منابع و پی نوشتهای ضعیف
رعایت ادبیات دانشنامه ای متوسط
مقاله بدون شناسه یا دارای شناسه ضعیف است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

امام موسی صدر: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۹ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
'''آیت الله سید موسی موسوی صدر''' (۱۳۰۷ - ناپدیدشده در: ۱۳۵۷ ش)، فیلسوف، متفکر و مجاهد ایرانی جهان اسلام است. ایشان نائب [[سید عبدالحسین شرف الدین عاملی|علامه شرف الدین]] بودند که با محبوبیت فوق العاده خود، خدمات شایانی را به مردم [[لبنان]] و منطقه ارزانی داشتند. از زمان ربایش ایشان در سال 57 شمسی در [[لیبی]]، تاکنون هیچ خبر موثقی پیرامون زندگانی ایشان در دسترس نیست.
+
'''«سید موسی موسوی صدر»''' معروف به «امام موسی صدر» (متولد ۱۳۰۷ ش)، عالم متفکر و مجاهد [[ایران|ایرانی]] [[شیعه]] معاصر و از شاگردان [[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]] و [[طباطبایی، محمدحسین|علامه‌ طباطبایی]] است. وی طبق وصیت [[سید عبدالحسین شرف الدین عاملی|علامه شرف‌الدین عاملی]] و به دعوت [[شیعه|شیعیان]] [[لبنان]]، به آن دیار هجرت نمود و خدمات فرهنگی و اجتماعی شایانی را به مردم آن منطقه ارزانی داشت؛ تشکیل مجلس اعلی شیعیان، تأسیس حوزه علمیه و احداث مدرسه صنعتی، از جمله این فعالیت‌هاست.  
 
{{شناسنامه عالم
 
{{شناسنامه عالم
 
||نام کامل = سید موسی موسوی صدر
 
||نام کامل = سید موسی موسوی صدر
سطر ۷: سطر ۷:
 
|وفات =   
 
|وفات =   
 
|مدفن =  
 
|مدفن =  
|اساتید =  [[بروجردی، حسین|حسین بروجردی]]، شیخ محمدرضا آل یاسین، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی]]، شیخ صدرا بادکوبه ای، ...
+
|اساتید =  [[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، [[طباطبایی، محمدحسین|علامه‌ طباطبایی]]، [[محقق داماد]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[سید احمد خوانساری]]، [[سید محسن حکیم]]،...
|شاگردان =  سید محمدعلی ابطحی اصفهانی، علی‌اصغر مسلمی کاشانی، [[یوسف صانعی]] و  [[هاشمی رفسنجانی|علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی]]
+
|شاگردان =  سید محمدعلی ابطحی، علی‌اصغر مسلمی کاشانی، [[یوسف صانعی]]، [[هاشمی رفسنجانی|علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی]]،...
|آثار =  
+
|آثار = اقتصاد در مکتب اسلام، اسلام و مشکل اختلافات طبقاتی، اسلام و فرهنگ قرن بیستم، اسلام و زن، اسلام و تربیت خانوادگی، اسلام و عبادت،...
 
}}
 
}}
  
==نسب==
+
==ولادت و خاندان==
 +
سید موسی صدر در ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ شمسی، در محله چهار مردان شهر [[قم]] بدنیا آمد. پدرش آیت‌الله [[سید صدرالدین صدر]] به دعوت بنیانگذار [[حوزه علمیه قم]]، شیخ [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|عبدالکریم حایری یزدی]]، به منظور معاونت و جانشینی ایشان به شهر قم هجرت کرد. صفیه مادر سید موسی نیز، دختر آیت‌الله [[سید حسین طباطبائی قمی]] بود.
  
تبار سید موسی به یکی از نامی‌ترین و مبارز‌ترین دانشمندان شیعه لبنان به نام «سید صالح سید شرف‌الدین» می‌رسد. این عالم مجاهد در روستای «شحور» نزدیکی «صور» در جنوب لبنان تولد یافته و در‌‌ همان جا اقامت جسته است. آنها از نسل امام [[موسی بن جعفر]] علیه السلام هستند.
+
[[پرونده:Ems.jpg|thumb|left|جایگاه سید موسی صدر در خاندان صدر]]پدربزرگ سید موسی، آیت‌الله [[سید اسماعیل صدر]] بود که در سال ۱۲۱۶ شمسی در [[اصفهان]] به دنیا آمد، ولی پدر و مادر او از جبل عامل [[لبنان]] به این شهر هجرت کرده بودند. خاندان صدر شاخه‌ای از خاندان شرف‌الدین بود و تا سال‌ها در جبل عامل لبنان می‌زیستند و از این رو به عاملی مشهورند. این خاندان از نوادگان [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی کاظم]] علیه السلام و از خاندان‌های مشهور مذهبی در [[ایران]]، [[عراق]] و [[لبنان]] است. لقب صدر برای این خاندان به جهت انتساب به [[سید صدرالدین عاملی|سید صدرالدین موسوی عاملی اصفهانی]] است که به سبب شهرت علمی و فقهی وی، فرزندانش همه به صدر معروف شدند.<ref>خاندان صدر در ایران، محسن کمالیان.</ref>
  
==جد پدری==
+
==تحصیل و استادان==
+
سید موسی، هم زمان با گذراندن درس‌های دبیرستان، به دروس حوزوی نیز می‌پرداخت، ولی شروع به تحصیل تمام وقت او در [[حوزه علمیه قم|حوزهٔ علمیهٔ قم]] از سال ۱۳۲۰ ش. آغاز شد. تحصیلات حوزوی سید موسی در [[قم]]، بیش از یک دهه به طول انجامید.[[پرونده:Lisans.jpg|thumb|left|مدرک کارشاسی امام موسی صدر از دانشگاه تهران]]سید موسی صدر در کنار تحصیل و تدریس درس‌های حوزه، در مهرماه ۱۳۲۹ در دانشکدهٔ حقوق [[تهران]] مشغول به تحصیل شد و در خرداد ۱۳۳۲، با اتمام پایان نامه‌ای تحت عنوان «ترجمهٔ شروط و صحت آن» به اخذ درجهٔ لیسانس حقوق اقتصادی نایل می‌آید.<ref>لبنان به روایت امام موسی صدر، مقدمه، ص۱۶.</ref>
پدربزرگ سید موسی، آیت‌الله [[سید اسماعیل صدر]] بود که در سال ۱۲۱۶ شمسی در [[اصفهان]] به دنیا آمد ولی پدر و مادر او از جبل عامل لبنان به این شهر هجرت کرده بودند. در زمان حکومت خلفای عثمانی در [[لبنان]]، که قتل و غارت شیعیان کار عادی و روزمرّه کارگزاران آن حکومت شده بود، پدر سید اسماعیل که در روستای «شدغیث» از حومه «معرکه» در «جبل عامل» لبنان سکونت داشت آن آبادی را به سوی [[عراق]] ترک می‌کند و بعد از اقامتی کوتاه در آنجا، به طرف [[ایران]] حرکت کرده و در شهر اصفهان (که آن زمان دارای حوزه علمیه پررونقی بود) ساکن می‌شود.
 
 
 
==پدر==
 
 
 
پدر وی آیت‌الله العظمی [[سید صدرالدین صدر]] بودند. وی در شهر مقدس [[مشهد]] سکونت گزید. اندکی بعد به دعوت مرجع عالیقدر و بنیانگذار [[حوزه علمیه قم]]، شیخ [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|عبدالکریم حایری یزدی]]، به منظور معاونت و جانشینی ایشان به شهر قم هجرت کرد و پس از سال‌ها تلاش و خدمت، در‌‌ همان جا دار فانی را وداع گفت.
 
 
 
==مادر==
 
 
 
صفیه مادر سید موسی، از سلاله پاک [[پیامبر خدا]] صلی الله علیه و آله، دختر آیت‌الله حاج «آقا حسین طباطبائی قمی» بود.
 
 
 
==تولد==
 
سید موسی در ۱۴خرداد ماه سال ۱۳۰۷ شمسی ، در شهر قم در خانه اجاره ای پدر که در کوچه عشقعلی و محله چهار مردان بود، بدنیا آمد.
 
 
 
==تحصیلات==
 
سید در سن 7 ساگی و در مهرماه ۱۳۱۳ در دبستان «حیات» شهر قم شروع به تحصیل کرد.
 
 
 
===پایان دبیرستان===
 
 
 
سید موسی در مهر ماه ۱۳۱۹ وارد دبیرستان «سنایی» شهر قم شد و در خرداد ۱۳۲۲ دورهٔ متوسطه (سیکل اول) را با کسب رتبهٔ ممتاز به پایان رساند<ref>یادنامه امام موسی صدر، به نقل از آیت الله مجدالدین محلاتی، ص۳۰۰.</ref>. ایشان در چهارده‌سالگی مقاله‌ای با عنوان «رنج تا کی؟» در روزنامۀ استوار چاپ قم منتشر کرد و در آن به شرح دردها و آرزوهای مردم پرداخت.
 
 
 
===طلبگی===
 
 
 
هر چند وی همپای گذراندن درس‌های دبستان و دبیرستان، به دروس حوزوی نیز می‌پرداخت ولی شروع به تحصیل تمام وقت او در حوزهٔ علمیهٔ قم از سال ۱۳۶۰ هـ ق مقارن ۱۳۲۰ هـ ش آغاز شد. تحصیلات حوزوی سید موسی در قم، بیش از یک دهه به طول انجامید.
 
[[پرونده:Lisans.jpg|thumb|left|مدرک کارشاسی امام موسی صدر از دانشگاه تهران]]
 
  
===دانشجویی===
+
وی پس از گذراندن دورهٔ مقدمات و سطح متوسط و عالی، در درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[فلسفه]] استادان نامی و بزرگ حوزه قم و [[نجف]] شرکت جست که برخی از آن‌ها عبارتند از:
سید موسی صدر در جنب تحصیل و تدریس درس‌های حوزه، برای ورود به دانشگاه در آزمون کنکور سراسری شرکت کرد و پس از موفقیت‌ در آزمون‌ ورودی در مهرماه ۱۳۲۹ در دانشکدهٔ حقوق تهران مشغول به تحصیل شد.
 
  
ایشان نهایتاً‌ در تاریخ خرداد ماه ۱۳۳۲ با اتمام پایان نامه‌ای تحت عنوان «ترجمهٔ شروط وصحت آن» و با کسب نمرهٔ (بسیار عالی) به اخذ درجهٔ لیسانس حقوق اقتصادی نایل می‌آید.<ref>لبنان به روایت امام موسی صدر، مقدمه، ص۱۶.</ref>
+
*[[محقق داماد|سید محمد محقق داماد]]
 +
*[[سید احمد خوانساری]]
 +
*[[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]
 +
*[[سید محمد حجت کوه کمره ای|سید محمد حجت کوه کمره‌ای]]
 +
*[[سید صدرالدین صدر]] (پدرش)
 +
*[[طباطبایی، محمدحسین|علامه‌ طباطبائی]]
 +
*[[سید رضا صدر]] (برادرش)
 +
*[[سید محسن حکیم]]
 +
*[[سید ابوالقاسم خویی]]
 +
*[[سید عبدالهادی شیرازی]]
 +
*[[شیخ حسین حلی]]
 +
*[[سید محمود شاهرودی]]
 +
*[[حسین‌علی منتظری|حسینعلی منتظری]]
  
==اساتید==
+
==تدریس و شاگردان==
وی پس از گذراندن دورهٔ مقدمات و سطح متوسط و عالی، در درس خارج فقه و اصول و فلسفه استادان نامی و بزرگ حوزه شرکت جست که برخی از آن‌ها عبارتند از:
 
===قم===
 
====سطح مقدم و مأخر====
 
 
   
 
   
*آیت‌الله سلطانی طباطبائی و شیخ عبدالجواد جبل عاملی (شرح لمعه)
+
سید موسی صدر در کنار تحصیل خارج فقه و اصول، به تدریس مقدمات و سطح نیز اشتغال داشت. او در سایهٔ پشتکار شبانه‌روزی، توانست در مدت کوتاهی خود را در صف اساتید حوزهٔ علمیهٔ قم جای دهد، و پس از چندی به تدریس [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[فلسفه]] و [[منطق]] نیز بپردازد.<ref>همان</ref>
*آیت‌الله علوی اصفهانی و شیخ [[حسین‌علی منتظری|حسینعلی منتظری]] (مطول)
 
*آیت‌الله [[محقق داماد]] و سلطانی طباطبائی (رسائل)
 
*آیت‌الله سلطانی طباطبائی و محقق داماد و جبل عاملی (مکاسب)
 
*آیت‌الله جبل عاملی و محقق داماد (کفایه الاصول)
 
 
 
====خارج فقه====
 
 
 
*آیت‌الله [[سید احمد خوانساری]]
 
*آیت‌الله [[سید محمد حجت کوه کمره ای|حجت کوه کمره‌ای]]
 
*آیت‌الله [[سید صدرالدین صدر]] (پدرش)
 
*آیت‌الله محقق داماد
 
 
 
====خارج اصول====
 
 
 
ـ آیت‌الله محقق داماد
 
[[پرونده:خویی (6).jpg|thumb|left|امام موسی صدر در کنار آیت الله العظمی سید عبدالله موسوی شیرازی و آیت الله العظمی خوئی]]
 
 
 
====فلسفه====
 
  
*آیت‌الله [[طباطبایی، محمدحسین|علامه‌ طباطبائی]] (اسفار اربعه و نقد دیالکتیک)
+
برخی از شاگردان او عبارتند از:
*آیت‌الله [[سید رضا صدر]] (برادرش منظومهٔ سبزواری)
 
 
 
===نجف===
 
 
 
*[[سید محسن حکیم]] (فقه)
 
*مرتضی آل یاسین (فقه)
 
*[[سید ابوالقاسم خویی]] (اصول)
 
*[[سید عبدالهادی شیرازی]] (فقه)
 
*حسین حلی (فق)
 
*صدرا باد کوبه‌ای (اسفار ملاصدرا)
 
*[[سید محمود شاهرودی]] (فقه)
 
 
 
==تدریس و تربیت شاگرد==
 
 
سید موسی صدر در کنار تحصیل خارج فقه و اصول به تدریس مقدمات و سطح نیز اشتغال داشت. او در سایهٔ پشتکار شبانه‌روزی، توانست در مدت کوتاهی خود را در صف اساتید حوزهٔ علمیهٔ قم جا دهد، و پس از چندی به تدریس فقه و اصول منطق و فلسفه نیز بپردازد.<ref>همان</ref>
 
 
 
==شاگردان==
 
  
 
*سید محمدعلی ابطحی اصفهانی
 
*سید محمدعلی ابطحی اصفهانی
سطر ۹۶: سطر ۴۶:
 
*[[یوسف صانعی]] (مرجع تقلید)
 
*[[یوسف صانعی]] (مرجع تقلید)
 
*[[هاشمی رفسنجانی|علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی]]
 
*[[هاشمی رفسنجانی|علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی]]
*محمدجواد حجتی کرمانی (محقق و نویسنده)
+
*محمدجواد حجتی کرمانی (محقق و نویسنده).
*محمد حسین بهجت (شفق) شاعر، نویسنده
 
*زین‌العابدین قربانی محقق و نویسنده
 
*سید محمد غروی
 
*سید عیسی طباطبائی
 
 
 
==هجرت به نجف==
 
 
 
پس از رحلت پدر در تاریخ ۱۳۳۲/۱۰/۵ شمسی مطابق با شنبه ۱۹ [[ربیع الثانی|ربیع‌الثانی]] ۱۳۷۳ قمری، در‌‌ همان سال به [[نجف]] مهاجرت نمود و تا سال ۱۳۳۷ شمسی در آن شهر علم و معرفت، مشغول کسب و دانش و بینش شد و در این مدت از محضر اساتید و مراجع استفاده کامل نمود<ref>همان، ص۱۷.</ref>
 
به علاوه جلسهٔ بحث پربار و عمیقی در فقه، اصول و فلسفه با پسرعمو و شوهر خواهرش شهید آیت‌الله [[سید محمدباقر صدر]] و آیت‌الله سید محمدعلی موحد ابطحی برقرار کرد و در کنار این همه به تدریس کتب رسائل، مکاسب و [[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|شرح منظومهٔ]] ملاهادی سبزواری پرداخت.
 
 
 
==اولین سفر به لینان==
 
سید موسی در سن 27 سالگی و در سال ۱۳۳۴ شمسی به  لبنان رقت. یکی از رخدادهای مهم  وی در این سفر، ملاقات با دانشمند توانا و مجاهد «[[سید عبدالحسین شرف الدین عاملی|سید عبدالحسین شرف‌الدین]]» بود.
 
 
 
==بازگشت به ایران==
 
 
 
سید موسی پس از آن اقامت کوتاه و دید و بازدیدهای به یادماندنی، سرزمین لبنان را به سوی کشور ایران ترک کرد و برای ادامه تحصیل، وارد شهر قم شد.
 
  
==ازدواج==
+
== آثار و تألیفات ==
 +
از سید موسی صدر آثار علمی فراوانی بر جای مانده‌است که معروف‌ترین آنها عبارت‌اند از:
  
او در سن ۲۸ سالگی با نوۀ مرحوم آیت‌الله العظمی حاج میرزا حسین حاج میرزا خلیل پیوند زناشویی و تعهد و تقوا بست که حاصل این وصلت دو دختر و دو پسر شد.
+
* اقتصاد در مکتب اسلام،
 +
* اسلام و مشکل اختلافات طبقاتی،
 +
* اسلام و فرهنگ قرن بیستم،
 +
* اسلام و زن،
 +
* اسلام و تربیت خانوادگی
 +
* اسلام و عبادت.<ref>حجتی کرمانی، لبنان به روایت امام‌موسی صدر و دکتر چمران، ۱۷ و ۱۸.</ref>
  
==مهاجرت دوم به عراق==
+
افزون بر این، وی مقالات متعددی نوشت که در مجله «مکتب اسلام» درج شده‌است. همچنین وی مقدمه‌های تحقیقی و تحلیلی ارزشمندی بر کتاب‌های «معنای حدیث غدیر» نوشته سیدمرتضی خسروشاهی، «فاطمه زهرا(س)» نوشته سلیمان کتانی، «تاریخ فلسفه اسلامی» هانری کربن و «قرآن کریم و علوم طبیعی» از یوسف مروّت نوشته‌است.  
وی پس از حدود یک سال اقامت در قم، درحالی که صاحب یک فرزند پسر به نام صدرالدین شده بود، همراه خانواده خود عازم کشور عراق گردید و ضمن شرکت در دروس حوزۀ علمیۀ نجف به تدریس فقه، اصول و فلسفه ادامه داد.
 
[[پرونده:Maktab.JPG|thumb|left|درس هایی از مکتب اسلام اولین مجله حوزه علمیه قم]]
 
  
==بازگشت دوباره به قم و انتشار مجله==
+
مجموعه مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و بحث‌های علمی صدر با نام‌های «سیرة الامام‌موسی الصدر و منبر و محراب» به کوشش علی حجتی کرمانی و «احادیث السحر و دراساة للحیاة» به اهتمام سیدحسین شرف‌الدین در لبنان به چاپ رسیده‌است. همچنین موسوعه دوازده‌جلدی مجموعه آثار امام‌موسی صدر با عنوان «گام به گام با امام‌موسی صدر» در مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام‌موسی صدر به انجام رسیده و منتشر شده‌است.
  
سید موسی در اوایل زمستان سال ۱۳۳۷ شمسی، دوباره به ایران و حوزه علمیه قم باز می‌گردد. ولی هیچ وقت از تلاش و مبارزه و ایفای نقش حیاتی خود شانه خالی نمی‌کند. او سال‌ها پیش با دوستان و همفکران خود درحوزه علمیه قم، در مورد راه اندازی یک مجله حوزوی، گفتگوهایی داشت و به آن‌ها قول همکاری و همگامی داده بود. بی‌درنگ مقدمات کار آماده شد و با توکل به خدا و پیشتیبانی مرجع آگاه زمان آیت الله العظمی [[بروجردی، حسین|بروجردی]] (رضوان‌الله علیه) در آذر ماه ۱۳۳۷ شمسی اولین شماره نخستین مجله حوزوی در قم به نام درسهایی از مکتب اسلام منتشر گردید.<ref>زندگانی آیت الله بروجردی، ص۳۴۹.</ref>
+
==فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی==
  
==تأسیس دبیرستان صدر==
+
سید موسی صدر در سال ۱۳۳۸ ش. در سفری به [[لبنان]] به دیدار علامه [[سید عبدالحسین شرف‏ الدین عاملی]]، رهبر شیعیان آنجا رفت و مورد توجه خاص ایشان قرار گرفت؛ به گونه‌ای که وی از صدر برای برعهده‌گرفتن رهبری آینده شیعیان لبنان، برای اقامت دایم به لبنان، دعوت کرد.
  
سید موسى صدر با همکارى فرهنگیان متدین و خدمتگزار، امتیاز یک دبیرستان ملى را از وزارت فرهنگ گرفت و دبیرستان صدر تحت مدیریت ایشان شروع به فعالیت نمود و بعد از هجرت ایشان به لبنان مدیریت مدرسه را به شخص دیگرى واگذار نمود.
+
صدر پس از سفرهایی به لبنان و عراق، در سال ۱۳۳۷ ش، دوباره به [[ایران]] باز می‌گردد. او سال‌ها پیش با دوستان و همفکران خود در [[حوزه علمیه قم]]، در مورد راه اندازی یک مجله حوزوی، گفتگوهایی داشت و به آن‌ها قول همکاری داده بود. مقدمات کار آماده شد و با پشتیبانی [[آیت الله بروجردی]]، در آذر ماه ۱۳۳۷ ش، اولین شماره نخستین مجله حوزوی در قم به نام «درسهایی از مکتب اسلام» منتشر گردید.<ref>زندگانی آیت الله بروجردی، ص۳۴۹.</ref> [[پرونده:Maktab.JPG|thumb|left|درسهایی از مکتب اسلام؛ اولین مجله حوزه علمیه قم]]
  
==دومین سفر به لبنان==
+
همچنین سید موسى صدر با همکارى فرهنگیان متدین و خدمتگزار، امتیاز یک دبیرستان ملى را از وزارت فرهنگ گرفت و دبیرستان صدر تحت مدیریت ایشان شروع به فعالیت نمود و بعد از هجرت ایشان به لبنان، مدیریت مدرسه را به شخص دیگرى واگذار نمود.
  
در اواخر سال ۱۳۳۸ شمسی بعد از وفات زعیم مصلح و عظیم ‏الشأن آیت‏ اللَّه سید عبد الحسین شرف‏ الدین طبق وصیت ایشان و به دعوت شیعیان لبنان که با ارسال نامه ‏اى، از سید موسى صدر درخواست نمودند، به آن دیار هجرت نماید و زعامت شیعیان را به عهده بگیرد و این دعوت با تأیید و تأکید آیت‏ اللَّه العظمى بروجردى همراه شد، امام موسى صدر به لبنان قدم نهاد و در شهر صور رحل اقامت افکند. به جرأت مى‏ توان لبنان را به دو برهه تاریخى تقسیم نمود: بخش اول قبل از ورود امام موسى صدر و بخش دوم بعد از آمدن ایشان.
+
در اواخر سال ۱۳۳۸ ش. بعد از وفات زعیم مصلح لبنان عبدالحسین شرف‏ الدین عاملی، طبق وصیت ایشان و به دعوت [[شیعه|شیعیان]] لبنان که با ارسال نامه ‏اى از سید موسى صدر درخواست نمودند به آن دیار هجرت نماید و زعامت شیعیان را به عهده بگیرد و این دعوت با تأیید و تأکید آیت‏ اللَّه بروجردى همراه شد، امام موسى صدر به لبنان قدم نهاد و در شهر صور رحل اقامت افکند.
  
==فعالیت ها==
+
برخی از فعالیت‌های او در لبنان عبارتند از: [[پرونده:Lobnan.jpg|thumb|left|امام موسی صدر در مراسم کلنگ‌زنی یکی از طرح‌های عمرانی در جنوب لبنان]]
  
سید موسی صدر معتقد بود كه فقر فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با فقر اقتصادی دارد. همچنان كه این دو بی ارتباط با مسائل سیاسی، نظامی، اخلاقی و اعتقادی نیز نمی توانند باشند.  
+
*مدرسه صنعتی جبل عامل: اولین مؤسسه ای که وی در شهر صور لبنان بنیان نهاد، مدرسه صنعتی جبل عامل بود.
  
*مدرسه صنعتی جبل عامل
+
*تأسیس جمعیت برّ و احسان: این مرکز که به شکل تعاونی و به ابتکار و همت سید موسی ایجاد گردیده است، دارای پنج کمیسیون جداگانه به نامهای تفتیش، برنامه، مالی، تبلیغات و مجالس مذهبی است، که هر کدام فعالیتهای خاص خود را دنبال می کنند.
  
اولین موسسه ای كه وی در شهر صور بنیان نهاد مدرسه صنعتی جبل عامل بود.
+
*تأسیس خانه دختران: یکی از آنها مدرسه ای به نام بیت الفتاة (خانه دختران) بود. در این مکان به دختران بی سرپرست و فقیر هنرهای دستی دیگر آموزش می دادند.
[[پرونده:Lobnan.jpg|thumb|left|امام موسی صدر در مراسم کلنگ زنی یکی از طرح های عمرانی در جنوب لبنان]]
+
*آموزشگاه پرستاری: وی مرکز دیگری نیز برای بانوان دایر کرد به عنوان آموزشگاه پرستاری. در این آموزشگاه دخترانی که مدرک دیپلم گرفته بودند، پذیرفته می شدند و زیر نظر استادان با تجربه آموزش پرستاری می دیدند و پس از فارغ التحصیل شدن به مراکز بهداشتی، درمانی و بیمارستانها اعزام می شدند و در عین حالی که برای خود و خانواده مایه امید و زندگی بودند در آن مراکز در خدمت محرومان و بیچارگان قرار می گرفتند.
  
*تأسیس جمعیت بر و احسان
+
*مرکز پزشکی: این مرکز به نام مدینة الطب شهرت یافته و تا به حال اقدامات وسیع و مهمی را در خصوص امور بهداشتی و درمانی به انجام رساند.
  
این مركز كه به شكل تعاونی و به ابتكار و همت سید موسی ایجاد گردیده است دارای پنج كمیسیون جداگانه به نامهای تفتیش، برنامه، مالی، تبلیغات و مجالس مذهبی است، كه هر كدام فعالیتهای خاص خود را دنبال می كنند.
+
*مؤسسه قالیبافی: این مرکز آموزشی یکی از مراکز سرنوشت ساز برای بانوان و دیگر محرومان به حساب می آمد و به موجب همین اهمیت، زیر نظر شهید بزرگوار دکتر [[شهید مصطفی چمران|مصطفی چمران]] اداره می شد و بیش از ۳۰۰ دختر از منطقه جبل عامل در این مرکز آموزشی مشغول یادگیری قالیبافی بودند.
  
*تأسیس خانه دختران
+
*حوزه علمیه: یکی دیگر از حرکتهای مهم و ماندگار سید موسی صدر، راه اندازی مرکز فعال دیگری به نام «معهد الدراسات الاسلامیه» (مرکز بررسیهای اسلامی) بوده است.
  
یكی از آنها مدرسه ای به نام بیت الفتاه (خانه دختران) بود. در این مكان به دختران بی سرپرست و فقیر هنرهای دستی دیگر آموزش می دادند.
+
*تشکیل مجلس شیعیان: بر خلاف کارشکنی ها و مخالفتهای گوناگون، سرانجام تلاشهای مخلصانه سید موسی صدر به نتیجه رسید و نمایندگان شیعیان در مجلس شورای لبنان، به پیشنهاد وی یک طرح قانونی را تقدیم مجلس کردند که این طرح در ۱۳۸۷ ه.ق به تصویب مجلس و امضای رئیس جمهور لبنان رسید. بر اساس این طرح، شیعیان اجازه داشتند مجلسی را به نام «المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی» برای دفاع از حقوق خود تأسیس نمایند. پس از گذراندن مراحل قانونی، در سال ۱۳۸۹ ه.ق مجلس اعلای شیعیان در لبنان به طور رسمی و قانونی شروع به فعالیت کرد. جورج جرداق مسیحی ضمن اظهار خوشحالی از انتخاب صدر به عنوان رئیس مجلس اعلای شیعیان، وی را دارای سیمای آرمانی، زیبا و بزرگوار از یک عالم دینی برشمرد و [[اخلاق]] او را ستایش کرد و او را پیرو [[امام علی علیه السلام|امام علی]](علیه السلام)، دادگر، راستگو و پاکدست دانست.
  
آموزشگاه پرستاری
+
سید موسی صدر معتقد بود که فقر فرهنگی، ارتباط تنگاتنگی با فقر اقتصادی دارد. همچنان که این دو بی ارتباط با مسائل سیاسی، نظامی، [[اخلاق|اخلاقی]] و اعتقادی نیز نمی توانند باشند.
  
وی مركز دیگری نیز برای بانوان دایر كرد به عنوان آموزشگاه پرستاری. در این آموزشگاه دخترانی كه مدرك دیپلم گرفته بودند، پذیرفته می شدند و زیر نظر استادان با تجربه آموزش پرستاری می دیدند و پس از فارغ التحصیل شدن به مراكز بهداشتی، درمانی و بیمارستانها اعزام می شدند و در عین حالی كه برای خود و خانواده مایه امید و زندگی بودند در آن مراكز در خدمت محرومان و بیچارگان قرار می گرفتند.
+
صدر با [[امام خمینی]] ارتباط داشت و از حامیان نهضت او بود؛ چنان‌که نامه‌هایی میان آن دو ردوبدل شده‌است. وی به مبانی سیاسی و انقلابی امام خمینی اعتقاد کامل داشت و نخستین روحانی در لبنان بود که شخصیت علمی، سیاسی و انقلابی امام‌ خمینی را در میان مردم، به‌ویژه جوانان و نخبگان لبنان و [[فلسطین]] معرفی کرد و افکار و اندیشه‌های ایشان را رواج داد و ایشان را «الامام الاکبر» نامید.
 
 
*مركز پزشكی
 
 
 
این مركز به نام مدینه الطب شهرت یافته و تا به حال اقدامات وسیع و مهمی را در خصوص امور بهداشتی و درمانی به انجام رساند.
 
 
 
*موسسه قالیبافی
 
 
 
این مركز آموزشی یكی از مراكز سرنوشت ساز برای بانوان و دیگر محرومان به حساب می آمد و به موجب همین اهمیت، زیر نظر شهید بزرگوار دكتر [[مصطفي چمران|مصطفی چمران]] اداره می شد و بیش از 300 دختر از منطقه جبل عامل در این مركز آموزشی مشغول یادگیری قالیبافی بودند.
 
 
 
*حوزه علمیه
 
 
 
یكی دیگر از حركتهای مهم و ماندگار سید موسی صدر، راه اندازی مركز فعال دیگری به نام معهد الدراسات الاسلامیه (مركز بررسیهای) اسلامی بوده است.
 
 
 
*تشكیل مجلس و انتخاب رهبر
 
 
 
بر خلاف كارشكنیها و مخالفتهای گوناگون، سرانجام تلاشهای مخلصانه سید موسی صدر به نتیجه رسید و نمایندگان شیعیان در مجلس شورای لبنان، به پیشنهاد وی یك طرح قانونی را تقدیم مجلس كردند كه این طرح در روز سه شنبه 6 صفر 1387 ه.ق به تصویب مجلس و امضای رئیس جمهور لبنان رسید.
 
 
 
بر اساس این طرح قانونی شیعیان اجازه داشتند مجلسی را به نام المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی برای دفاع از حقوق حقه خود تاءسیس نمایند. پس از گذراندن مراحل قانونی، در تابستان سال 1389 ه.ق مجلس اعلای شیعیان درلبنان به طوررسمی وقانونی شروع به فعالیت كرد وباز با دستهای پرتوان سید موسی صدر صفحه درخشان دیگری برمبارزات تاریخی مردم شیعه لبنان اضافه شد.
 
 
 
*سازمان «جنبش مستضعفان»
 
 
 
*سازمان نظامی «امل»
 
  
 
==امام موسى صدر در لیبى==
 
==امام موسى صدر در لیبى==
  
امام موسى صدر در مرداد ماه 1357 قصد سفری به كشور الجزایر داشت. در روز نوزدهم رمضان 1398 قمری وی از الجزایر به همراه شیخ محمد یعقوب و خبرنگار معروف استاد عباس بدرالدین بنا بر دعوت دولت لیبی و در طى دیدارى رسمى وارد كشور لیبی شد. شش روز بعد، ساعت دو بعد از ظهر امام صدر به همراه دو تن از همراهانش براى ملاقات با قذافى سوار اتومبیل هاى دولتى مى‏ شود ولى از آن پس دیگر دیده نمى ‏شود.<ref>بنیاد شهید چمران، لبنان، ص ۳۸۶.</ref>
+
امام موسى صدر در مرداد ماه ۱۳۵۷ ش. قصد سفری به کشور [[الجزایر]] داشت. در روز نوزدهم ماه [[رمضان]] ۱۳۹۸ ق. وی از الجزایر به همراه شیخ محمد یعقوب و خبرنگار معروف استاد عباس بدرالدین بنا بر دعوت دولت [[لیبی]] و در طى دیدارى رسمى وارد کشور لیبی شد. شش روز بعد، ساعت دو بعد از ظهر، سید موسی صدر به همراه دو تن از همراهانش براى ملاقات با قذافى پادشاه لیبی، سوار اتومبیلهاى دولتى مى‏ شود، ولى از آن پس تاکنون، خبر موثقی پیرامون زندگانی ایشان در دسترس نیست.<ref>بنیاد شهید چمران، لبنان، ص۳۸۶.</ref> مقامات لیبی مدعی شدند که وی خاک لیبی را به مقصد ایتالیا ترک کرده‌است؛ ولی ادعای سفر صدر به ایتالیا، از سوی کمیته تحقیق در لبنان، همچنین با شواهد و ادله زیادی در طول دو دهه رد شده‌است.
 
 
 
==منابع==
 
==منابع==
  
*کتاب امام موسی صدر، امید محرومان، عبدالرحیم اباذری.
+
*کتاب امام موسی صدر؛ امید محرومان، عبدالرحیم اباذری.
*یاران امام به روایت اسناد ساواک، جلد ۱، ص ۲۰ ـ ۷۳.
+
*یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۲۰-۷۳.
 +
*"امام‌ موسی صدر"، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۲۹–۶۳۹.
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
 
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
 
 
==پیوندها==
 
==پیوندها==
  
سطر ۱۹۶: سطر ۱۱۱:
 
==آرشیو عکس و تصویر==
 
==آرشیو عکس و تصویر==
 
<gallery mode="packed" heights="170">
 
<gallery mode="packed" heights="170">
پرونده:موسی (4).jpg|alt=امام موسی صدر در کنار پدر و برادر و خواهر|از راست: سید علی موسوی صدر، سیده بتول موسوی صدر، سید صدرالدین موسوی صدر و سید موسی موسوی صدر
+
پرونده:موسی (4).jpg|alt=امام موسی صدر در کنار پدر و برادر و خواهر|از راست: سید علی موسوی صدر، سیده بتول موسوی صدر، [[سید صدرالدین صدر|سید محمدعلی (صدرالدین) موسوی صدر]] و سید موسی موسوی صدر
 
پرونده:موسی (15).jpg|سید موسی موسوی صدر در نوجوانی
 
پرونده:موسی (15).jpg|سید موسی موسوی صدر در نوجوانی
 
پرونده:صدر (2).jpg|شهید سید محمدباقر موسوی صدر و سید موسی موسوی صدر در نوجوانی
 
پرونده:صدر (2).jpg|شهید سید محمدباقر موسوی صدر و سید موسی موسوی صدر در نوجوانی
پرونده:موسی (3).jpg|alt=امام موسی صدر در کنار پدر و برادر|از راست: سید موسی موسوی صدر، [[سید رضا صدر|سید رضا موسوی صدر]] و [[سید صدرالدین صدر|سید صدرالدین موسوی صدر]]
+
پرونده:موسی (3).jpg|alt=امام موسی صدر در کنار پدر و برادر|از راست: سید موسی موسوی صدر، [[سید رضا صدر|سید رضا موسوی صدر]] و سید محمدعلی (صدرالدین) موسوی صدر
 
پرونده:موسی (9).jpg|alt=امام موسی صدر و علامه شرف الدین|از راست: سید موسی موسوی صدر و [[سید عبدالحسین شرف الدین عاملی|سید عبدالحسین شرف الدین موسوی عاملی]]
 
پرونده:موسی (9).jpg|alt=امام موسی صدر و علامه شرف الدین|از راست: سید موسی موسوی صدر و [[سید عبدالحسین شرف الدین عاملی|سید عبدالحسین شرف الدین موسوی عاملی]]
 
پرونده:موسی (11).jpg|سید موسی موسوی صدر در جوانی
 
پرونده:موسی (11).jpg|سید موسی موسوی صدر در جوانی
 
پرونده:موسی (8).jpg|از راست: سید موسی موسوی صدر و سید محمد صدر کاظمینی
 
پرونده:موسی (8).jpg|از راست: سید موسی موسوی صدر و سید محمد صدر کاظمینی
 
پرونده:موسی (12).jpg|سید موسی موسوی صدر
 
پرونده:موسی (12).jpg|سید موسی موسوی صدر
پرونده:سيد محمد حسين فضل الله (1).jpg|از راست: [[سید مرتضی عسکری|سید مرتضی شریف عسکری]]، محمدمهدی شمس الدین، سید موسی موسوی صدر و [[سید محمدحسین فضل الله|سید محمدحسین فضل‌الله]]  
+
پرونده:سيد محمد حسين فضل الله (1).jpg|از راست: [[سید مرتضی عسکری|سید مرتضی شریف عسکری]]، محمدمهدی شمس الدین، سید موسی موسوی صدر و [[سید محمدحسین فضل الله|سید محمدحسین فضل‌الله]]
 
پرونده:صدر (9).jpg|[[شهید سید محمدباقر صدر|شهید سید محمدباقر موسوی صدر]] و سید موسی موسوی صدر
 
پرونده:صدر (9).jpg|[[شهید سید محمدباقر صدر|شهید سید محمدباقر موسوی صدر]] و سید موسی موسوی صدر
 
پرونده:موسی (2).jpg|از راست: سید موسی موسوی صدر، [[سید عبدالهادی شیرازی]] و سید اسماعیل موسوی صدر
 
پرونده:موسی (2).jpg|از راست: سید موسی موسوی صدر، [[سید عبدالهادی شیرازی]] و سید اسماعیل موسوی صدر
سطر ۲۱۶: سطر ۱۳۱:
 
پرونده:موسی (16).jpg|سید موسی موسوی صدر در بین مردم لبنان
 
پرونده:موسی (16).jpg|سید موسی موسوی صدر در بین مردم لبنان
 
پرونده:موسی (10).jpg|alt=امام موسی صدر و پادشاه عربستان|سید موسی موسوی صدر و فیصل بن عبدالعزیز آل سعود
 
پرونده:موسی (10).jpg|alt=امام موسی صدر و پادشاه عربستان|سید موسی موسوی صدر و فیصل بن عبدالعزیز آل سعود
پرونده:موسی100.jpg|اقامه نماز میت علی شریعتی توسط سید موسی موسوی صدر در دمشق
+
پرونده:موسی100.JPG|اقامه نماز میت علی شریعتی توسط سید موسی موسوی صدر در دمشق
 
پرونده:موسی (7).jpg|سید موسی موسوی صدر
 
پرونده:موسی (7).jpg|سید موسی موسوی صدر
 
</gallery>
 
</gallery>
  
[[رده:علمای معاصر|موسوی صدر،سید موسی]]
+
[[رده:علمای معاصر|صدر،سید موسی]]
[[رده: مقاله های مهم]]
+
[[رده:علماء شیعه]]
 +
[[رده:شخصیت های سیاسی]]
 +
[[رده: علمای شهید]]
  
 
{{سنجش کیفی
 
{{سنجش کیفی

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۰۰

«سید موسی موسوی صدر» معروف به «امام موسی صدر» (متولد ۱۳۰۷ ش)، عالم متفکر و مجاهد ایرانی شیعه معاصر و از شاگردان آیت‌الله بروجردی و علامه‌ طباطبایی است. وی طبق وصیت علامه شرف‌الدین عاملی و به دعوت شیعیان لبنان، به آن دیار هجرت نمود و خدمات فرهنگی و اجتماعی شایانی را به مردم آن منطقه ارزانی داشت؛ تشکیل مجلس اعلی شیعیان، تأسیس حوزه علمیه و احداث مدرسه صنعتی، از جمله این فعالیت‌هاست.

Saadr.jpg
نام کامل سید موسی موسوی صدر
زادروز ۱۳۰۷ شمسی
زادگاه قم

Line.png

اساتید

آیت‌الله بروجردی، علامه‌ طباطبایی، محقق داماد، سید ابوالقاسم خویی، سید احمد خوانساری، سید محسن حکیم،...

شاگردان

سید محمدعلی ابطحی، علی‌اصغر مسلمی کاشانی، یوسف صانعی، علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی،...

آثار

اقتصاد در مکتب اسلام، اسلام و مشکل اختلافات طبقاتی، اسلام و فرهنگ قرن بیستم، اسلام و زن، اسلام و تربیت خانوادگی، اسلام و عبادت،...


ولادت و خاندان

سید موسی صدر در ۱۴ خرداد سال ۱۳۰۷ شمسی، در محله چهار مردان شهر قم بدنیا آمد. پدرش آیت‌الله سید صدرالدین صدر به دعوت بنیانگذار حوزه علمیه قم، شیخ عبدالکریم حایری یزدی، به منظور معاونت و جانشینی ایشان به شهر قم هجرت کرد. صفیه مادر سید موسی نیز، دختر آیت‌الله سید حسین طباطبائی قمی بود.

جایگاه سید موسی صدر در خاندان صدر

پدربزرگ سید موسی، آیت‌الله سید اسماعیل صدر بود که در سال ۱۲۱۶ شمسی در اصفهان به دنیا آمد، ولی پدر و مادر او از جبل عامل لبنان به این شهر هجرت کرده بودند. خاندان صدر شاخه‌ای از خاندان شرف‌الدین بود و تا سال‌ها در جبل عامل لبنان می‌زیستند و از این رو به عاملی مشهورند. این خاندان از نوادگان امام موسی کاظم علیه السلام و از خاندان‌های مشهور مذهبی در ایران، عراق و لبنان است. لقب صدر برای این خاندان به جهت انتساب به سید صدرالدین موسوی عاملی اصفهانی است که به سبب شهرت علمی و فقهی وی، فرزندانش همه به صدر معروف شدند.[۱]

تحصیل و استادان

سید موسی، هم زمان با گذراندن درس‌های دبیرستان، به دروس حوزوی نیز می‌پرداخت، ولی شروع به تحصیل تمام وقت او در حوزهٔ علمیهٔ قم از سال ۱۳۲۰ ش. آغاز شد. تحصیلات حوزوی سید موسی در قم، بیش از یک دهه به طول انجامید.

مدرک کارشاسی امام موسی صدر از دانشگاه تهران

سید موسی صدر در کنار تحصیل و تدریس درس‌های حوزه، در مهرماه ۱۳۲۹ در دانشکدهٔ حقوق تهران مشغول به تحصیل شد و در خرداد ۱۳۳۲، با اتمام پایان نامه‌ای تحت عنوان «ترجمهٔ شروط و صحت آن» به اخذ درجهٔ لیسانس حقوق اقتصادی نایل می‌آید.[۲]

وی پس از گذراندن دورهٔ مقدمات و سطح متوسط و عالی، در درس خارج فقه و اصول و فلسفه استادان نامی و بزرگ حوزه قم و نجف شرکت جست که برخی از آن‌ها عبارتند از:

تدریس و شاگردان

سید موسی صدر در کنار تحصیل خارج فقه و اصول، به تدریس مقدمات و سطح نیز اشتغال داشت. او در سایهٔ پشتکار شبانه‌روزی، توانست در مدت کوتاهی خود را در صف اساتید حوزهٔ علمیهٔ قم جای دهد، و پس از چندی به تدریس فقه و اصول و فلسفه و منطق نیز بپردازد.[۳]

برخی از شاگردان او عبارتند از:

آثار و تألیفات

از سید موسی صدر آثار علمی فراوانی بر جای مانده‌است که معروف‌ترین آنها عبارت‌اند از:

  • اقتصاد در مکتب اسلام،
  • اسلام و مشکل اختلافات طبقاتی،
  • اسلام و فرهنگ قرن بیستم،
  • اسلام و زن،
  • اسلام و تربیت خانوادگی
  • اسلام و عبادت.[۴]

افزون بر این، وی مقالات متعددی نوشت که در مجله «مکتب اسلام» درج شده‌است. همچنین وی مقدمه‌های تحقیقی و تحلیلی ارزشمندی بر کتاب‌های «معنای حدیث غدیر» نوشته سیدمرتضی خسروشاهی، «فاطمه زهرا(س)» نوشته سلیمان کتانی، «تاریخ فلسفه اسلامی» هانری کربن و «قرآن کریم و علوم طبیعی» از یوسف مروّت نوشته‌است.

مجموعه مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها و بحث‌های علمی صدر با نام‌های «سیرة الامام‌موسی الصدر و منبر و محراب» به کوشش علی حجتی کرمانی و «احادیث السحر و دراساة للحیاة» به اهتمام سیدحسین شرف‌الدین در لبنان به چاپ رسیده‌است. همچنین موسوعه دوازده‌جلدی مجموعه آثار امام‌موسی صدر با عنوان «گام به گام با امام‌موسی صدر» در مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام‌موسی صدر به انجام رسیده و منتشر شده‌است.

فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی

سید موسی صدر در سال ۱۳۳۸ ش. در سفری به لبنان به دیدار علامه سید عبدالحسین شرف‏ الدین عاملی، رهبر شیعیان آنجا رفت و مورد توجه خاص ایشان قرار گرفت؛ به گونه‌ای که وی از صدر برای برعهده‌گرفتن رهبری آینده شیعیان لبنان، برای اقامت دایم به لبنان، دعوت کرد.

صدر پس از سفرهایی به لبنان و عراق، در سال ۱۳۳۷ ش، دوباره به ایران باز می‌گردد. او سال‌ها پیش با دوستان و همفکران خود در حوزه علمیه قم، در مورد راه اندازی یک مجله حوزوی، گفتگوهایی داشت و به آن‌ها قول همکاری داده بود. مقدمات کار آماده شد و با پشتیبانی آیت الله بروجردی، در آذر ماه ۱۳۳۷ ش، اولین شماره نخستین مجله حوزوی در قم به نام «درسهایی از مکتب اسلام» منتشر گردید.[۵]

درسهایی از مکتب اسلام؛ اولین مجله حوزه علمیه قم

همچنین سید موسى صدر با همکارى فرهنگیان متدین و خدمتگزار، امتیاز یک دبیرستان ملى را از وزارت فرهنگ گرفت و دبیرستان صدر تحت مدیریت ایشان شروع به فعالیت نمود و بعد از هجرت ایشان به لبنان، مدیریت مدرسه را به شخص دیگرى واگذار نمود.

در اواخر سال ۱۳۳۸ ش. بعد از وفات زعیم مصلح لبنان عبدالحسین شرف‏ الدین عاملی، طبق وصیت ایشان و به دعوت شیعیان لبنان که با ارسال نامه ‏اى از سید موسى صدر درخواست نمودند به آن دیار هجرت نماید و زعامت شیعیان را به عهده بگیرد و این دعوت با تأیید و تأکید آیت‏ اللَّه بروجردى همراه شد، امام موسى صدر به لبنان قدم نهاد و در شهر صور رحل اقامت افکند.

برخی از فعالیت‌های او در لبنان عبارتند از:

امام موسی صدر در مراسم کلنگ‌زنی یکی از طرح‌های عمرانی در جنوب لبنان
  • مدرسه صنعتی جبل عامل: اولین مؤسسه ای که وی در شهر صور لبنان بنیان نهاد، مدرسه صنعتی جبل عامل بود.
  • تأسیس جمعیت برّ و احسان: این مرکز که به شکل تعاونی و به ابتکار و همت سید موسی ایجاد گردیده است، دارای پنج کمیسیون جداگانه به نامهای تفتیش، برنامه، مالی، تبلیغات و مجالس مذهبی است، که هر کدام فعالیتهای خاص خود را دنبال می کنند.
  • تأسیس خانه دختران: یکی از آنها مدرسه ای به نام بیت الفتاة (خانه دختران) بود. در این مکان به دختران بی سرپرست و فقیر هنرهای دستی دیگر آموزش می دادند.
  • آموزشگاه پرستاری: وی مرکز دیگری نیز برای بانوان دایر کرد به عنوان آموزشگاه پرستاری. در این آموزشگاه دخترانی که مدرک دیپلم گرفته بودند، پذیرفته می شدند و زیر نظر استادان با تجربه آموزش پرستاری می دیدند و پس از فارغ التحصیل شدن به مراکز بهداشتی، درمانی و بیمارستانها اعزام می شدند و در عین حالی که برای خود و خانواده مایه امید و زندگی بودند در آن مراکز در خدمت محرومان و بیچارگان قرار می گرفتند.
  • مرکز پزشکی: این مرکز به نام مدینة الطب شهرت یافته و تا به حال اقدامات وسیع و مهمی را در خصوص امور بهداشتی و درمانی به انجام رساند.
  • مؤسسه قالیبافی: این مرکز آموزشی یکی از مراکز سرنوشت ساز برای بانوان و دیگر محرومان به حساب می آمد و به موجب همین اهمیت، زیر نظر شهید بزرگوار دکتر مصطفی چمران اداره می شد و بیش از ۳۰۰ دختر از منطقه جبل عامل در این مرکز آموزشی مشغول یادگیری قالیبافی بودند.
  • حوزه علمیه: یکی دیگر از حرکتهای مهم و ماندگار سید موسی صدر، راه اندازی مرکز فعال دیگری به نام «معهد الدراسات الاسلامیه» (مرکز بررسیهای اسلامی) بوده است.
  • تشکیل مجلس شیعیان: بر خلاف کارشکنی ها و مخالفتهای گوناگون، سرانجام تلاشهای مخلصانه سید موسی صدر به نتیجه رسید و نمایندگان شیعیان در مجلس شورای لبنان، به پیشنهاد وی یک طرح قانونی را تقدیم مجلس کردند که این طرح در ۱۳۸۷ ه.ق به تصویب مجلس و امضای رئیس جمهور لبنان رسید. بر اساس این طرح، شیعیان اجازه داشتند مجلسی را به نام «المجلس الاسلامی الشیعی الاعلی» برای دفاع از حقوق خود تأسیس نمایند. پس از گذراندن مراحل قانونی، در سال ۱۳۸۹ ه.ق مجلس اعلای شیعیان در لبنان به طور رسمی و قانونی شروع به فعالیت کرد. جورج جرداق مسیحی ضمن اظهار خوشحالی از انتخاب صدر به عنوان رئیس مجلس اعلای شیعیان، وی را دارای سیمای آرمانی، زیبا و بزرگوار از یک عالم دینی برشمرد و اخلاق او را ستایش کرد و او را پیرو امام علی(علیه السلام)، دادگر، راستگو و پاکدست دانست.

سید موسی صدر معتقد بود که فقر فرهنگی، ارتباط تنگاتنگی با فقر اقتصادی دارد. همچنان که این دو بی ارتباط با مسائل سیاسی، نظامی، اخلاقی و اعتقادی نیز نمی توانند باشند.

صدر با امام خمینی ارتباط داشت و از حامیان نهضت او بود؛ چنان‌که نامه‌هایی میان آن دو ردوبدل شده‌است. وی به مبانی سیاسی و انقلابی امام خمینی اعتقاد کامل داشت و نخستین روحانی در لبنان بود که شخصیت علمی، سیاسی و انقلابی امام‌ خمینی را در میان مردم، به‌ویژه جوانان و نخبگان لبنان و فلسطین معرفی کرد و افکار و اندیشه‌های ایشان را رواج داد و ایشان را «الامام الاکبر» نامید.

امام موسى صدر در لیبى

امام موسى صدر در مرداد ماه ۱۳۵۷ ش. قصد سفری به کشور الجزایر داشت. در روز نوزدهم ماه رمضان ۱۳۹۸ ق. وی از الجزایر به همراه شیخ محمد یعقوب و خبرنگار معروف استاد عباس بدرالدین بنا بر دعوت دولت لیبی و در طى دیدارى رسمى وارد کشور لیبی شد. شش روز بعد، ساعت دو بعد از ظهر، سید موسی صدر به همراه دو تن از همراهانش براى ملاقات با قذافى پادشاه لیبی، سوار اتومبیلهاى دولتى مى‏ شود، ولى از آن پس تاکنون، خبر موثقی پیرامون زندگانی ایشان در دسترس نیست.[۶] مقامات لیبی مدعی شدند که وی خاک لیبی را به مقصد ایتالیا ترک کرده‌است؛ ولی ادعای سفر صدر به ایتالیا، از سوی کمیته تحقیق در لبنان، همچنین با شواهد و ادله زیادی در طول دو دهه رد شده‌است.

منابع

  • کتاب امام موسی صدر؛ امید محرومان، عبدالرحیم اباذری.
  • یاران امام به روایت اسناد ساواک، ج۱، ص۲۰-۷۳.
  • "امام‌ موسی صدر"، دانشنامه امام‌خمینی، ج۶، ص۶۲۹–۶۳۹.

پانویس

  1. خاندان صدر در ایران، محسن کمالیان.
  2. لبنان به روایت امام موسی صدر، مقدمه، ص۱۶.
  3. همان
  4. حجتی کرمانی، لبنان به روایت امام‌موسی صدر و دکتر چمران، ۱۷ و ۱۸.
  5. زندگانی آیت الله بروجردی، ص۳۴۹.
  6. بنیاد شهید چمران، لبنان، ص۳۸۶.

پیوندها

آرشیو عکس و تصویر