مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

آداب خانه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
{{خوب}}
+
در آموزه‌های [[اسلام|اسلامی]] برای خرید خانه و ورود و خروج و نظافت و سایر مسائل مربوط به خانه آدابی بیان شده است. از جمله پاکیزه نگاه داشتن خانه، نگهداری برخی حیوانات مثل کبوتر و [[سلام]] کردن هنگام ورود و [[دعا]] کردن هنگام خروج از خانه.     
در آموزه های اسلامی برای خرید خانه و ورود و خروج و نظافت و سایر مسائل مربوط به خانه آدابی بیان شده است. از جمله پاکیزه نگاه داشتن خانه، نگهداری برخی حیوانات مثل کبوتر و سلام کردن هنگام ورود و دعا کردن هنگام خروج از خانه.     
 
 
==خرید یا ساخت خانه==
 
==خرید یا ساخت خانه==
 
در روایات اسلامی برای خانه خوب ویژگی هایی بیان شده است که هنگام خرید یا ساخت خانه باید به آن توجه کرد. همچنین هنگام خرید خانه آدابی وجود دارد:  
 
در روایات اسلامی برای خانه خوب ویژگی هایی بیان شده است که هنگام خرید یا ساخت خانه باید به آن توجه کرد. همچنین هنگام خرید خانه آدابی وجود دارد:  
===بزرگ بودن خانه===
+
 
خوب است خانه یک مسلمان وسیع باشد رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|« مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ و َالمَسكَنُ الواسِعُ وَ المَركَبُ البَهىُّ وَ الوَلَدُ الصّالِحُ»}}؛از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شايسته، خانه‏اى بزرگ، وسيله‏ اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است. <ref> بحارالأنوار(ط-بیروت) ج73، ص155، ح35 </ref>
+
'''بزرگ بودن خانه:'''
===همسایه خوب===
+
 
قبل از ساخت یا خرید خانه باید از داشتن همسایه های خوب مطمئن شد. امام على عليه السلام : {{متن حدیث|« سَل عَنِ الرَّفيقِ قَبلَ الطَّريقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ»}}؛ قبل از مسافرت ببين همسفرت كيست و پيش از خريد خانه ببين همسايه ات كيست. <ref> کافی(ط-الاسلامیه) ج8 ، ص24 </ref>
+
خوب است خانه یک مسلمان وسیع باشد [[رسول اکرم]] صلى الله علیه وآله می فرمایند: {{متن حدیث|«مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ و َالمَسکنُ الواسِعُ وَ المَرکبُ البَهىُّ وَ الوَلَدُ الصّالِحُ»}}؛ از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شایسته، خانه ‏اى بزرگ، وسیله‏ اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است.<ref> بحارالأنوار(ط-بیروت) ج۷۳، ص۱۵۵، ح۳۵ </ref>
در حدیثی دیگر امام علی علیه السلام می فرمایند: : {{متن حدیث|« اِنَّ لَها بَرَكَةً وَ بَرَكَتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جيرانِها»}} ؛<ref> مكارم الاخلاق، ص 125 و 126 </ref>خانه را بركتى است، بركت خانه جايگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسايگان خوب آن است.
+
 
===ولیمه هنگام خرید خانه===
+
'''همسایه خوب:'''
مستحب است انسان زمانی که خانه ای می سازد یا خانه ای می خرد ولیمه . میهمانی بدهد. رسول اکرم صلى الله عليه و آله فرمود: «هر كس خانه بخرد، مستحبّ است وليمه وميهمانى دهد».كافى، ج ۶، ص ۲۸۱، ح ۳.
+
 
نيز در حديثى فرمود: «هر كس خانه‌اى بسازد، گوسفندى چاق قربانى كند وگوشتش را به مردم فقير نيازمند اطعام كند، سپس اين دعا را بخواند: {{متن حدیث|«اَللّهُمَّ اَدْحِرْ عَنِّى مَرَدَةَ الجِنِّ وَالاْنْسِ والشَّياطِينَ وَبارِکْ لي في بَنائي»}} <ref> بار خدايا، ديوان متمرّد وآدميان نافرمان وشياطين (رانده‌شده) راز من دور ساز واين خانه را برمن مبارك گردان</ref>آنچه را بخواهد خداوند به او مى‌دهد». <ref> ثواب الأعمال، ص ۲۲۱. </ref>
+
قبل از ساخت یا خرید خانه باید از داشتن همسایه های خوب مطمئن شد. [[امام على]] علیه السلام می فرمایند: {{متن حدیث|«سَل عَنِ الرَّفیقِ قَبلَ الطَّریقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ»}}؛ قبل از مسافرت ببین همسفرت کیست و پیش از خرید خانه ببین همسایه ات کیست.<ref> کافی(ط-الاسلامیه) ج۸ ، ص۲۴ </ref>
 +
در [[حدیث|حدیثی]] دیگر امام علی علیه السلام می فرمایند: {{متن حدیث|«اِنَّ لَها بَرَکةً وَ بَرَکتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جیرانِها»}}؛<ref> مکارم الاخلاق، ص ۱۲۵-۱۲۶ </ref> خانه را برکتى است، [[برکت]] خانه جایگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسایگان خوب آن است.
 +
 
 +
'''ولیمه هنگام خرید خانه:'''
 +
 
 +
مستحب است انسان زمانی که خانه ای می سازد یا خانه ای می خرد [[ولیمه]] (میهمانی) بدهد. رسول اکرم صلى الله علیه وآله فرمود: «هر کس خانه بخرد، [[مستحب]] است ولیمه و میهمانى دهد».<ref>کافى، ج ۶، ص ۲۸۱، ح ۳.</ref>
 +
نیز در حدیثى فرمود: «هر کس خانه‌اى بسازد، گوسفندى چاق قربانى کند و گوشتش را به مردم فقیر و نیازمند [[اطعام]] کند، سپس این [[دعا]] را بخواند: {{متن حدیث|«اَللّهُمَّ اَدْحِرْ عَنِّى مَرَدَةَ الجِنِّ وَالاْنْسِ والشَّیاطِینَ وَبارِکْ لی فی بَنائی»}}؛<ref> بار خدایا، دیوان متمرّد و آدمیان نافرمان و شیاطین (رانده‌شده) را از من دور ساز و این خانه را بر من مبارک گردان.</ref> آنچه را بخواهد خداوند به او مى‌دهد».<ref> ثواب الأعمال، ص ۲۲۱. </ref>
 
==نظافت خانه==
 
==نظافت خانه==
از مهمترین آداب خانه رعایت نظافت است
+
از مهمترین آداب خانه رعایت نظافت است:
===خروج زباله از خانه===
+
 
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|«لا تُبَيَّتُوا القُمامَةَ فى بُيوتِكُم وَ اَخرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقعَدُ الشَّيطانِ»}}؛ <ref> من لا يحضره الفقيه ج ص ح 4968 </ref> زباله را شب در خانه‏ هاى خود نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل كنيد، زيرا زباله نشيمنگاه شيطان است.
+
'''خروج زباله از خانه:'''
===زدودن تار عنکبوت===
+
 
در اداب اسلامی وجود خانه عنکبوت در خانه مذموم شمرده شده و به برطرف کردن تارهای عنکبوت سفارش شده است.  
+
رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: {{متن حدیث|«لا تُبَیتُوا القُمامَةَ فى بُیوتِکم وَ اَخرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقعَدُ الشَّیطانِ»}}؛<ref> من لا یحضره الفقیه ج ۴، ص ۵، ح ۴۹۶۸ </ref> زباله را شب در خانه‏ هاى خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید، زیرا زباله نشیمنگاه [[شیطان]] است.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند : {{متن حدیث|« بَيتُ الشَّياطينِ مِن بُيوتِكُم بَيتُ العَنكَبوتِ»}} <ref> كافى(ط-الاسلامیه) ج ص 532، ح 11 </ref> خانه‏ هاى عنكبوتى كه در اتاق‏هاى شماست، لانه شياطين است.
+
 
امام على عليه‏السلام نیز می فرمایند: {{متن حدیث|« نَظِّفوا بُيوتَكُم مِن حَوكِ العَنكَبوتِ، فَاِنَّ تَركَهُ فِى البَيتِ يورِثُ الفَقرَ»}}؛ <ref> قرب الاسناد(ط-الحدیثه) ص52</ref> ؛خانه‏هاى خود را از تار عنكبوت پاك كنيد، زيرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى‏آورد.
+
'''زدودن تار عنکبوت:'''
===شستن ظرفها===
+
 
شستن به موقع ظروف از دیگر آداب اسلامی خانه است. پیامبر (ص)  می فرمایند: {{متن حدیث|« غَسلُ اِلناءِ وَ طَهارَةُ الفِناءِ يورِثانِ الغِنى»}}؛ <ref> نهج الفصاحه ص584 ،  ح 2031</ref> شستن ظرف‏ها و پاكيزگى حياط خانه مايه غناست.
+
در اداب اسلامی وجود تار عنکبوت در خانه مذموم شمرده شده و به برطرف کردن آن سفارش شده است.  
 +
رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: {{متن حدیث|«بَیتُ الشَّیاطینِ مِن بُیوتِکم بَیتُ العَنکبوتِ»}} <ref> کافى(ط-الاسلامیه) ج ۶، ص ۵۳۲، ح ۱۱ </ref> خانه‏ هاى عنکبوتى که در اتاق‏هاى شماست، لانه شیاطین است.
 +
[[امام علی علیه السلام|امام على]] علیه ‏السلام نیز می فرمایند: {{متن حدیث|«نَظِّفوا بُیوتَکم مِن حَوک العَنکبوتِ، فَاِنَّ تَرکهُ فِى البَیتِ یورِثُ الفَقرَ»}}؛ <ref> قرب الاسناد(ط-الحدیثه) ص۵۲</ref> خانه‏ هاى خود را از تار عنکبوت پاک کنید، زیرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى‏ آورد.
 +
 
 +
'''شستن ظرفها:'''
 +
 
 +
شستن به موقع ظروف از دیگر [[آداب و سنن اسلامی|آداب اسلامی]] خانه است. پیامبر صلى الله علیه وآله می فرمایند: {{متن حدیث|«غَسلُ اِلناءِ وَ طَهارَةُ الفِناءِ یورِثانِ الغِنى»}}؛ <ref> نهج الفصاحه ص۵۸۴ ،  ح ۲۰۳۱</ref> شستن ظرف‏ها و پاکیزگى حیاط خانه مایه غناست.
 
==آداب ورود و خروج از خانه==
 
==آداب ورود و خروج از خانه==
در اسلام  ورود و خروج به خانه آدابی دارد
+
در [[اسلام]]، ورود و خروج به خانه آدابی دارد، از جمله:  
===سلام دادن هنگام ورود===
 
قرآن کریم می فرماید: {{متن قرآن|« فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُيُوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ تَحِيَّةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَكَةً طَيِّبَةً»}} <ref> نور: 61 </ref> هرگاه بخواهید به خانه‌ای داخل شوید نخست بر خویش سلام کنید که سلام تحیّتی با برکت و نیکو از جانب خداست.
 
امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید: {{متن حدیث|« إذا دَخَلَ الرَّجُلُ مِنكُم بَيتَهُ ، فإن كانَ فيهِ أحَدٌ يُسَلِّمُ علَيهِم ، و إن لَم يَكُن فيهِ أحَدٌ فَلْيقُلْ : السلامُ علَينا مِن عِندِ رِبِّنا ، يقولُ اللّه «تَحِيّةً مِنْ عِنْدِ اللّه ِ مُبارَكَةً طَيِّبَةً»»}} هرگاه مردى از شما به خانه خود وارد شد ، اگر كسى در خانه بود به آنها سلام كند و اگر كسى نبود بگويد : « سلام بر ما از جانب پروردگارمان»  كه خداوند مى فرمايد : «[كه آن]تحيّتى است مبارك و پاكيزه از جانب خدا» .
 
رسول اكرم صلى الله عليه و آله می فرمایند: {{متن حدیث|« اِذا دَخَلَ اَحَدُكُم بَيتَهُ فَليُسَلِّم، فَاِنَّهُ يُنزِلُهُ البَرَكَةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِكَةُ»}} <ref> علل الشرايع ج 2، ص 583، ح 23</ref> ؛هرگاه يكى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام كند، چرا كه سلام بركت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گيرند.
 
از امام صادق (ع) رسيده كه مردهنگام ورود بخانه خود بخانواده اش سلام كند و در حال ورود بدرگاه خانه كفش خود را بصدا درآورد و سرفه كند تا اهل خانه خبردار شوند مبادا چيزى بچشم بيند كه وى را ناخوشايند باشد».
 
===آداب ورود به خانه دیگران===
 
در آداب اسلامی ورود به خانه دیگران بدون اذن ایشان جایز نیست.  قرآن کریم می فرماید: {{متن قرآن|«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ»}} <ref> نور:27و28</ref> ای اهل ایمان! به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آنکه اجازه بگیرید، و بر اهل آنها سلام کنید، [رعایت] این [امور اخلاقی] برای شما بهتر است، باشد که متذکّر شوید. و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید، و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید، به زودی بازگردید که این برای تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه می‌کنید داناست.
 
امام صادق علیه السلام در این باره می فرمایند: {{متن حدیث|« الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثَةٌ أَوَّلَهُنَّ یَسْمَعُونَ وَ الثَّانِیَةَ یَحْذَرُونَ - وَ الثَّالِثَةَ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ یَفْعَلُوا - فَیَرْجِعُ الْمُسْتَأْذِنُ»}} <ref> الخصال، ج‏۱، ص: ۹۱</ref> ؛ اجازه ورود گرفتن به خانه دیگران سه بار است؛ بار اول صاحب خانه و اعضای آن بشنوند؛ و بار دوم خود را بپوشانند(آماده شوند)؛ و بار سوم اگر خواستند إذن دخول بدهند و چنانچه خواستند اجازه ورود ندهند باید اجازه ‏گیرنده باز گردد.
 
===دعا هنگام ورود به خانه===
 
امام علی علیه السلام فرمودند: «به هنگام وارد شدن به خانه بگويد: {{متن حدیث|«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ إلّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَريکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ»}} ، سپس  بر اهل خانه سلام كند واگر كسى در خانه نباشد، پس از اين دعا بگويد: {{متن حدیث|«اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِيّينَ، السَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الْهادينَ الْمَهْدِيّين، اَلسَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصّالِحينَ»}} <ref> مكارم الأخلاق، ص 345. </ref>
 
===دعا هنگام خروج از خانه===
 
امام باقر عليه السلام وقتی از خانه خارج مى‌شد اینگونه دعا مى‌فرمود: {{متن حدیث|« بِسْمِ اللهِ خَرَجْتُ وَعَلَى اللهِ تَوَكَّلْتُ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ »}} <ref> به نام خداوند خارج شدم وبر خدا توكّل كردم، (و) هيچ پناهگاه وقدرتى جز به واسطه خداوندنيست. كافى، ج 2، ص 543، ح 10.</ref>
 
از پيامبر صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «هرگاه كسى هنگام بيرون رفتن از خانه «بسم الله» بگويد، ملائكه به او مى‌گويند: سلامت ماندى. وهنگامى كه «لا حَولَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ» بگويد، فرشتگان گويند: كارهايت انجام شد. وهرگاه «تَوَكَّلْتُ عَلَى الله» بگويد، ملائكه گويند: از بلاها نگه داشته شدى». <ref> قرب الإسناد، ص 201؛ ثواب الأعمال، ص 195.</ref>
 
==پذیرایی از میهمان در خانه==
 
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: {{متن حدیث|« كُلُّ بَيْتٍ لَا يَدْخُلُ فِيهِ الضَّيْفُ لَا يَدْخُلُهُ الْمَلَائِكَة
 
»}} <ref> جامع الأخبار(شعیری) ص 136 </ref>
 
هر خانه ‏اى كه ميهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمى‏ شوند.
 
  
 +
'''سلام دادن هنگام ورود:'''
 +
 +
[[قرآن کریم]] می فرماید: {{متن قرآن|«فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُیوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِکمْ تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَکةً طَیبَةً»}}؛<ref> [[سوره نور]]: ۶۱. </ref> هرگاه بخواهید به خانه‌ای داخل شوید نخست بر خویش [[سلام]] کنید که سلام تحیّتی با برکت و نیکو از جانب خداست.
 +
[[امام باقر علیه السلام|امام باقر]] علیه السلام در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] این آیه می فرماید: {{متن حدیث|«إذا دَخَلَ الرَّجُلُ مِنکم بَیتَهُ، فإن کانَ فیهِ أحَدٌ یسَلِّمُ علَیهِم، و إن لَم یکن فیهِ أحَدٌ فَلْیقُلْ: السلامُ علَینا مِن عِندِ رِبِّنا، یقولُ اللّه «تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللّه ِ مُبارَکةً طَیبَةً»»}}؛ هرگاه مردى از شما به خانه خود وارد شد، اگر کسى در خانه بود به آنها سلام کند و اگر کسى نبود بگوید: «سلام بر ما از جانب پروردگارمان» که خداوند مى فرماید: «[آن] تحیتى است مبارک و پاکیزه از جانب خدا».
 +
 +
رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: {{متن حدیث|«اِذا دَخَلَ اَحَدُکم بَیتَهُ فَلیسَلِّم، فَاِنَّهُ ینزِلُهُ البَرَکةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِکةُ»}}؛<ref> علل الشرایع ج ۲، ص ۵۸۳، ح ۲۳</ref> هرگاه یکى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام کند، چرا که سلام برکت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گیرند.
 +
از [[امام صادق]] (ع) رسیده که مرد هنگام ورود بخانه خود به خانواده اش سلام کند و در حال ورود به درگاه خانه کفش خود را به صدا درآورد و سرفه کند تا اهل خانه خبردار شوند، مبادا چیزى بچشم ببیند که وى را ناخوشایند باشد».
 +
 +
'''آداب ورود به خانه دیگران:'''
 +
 +
در آداب اسلامی، ورود به خانه دیگران بدون اذن ایشان جایز نیست. قرآن کریم می فرماید: {{متن قرآن|«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیوتًا غَیرَ بُیوتِکمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِکمْ خَیرٌ لَکمْ لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ یؤْذَنَ لَکمْ ۖ وَإِنْ قِیلَ لَکمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْکىٰ لَکمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ»}}؛<ref> سوره نور: ۲۷-۲۸.</ref> ای اهل ایمان! به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آنکه اجازه بگیرید، و بر اهل آنها سلام کنید، این برای شما بهتر است، باشد که متذکّر شوید. و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید، و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید، به زودی بازگردید که این برای تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه می‌کنید داناست.
 +
[[امام صادق]] علیه السلام نیز در این باره می فرمایند: {{متن حدیث|«الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثَةٌ أَوَّلَهُنَّ یَسْمَعُونَ وَ الثَّانِیَةَ یَحْذَرُونَ - وَ الثَّالِثَةَ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ یَفْعَلُوا - فَیَرْجِعُ الْمُسْتَأْذِنُ»}}؛<ref> الخصال، ج‏۱، ص ۹۱</ref> اجازه ورود گرفتن به خانه دیگران سه بار است؛ بار اول صاحب خانه و اعضای آن بشنوند؛ و بار دوم خود را بپوشانند(آماده شوند)؛ و بار سوم اگر خواستند إذن دخول بدهند و چنانچه خواستند اجازه ورود ندهند، باید اجازه ‏گیرنده باز گردد.
 +
 +
'''دعا هنگام ورود به خانه:'''
 +
 +
[[امام علی]] علیه السلام فرمودند: «به هنگام وارد شدن به خانه بگوید: {{متن حدیث|«بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ إلّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ»}}؛ سپس بر اهل خانه سلام کند و اگر کسى در خانه نباشد، پس از این دعا بگوید: {{متن حدیث|«اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الْهادینَ الْمَهْدِیین، اَلسَّلامُ عَلَینا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصّالِحینَ»}}.<ref> مکارم الأخلاق، ص ۳۴۵. </ref>
 +
 +
'''دعا هنگام خروج از خانه:'''
 +
 +
امام باقر علیه السلام وقتی از خانه خارج مى‌شد اینگونه دعا مى‌فرمود: {{متن حدیث|«بِسْمِ اللهِ خَرَجْتُ وَعَلَى اللهِ تَوَکلْتُ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ»}}؛<ref> کافى، ج ۲، ص ۵۴۳، ح ۱۰.</ref> به نام خداوند خارج شدم و بر خدا توکل کردم، هیچ پناهگاه و قدرتى جز به واسطه خداوند نیست. از پیامبر صلى الله علیه وآله روایت شده است که فرمود: «هرگاه کسى هنگام بیرون رفتن از خانه «بسم الله» بگوید، ملائکه به او مى‌گویند: سلامت ماندى. و هنگامى که «لا حَولَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ» بگوید، فرشتگان گویند: کارهایت انجام شد. و هرگاه «تَوَکلْتُ عَلَى الله» بگوید، ملائکه گویند: از بلاها نگه داشته شدى».<ref> قرب الإسناد، ص ۲۰۱؛ ثواب الأعمال، ص ۱۹۵.</ref>
 
==نگهداری حیوانات در خانه==
 
==نگهداری حیوانات در خانه==
امام جعفر صادق علیه السلام از امام باقر علیه السلام مقل می کنند که دوست داشتند در خانه جاندار خانگى باشد مانند كبوتر، مرغ يا بزغاله تا كودكان جن بدانها بازى كنند و با كودكانشان بازى نكنند.<ref>بحارالانوار، ج 60، ص 74</ref>
+
[[امام صادق]] علیه السلام از [[امام باقر]] علیه السلام مقل می کنند که دوست داشتند در خانه جاندار خانگى باشد، مانند کبوتر، مرغ یا بزغاله تا کودکان [[جن]] با آنها بازى کنند و با کودکانشان بازى نکنند.<ref>بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۷۴</ref>
  
اهمچنین از آن حضرت نقل شده است که فرمودند:در خانه هر پیغمبرى کبوترى وجود داشت، زیرا سفیهان جنیان‏ با کودکان بازى مى‏ کنند، و چون کبوتر در خانه‏ اى باشد به آن سرگرم شده و از کودکان دست بر می دارند.<ref>مکارم الأخلاق، ص ۱۲۹</ref>
+
همچنین از آن حضرت نقل شده است که فرمودند: در خانه هر پیغمبرى کبوترى وجود داشت، زیرا سفیهان جنیان‏ با کودکان بازى مى‏ کنند، و چون کبوتر در خانه‏ اى باشد به آن سرگرم شده و از کودکان دست بر می دارند.<ref>مکارم الأخلاق، ص ۱۲۹</ref>
  
==نهی از نگه داشتن سگ در خانه==
+
اما از نگه داشتن سگ در خانه نهی شده است؛ امام صادق علیه السلام فرمود: [[نماز]] مگذار در خانه ای که در آن سگ است، مگر اینکه سگ شکاری باشد و دری برویش بسته شود، در این صورت اشکالی ندارد. همانا [[ملائکه]] بر خانه ای که در آن سگ است وارد نمی شوند.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج‏۱، ص۲۴۶</ref>
امام صادق(علیه السلام) فرمود: نماز مگذار در خانه ای که در آن سگ است مگر اینکه سگ صید باشد و دربی برویش بسته شود، در این صورت اشکالی ندارد. همانا ملائکه بر خانه ای که در آن سگ است وارد نمی شوند.<ref>من لا يحضره الفقيه، ج‏1، ص246</ref>
+
==پانویس==  
 
 
==پانویس ==  
 
 
<references />
 
<references />
 
+
==منابع==
== منبع ==
+
*[[فرهنگ معارف و معاریف (کتاب)|فرهنگ معارف و معاریف]]، سید مصطفی حسینی دشتی.
*سید مصطفی حسینی دشتی، فرهنگ معارف و معاریف.  
 
 
*اصول کافی
 
*اصول کافی
 
*خصال شیخ صدوق
 
*خصال شیخ صدوق
*بحار الانوار
 
 
*من لا يحضره الفقيه
 
*من لا يحضره الفقيه
 
*مکارم الأخلاق
 
*مکارم الأخلاق
 
+
*بحار الانوار
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= خوب
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
}}
 
[[رده:آداب و سنن]]
 
[[رده:آداب و سنن]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۵:۳۶

در آموزه‌های اسلامی برای خرید خانه و ورود و خروج و نظافت و سایر مسائل مربوط به خانه آدابی بیان شده است. از جمله پاکیزه نگاه داشتن خانه، نگهداری برخی حیوانات مثل کبوتر و سلام کردن هنگام ورود و دعا کردن هنگام خروج از خانه.

خرید یا ساخت خانه

در روایات اسلامی برای خانه خوب ویژگی هایی بیان شده است که هنگام خرید یا ساخت خانه باید به آن توجه کرد. همچنین هنگام خرید خانه آدابی وجود دارد:

بزرگ بودن خانه:

خوب است خانه یک مسلمان وسیع باشد رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: «مِن سَعادَةِ المَرءِ المُسلِمِ الزَّوجَةُ الصّالِحَةُ و َالمَسکنُ الواسِعُ وَ المَرکبُ البَهىُّ وَ الوَلَدُ الصّالِحُ»؛ از خوشبختى مرد مسلمان، داشتن همسرى شایسته، خانه ‏اى بزرگ، وسیله‏ اى راحت براى سوارى و فرزندى خوب است.[۱]

همسایه خوب:

قبل از ساخت یا خرید خانه باید از داشتن همسایه های خوب مطمئن شد. امام على علیه السلام می فرمایند: «سَل عَنِ الرَّفیقِ قَبلَ الطَّریقِ، وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ»؛ قبل از مسافرت ببین همسفرت کیست و پیش از خرید خانه ببین همسایه ات کیست.[۲] در حدیثی دیگر امام علی علیه السلام می فرمایند: «اِنَّ لَها بَرَکةً وَ بَرَکتُها جَودَةُ مَوضِعِها وَسَعَةُ ساحَتِها وَ حُسنُ جِوارِ جیرانِها»؛[۳] خانه را برکتى است، برکت خانه جایگاه خوب آن، وسعت محوطه آن و همسایگان خوب آن است.

ولیمه هنگام خرید خانه:

مستحب است انسان زمانی که خانه ای می سازد یا خانه ای می خرد ولیمه (میهمانی) بدهد. رسول اکرم صلى الله علیه وآله فرمود: «هر کس خانه بخرد، مستحب است ولیمه و میهمانى دهد».[۴] نیز در حدیثى فرمود: «هر کس خانه‌اى بسازد، گوسفندى چاق قربانى کند و گوشتش را به مردم فقیر و نیازمند اطعام کند، سپس این دعا را بخواند: «اَللّهُمَّ اَدْحِرْ عَنِّى مَرَدَةَ الجِنِّ وَالاْنْسِ والشَّیاطِینَ وَبارِکْ لی فی بَنائی»؛[۵] آنچه را بخواهد خداوند به او مى‌دهد».[۶]

نظافت خانه

از مهمترین آداب خانه رعایت نظافت است:

خروج زباله از خانه:

رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: «لا تُبَیتُوا القُمامَةَ فى بُیوتِکم وَ اَخرِجوها نَهارا، فَاِنَّها مَقعَدُ الشَّیطانِ»؛[۷] زباله را شب در خانه‏ هاى خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید، زیرا زباله نشیمنگاه شیطان است.

زدودن تار عنکبوت:

در اداب اسلامی وجود تار عنکبوت در خانه مذموم شمرده شده و به برطرف کردن آن سفارش شده است. رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: «بَیتُ الشَّیاطینِ مِن بُیوتِکم بَیتُ العَنکبوتِ» [۸] خانه‏ هاى عنکبوتى که در اتاق‏هاى شماست، لانه شیاطین است. امام على علیه ‏السلام نیز می فرمایند: «نَظِّفوا بُیوتَکم مِن حَوک العَنکبوتِ، فَاِنَّ تَرکهُ فِى البَیتِ یورِثُ الفَقرَ»؛ [۹] خانه‏ هاى خود را از تار عنکبوت پاک کنید، زیرا باقى گذاشتن آن در خانه، فقر مى‏ آورد.

شستن ظرفها:

شستن به موقع ظروف از دیگر آداب اسلامی خانه است. پیامبر صلى الله علیه وآله می فرمایند: «غَسلُ اِلناءِ وَ طَهارَةُ الفِناءِ یورِثانِ الغِنى»؛ [۱۰] شستن ظرف‏ها و پاکیزگى حیاط خانه مایه غناست.

آداب ورود و خروج از خانه

در اسلام، ورود و خروج به خانه آدابی دارد، از جمله:

سلام دادن هنگام ورود:

قرآن کریم می فرماید: «فَإِذَا دَخَلْتُمْ بُیوتًا فَسَلِّمُوا عَلَىٰ أَنْفُسِکمْ تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللَّهِ مُبَارَکةً طَیبَةً»؛[۱۱] هرگاه بخواهید به خانه‌ای داخل شوید نخست بر خویش سلام کنید که سلام تحیّتی با برکت و نیکو از جانب خداست. امام باقر علیه السلام در تفسیر این آیه می فرماید: «إذا دَخَلَ الرَّجُلُ مِنکم بَیتَهُ، فإن کانَ فیهِ أحَدٌ یسَلِّمُ علَیهِم، و إن لَم یکن فیهِ أحَدٌ فَلْیقُلْ: السلامُ علَینا مِن عِندِ رِبِّنا، یقولُ اللّه «تَحِیةً مِنْ عِنْدِ اللّه ِ مُبارَکةً طَیبَةً»»؛ هرگاه مردى از شما به خانه خود وارد شد، اگر کسى در خانه بود به آنها سلام کند و اگر کسى نبود بگوید: «سلام بر ما از جانب پروردگارمان» که خداوند مى فرماید: «[آن] تحیتى است مبارک و پاکیزه از جانب خدا».

رسول اکرم صلى الله علیه وآله می فرمایند: «اِذا دَخَلَ اَحَدُکم بَیتَهُ فَلیسَلِّم، فَاِنَّهُ ینزِلُهُ البَرَکةَ وَ تُؤنِسُهُ المَلائِکةُ»؛[۱۲] هرگاه یکى از شما به خانه خود وارد مى‏ شود، سلام کند، چرا که سلام برکت مى ‏آورد و فرشتگان با سلام دهنده انس مى‏ گیرند. از امام صادق (ع) رسیده که مرد هنگام ورود بخانه خود به خانواده اش سلام کند و در حال ورود به درگاه خانه کفش خود را به صدا درآورد و سرفه کند تا اهل خانه خبردار شوند، مبادا چیزى بچشم ببیند که وى را ناخوشایند باشد».

آداب ورود به خانه دیگران:

در آداب اسلامی، ورود به خانه دیگران بدون اذن ایشان جایز نیست. قرآن کریم می فرماید: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُیوتًا غَیرَ بُیوتِکمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِکمْ خَیرٌ لَکمْ لَعَلَّکمْ تَذَکرُونَ. فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فِیهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ یؤْذَنَ لَکمْ ۖ وَإِنْ قِیلَ لَکمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْکىٰ لَکمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِیمٌ»؛[۱۳] ای اهل ایمان! به خانه هایی غیر از خانه های خودتان وارد نشوید تا آنکه اجازه بگیرید، و بر اهل آنها سلام کنید، این برای شما بهتر است، باشد که متذکّر شوید. و اگر کسی را نیافتید باز وارد نشوید تا اجازه یابید، و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید، به زودی بازگردید که این برای تنزیه و پاکی شما بهتر است، و خدا به هر چه می‌کنید داناست. امام صادق علیه السلام نیز در این باره می فرمایند: «الِاسْتِئْذَانُ ثَلَاثَةٌ أَوَّلَهُنَّ یَسْمَعُونَ وَ الثَّانِیَةَ یَحْذَرُونَ - وَ الثَّالِثَةَ إِنْ شَاءُوا أَذِنُوا وَ إِنْ شَاءُوا لَمْ یَفْعَلُوا - فَیَرْجِعُ الْمُسْتَأْذِنُ»؛[۱۴] اجازه ورود گرفتن به خانه دیگران سه بار است؛ بار اول صاحب خانه و اعضای آن بشنوند؛ و بار دوم خود را بپوشانند(آماده شوند)؛ و بار سوم اگر خواستند إذن دخول بدهند و چنانچه خواستند اجازه ورود ندهند، باید اجازه ‏گیرنده باز گردد.

دعا هنگام ورود به خانه:

امام علی علیه السلام فرمودند: «به هنگام وارد شدن به خانه بگوید: «بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، اَشْهَدُ اَنْ لا اِلـهَ إلّا اللهُ وَحْدَهُ لا شَریکَ لَهُ وَاَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّدآ عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ»؛ سپس بر اهل خانه سلام کند و اگر کسى در خانه نباشد، پس از این دعا بگوید: «اَلسَّلامُ عَلى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خاتَمِ النَّبِیینَ، السَّلامُ عَلَى الاْئِمَّةِ الْهادینَ الْمَهْدِیین، اَلسَّلامُ عَلَینا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصّالِحینَ».[۱۵]

دعا هنگام خروج از خانه:

امام باقر علیه السلام وقتی از خانه خارج مى‌شد اینگونه دعا مى‌فرمود: «بِسْمِ اللهِ خَرَجْتُ وَعَلَى اللهِ تَوَکلْتُ، لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ»؛[۱۶] به نام خداوند خارج شدم و بر خدا توکل کردم، هیچ پناهگاه و قدرتى جز به واسطه خداوند نیست. از پیامبر صلى الله علیه وآله روایت شده است که فرمود: «هرگاه کسى هنگام بیرون رفتن از خانه «بسم الله» بگوید، ملائکه به او مى‌گویند: سلامت ماندى. و هنگامى که «لا حَولَ وَلا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ» بگوید، فرشتگان گویند: کارهایت انجام شد. و هرگاه «تَوَکلْتُ عَلَى الله» بگوید، ملائکه گویند: از بلاها نگه داشته شدى».[۱۷]

نگهداری حیوانات در خانه

امام صادق علیه السلام از امام باقر علیه السلام مقل می کنند که دوست داشتند در خانه جاندار خانگى باشد، مانند کبوتر، مرغ یا بزغاله تا کودکان جن با آنها بازى کنند و با کودکانشان بازى نکنند.[۱۸]

همچنین از آن حضرت نقل شده است که فرمودند: در خانه هر پیغمبرى کبوترى وجود داشت، زیرا سفیهان جنیان‏ با کودکان بازى مى‏ کنند، و چون کبوتر در خانه‏ اى باشد به آن سرگرم شده و از کودکان دست بر می دارند.[۱۹]

اما از نگه داشتن سگ در خانه نهی شده است؛ امام صادق علیه السلام فرمود: نماز مگذار در خانه ای که در آن سگ است، مگر اینکه سگ شکاری باشد و دری برویش بسته شود، در این صورت اشکالی ندارد. همانا ملائکه بر خانه ای که در آن سگ است وارد نمی شوند.[۲۰]

پانویس

  1. بحارالأنوار(ط-بیروت) ج۷۳، ص۱۵۵، ح۳۵
  2. کافی(ط-الاسلامیه) ج۸ ، ص۲۴
  3. مکارم الاخلاق، ص ۱۲۵-۱۲۶
  4. کافى، ج ۶، ص ۲۸۱، ح ۳.
  5. بار خدایا، دیوان متمرّد و آدمیان نافرمان و شیاطین (رانده‌شده) را از من دور ساز و این خانه را بر من مبارک گردان.
  6. ثواب الأعمال، ص ۲۲۱.
  7. من لا یحضره الفقیه ج ۴، ص ۵، ح ۴۹۶۸
  8. کافى(ط-الاسلامیه) ج ۶، ص ۵۳۲، ح ۱۱
  9. قرب الاسناد(ط-الحدیثه) ص۵۲
  10. نهج الفصاحه ص۵۸۴ ، ح ۲۰۳۱
  11. سوره نور: ۶۱.
  12. علل الشرایع ج ۲، ص ۵۸۳، ح ۲۳
  13. سوره نور: ۲۷-۲۸.
  14. الخصال، ج‏۱، ص ۹۱
  15. مکارم الأخلاق، ص ۳۴۵.
  16. کافى، ج ۲، ص ۵۴۳، ح ۱۰.
  17. قرب الإسناد، ص ۲۰۱؛ ثواب الأعمال، ص ۱۹۵.
  18. بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۷۴
  19. مکارم الأخلاق، ص ۱۲۹
  20. من لا یحضره الفقیه، ج‏۱، ص۲۴۶

منابع

  • فرهنگ معارف و معاریف، سید مصطفی حسینی دشتی.
  • اصول کافی
  • خصال شیخ صدوق
  • من لا يحضره الفقيه
  • مکارم الأخلاق
  • بحار الانوار