ابوبصیر مرادی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | '''«ابوبصیر لیث بن بخترى مرادى»''' (ح، ۱۸۳ ق)، از راویان موثق [[شیعه]] در [[کوفه]] و از اصحاب [[امام باقر]] و [[امام صادق]] علیهماالسلام است. در کتاب [[رجال کشی (کتاب)|رجال کشى]] ابوبصیر از جمله «[[اصحاب اجماع]]» معرفی شده است. [[ابن غضائری]] ضمن اینکه مذهب او را مورد طعن دانسته، یادآور شده است که اعتبار روایی او مورد طعن نیست. |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | ||نام کامل = ابوبصیر لیث بن بخترى مرادى | ||
| + | ||تصویر= | ||
| + | ||زادروز = | ||
| + | |زادگاه = [[کوفه]] | ||
| + | |وفات = ۱۸۳ هجرى | ||
| + | |مدفن = | ||
| + | |اساتید = | ||
| + | |شاگردان = ابوجمیله مُفضل بن صالح اسدی، [[عبدالله بن مسکان]]، [[عبدالله بن بکیر شیبانی|عبدالله بن بکیر]]، عبدالکریم بن عمرو خثعمی،... | ||
| + | |آثار = کتابی در مسائل فقهی،... | ||
| + | }} | ||
| + | ==معرفی اجمالی== | ||
| + | [[قاضی نورالله شوشتری|قاضى نورالله شوشتری]] در «[[مجالس المؤمنین (کتاب)|مجالس المؤمنین]]» در ترجمه او گفته: در کتاب «[[خلاصة الاقوال (کتاب)|خلاصه]]» مذکور است که [[کنیه]] او ابوبصیر و ابومحمد است و از راویان امامین الهمامین [[امام باقر علیه السلام|محمد بن على الباقر]] و [[امام صادق علیه السلام|جعفر بن محمدالصادق]] علیهماالسلام بوده و حضرت امام محمدباقر علیه السلام در شأن او فرموده که «بَشِّرِ الْمُخْبِتینَ بِالْجَنَّةِ؛ بشارت است آن کسانى را که خشوع از براى خدا مى‌کنند به دخول جنت» و از آن جمله لیث مرادی خواهد بود. | ||
| + | و در کتاب خلاصه از [[رجال کشی (کتاب)|مختار کشى]] از [[جمیل بن دراج|جمیل بن دراج]] روایت نموده که گفت از امام صادق علیه السلام شنیدم که مى‌فرمود: «بَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ بِالْجَنَّةِ بُرَیدُ بْنُ مُعاوِیةِ الْعجلى وَ اَبُوبَصیر لَیثُ بْن الْبَخْتَرى الْمُرادى وَ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ وَ زُرارَةٌ نُجَباءُ اُمَناءُاللّهِ عَلى حَلالِهِ وَ حَرامِهِ لَوْلا هؤُلاءِ لاَنْقَطَعَتْ آثارُ النَّبُوَةِ وَانْدَرَسَتْ».<ref> مجالس المؤمنین، ۱/۳۳۸؛ رجال حلى، ص ۱۳۶؛ رجال کشى، ۱/۴۰۰.</ref> | ||
| + | و از ابوبصیر روایت کرده که گفت: روزى به خدمت [[امام صادق علیه السلام|امام جعفر صادق]] علیه السلام رفتم، از من پرسیدند که در وقت موت علباء بن درّاع الاسدى حاضر شده بودى؟ گفتم: بلى، و او در آن حال مرا خبر کرد که تو ضامن دخول [[بهشت]] از براى او شده‌اى و از من استدعا کرد که این مضمون را یاد شما آورم، فرمود که راست گفته است، پس من به گریه درآمدم گفتم که جان من فداى تو باد، تقصیر من چیست که قابل این عنایت نشده‌ام مگر پیر سالخورده ضریر البصر منقطع به درگاه دین پناه شما نیستم؟ آن حضرت عنایت نموده فرمودند که از براى تو نیز ضامن بهشت شدم... .<ref> مجالس المؤمنین، ۱/۳۳۹؛ رجال کشى، ۱/۴۰۰.</ref> | ||
| + | اما ابوبصیر مرادی، همان‌طور که شعیب عقرقوفی اظهار داشته است،<ref>رجال کشی، ۱۷۲.</ref> وفات امام صادق علیه السلام را درک کرده است، ولی گزارش صریحی در مورد موضع‌گیری او در قبال [[فطحیه]] دیده نمی‌شود. روایت عقرقوفی حاکی است که ابوبصیر مرادی به امامت [[امام کاظم]] علیه السلام باور نداشته<ref>طوسی، تهذیب، ۱۰/۲۵.</ref> و گفتار [[ابن غضائری]]، رجال‌شناس شیعه اشاره دارد که مذهب وی مستقیم نبوده است. | ||
| − | + | ==جایگاه علمی و روایی== | |
| + | علمای [[رجال]]، لیث مرادی را به وثاقت و اعتماد ستوده اند.<ref>المناقب، ابن شهر آشوب، ج۴ ص۱۸۴، خلاصة الأقوال، ص۱۳۶ ش۲.</ref> در کتاب [[رجال کشی (کتاب)|رجال کشى]] آمده است که «ابوبصیر یکى از آن‌ها است که [[اجماع]] نموده‌اند علمای [[امامیه|امامیه]] بر تصدیق او و اقرار کرده اند به [[فقه]] او»؛ که اصطلاحا [[اصحاب اجماع]] نامیده می شوند. | ||
| − | + | غالب روایات ابوبصیر مرادی، از [[امام صادق]](ع) است. از وی در [[کتب اربعه]]، بیش از ۵۵ [[حدیث]] در موضوعات مختلف فقهی، کلامی و اخلاقی با نام هایی همچون: «ابوبصیر المرادی» و «لیث بن البختری» گزارش شده است.<ref>معجم رجال الحدیث: ج۱۴ ص۱۴۰ ش۹۷۷۵.</ref> | |
| − | + | راویان بسیاری نیز از ابوبصیر روایت می کنند، از آن جمله اند: ابوجمیله مُفضل بن صالح اسدی، [[عبدالله بن مسکان]]، [[عبدالله بن بکیر شیبانی|عبدالله بن بکیر]] و عبدالکریم بن عمرو خثعمی. | |
| − | + | تنها اثر یاد شده از ابوبصیر مرادی کتابی در مسائل [[فقه|فقهی]] است که بیشتر به روایت ابن فضال فطحی از ابوجمیله مفضل بن صالح از وی شهرت داشته است. این کتاب در سطح محدودی مورد استفادۀ محدثانی چون [[احمد بن محمد بن خالد برقى|خالد برقی]] در [[المحاسن (کتاب)|المحاسن]]، [[شیخ کلینی]] در [[الکافی (کتاب)|الکافی]]، [[شیخ صدوق|ابن بابویه]] در [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|الفقیه]]، [[شیخ طوسی]] در [[تهذیب الأحکام (کتاب)|تهذیب]] و [[الاستبصار (کتاب)|الاستبصار]] قرار گرفته و آنگونه که از موارد نقل بر می‌آید، مشتمل بر پاسخهای امام صادق(ع) به سؤالات ابوبصیر مرادی است.<ref>رجال النجاشی، ص۳۲۱، شماره ۸۷۶.</ref> | |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | === | + | ==منابع== |
| − | + | *[[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]]، [[منتهى الآمال (کتاب)|منتهی الآمال]] قسمت دوم، باب نهم: در تاریخ حضرت صادق علیه السلام. | |
| − | حاج شیخ عباس قمی | + | *[http://www.hawzah.net/fa/article/articleview/5354?ParentID=78491 "اصحاب اجماع"، ناصر باقری بیدهندی، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۹]. |
| + | *[https://lib.eshia.ir/23022/5/1973 "ابوبصیر"، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]. | ||
| + | *شناخت‌نامه حدیث، ری‌شهری، ج۳ ص۵۴-۵۵، [http://hadith.net/post/67661/%D8%A7%D8%A8%D9%88-%D8%A8%D8%B5%DB%8C%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AF%DB%8C/ پایگاه حدیث نت]. | ||
[[Category:اصحاب اهل البیت علیهم السلام]] | [[Category:اصحاب اهل البیت علیهم السلام]] | ||
| + | [[رده:اصحاب امام صادق علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:اصحاب امام باقر علیه السلام]] | ||
| + | [[رده:اصحاب اجماع]] | ||
| + | [[رده:راویان حدیث]] | ||
| + | [[رده:راویان ثقه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۷
«ابوبصیر لیث بن بخترى مرادى» (ح، ۱۸۳ ق)، از راویان موثق شیعه در کوفه و از اصحاب امام باقر و امام صادق علیهماالسلام است. در کتاب رجال کشى ابوبصیر از جمله «اصحاب اجماع» معرفی شده است. ابن غضائری ضمن اینکه مذهب او را مورد طعن دانسته، یادآور شده است که اعتبار روایی او مورد طعن نیست.
| نام کامل | ابوبصیر لیث بن بخترى مرادى |
| زادگاه | کوفه |
| وفات | ۱۸۳ هجرى |
|
| |
| شاگردان |
ابوجمیله مُفضل بن صالح اسدی، عبدالله بن مسکان، عبدالله بن بکیر، عبدالکریم بن عمرو خثعمی،... |
| آثار |
کتابی در مسائل فقهی،... |
معرفی اجمالی
قاضى نورالله شوشتری در «مجالس المؤمنین» در ترجمه او گفته: در کتاب «خلاصه» مذکور است که کنیه او ابوبصیر و ابومحمد است و از راویان امامین الهمامین محمد بن على الباقر و جعفر بن محمدالصادق علیهماالسلام بوده و حضرت امام محمدباقر علیه السلام در شأن او فرموده که «بَشِّرِ الْمُخْبِتینَ بِالْجَنَّةِ؛ بشارت است آن کسانى را که خشوع از براى خدا مى‌کنند به دخول جنت» و از آن جمله لیث مرادی خواهد بود.
و در کتاب خلاصه از مختار کشى از جمیل بن دراج روایت نموده که گفت از امام صادق علیه السلام شنیدم که مى‌فرمود: «بَشِّرِ الْمُخْبِتِینَ بِالْجَنَّةِ بُرَیدُ بْنُ مُعاوِیةِ الْعجلى وَ اَبُوبَصیر لَیثُ بْن الْبَخْتَرى الْمُرادى وَ مُحَمَّدُ بْنُ مُسْلِمٍ وَ زُرارَةٌ نُجَباءُ اُمَناءُاللّهِ عَلى حَلالِهِ وَ حَرامِهِ لَوْلا هؤُلاءِ لاَنْقَطَعَتْ آثارُ النَّبُوَةِ وَانْدَرَسَتْ».[۱]
و از ابوبصیر روایت کرده که گفت: روزى به خدمت امام جعفر صادق علیه السلام رفتم، از من پرسیدند که در وقت موت علباء بن درّاع الاسدى حاضر شده بودى؟ گفتم: بلى، و او در آن حال مرا خبر کرد که تو ضامن دخول بهشت از براى او شده‌اى و از من استدعا کرد که این مضمون را یاد شما آورم، فرمود که راست گفته است، پس من به گریه درآمدم گفتم که جان من فداى تو باد، تقصیر من چیست که قابل این عنایت نشده‌ام مگر پیر سالخورده ضریر البصر منقطع به درگاه دین پناه شما نیستم؟ آن حضرت عنایت نموده فرمودند که از براى تو نیز ضامن بهشت شدم... .[۲]
اما ابوبصیر مرادی، همان‌طور که شعیب عقرقوفی اظهار داشته است،[۳] وفات امام صادق علیه السلام را درک کرده است، ولی گزارش صریحی در مورد موضع‌گیری او در قبال فطحیه دیده نمی‌شود. روایت عقرقوفی حاکی است که ابوبصیر مرادی به امامت امام کاظم علیه السلام باور نداشته[۴] و گفتار ابن غضائری، رجال‌شناس شیعه اشاره دارد که مذهب وی مستقیم نبوده است.
جایگاه علمی و روایی
علمای رجال، لیث مرادی را به وثاقت و اعتماد ستوده اند.[۵] در کتاب رجال کشى آمده است که «ابوبصیر یکى از آن‌ها است که اجماع نموده‌اند علمای امامیه بر تصدیق او و اقرار کرده اند به فقه او»؛ که اصطلاحا اصحاب اجماع نامیده می شوند.
غالب روایات ابوبصیر مرادی، از امام صادق(ع) است. از وی در کتب اربعه، بیش از ۵۵ حدیث در موضوعات مختلف فقهی، کلامی و اخلاقی با نام هایی همچون: «ابوبصیر المرادی» و «لیث بن البختری» گزارش شده است.[۶]
راویان بسیاری نیز از ابوبصیر روایت می کنند، از آن جمله اند: ابوجمیله مُفضل بن صالح اسدی، عبدالله بن مسکان، عبدالله بن بکیر و عبدالکریم بن عمرو خثعمی.
تنها اثر یاد شده از ابوبصیر مرادی کتابی در مسائل فقهی است که بیشتر به روایت ابن فضال فطحی از ابوجمیله مفضل بن صالح از وی شهرت داشته است. این کتاب در سطح محدودی مورد استفادۀ محدثانی چون خالد برقی در المحاسن، شیخ کلینی در الکافی، ابن بابویه در الفقیه، شیخ طوسی در تهذیب و الاستبصار قرار گرفته و آنگونه که از موارد نقل بر می‌آید، مشتمل بر پاسخهای امام صادق(ع) به سؤالات ابوبصیر مرادی است.[۷]
پانویس
منابع
- شیخ عباس قمی، منتهی الآمال قسمت دوم، باب نهم: در تاریخ حضرت صادق علیه السلام.
- "اصحاب اجماع"، ناصر باقری بیدهندی، فصلنامه علوم حدیث، شماره ۹.
- "ابوبصیر"، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- شناخت‌نامه حدیث، ری‌شهری، ج۳ ص۵۴-۵۵، پایگاه حدیث نت.
