سید حسین فقیه سبزواری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(←‏منش و سبک زندگی فقیه سبزواری)
 
(۱۶۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{نیازمند ویرایش فنی}}
+
'''آیت‌‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری''' (۱۳۰۹-۱۳۸۴ ق) فرزند آیت‌الله [[میرزا موسی سبزواری]]، از [[فقیه|فقها]] و [[مرجعیت|مراجع]] برجسته [[شیعه]] در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] بود. به همت او و با همکاری مرحوم [[میرزا مهدی اصفهانی|میرزا مهدی غروی اصفهانی]]، [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] [[مشهد]] تأسیس و پایدار شد. مرحوم فقیه سبزواری در طول حیات پر برکت خود، خدمات اجتماعی و عمرانی متعددی چون احداث مسکن، مساجد و مدارس علمی انجام داد.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
||تصویر=[[پرونده:Ayatollah-sabzevari.jpg |۲2۰px|center]]
 +
||زادروز =  ۱۳۰۹ قمری
 +
|زادگاه = [[سامرا]]
 +
|وفات =  ۱۳۸۶ قمری 
 +
|مدفن =  [[مشهد]] - [[حرم امام رضا علیه السلام]]
 +
|اساتید = [[آخوند خراسانی]]، [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[سید ضیاء الدین عراقی|آقا ضیاء عراقی]]،...
 +
|شاگردان = [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]، [[سید جواد فقیه سبزواری]]، [[محمد تقی شریعتی|محمدتقی شریعتی]]، [[میرزا مهدی الهی قمشه ای]]،...
 +
|آثار = هدایة الانام، مناسک حج، تقریرات فقه و اصول،...
 +
}}
 +
==ولادت و خاندان==
  
−
آيت‌ الله میرزا حسين فقيه سبزواري (م 1384 ق) از علماي ديني و فقهاي قرن چهاردهم هجري و از مدرسین حوزه مشهد است.
+
سید حسین فقیه سبزواری در سوم ماه [[ماه رمضان|رمضان]] ۱۳۰۹ ه.ق (جمعه، ۱۳ فروردین ۱۲۷۱ش) در شهر [[سامرا]] به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۸ ه.ق همراه پدر خود آیت‌الله [[میرزا موسی سبزواری]] (از شاگردان مبرّز [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]]) که خود یکی از فقیهان زاهد و نامدار بود، به سبزوار رفت. نسب فقیه سبزواری با بیست و نه واسطه به شاهزاده حسین اصغر می رسد و ایشان، یکی از فرزندان محترم [[امام سجاد علیه السلام|امام زین العابدین]] علیه السلام می باشد.
  
−
==زندگی نامه==
+
مرحوم آیة الله [[سید جواد فقیه سبزواری]] (م، ۱۳۸۴ ش) از فرزندان مرحوم سید حسین فقیه سبزواری است.
 +
==تحصیل و استادان==
  
−
آیت ‌الله حاج میرزا حسین سبزواری مشهور به " فقیه سبزواری " ، فرزند آیت‌ الله میرزا موسی (1265-1337 ه‍ . ق) سوم رمضان 1309 ه‍ . ق در شهر سامرا به دنیا آمد و در سال 1318 ه‍ . ق همراه پدر خود آیت ‌الله میرزا موسی به سبزوار رفت و در آنجا به تحصیل علوم دینی پرداخت . وی در سال 1326 ه‍ . ق برای ادامه تحصیل وارد مشهد شد و در مدرسه فاضلخان حجره گرفت و از محضر دانشورانی چون حاج شیخ حسن برسی ، میرزا محمد باقر مدرس رضوی ، میرزا عبدالجواد ادیب نیشابوری ، حاج میرزا حسین از شاگردان میرزای شیرازی و حاج میرزا اسماعیل مجتهد ، علم آموخت .
+
میرزا حسین فقیه سبزواری، سال ۱۳۲۶ ه.ق که دو سال از انقلاب [[مشروطیت]] می گذشت به [[مشهد]] آمد و در مدرسه فاضل‌خان حجره گرفت و از محضر دانشورانی چون حاج شیخ حسن برسی، میرزا محمدباقر مدرس رضوی، میرزا عبدالجواد نیشابوری (ادیب اول)، حاج میرزا حسین از شاگردان [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزای شیرازی]] و حاج میرزا اسماعیل مجتهد، علم آموخت.
  
−
فقیه در طول تحصیلات خود در حوزه مشهد ، شاهد فاجعه به توپ بستن حرم در روز دهم ربیع ‌الثانی 1330 ه‍ . ق بود و این فاجعه را در یادداشت ‌های منتشر نشده خود منعکس کرده است . وی شعبان سال 1331 ه‍ . ق با دختر میرزا حسین صدر العلماء (1295-1329 ه‍ . ق) یکی از علمای برجسته سبزوار ، ازدواج نمود و شش سال در سبزوار اقامت کرد . در این مدت ضمن تدریس ، خارج فقه و اصول را از محضر پدر و حکمت را نزد افتخار الحکما ، شاگرد کم مانند حاج ملا هادی سبزواری ، فرا گرفت و سال 1338 ه‍ . ق ، پس از فوت پدر و طبق وصیت او ، برای ادامه تحصیل به نجف رفت و فقه و اصول را نزد آیات میرزا حسین نائینی ، سید ابوالحسن اصفهانی ، آقا ضیاء عراقی و حاج سید محمد فیروزآبادی فرا گرفت و از همه اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت نمود و به " فقیه سبزواری " اشتهار یافت .
+
وی در سبزوار [[ادبیات عرب|ادبیات]] و سطح تدریس می کرد و شاگردان بسیاری داشت و خود نیز خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] را از محضر پدرش و [[حکمت]] را از محضر میرزا اسماعیل ملقب به افتخار الحکماء طالقانی شاگرد [[حاج ملاهادی سبزواری|حاج ملا هادی سبزواری]] فراگرفت.
  
−
وی علاوه بر درک محضر اساتید یاد شده خود در سامرا ، در نجف نیز از محضر آخوند خراسانی ، سید محمد کاظم یزدی ، شیخ حسین مامقانی ، آیت ‌الله شربیانی ، آیت ‌الله سید محمد بحرالعلوم ، شیخ محمد طه نجف ، میرزا حسین نوری ، حاج آقا رضا همدانی ، شیخ علی گنابادی و شیخ علی قوچانی بهره برد . در سال 1347 ه‍ . ق در 38 سالگی به درخواست مردم سبزوار به ایران بازگشت و در مشهد ساکن شد و به تدریس فقه و اصول و فلسفه و نیز اقامه نماز جماعت روی آورد و خدمات اجتماعی و عمرانی کم ‌نظیری انجام داد .
+
فقیه سبزواری سال ۱۳۳۸ هجری قمری پس از فوت پدر، طبق وصیت او، برای ادامه تحصیل به [[نجف]] رفت. در نجف [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] را نزد [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا حسین نائینی]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی]]، [[سید ضیاء الدین عراقی|آقا ضیاء عراقی]] و [[سید محمد فیروزآبادی]] تلمذ کرد.  
  
−
==آثار علمی==
+
وی همچنین از محضر [[آخوند خراسانی]]، [[آیت الله سید محمد کاظم طباطبائی یزدی (صاحب عروه)|سید محمد کاظم یزدی]]، [[محمدحسن مامقانی|شیخ حسن مامقانی]]، [[محمد فاضل شربیانی|آیت الله شربیانی]]، آیت الله سید محمد بحرالعلوم، [[شیخ محمدطه نجف|شیخ محمد طه نجف]]، [[محدث نوری|میرزا حسین نوری]]، [[آقا رضا همدانی|حاج آقا رضا همدانی]]، شیخ علی گنابادی و شیخ علی قوچانی نیز بهره های فراوان گرفت.
  
−
" هدایه الانام " رساله عملی اوست و کتاب " مناسک حج " وی نیز به چاپ رسیده است . از دیگر آثار منتشر نشده مرحوم فقیه سبزواری ، تقریرات اصول مرحوم میرزای نائینی است که چون مرحوم آیة الله کاظمینی از همدرسان و هم بحث های مرحوم فقیه سبزواری در نجف ، تقریرات خودرا زودتر از مرحوم فقیه سبزواری منتشر کرد ، مرحوم فقیه سبزواری به احترام ایشان از انتشار تقریرات خود پرهیز کرد .
+
فقیه سبزواری، دوره اصول نائینی را با آیت الله کاظمینی، صاحب تقریرات نائینی و فقه را با آیت الله [[سید محمود حسینی شاهرودی|سید محمود شاهرودی]] مباحثه نمود و خود تقریرات یک دوره کامل اصول نائینی را نوشت. ایشان در فقه به مقامی دست یافت که از سوی علمای برجسته نجف به "فقیه سبزواری" اشتهار یافت و توانست از همه اساتید خود اجازه [[اجتهاد]] دریافت کند. متن اجازه اجتهاد آیة الله [[سید ابوالحسن اصفهانی]] به ایشان از این قرار است: «بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین والصلوة والسلام علی خاتم الانبیاء محمد و آله الطاهرین. و بعد، فان جناب العالم الفاضل قدوة الانام وعلم الاعلام الصفی التقی رکن الاسلام ولدی الاعز المیرزا حسین السبزواری دامت تاییداته ممن صرف عمره فی تحصیل العلوم الشرعیة و حضر لدی الاساطین و لدی الاحقر مدة مدیدة من الزمان فقها و اصولا حضور تفهم و تحقیق و تعمق و تدقیق حتی فاز بحمدالله و منه تعالی ما فاز فصار مجتهدا فله العمل بما استنبط علی النهج المألوف بین المجتهدین العظام و یحرم علیه التقلید و له التصدی فیما هو من وظائف الاحکام و اوصیه بملازمة التقوی و نهی النفس عن الهوی و ان لا ینسانی من صالح الدعاء انشاء الله ثم اجزت له ان یروی ما صح لی روایته من الکتب الاربعة المتقدمة التی علیها المدار والمعتبرة المتأخرة التی علیها المعول فی هذه الاعصار والسلام علیه و علی جمیع المومنین. (الاحقر ابوالحسن الموسوی الاصبهانی)»
 +
==تدریس و شاگردان==
  
−
چند حلقه نوار از سخنرانی و تدریس ایشان نزد منسوبین آن فقیه بزرگوار موجوداست که امیدواریم برای استفاده عموم پیاده و مکتوب و منتشر شود .
+
آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری در طول حیات پربرکتش ، شاگردان برجسته و فرهیخته ای تربیت کرد که هر یک از آنان منشأ خدمات علمی و دینی و اجتماعی بسیاری در دوره حیات خود بودند. برخی از شاگردان شهیر آن فقیه بزرگوار عبارتند از:
  
−
هم چنین یکی از علمای برجسته مشهد که از مریدان خاص و از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری بوده ، سی جلسه از تفسیر بسم الله و تفسیر سوره انا انزلناه مرحوم فقیه سبزواری را در اختیار دارند که امیدواریم به همت خیّرین منتشر شود .
+
*[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیة الله العظمی مرعشی نجفی]]،
 +
*آیة الله [[سید جواد فقیه سبزواری]] (از فرزندان مرحوم فقیه سبزواری)،
 +
*آیة الله عباس واعظ طبسی،
 +
*[[محمد تقی شریعتی|محمدتقی شریعتی]] (پدر مرحوم دکتر علی شریعتی)،
 +
*حجة الاسلام کاظم مدیر شانه چی (که دارای اجازه اجتهاد از مرحوم فقیه سبزواری بودند)،
 +
*آیة الله دکتر محمدابراهیم آیتی از وعاظ و خطبای بزرگ،
 +
*آیة الله شیخ محمدتقی عندلیبی سبزواری از علمای معاصر [[مشهد]]،
 +
*آیة الله [[میرزا مهدی الهی قمشه ای]]،
 +
*آیة الله سید حسن ابطحی،
 +
*دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی.
  
−
== شاگردان مرحوم فقیه سبزواری ==
+
==آثار و تألیفات==
  
−
مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری در طول حیات پربرکتش ، شاگردان برجسته و فرهیخته ای تربیت کرد که هر یک از آنان منشأ خدمات علمی و دینی و اجتماعی بسیاری در دوره حیات خود بودند . برخی از شاگردان شهیر آن فقیه بزرگوار عبارتند از :  ، مرحوم آیة الله العظمی مرعشی نجفی ( که در نجف از محضر مرحوم فقیه استفاده می کردند ) ، مرحوم آیة الله حاج سید جواد فقیه سبزواری ( از مدرسین فعال و فاضل معاصر در مشهد و از فرزندان مرحوم فقیه سبزواری ) ، مرحوم محمد تقی شریعتی ( پدر مرحوم دکتر علی شریعتی ) ، استاد دانشمند مرحوم حجة الاسلام کاظم مدیر شانه چی ( که دارای اجازه اجتهاد از مرحوم فقیه سبزواری بودند ) ، مرحوم آیة الله دکتر محمد ابراهیم آیتی از وعاظ و خطبای بزرگ خراسان و ایران ، آیة الله شیخ محمد تقی عندلیبی سبزواری از علمای معاصر مشهد ، حکیم و فقیه و فیلسوف بزرگوار مرحوم آیة الله حاج میرزا مهدی الهی قمشه ای ( پدر دکتر الهی قمشه ای ) ، مرحوم آیت الله آقای حاج شیخ قوام الدین ابوالحسن ایازی، یکی از علمای مشهور استان مازندران که اجازه اجتهاد از مرحوم فقیه داشت ، آیت‌الله حاج شیخ مرتضی اشرفی ، حجت الاسلام سيد محمد تقي حسيني طباطبایی روحانی برجسته سیستانی ، حجت الاسلام دکتر عبدالعلی صاحبی شاهرودی  ، آیة الله العظمی میرزا حسن احقاقی  ، علامه بلخی بنيانگذار نهضت اسلامي معاصر افغانستان ، حضرت آیت الله حجت هاشمی  خراسانی از علمای معاصر مشهد . مرحوم حاج شیخ عباسعلی اسلامی مؤسس مدارس اسلامی در تهران و نقاط دیگر کشور
+
"هدایة الانام" [[رساله]] عملی آیة الله فقیه سبزواری است و کتاب "مناسک حج" وی نیز به چاپ رسیده است. از دیگر آثار منتشر نشده فقیه سبزواری، تقریرات اصول مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینی]] است که چون مرحوم آیة الله کاظمینی از همدرسان و هم بحث های مرحوم فقیه سبزواری در [[نجف]]، تقریرات خود را زودتر از مرحوم فقیه سبزواری منتشر کرد، مرحوم فقیه سبزواری به احترام ایشان از انتشار تقریرات خود پرهیز کرد.  
  
−
==خدمات اجتماعی فقیه سبزواری==
+
از دیگر آثار علمی مرحوم فقیه، تقریرات درس فقه مرحوم [[سید ابوالحسن اصفهانی]] است که منتشر نشده است.
  
−
فقیه سبزواری در طول حیات خود خدمات اجتماعي و عمراني كم‌نظيري انجام داد. او مدرسه باغ رضوان را با 16 هزار متر مربع مساحت در سال 1330 شمسي ساخت و تكيه سيدها را احداث كرد. درمانگاه رازي را تكميل كرد و 120 باب منزل در خيابان نخريسي و 25 باب در خيابان خواجه‌ربيع براي سيل‌زدگان بنا نهاد و 2500 قطعه زمين را در كوي طلاب به طلبه‌ها و فضلاي حوزه مشهد واگذار كرد و ده‌ها مسجد را در محلات مختلف مشهد ساخت.
+
همچنین یکی از علمای برجسته مشهد که از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری بوده، سی جلسه از تفسیر «[[آیه تسمیه|بسم الله]]» و تفسیر [[سوره قدر]] مرحوم فقیه سبزواری را در اختیار دارند که هنوز چاپ و منتشر نشده است.
 +
==خدمات اجتماعی و عمرانی==
  
−
==منش و سبک زندگی فقیه سبزواری==
+
مرحوم فقیه سبزواری در طول حیات پر برکت خود، خدمات اجتماعی و عمرانی کم‌نظیری انجام داد. او مدرسه باغ رضوان را با ۱۶ هزار متر مربع مساحت در سال ۱۳۳۰ شمسی ساخت و تکیه سیدها را احداث کرد. درمانگاه رازی را تکمیل کرد و ۱۲۰ باب منزل در خیابان نخریسی و ۲۵ باب منزل در خیابان خواجه‌ربیع برای سیل‌زدگان بنا نهاد و ده‌ها [[مسجد]] را در محلات مختلف مشهد ساخت.
  
−
'''1.سادگی زندگی'''
+
از دیگر خدمات مرحوم فقیه سبزواری، احداث شبستان شرقی [[مسجد جامع]] سبزوار و تأسیس مدرسه علمیه برای طلاب سبزوار و نیز، تأسیس مدرسه علمیه در کویته [[پاکستان]] است.  
  
−
در زندگی خیلی ساده و بدون تشریفات بود . هیچ توجهی به وضع ظاهر حتی لباس خودنداشت . کمتر کسی به پای او جوراب می دید و در خصوص صرفه جوئی در بین طلاب ، قبای مرحوم فقیه سبزواری ضرب المثل بود زیرا معظمله هرقبائی را که می پوشیدند ،دیگر بیرون نمی آوردند مگر برای شستن و پس از شستشو ، باز آن را می پوشیدند و به همین نحو از آن استفاده میکردند تا وقتی که پاره می شد و به درد پوشیدن نمی خورد .
+
فقیه سبزواری با توجه به اهتمام زیادی که به امور رفاهی طلاب [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] مشهد خصوصا موضوع مسکن آنان داشت، در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی، ۲۵۰۰ قطعه زمین از [[آستان قدس رضوی|آستان قدس]] برای واگذاری رایگان به طلاب دریافت و با انجام قرعه کشی، به آنان تحویل داد. کوی طلاب که امروز یکی از مناطق آباد و بزرگ و پیشرفته و فعال مشهد است، یادگار همت بلند مرحوم فقیه سبزواری در جهت ایجاد آسایش برای عموم شهروندان خصوصا طلاب حوزه علمیه مشهد است.
  
−
مرحوم فقیه سبزواری در تمام شئون زندگی ساده و عاری از هرگونه قیدی بود. در گفتار و رفتار، در خوراک و لباس، در برخورد و صحبت، در امور زندگی و خلاصه در همه چیز ساده بود و ساده زندگی می کرد. بعد از وفات مرحوم آقا که لباس ایشان را برای غسل دادن بدن شریفش بیرون آورده بودند ، مانند جد بزرگوارش امام حسین (ع) پیراهنش پاره بوده است.
+
اصلاح [[قبله]] ایرانیان: مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، به دلیل احاطه بر علم هیئت، در یکی از سفرهای خود به [[مکه]]، به پادشاه [[عربستان]] پیشنهاد کردند چون سالی دوبار خورشید دقیقا روی [[کعبه]] قرار می گیرد، در آن زمان از رادیو اعلام کنند تا مردم [[ایران]] در هر نقطه ای هستند، قبله صحیح را شناسایی کنند که پیشنهاد معظم له مورد استقبال قرار گرفت و به اجرا در آمد.
  
−
مجلس ایشان بدون تشریفات و در نهایت سادگی بود. صدر و ذیلی نداشت. در بین واردین چندان تفاوتی نبود هرکس در جای خود می نشست و هر که مایل بود حرکت می کرد. او می گفت شئون مادی و قیود دنیوی را کنار گذارید و به مضمون آیه شریف : " یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم "  زیست می نمود.
+
پیشنهاد تعمیر قبور [[بقیع]]: مرحوم فقیه سبزواری، در ملاقاتی که پادشاه عربستان با ایشان داشت، تعمیر قبور بقیع را خواستار شد که پادشاه به مقامات دینی و محلی ارجاع داد و آنها به اعتبار بغض و عنادی که با [[اهل البیت|اهل بیت]] علیهم السلام دارند، این پیشنهاد را مسکوت و معلق گذاشتند.
  
−
'''2. معاشرت و ارتباطات اجتماعی'''
+
==ویژگی‌های اخلاقی==
  
−
در معاشرت بسیار ساده و معمولی بود و در تماس با مردم، آن قدر عادی و خوش اخلاق بود که هرکس از هرطبقه، حتی خدمتگزاران منزل با وی خصوصی صحبت می کردند و مطالب و حاجت های خود را به راحتی بیان می کردند. هر حاجتمندی و گرفتاری به معظم له مراجعه می کرد و تقاضای خود را به راحتی مطرح می کرد.  
+
فقیه سبزواری در زندگی خیلی ساده و بدون تشریفات بود. هیچ توجهی به وضع ظاهر حتی لباس خود نداشت. و در خصوص صرفه جوئی در بین طلاب، قبای مرحوم فقیه سبزواری ضرب المثل بود. در گفتار و رفتار، در خوراک و لباس، در برخورد و صحبت، در امور زندگی و خلاصه در همه چیز ساده بود و ساده زندگی می کرد.  
  
−
درب منزل همیشه بر روی تمام طبقات باز بود و هیچ رادع و مانعی برای تماس با وی وجود نداشت. سخن های هر کس را با کمال دقت گوش می کرد و با روی خندان و چهره گشاده، حتی الامکان پاسخ مثبت می داد. وقت خود را دو قسمت کرده بود . اوقات بعد از ظهرها را صرف کارهای اجتماعی خارج از منزل و امور شخصی می کرد و ساعات قبل از ظهرها را در منزل جلوس می فرمودند و به کار و مراجعات مردم می رسیدند و مخصوصا بر کارهای مربوط به طلاب و حوزه علمیه که عده ای تحت نظر شخص ایشان به آن کارها رسیدگی می کردند ، نظارت می فرمودند از قبیل امور معافی و کارت تحصیلی .
+
مجلس ایشان بدون تشریفات و در نهایت سادگی بود. صدر و ذیلی نداشت. در بین واردین چندان تفاوتی نبود. او می گفت شئون مادی و قیود دنیوی را کنار گذارید. در معاشرت بسیار ساده و معمولی بود و در تماس با مردم، آن قدر عادی و خوش اخلاق بود که هرکس از هرطبقه، حتی خدمتگزاران منزل با وی خصوصی صحبت می کردند و مطالب و حاجت های خود را به راحتی بیان می کردند. هر حاجتمندی و گرفتاری به معظم له مراجعه می کرد و تقاضای خود را به راحتی مطرح می کرد. درب منزل او همیشه بر روی تمام طبقات باز بود و هیچ مانعی برای تماس با وی وجود نداشت. سخن های هر کس را با کمال دقت گوش می کرد و با روی خندان و چهره گشاده، حتی الامکان پاسخ مثبت می داد.  
  
−
'''3. خدمت به مردم'''
+
مرحوم فقیه سبزواری مرد کار و عمل بود. تنها به درس گفتن و [[نماز جماعت]] خواندن قناعت نمی کرد و همیشه در فکر کار و زندگی مسلمانان بود. پیوسته در این فکر بود که از چه راهی به سود و صلاح مسلمین گامی بردارد و چگونه مشکلی را از مشکلات اجتماعی مردم برطرف کند. وی عقیده را برآن بود که روحانی باید در تمام امور مردم دخالت و نظارت کند و هرگز از اجتماع و مسائل مربوط به زندگی کناره گیری نکند.
  
−
مرحوم فقیه سبزواری مرد کار و عمل بود. تنها به درس گفتن و نماز جماعت خواندن قناعت نمی کرد و به حدیث شریف : " من اصبح و لم یهتم بامور المسلمین فلیس منهم و من سمع رجلا منادیا یا للمسلمین و لم یجبه ، فلیس بمسلم"  عملا معتقد و مومن بود و همیشه در فکر کار و زندگی مسلمانان بود. پیوسته در این فکر بود که از چه راهی به سود و صلاح مسلمین گامی بردارد و چگونه مشکلی را از مشکلات اجتماعی مردم برطرف کند. وی عقیده را برآن بود که روحانی باید در تمام امور مردم دخالت و نظارت کند و هرگز از اجتماع و مسائل مربوط به زندگی کناره گیری نکند .
+
مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، در طول حیات خود پیوسته به فکر مستمندان بودند و ملجأ و پناهی برای درماندگان و تهیدستان بوده و اکثر اوقات خود را صرف خدمت به آنها می کردند. از جمله کمک های مالی مرحوم فقیه سبزواری می توان به موارد کمک به مستمندان در قحط سالی، تقسیم آذوقه زمستانی، کمک به بیمارستان مسلولین مشهد، تقسیم نان بین طلاب و... اشاره کرد.
  
−
مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، در طول حیات خود پیوسته به فکر مستمندان بودند و ملجأ و پناهی برای درماندگان و تهیدستان بوده و اکثر اوقات خود را صرف خدمت به آن ها می کردند. از جمله کمک های مالی مرحوم فقیه سبزواری می توان به موارد کمک به مستمندان در قحط سالی، تقسیم آذوقه زمستانی، کمک به بیمارستان مسلولین مشهد، تقسیم نان بین طلاب، تقسیم حقوق بین ائمه جماعت مشهد، پرداخت حقوق شاگردان حوزه درس و اجازه به طلاب فاضل اشاره کرد.
+
مرحوم آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری، به دلیل [[زهد]] و پارسایی و عزم راسخی که برای دوری از مظاهر فریبنده مادی و دنیایی داشت صاحب کراماتی بود که یکی از کرامت های ایشان باریدن باران پس از اقامه [[نماز باران]] در [[مشهد]] توسط آن مرجع خدوم است.
−
 
 
−
'''4. خدمت به حوزه و طلاب'''
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری به طلاب و محصلین دینی بسیار علاقه داشته و آن ها را فرزندان خود می دانست و در رفع مشکلات آن ها حد اعلای کوشش را می کرد و همچون پدری مهربان، نسبت به آن ها ، با نهایت مهر و محبت رفتار می کرد . محبوب القلوب حوزه علمیه بود و شاگردان مکتب جعفری ، فوق العاده به ایشان، علاقه و ارادت داشتند. صرف نظر از طلاب و اهل علم، کلیه طبقات ، به مرحوم فقیه ارادت می ورزیدند و به همین دلیل مردم بیش از هرکس در نماز جماعت ایشان حاضر می شدند و از فیض ثواب جماعت برخوردار می شدند. در شمار اقدامات خیرخواهانه او باید از تهیه زمین و احداث ده ها باب منزل برای طلاب در منطقه‌ای از شهر مشهد که اینک به نام «کوی طلاب» مشهور است، یاد کرد.
 
−
 
 
−
'''5. وعظ و خطابه مرحوم فقیه سبزواری'''
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری، در ماه مبارک رمضان هرسال در شبستانی که به نام خودشان ( شبستان سبزواری )در مسجد گوهرشاد معروف است ، منبر می رفتند که بنا به نقل حضرت حجة الاسلام حاج سید محمد صادق فقیه سبزواری ( از فرزندان روحانی مرحوم فقیه سبزواری و از مدرسین حوزه علمیه قم )که حاضر و ناظر در مجالس منبر مرحوم پدرشان بودند ، جمعیت کثیری از روحانیون و فضلاء و مجاوران و زائران اجتماع می کردند و حتی گاهی جای نشستن در نزدیکی های منبر خرید و فروش می شد .
 
−
 
 
−
'''6. زهد و تقوای مرحوم فقیه سبزواری'''
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری، واقعا مردی موفق و موید به تاییدات الهی بودند زیرا با تمام گرفتاری ها ئی که از جهات گوناگون داشتند ، هرشب هنگام سحر را درحرم مطهر حضرت رضا علیه السلام بسر می بردند . همیشه نیمه های شب بر می خاست و پس از تشرف و زیارت ، در بالای سر حضرت بیتوته می کردند و با خدای خود به راز و نیاز می پرداختند و مناجات می کردند .
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری عمری را در خدمت به مسلمانان و طلاب و اهل علم سپری نمود و علاوه بر تدریس و اقامه جماعت ، پیوسته در کنار قبّه منوره و قبر مطهر حضرت علی بن موسی الرضا (ع) ، مشغول راز و نیاز و عبادت بود . قطعا چنین شخصی، مورد عنایت خداوند و توجهات خاصه پیامبر اکرم (ص) و دودمان پاک آن حضرت بوده و رابطه محکم و ناگسستنی با اهل البیت معصومین (ع)داشته است .
 
−
 
 
−
'''7 . کرامات مرحوم فقیه سبزواری'''
 
−
 
 
−
مرحوم آیت الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری، به دلیل زهد و پارسایی و عزم راسخی که برای دوری از مظاهر فریبنده مادی و دنیایی داشت صاحب کراماتی بود که یکی از کرامت های ایشان باریدن باران پس از اقامه نماز باران توسط آن مرجع خدوم است.
 
−
 
 
−
'''الف : اقامه نماز باران و بارش شدید'''
 
−
 
 
−
به دلیل خشکسالی های پی در پی ، کمیاب و گران شدن مایحتاج اولیه ، شیوع برخی بیماری ها و در مضیقه قرار گرفتن عموم مردم مشهد و اطراف مشهد ، خاصّه ، روستاییان و اقشار فقیر و ضعیف ، عده ای از کشاورزان در شبستان فقیه سبزواری ودر صحن مسجد گوهرشاد اجتماع می کنند و پس از اتمام جلسه تدریس مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ( قَدَّس الله نَفسَهُ الزّکیة )،با وجود بزرگان دیگردر مشهد ،از مرحوم فقیه سبزواری درخواست اقامه نمازباران میکنند .
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری، به اتّکای اخلاص و توکل عجیبی که داشت و به اعتبار اطلاعی که از نتیجه مطلوب کار داشت که خداوند کریم ، دعای او و اقتدا کنندگان به اورا خواهد پذیرفت و باران خواهد بارید ، بدون توجه به این نکته که اگر نماز خواند و باران نبارید ، آبرویش نزد مردم از بین خواهد رفت ، تقاضای مردم را برای اقامه نماز باران در همان مکان و در همان زمان می پذیرد و با اطلاع رسانی گسترده ، جمعیت زیادی از اقشار مختلف اجتماع می کنند .
 
−
 
 
−
(در خصوص ارتباط آبرو با اقامه نماز باران که ببارد یا نبارد ، مرحوم فقیه سبزواری ، با مرحوم آیة الله خوانساری در قم ، هم عقیده بوده است . ماجرا از این قرار است وقتی مرحوم آیة الله خوانساری حرکت می کنند برای رفتن به محل اقامه نماز باران ، عده ای مانع ایشان می شوند که اگر نماز را اقامه کردید و باران نیامد ، آبرویتان خواهد ریخت . مرحوم آیة لله خوانساری در پاسخ فرموده بودند اگر قرار است نزد خدوند کریم و بزرگوار ، آبرویی نداشته باشم ، آبروی نزد مردم را می خواهم چه کار ؟ )
 
−
 
 
−
مرحوم فقیه سبزواری ،دستور می دهد منبر را در صحن مسجد گوهرشاد ، جایی که مقابل گنبد حضرت امام رضا علیه السلام باشد ،قرار دهند .آن مرجع بزرگوار ، پیش از اقامه نماز ، به منبر می روند و به ایراد سخنرانی می پردازند . با حالی پرشور و سرشار از اخلاص و سرشار از امید و توکل به خدا ، از مردم می خواهد همین جا و هم اکنون از گناهان خود توبه کنند و نیز ، از مردم می خواهد کسانی را که به شما ظلم کرده اند ، ببخشید و بعد ، قران خودش را روی دست بلندمی کند وقسم می خوردوخدارا به شهادت می طلبد که من از همه کسانی که به من ظلم کرده اند ،گذشتم واز همه راضی هستم .
 
  
 
==وفات==
 
==وفات==
−
فقیه سبزواری روز شنبه 24 شوال 1384 ه‍ . ق برابر با 15 بهمن 1345 ه‍ . ش در 77 سالگي رحلت نمود و در محل مدرسه باغ رضوان به خاك سپرده شد .
+
آخرین جلسه تدریس مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، روز سه شنبه، ۱۱ بهمن ماه ۱۳۴۵ شمسی (برابر با ۲۰ ماه شوال سال ۱۳۸۶ قمری) در بیرونی منزل آن مرحوم برگزار می شود. در دقایق پایانی تدریس، ناگهان مرحوم فقیه سبزواری، کتاب را می بندد و با ابتهاج و مسرّت می فرماید:
−
 
+
"این آخرین درس من بود و دیگر شما، مرا اینجا نخواهید دید".  
−
هم اکنون با توسعه حرم مطهر حضرت ثامن الحجج علیه السلام ، مزار ایشان در صحن شمالی و در جوار مقبره شیخ طبرسی در محوطه ای با صفا و گلکاری شده  واقع شده است . مرقد فقیه و فیلسوف بزرگ مرحوم آیـ الله حاج شیخ محمد تقی آملی نیز بنا به وصیت خودشان در کنار مرقد مرحوم فقیه سبزواری واقع شده است .
 
−
 
 
−
== منابع ==
 
−
 
 
−
* [http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=133635 حسین سبزواری، تبیان]، بازیابی: 9 مهر 1393
 
−
 
 
−
*[http://razavi.aqr.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=b7bc1df3-81ff-4c21-93c1-b0992526bf40&WebPartID=7f023640-6755-42b6-9b89-76da0bf34777&CategoryID=1547fb3f-2195-49d4-87a7-d24133cb128b سایت زندگی رضوی، بخش سبک زندگی مشاهیر مدفون در حرم رضوی]، بازیابی: 9 مهر 1393
 
−
 
 
−
*[http://www.faghihsabzevari.blogfa.com/ وبلاگ زندگی نامه مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری]
 
−
 
 
−
* کتاب عمری پر افتخار یا زندگی نامه مرحوم آیة الله العظمی حاج میرزا حسین فقیه سبزواری
 
−
 
 
−
* روایت مرحوم آیة الله فقیه سبزواری از قیام مسجد گوهرشاد به عنوان شاهد عینی :
 
−
 
 
−
پایگاه خبری - تحلیلی قدس آنلاین
 
−
 
 
−
http://qudsonline.ir/detail/News/58660
 
−
 
 
−
* صفحه 15 تا 18 مجله نگاه حوزه ، ویژه حوزه خراسان ، ضمیمه مجله حوزه ، شماره 18 – 17 ، سال دوم ، مرداد و شهریور 1375
 
−
اسوه های حوزه خراسان .  شمه ای از حیات معنوی حضرت آیت الله العظمی مرحوم حاج میرزا حسین فقیه سبزواری ( 1386 – 1309 هجری قمری ) ۱۳۴۵ -- ۱۲۷۱ شمسی
 
−
پژوهشگر : غلامرضا جلالی
 
−
 
 
−
* مرکز اسناد انقلاب اسلامی :
 
−
http://www.irdc.ir/fa/content/4754/default.aspx
 
  
−
*[http://dreamofiran.com/fa/tollab-district-in-mashhad-the-center-of-the-world/#more-1436 کوی طلاب مشهد، یادگاری بزرگ از مرحوم فقیه سبزواری]
+
سرانجام، پیش‌نگری این عالم روشن ضمیر، در ۷۷ سالگی روز شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ شمسی و شب شهادت [[امام صادق علیه السلام|امام جعفر صادق]] علیه السلام تحقق پیدا می کند و حوزه علمیه [[خراسان]]، مؤسّس و پشتیبان خود را از دست می دهد.
  
−
==پیوند==
+
هم اکنون با توسعه [[حرم امام رضا علیه السلام|حرم مطهر حضرت ثامن الحجج]] علیه السلام، مزار ایشان در صحن شمالی و در جوار مقبره [[شیخ طبرسی]] واقع شده است. مرقد فقیه و فیلسوف بزرگ مرحوم آیت الله [[شیخ محمدتقی آملی]] نیز بنا به وصیت خودشان در کنار مرقد مرحوم فقیه سبزواری واقع شده است.
−
[http://www.ahl-ul-bayt.org/fa.php/page,30733A73584.html میرزا حسین فقیه سبزواری، پورتال اهل البیت (ع)]
+
==منابع==
  
−
[http://upir.ir/1393.2/Backup-of-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D8%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%88%D9%85-%D8%A2%DB%8C%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%B8%D9%85%DB%8C-%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%81%D9%82%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%B1%D9%87-Copy.pdf کتاب عمری پر افتخار]
+
*کتاب مکارم الآثار، محمد علی معلم حبیب آبادی، رجال قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری.
 +
*کتاب گنجینه دانشمندان، جلد پنجم، صفحه ۳۲۱، محمد شریف رازی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، ۱۳۵۲.
  
−
[http://faghihsabzevari.blogfa.com/8512.aspx?p=1 تصاویری از مرحوم فقیه سبزواری]
+
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:فقیه (5).jpg|سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
پرونده:یونس (4).jpg|1. ضیاء الدین فیض مهدوی، 2. [[شیخ علی اکبر نهاوندی|علی‌اکبر نهاوندی]]، 3. [[آيت الله سيد یونس اردبيلی|سید یونس موسوی اردبیلی]]، 4. احمد کفایی خراسانی، 5. [[سید حسین فقیه سبزواری|سید حسین حسینی فقیه سبزواری]]
 +
پرونده:فقیه (1).jpeg|محفل درس سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
پرونده:فقیه (7).jpg|سید حسین حسینی فقیه سبزواری در لباس احرام و در سرزمین وحی
 +
پرونده:خویی (08).jpg|از راست ردیف جلو: [[سید علی اکبر خویی|سید علی اکبر موسوی خویی]]، [[سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم موسوی خویی]]، [[سید حسین فقیه سبزواری|سید حسین حسینی فقیه سبزواری]]، سید حسن طباطبایی قمی و ناشناسان در فرودگاه مشهد
 +
پرونده:فقیه (8).jpg|سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
پرونده:فقیه (11).jpg|ردیف جلو: سید حسین حسینی فقیه سبزواری و عبدالله سعید تهرانی مشهور به چهلستونی
 +
پرونده:فقیه (12).jpg|alt=آیات عظام فقیه سبزواری، نهاوندی و میلانی|از راست: [[سید حسین فقیه سبزواری|سید حسین حسینی فقیه سبزواری]]، [[شیخ علی اکبر نهاوندی|علی‌اکبر نهاوندی]]، ناشناس، [[سید محمدهادی میلانی|سید محمدهادی حسینی میلانی]] و ناشناس
 +
پرونده:فقیه (2).jpg|سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
پرونده:فقیه (13).jpg|سید حسین حسینی فقیه سبزواری در [[مسجد گوهرشاد]]
 +
پرونده:فقیه (4).jpg|تشییع سید حسین حسینی فقیه سبزواری در [[حرم امام رضا علیه السلام]]
 +
پرونده:فقیه (3).jpg|alt=مدفن آیت الله العظمی فقیه سبزواری در باغ رضوان|مزار سید حسین حسینی فقیه سبزواری در کنار مزار [[شیخ طبرسی]]
 +
پرونده:فقیه (6).jpg|قبر سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
پرونده:فقیه (10).jpg|alt=مدفن آیت الله العظمی فقیه سبزواری در باغ رضوان|موقعیت مکانی مزار سید حسین حسینی فقیه سبزواری
 +
</gallery>
  
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|سبزواری،سید حسین]][[رده:علماء شیعه]]
 +
[[ رده:مراجع تقلید]]
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:خطیبان]]
 
[[رده:خطیبان]]
−
[[ رده : مراجع تقلید شیعه ]]
+
[[رده:مدفونین در حرم امام رضا علیه السلام]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۱

آیت‌‌الله میرزا حسین فقیه سبزواری (۱۳۰۹-۱۳۸۴ ق) فرزند آیت‌الله میرزا موسی سبزواری، از فقها و مراجع برجسته شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان میرزای نائینی و سید ابوالحسن اصفهانی بود. به همت او و با همکاری مرحوم میرزا مهدی غروی اصفهانی، حوزه علمیه مشهد تأسیس و پایدار شد. مرحوم فقیه سبزواری در طول حیات پر برکت خود، خدمات اجتماعی و عمرانی متعددی چون احداث مسکن، مساجد و مدارس علمی انجام داد.

۲2۰px
نام کامل سید حسین حسینی فقیه سبزواری
زادروز ۱۳۰۹ قمری
زادگاه سامرا
وفات ۱۳۸۶ قمری
مدفن مشهد - حرم امام رضا علیه السلام

Line.png

اساتید

آخوند خراسانی، میرزای نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی،...

شاگردان

سید شهاب الدین مرعشی نجفی، سید جواد فقیه سبزواری، محمدتقی شریعتی، میرزا مهدی الهی قمشه ای،...

آثار

هدایة الانام، مناسک حج، تقریرات فقه و اصول،...

ولادت و خاندان

سید حسین فقیه سبزواری در سوم ماه رمضان ۱۳۰۹ ه.ق (جمعه، ۱۳ فروردین ۱۲۷۱ش) در شهر سامرا به دنیا آمد و در سال ۱۳۱۸ ه.ق همراه پدر خود آیت‌الله میرزا موسی سبزواری (از شاگردان مبرّز میرزای شیرازی) که خود یکی از فقیهان زاهد و نامدار بود، به سبزوار رفت. نسب فقیه سبزواری با بیست و نه واسطه به شاهزاده حسین اصغر می رسد و ایشان، یکی از فرزندان محترم امام زین العابدین علیه السلام می باشد.

مرحوم آیة الله سید جواد فقیه سبزواری (م، ۱۳۸۴ ش) از فرزندان مرحوم سید حسین فقیه سبزواری است.

تحصیل و استادان

میرزا حسین فقیه سبزواری، سال ۱۳۲۶ ه.ق که دو سال از انقلاب مشروطیت می گذشت به مشهد آمد و در مدرسه فاضل‌خان حجره گرفت و از محضر دانشورانی چون حاج شیخ حسن برسی، میرزا محمدباقر مدرس رضوی، میرزا عبدالجواد نیشابوری (ادیب اول)، حاج میرزا حسین از شاگردان میرزای شیرازی و حاج میرزا اسماعیل مجتهد، علم آموخت.

وی در سبزوار ادبیات و سطح تدریس می کرد و شاگردان بسیاری داشت و خود نیز خارج فقه و اصول را از محضر پدرش و حکمت را از محضر میرزا اسماعیل ملقب به افتخار الحکماء طالقانی شاگرد حاج ملا هادی سبزواری فراگرفت.

فقیه سبزواری سال ۱۳۳۸ هجری قمری پس از فوت پدر، طبق وصیت او، برای ادامه تحصیل به نجف رفت. در نجف فقه و اصول را نزد میرزا حسین نائینی، سید ابوالحسن اصفهانی، آقا ضیاء عراقی و سید محمد فیروزآبادی تلمذ کرد.

وی همچنین از محضر آخوند خراسانی، سید محمد کاظم یزدی، شیخ حسن مامقانی، آیت الله شربیانی، آیت الله سید محمد بحرالعلوم، شیخ محمد طه نجف، میرزا حسین نوری، حاج آقا رضا همدانی، شیخ علی گنابادی و شیخ علی قوچانی نیز بهره های فراوان گرفت.

فقیه سبزواری، دوره اصول نائینی را با آیت الله کاظمینی، صاحب تقریرات نائینی و فقه را با آیت الله سید محمود شاهرودی مباحثه نمود و خود تقریرات یک دوره کامل اصول نائینی را نوشت. ایشان در فقه به مقامی دست یافت که از سوی علمای برجسته نجف به "فقیه سبزواری" اشتهار یافت و توانست از همه اساتید خود اجازه اجتهاد دریافت کند. متن اجازه اجتهاد آیة الله سید ابوالحسن اصفهانی به ایشان از این قرار است: «بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین والصلوة والسلام علی خاتم الانبیاء محمد و آله الطاهرین. و بعد، فان جناب العالم الفاضل قدوة الانام وعلم الاعلام الصفی التقی رکن الاسلام ولدی الاعز المیرزا حسین السبزواری دامت تاییداته ممن صرف عمره فی تحصیل العلوم الشرعیة و حضر لدی الاساطین و لدی الاحقر مدة مدیدة من الزمان فقها و اصولا حضور تفهم و تحقیق و تعمق و تدقیق حتی فاز بحمدالله و منه تعالی ما فاز فصار مجتهدا فله العمل بما استنبط علی النهج المألوف بین المجتهدین العظام و یحرم علیه التقلید و له التصدی فیما هو من وظائف الاحکام و اوصیه بملازمة التقوی و نهی النفس عن الهوی و ان لا ینسانی من صالح الدعاء انشاء الله ثم اجزت له ان یروی ما صح لی روایته من الکتب الاربعة المتقدمة التی علیها المدار والمعتبرة المتأخرة التی علیها المعول فی هذه الاعصار والسلام علیه و علی جمیع المومنین. (الاحقر ابوالحسن الموسوی الاصبهانی)»

تدریس و شاگردان

آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری در طول حیات پربرکتش ، شاگردان برجسته و فرهیخته ای تربیت کرد که هر یک از آنان منشأ خدمات علمی و دینی و اجتماعی بسیاری در دوره حیات خود بودند. برخی از شاگردان شهیر آن فقیه بزرگوار عبارتند از:

آثار و تألیفات

"هدایة الانام" رساله عملی آیة الله فقیه سبزواری است و کتاب "مناسک حج" وی نیز به چاپ رسیده است. از دیگر آثار منتشر نشده فقیه سبزواری، تقریرات اصول مرحوم میرزای نائینی است که چون مرحوم آیة الله کاظمینی از همدرسان و هم بحث های مرحوم فقیه سبزواری در نجف، تقریرات خود را زودتر از مرحوم فقیه سبزواری منتشر کرد، مرحوم فقیه سبزواری به احترام ایشان از انتشار تقریرات خود پرهیز کرد.

از دیگر آثار علمی مرحوم فقیه، تقریرات درس فقه مرحوم سید ابوالحسن اصفهانی است که منتشر نشده است.

همچنین یکی از علمای برجسته مشهد که از شاگردان مرحوم فقیه سبزواری بوده، سی جلسه از تفسیر «بسم الله» و تفسیر سوره قدر مرحوم فقیه سبزواری را در اختیار دارند که هنوز چاپ و منتشر نشده است.

خدمات اجتماعی و عمرانی

مرحوم فقیه سبزواری در طول حیات پر برکت خود، خدمات اجتماعی و عمرانی کم‌نظیری انجام داد. او مدرسه باغ رضوان را با ۱۶ هزار متر مربع مساحت در سال ۱۳۳۰ شمسی ساخت و تکیه سیدها را احداث کرد. درمانگاه رازی را تکمیل کرد و ۱۲۰ باب منزل در خیابان نخریسی و ۲۵ باب منزل در خیابان خواجه‌ربیع برای سیل‌زدگان بنا نهاد و ده‌ها مسجد را در محلات مختلف مشهد ساخت.

از دیگر خدمات مرحوم فقیه سبزواری، احداث شبستان شرقی مسجد جامع سبزوار و تأسیس مدرسه علمیه برای طلاب سبزوار و نیز، تأسیس مدرسه علمیه در کویته پاکستان است.

فقیه سبزواری با توجه به اهتمام زیادی که به امور رفاهی طلاب حوزه علمیه مشهد خصوصا موضوع مسکن آنان داشت، در سال ۱۳۳۸ هجری شمسی، ۲۵۰۰ قطعه زمین از آستان قدس برای واگذاری رایگان به طلاب دریافت و با انجام قرعه کشی، به آنان تحویل داد. کوی طلاب که امروز یکی از مناطق آباد و بزرگ و پیشرفته و فعال مشهد است، یادگار همت بلند مرحوم فقیه سبزواری در جهت ایجاد آسایش برای عموم شهروندان خصوصا طلاب حوزه علمیه مشهد است.

اصلاح قبله ایرانیان: مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، به دلیل احاطه بر علم هیئت، در یکی از سفرهای خود به مکه، به پادشاه عربستان پیشنهاد کردند چون سالی دوبار خورشید دقیقا روی کعبه قرار می گیرد، در آن زمان از رادیو اعلام کنند تا مردم ایران در هر نقطه ای هستند، قبله صحیح را شناسایی کنند که پیشنهاد معظم له مورد استقبال قرار گرفت و به اجرا در آمد.

پیشنهاد تعمیر قبور بقیع: مرحوم فقیه سبزواری، در ملاقاتی که پادشاه عربستان با ایشان داشت، تعمیر قبور بقیع را خواستار شد که پادشاه به مقامات دینی و محلی ارجاع داد و آنها به اعتبار بغض و عنادی که با اهل بیت علیهم السلام دارند، این پیشنهاد را مسکوت و معلق گذاشتند.

ویژگی‌های اخلاقی

فقیه سبزواری در زندگی خیلی ساده و بدون تشریفات بود. هیچ توجهی به وضع ظاهر حتی لباس خود نداشت. و در خصوص صرفه جوئی در بین طلاب، قبای مرحوم فقیه سبزواری ضرب المثل بود. در گفتار و رفتار، در خوراک و لباس، در برخورد و صحبت، در امور زندگی و خلاصه در همه چیز ساده بود و ساده زندگی می کرد.

مجلس ایشان بدون تشریفات و در نهایت سادگی بود. صدر و ذیلی نداشت. در بین واردین چندان تفاوتی نبود. او می گفت شئون مادی و قیود دنیوی را کنار گذارید. در معاشرت بسیار ساده و معمولی بود و در تماس با مردم، آن قدر عادی و خوش اخلاق بود که هرکس از هرطبقه، حتی خدمتگزاران منزل با وی خصوصی صحبت می کردند و مطالب و حاجت های خود را به راحتی بیان می کردند. هر حاجتمندی و گرفتاری به معظم له مراجعه می کرد و تقاضای خود را به راحتی مطرح می کرد. درب منزل او همیشه بر روی تمام طبقات باز بود و هیچ مانعی برای تماس با وی وجود نداشت. سخن های هر کس را با کمال دقت گوش می کرد و با روی خندان و چهره گشاده، حتی الامکان پاسخ مثبت می داد.

مرحوم فقیه سبزواری مرد کار و عمل بود. تنها به درس گفتن و نماز جماعت خواندن قناعت نمی کرد و همیشه در فکر کار و زندگی مسلمانان بود. پیوسته در این فکر بود که از چه راهی به سود و صلاح مسلمین گامی بردارد و چگونه مشکلی را از مشکلات اجتماعی مردم برطرف کند. وی عقیده را برآن بود که روحانی باید در تمام امور مردم دخالت و نظارت کند و هرگز از اجتماع و مسائل مربوط به زندگی کناره گیری نکند.

مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، در طول حیات خود پیوسته به فکر مستمندان بودند و ملجأ و پناهی برای درماندگان و تهیدستان بوده و اکثر اوقات خود را صرف خدمت به آنها می کردند. از جمله کمک های مالی مرحوم فقیه سبزواری می توان به موارد کمک به مستمندان در قحط سالی، تقسیم آذوقه زمستانی، کمک به بیمارستان مسلولین مشهد، تقسیم نان بین طلاب و... اشاره کرد.

مرحوم آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری، به دلیل زهد و پارسایی و عزم راسخی که برای دوری از مظاهر فریبنده مادی و دنیایی داشت صاحب کراماتی بود که یکی از کرامت های ایشان باریدن باران پس از اقامه نماز باران در مشهد توسط آن مرجع خدوم است.

وفات

آخرین جلسه تدریس مرحوم آیة الله فقیه سبزواری، روز سه شنبه، ۱۱ بهمن ماه ۱۳۴۵ شمسی (برابر با ۲۰ ماه شوال سال ۱۳۸۶ قمری) در بیرونی منزل آن مرحوم برگزار می شود. در دقایق پایانی تدریس، ناگهان مرحوم فقیه سبزواری، کتاب را می بندد و با ابتهاج و مسرّت می فرماید: "این آخرین درس من بود و دیگر شما، مرا اینجا نخواهید دید".

سرانجام، پیش‌نگری این عالم روشن ضمیر، در ۷۷ سالگی روز شنبه ۱۵ بهمن ۱۳۴۵ شمسی و شب شهادت امام جعفر صادق علیه السلام تحقق پیدا می کند و حوزه علمیه خراسان، مؤسّس و پشتیبان خود را از دست می دهد.

هم اکنون با توسعه حرم مطهر حضرت ثامن الحجج علیه السلام، مزار ایشان در صحن شمالی و در جوار مقبره شیخ طبرسی واقع شده است. مرقد فقیه و فیلسوف بزرگ مرحوم آیت الله شیخ محمدتقی آملی نیز بنا به وصیت خودشان در کنار مرقد مرحوم فقیه سبزواری واقع شده است.

منابع

  • کتاب مکارم الآثار، محمد علی معلم حبیب آبادی، رجال قرن سیزدهم و چهاردهم هجری قمری.
  • کتاب گنجینه دانشمندان، جلد پنجم، صفحه ۳۲۱، محمد شریف رازی، کتابفروشی اسلامیه، تهران، ۱۳۵۲.

آرشیو عکس و تصویر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=سید_حسین_فقیه_سبزواری&oldid=151296»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا