگزیده را كه به دست خط مرحوم محقق شوشتری است در اختیار نویسنده قرار دادند كه آكنده از مطالبی مفید و... هست و هر كدام برگ سبزی از تاریخ فرهنگ معاصر محسوب می‎شود. سوگمندانه این نامه‎های گرانبها پس از حروفچینی كتاب «محقق شوشتری، قاموس پژوهش» به دست نویسنده رسید و...!</ref>
 
−
# استاد حجه الاسلام رضا استادی
 
−
# استاد قیس آل قیس
 
−
# دكتر سید كمال حاج سید جوادی
 
−
# سید جمال الدین دین پرور
 
−
# سید محمدحسن آل غفور
 
−
# استاد محمدعلی جاودان...
 
  
−
==آثار پربار علامه شوشتری==
+
مرحوم محمدتقی شوشتری، سرانجام در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۴ (۱۹ [[ذی الحجه]] ۱۴۱۵) وفات نمود و پیکرش در کنار بقعه سید محمد گلابی، در شوشتر به خاک سپرده شد.
  
−
بیش از پنجاه سال است كه كتابهای محقق، به ویژه «قاموس و نهج الفصاحه و اخبار دخیله» ایشان از منابع مهم و مرجع شمرده می‎شوند و همین ما را از توصیف بیشتر آن ها مستغنی می‎كند. پس تنها به نامبری آن ها اكتفا می‎شود:
+
==پانویس==
 +
<references />
  
−
# شرح وجیزه [[شیخ بهایی]] (نخستین نوشته ایشان)
+
==منابع==
−
# حاشیه بر متن لمعه و بر شرح لمعه
 
−
# النجعه فی شرح اللمعه، در 11 جلد
 
−
# الاخبار الدخیله، در 4 جلد
 
−
# قضاء [[امیرالمؤمنین]] علی بن ابی طالب علیه السلام (پرانتشارترین اثر محقق كه به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
 
−
# آیات بینات فی حقیّه بعض المنامات، به تازگی به زبان فارسی نیز ترجمه و انتشار یافت.
 
−
# الاوائل
 
−
# قاموس الرجال فی تحقیق رواه الشیعه و محدّثیهم، در 14 جلد و پرآوازه‎ترین و پربارترین كتاب محقق شوشتری است در [[علم رجال]]
 
−
# رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ چهارده معصوم علیهم السلام)
 
−
# رساله فی سهو النبی صلی الله علیه و آله
 
−
# الدر النظیر فی المكنین بابی بصیر
 
−
# البدایع (گلستانی كه از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
 
−
# بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه در چهارده جلد (تفسیر موضوعی و انتقادی)
 
−
# مقدمه‎ای بر توحید مفضّل، به زبان فارسی
 
−
# الاربعون حدیثا، (چهل [[حدیث]] در فضائل ائمه معصومین و مسائل فقهی)
 
−
# الاربعینیات الثلاث
 
−
# كشكول، در 237 صفحه جیبی (غیر از كتاب البدایع است)
 
−
# نوادر الاخبار و جواهر الآثار
 
−
# حواشی بر توضیح المسائل آیت الله خویی
 
−
# حواشی و استدراكات بر كتاب ثواب الاعمال و عقاب الاعمال
 
−
# جزوه كوچكی در ادعیه و اذكار
 
−
# حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
 
−
# غرر و درر، در ادبیات
 
−
# تفسیر [[قرآن]]، محقق شوشتری در این تفسیری كه آرزوی اتمام و انتشارش را داشت، بیشتر به دو تفسیر معروف شیعی نظر داشت. تفسیر تبیان، اثر بزرگ [[شیخ طوسی]] و [[تفسیر المیزان]] اثر جاوید [[علامه طباطبایی]] این اثر سال‌هاست كه در دست استاد علی‌اكبر غفاری است تا توسط انتشارات مكتبه الصدوق چاپ و منتشر شود.
 
  
−
==مكتب تربیت علامه شوشتری==
+
*[[گلشن ابرار (کتاب)|گلشن ابرار]]، جلد ۲، زندگی‌نامه "علامه شوشتری".
 +
*بررسی اندیشه‌های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، محمدحسین بهرامی، [http://hawzah.org/FA/ThesisView.html?ThesisID=۷۴۱۰۵ پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه]، بازیابی: ۱۸ اسفند ۱۳۹۲.
 +
*"محمدتقی شوشتری"، سایت اندیشه قم.
 +
*"علامه شیخ محمدتقی شوشتری، رجالی عظیم معاصر (مصاحبه با ایشان)"، کیهان فرهنگی، فروردين ۱۳۶۴، شماره ۱۳.
  
−
علامه شوشتری در مكتب تربیتی خویش نیز اشخاص بسیاری را تربیت كرده و به جامعه دانش و فرهنگ تحویل داده است كه ما تنها به افراد خانواده ایشان بسنده می‎كنیم و برخی را به اختصار نام می‎بریم:
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:شوشتری0 (2).jpg|از راست: محمدتقی شوشتری، ضیاءالدین محیط، بهاءالدین شریعت
 +
پرونده:Shoshtari2.jpg|alt=علامه شوشتری در حال مطالعه|محمدتقی شوشتری
 +
پرونده:شوشتری (1).jpg|محمدتقی شوشتری در حلقه ارادتمندان
 +
پرونده:شوشتری (2).jpg|محمدتقی شوشتری
 +
پرونده:شوشتری0 (3).jpg|از راست: ایرج نیرومند، بهاءالدین شریعت، محمدتقی شوشتری، محمدرضا شریعت و ضیاءالدین محیط
 +
پرونده:شوشتری (3).jpg|محمدتقی شوشتری
 +
پرونده:شوشتری0 (1).jpg|قبر علامه شوشتری در کنار بقعه سید محمد گلابی در شوشتر
 +
</gallery>
  
−
* شیخ بهاءالدین شوشتری معروف به آقا شیخ بهاء: وی برادر محقق شوشتری و اهل [[علم]] و فضل است و امروزه از رجال بنام شوشتر شمرده می‎شود با وجود این كه در حدود 90 سال از عمرشان می‎گذرد همچنان مشغول تبلیغ [[دین]] و تعلیم [[اخلاق]] و آداب اسلامی است و همه روزه در [[مسجد]] و مدرسه مرحوم شیخ جعفر شوشتری به امامت و ارشاد می‎پردازد.
+
[[رده:علمای معاصر|شوشتری،محمدتقی]]
−
 
+
[[رده:علماء شیعه]]
−
* دكتر محمدعلی شیخ شوشتری: تنها پسر علامه شوشتری است كه عمری را در اعتلای [[فرهنگ اسلامی]] و یاری پدر دانشمندش كوشیده است و تاكنون دهها كتاب و مقاله پربار نوشته و منتشر ساخته است كه می‎تواند دانشوران را بكار آید. ایشان از اساتید نامدار دانشگاه تهران بود تا این كه اخیراً‌ از طرف مردم شوشتر به نمایندگی انتخاب شد و به مجلس شورای اسلامی راه یافت. استاد دكتر شیخ فرزند فرزانه‎ای به نام مسعود داشت كه با اشتیاق در جبهه‎های جهاد شركت جست تا مفقود الاثر گشت و جاودانه شد.
+
[[رده:محدثان]]
−
 
+
[[رده:فقیهان]]
−
علامه شوشتری دارای سه دختر نیز بود كه در این جا لازم است از داماد با فضلشان آقای حاج سید ابوالحسن شوشتری نام برد كه عمری را در لباس مقدس روحانیت و در سنگر سجاده و محراب و منبر به نورافشانی و ارشاد مردم پرداخت و پیش از علامه شوشتری بدرود حیات گفت.<ref> این بخش را از آقای فرهنگ كه سال‌ها در خدمت و ملازم علامه شوشتری بود سود بردیم، در ضمن همین مكالمه تلفنی كه در تاریخ 19/1/76 ش با ایشان داشتیم ایشان گفت: اینك دو كتابخانه و چندین مؤسسه فرهنگی و مذهبی به نام علامه شوشتری در شهر شوشتر دایر است یكی از آن ها «كتابخانه [[آستان قدس رضوی]]، اهدایی حاج شیخ شوشتری» و دیگری كتابخانه علامه شوشتری است.</ref>
+
[[رده:رجالیون]]
−
 
 
−
==صفات اخلاقی علامه شوشتری==
 
−
 
 
−
محققِ متقی، مرد محراب محبت و الهی ملكوتی در وادی ولایت بود. از ایشان سؤال شد كه اگر خداوند شما را دوباره جوان كند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید كرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار [[اهل بیت]]علیهم السلام».
 
−
 
 
−
==وفات علامه شوشتری==
 
−
 
 
−
خورشید خوزستان پس از عمری نورافشانی در آسمان دانش و دین بالاخره در 29/2/74 (19 [[ذی الحجه]] 1415) غروب كرد و روزنامه‎ها با تیترهای درشتی چون «حضرت آیت الله العظمی شیخ محمدتقی شوشتری به ملكوت اعلی پیوست» خبر از وصالش دادند و شروع فصل فراق و هجرانِ فرهنگ دوستان را اعلام كردند.
 
−
 
 
−
چنین بود كه نابغه‎ای به خواست خویش رسید و پرواز تا برِ دوست را آغاز كرد و این بار نیز همگان در سوگ نشستند و افسوس كنان كه چرا تا زنده بود غریب و ناشناخته ماند و چرا پس از [[مرگ]] او را شناختیم زبان حال مردم بود. باری نوری كه از [[نجف]] تابیده بود. بالاخره در شوشتر غروب كرد و دفینه‎ای دیگر در «مقام سید محمد گلابی» و خاك پاك ایران زمین دفن شد.
 
−
 
 
−
این مقاله را با ابیاتی كه حكایت از ارادتِ این كوچكترین به ساحت آن شیعی مرد پارسا و آزاداندیش است به پایان می‎بریم تا كه قبول افتد و چه در نظر آید:
 
−
 
 
−
{{بیت|شیخ ما نه مشرب «مشّا» گزید|نه به حكمت ماه ما «اشراقی» است}}
 
−
{{بیت|مِهر ما از مكتب آل علی|آفتابی است كه خود آفاقی است}}
 
−
{{بیت|گرچه این دفتر به پایانش رسید|همچنان اما حكایت باقی است}}
 
−
 
 
−
==پانویس==
 
−
<references/>
 
−
 
 
−
==منابع==
 
−
* مجموعه گلشن ابرار، جلد 2، زندگی نامه "علامه شوشتری" از جمعي از پژوهشگران حوزه علميه قم.
 
−
* محمدحسین بهرامی، بررسی اندیشه های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، [http://hawzah.org/FA/ThesisView.html?ThesisID=74105 پایگاه اطلاع رسانی حوزه]، بازیابی: 18 اسفند 1392.
 
−
 
 
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
 
−
[[رده:راویان حدیث]]
 
−
[[رده: عالمان]]
 
 
[[رده:شارحان نهج البلاغه]]
 
[[رده:شارحان نهج البلاغه]]
−
[[رده:علمای معاصر]]
+
[[رده: مقاله های مهم]]
−
[[رده:فقیهان]]
+
{{سنجش کیفی
−
[[رده:مفسرین قرآن]]
+
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۰۹:۵۷

Confirm3.jpg

«علامه محمدتقی شوشتری» (۱۲۸۱-۱۳۷۲ ش)، فقیه، محدث و رجالی نامدار شیعه معاصر بود. او در زمینه‌های حدیث و رجال و فقه و تاریخ متبحر بود و آثار ارزشمندی مانند «قاموس الرجال» و «بهج الصباغه» را تألیف نمود.

۲۲۰px
نام کامل محمدتقی شوشتری
زادروز ۱۲۸۱ شمسی
زادگاه نجف
وفات ۱۳۷۴ شمسی
مدفن شوشتر

Line.png

اساتید

سید حسین نوری، سید محمدعلی امام، سید علی‌اصغر حکیم، محمدتقی شیخ‌الاسلام، سید مهدی آل‌طیب جزایری،...

شاگردان

سید شهاب الدین مرعشی نجفی، شیخ غلامرضا عرفانیان، رضا استادی مقدم، محمدعلی شیخ شوشتری،...

آثار

قاموس الرجال، قضاء امیرالمؤمنین علیه‌السلام، بهج الصباغه، الأخبار الدخیلة،...


ولادت و خاندان

محمدتقی شوشتری (تُستَری) در سال ۱۳۲۰ یا ۱۳۲۱ قمری (۱۲۸۱ ش) متولد گردید.[۱] پدر او شیخ محمدکاظم شوشتری فرزند شیخ محمدعلی، فرزند آیت الله شیخ جعفر شوشتری بود. او هنگام ولادت شیخ محمدتقی در نجف اشرف سکونت داشت، اما در سن ۷ سالگی او به شوشتر بازگشت.[۲] و پس از چندی شیخ محمدتقی و مادرش نیز به نزد او در شوشتر رفتند.

خاندان مادری محقق از خانواده ‎های متدین ایرانی بودند که از مدت ها پیش، شهر نجف را برای سکونت برگزیده بودند و مادرش متولد نجف اشرف بود.

پدر محمدتقی شوشتری، یگانه مرجع شوشتر و از مردان مبارز آن دیار بود. او در دفاع از کیان مسلمانان به ویژه در حریم حجاب اسلامی، مبارزی بیدار بود که توسط حکومت طاغوتی از شوشتر به بروجرد تبعید شد و روزگار درازی را ـ هم در زمان رضاخان و هم در عصر محمدرضا پهلوی ـ دور از وطن، غریبانه در بروجرد زیست.[۳]

تحصیلات و استادان

شیخ شوشتری قبل از هفت سالگی در مکتب، قرآن و خواندن و نوشتن و خط ترسل را فرا گرفت، و بعد از آن که به شوشتر رفت مقدمات و سطح را نزد سید حسین نوری، سید محمدعلی امام (م ۱۳۹۴ ق) و سید علی‌اصغر حکیم (م ۱۳۴۸ ق) -که اغلب از شاگردان پدرش بودند- گذراند، و پس از آن نیز با آموزش‌های استادانی نظیر محمدتقی شیخ‌الاسلام (م ۱۳۴۲ ق) و سید مهدی آل طیب جزایری (م ۱۳۶۲ ق) و پدر خود، در سن شانزده یا هفده سالگی به درجه اجتهاد نایل شد.

وی با توجه به نبوغ و ذکاوت فراوانی که داشت، بسیاری از کتاب‌هایش را بدون استاد مطالعه می‌نمود، یعنی ابتدای هر کتابی را از استادان فرا می‌گرفت، و بقیه اش را خود مطالعه می‌کرد، و به خوبی آن‌را فرا می‌گرفت.

بعد از سال ۱۳۵۴ ه‍.ق. (۱۳۱۴ ش) به دلیل قانون کشف حجاب، به همراه سید باقر حکیم از شوشتر به عتبات هجرت کرد، و در حوزه‌های علمیه کربلا و سپس نجف به کسب علوم و معارف اسلامی ادامه داد.

شیخ شوشتری همان روزها در نجف اشرف یکی از آثار پربارش را با نام «قضاء امیرالمؤمنین علیه السلام» (پیرامون قضاوت های امام علی علیه السلام) برای نخستین بار به دست چاپ سپرد[۴] و با انتشار آن، چشم دانشورانِ نجف را معطوف خود ساخت.

همچنین در آنجا اقدام به تألیف کتاب ارزشمند «قاموس الرجال» نمود و موفق به کسب اجازه از شیخ آقا بزرگ تهرانی گردید. ایشان در این ایام به سختی زندگی خود را می گذارند و در عین حال خود را وقف تحقیق و تألیف نموده بود.

تدریس و شاگردان

علامه محمدتقی شوشتری تا سال ۱۳۲۱ شمسی در حوزه نجف بود و پس از آن که رضاخان از قدرت به زیر کشیده شد، به شهرش شوشتر برگشت.[۵] او تا واپسین روزهای عمرش در آن دیار ماند و به تحقیق و تألیف و تدریس اشتغال داشت. وی در مکتب تربیتی خویش اشخاص بسیاری را تربیت کرد از جمله: شیخ بهاءالدین شوشتری معروف به آقا شیخ بهاء (برادر علامه شوشتری) و دکتر محمدعلی شیخ شوشتری (فرزند علامه شوشتری).

بعضی از عالمان معاصر نیز از محقق شوشتری اجازه روایتی داشته و از طرف ایشان مجاز در نقل حدیث بودند که عبارت‎ند از:

  1. سید شهاب الدین مرعشی نجفی
  2. غلامرضا عرفانیان یزدی
  3. رضا استادی مقدم
  4. استاد قیس آل قیس
  5. دکتر سید کمال حاج سید جوادی
  6. سید جمال الدین دین پرور
  7. سید محمدحسن آل غفور
  8. استاد محمدعلی جاودان.

آثار و تألیفات

"قاموس الرجال" از مشهورترین آثار علامه شوشتری

علامه شوشتری، کتب ارزشمندی در زمینه های حدیث و رجال و فقه و تاریخ تألیف نمود. از ایشان سؤال شد که اگر خداوند شما را دوباره جوان کند و قدرت و توانایی سابق را بدهد چه خواهید کرد؟ در پاسخ فرمود: «تحقیق در آثار اهل بیت علیهم السلام». او کتابخانه شخصی خود را وقف «آستان قدس رضوی» کرد.

برخی از تألیفات ایشان عبارت‎ند از:

  1. قضاء امیرالمؤمنین علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام (پر انتشارترین اثر محقق شوشتری که به زبان فارسی ده‌ها بار به چاپ و به زبان انگلیسی هم نشر یافته است).
  2. قاموس الرجال فی تحقیق رواة الشیعه و محدّثیهم، در علم رجال در ۱۴ جلد، که مشهورترین کتاب محقق شوشتری است.
  3. بهج الصباغه فی شرح نهج البلاغه، در چهارده جلد (تفسیر موضوعی نهج البلاغه)
  4. الاربعون حدیثا، (چهل حدیث در فضائل ائمه معصومین و مسائل فقهی)
  5. رساله فی تواریخ النبی و الآل (تاریخ چهارده معصوم علیهم السلام)
  6. رساله فی سهو النبی صلی الله علیه وآله
  7. الأخبار الدخیلة در ۴ جلد، در موضوع احادیث جعلی
  8. شرح وجیزه شیخ بهایی (نخستین نوشته ایشان)
  9. حاشیه بر لمعه و بر شرح لمعه
  10. النجعة فی شرح اللمعة، در ۱۱ جلد
  11. آیات بیّنات فی حقیّة بعض المنامات، که به زبان فارسی با عنوان «گنجینه رویا» ترجمه و انتشار یافت.
  12. الاوائل
  13. الدُرّ النظیر فی المکنّین بأبی‌بصیر
  14. مقدمه‌‎ای بر توحید مفضّل، به زبان فارسی
  15. الاربعینیات الثلاث
  16. البدایع (گلستانی که از هر چمن گلی را به ارمغان دارد.)
  17. کشکول، در ۲۳۷ صفحه جیبی (غیر از کتاب البدایع است)
  18. نوادر الاخبار و جواهر الآثار
  19. حواشی بر توضیح المسائل آیت الله سید ابوالقاسم خویی
  20. حواشی و استدراکات بر کتاب «ثواب الاعمال و عقاب الاعمال» اثر شیخ صدوق
  21. جزوه کوچکی در ادعیه و اذکار
  22. حواشی بر «منتخب المنتخب» (رساله عملیه پدرشان)
  23. غُرر و دُرر، در ادبیات
  24. یادداشت‌های تفسیر قرآن در ۲ جلد که توسط آقای بهراد جعفری تصحیح و منتشر شده است.

وفات

مرحوم محمدتقی شوشتری، سرانجام در ۲۹ اردیبهشت ۱۳۷۴ (۱۹ ذی الحجه ۱۴۱۵) وفات نمود و پیکرش در کنار بقعه سید محمد گلابی، در شوشتر به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. ↑ تاریخ تولد محقق شوشتری به نوشته نقباءالبشر، ج۱، ص۲۶۵، سال ۱۳۲۱ ق، ولی بنا به گفته خود او در مصاحبه با کیهان فرهنگی، در سال ۱۳۲۰ ق، بوده است.
  2. ↑ شیخ محمدتقی شوشتری، سایت آوینی
  3. ↑ کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره ۱، ص ۶ و ۱۱.
  4. ↑ کیهان فرهنگی، سال ۲، شماره اول، ص ۵.
  5. ↑ قاموس الرجال، ج ۱، ص ۶.

منابع

  • گلشن ابرار، جلد ۲، زندگی‌نامه "علامه شوشتری".
  • بررسی اندیشه‌های حدیثی علامه محمدتقی شوشتری در کتاب النجعه، محمدحسین بهرامی، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، بازیابی: ۱۸ اسفند ۱۳۹۲.
  • "محمدتقی شوشتری"، سایت اندیشه قم.
  • "علامه شیخ محمدتقی شوشتری، رجالی عظیم معاصر (مصاحبه با ایشان)"، کیهان فرهنگی، فروردين ۱۳۶۴، شماره ۱۳.

آرشیو عکس و تصویر

  • از راست: محمدتقی شوشتری، ضیاءالدین محیط، بهاءالدین شریعت

  • علامه شوشتری در حال مطالعه

    محمدتقی شوشتری

  • محمدتقی شوشتری در حلقه ارادتمندان

  • محمدتقی شوشتری

  • از راست: ایرج نیرومند، بهاءالدین شریعت، محمدتقی شوشتری، محمدرضا شریعت و ضیاءالدین محیط

  • محمدتقی شوشتری

  • قبر علامه شوشتری در کنار بقعه سید محمد گلابی در شوشتر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=محمدتقی_شوشتری&oldid=154854»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه