سید محمد تقی حکیم: تفاوت بین نسخه‌ها
(←منابع) |
|||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | == | + | '''آیت الله سید محمدتقى طباطبایى حکیم''' (۱۳۴۶ - ۱۴۲۳ ق)، از علما و مدرسین حوزه و دانشگاه در [[عراق]] و از شاگردان [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویى]] بود. تأسیس، مدیریت و تدریس در «جمعیت منتدى النشر» و «دانشکده فقه» [[نجف]]، از جمله فعالیتهای آیت الله حکیم است. وی صاحب آثار مهمی چون «[[الأصول العامة للفقه المقارن]]» می باشد. |
| + | {{شناسنامه عالم | ||
| + | ||نام کامل = سید محمدتقى طباطبایى حکیم | ||
| + | ||تصویر=[[پرونده:Hakeam.jpg|center]] | ||
| + | ||زادروز = ۱۳۴۶ قمری | ||
| + | |زادگاه = [[نجف]] | ||
| + | |وفات= ۱۴۲۳ قمری | ||
| + | |مدفن= نجف | ||
| + | |اساتید = [[شیخ محمدرضا مظفر|شیخ محمدرضا مظفر]]، [[سید محسن حکیم]]، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]]، [[سید محمد حسن بجنوردی|سید محمدحسن بجنوردى]]،... | ||
| + | |شاگردان = | ||
| + | |آثار = [[الأصول العامة للفقه المقارن]]، الاشتراک والترادف، قصة التقریب بین المذاهب الإسلامیة، سنة أهل البیت علیهم السلام،... | ||
| + | }} | ||
| − | + | ==تحصیلات و استادان== | |
| − | + | سید محمدتقى طباطبایى حکیم در سال ۱۳۴۶ هـ.ق در [[نجف]] اشرف چشم به جهان گشود و از همان اوان نوجوانى در نجف اشرف، محضر علماى بزرگ را درک نمود. ابتدا [[ادبیات عرب|ادبیات عرب]] و [[منطق]] را از برادر بزرگوارش سید محمدحسین حکیم (قدس‌سره) و شیخ نورى جزایرى آموخت. [[علم معانی|علم معانى]] و [[علم بیان|بیان]] را از محضر سید صادق بن سید یاسین و شیخ على ثامر و [[فقه]] را از آیت الله سید حسن حکیم و آیت الله سید یوسف حکیم (متوفى ۱۴۱۱ هـ.ق) استفاده نموده و [[اصول فقه|اصول فقه]] را از آیت الله سید محمدعلى حکیم و [[فلسفه]] و [[تاریخ|تاریخ]] را از [[شیخ محمدرضا مظفر|شیخ محمدرضا مظفر]] (رحمةالله علیهم) آموخت. | |
| − | + | پس از اتمام مرحله ادبیات و دروس سطح، در حلقه درس خارج فقه و اصول [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] (متوفى ۱۳۸۹ هـ.ق) و شیخ حسین حلى و [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویى]] (متوفى ۱۴۱۳ هـ.ق) و [[سید محمد حسن بجنوردی|میرزا حسن بجنوردى]] قرار گرفت و از این بزرگان استفاده‌هاى وافرى برد. | |
| − | + | ==تدریس== | |
| − | از | + | آیت الله حکیم پس از شروع به تدریس دروس سطح، مورد استقبال زیاد طلاب جوان قرار گرفته و پس از گذشت چند سال، درس خارج فقه از متن «[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]» [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ اعظم انصارى]] (متوفى ۱۲۸۱ هـ.ق) و درس خارج اصول از متن «[[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الأصول]]» [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانى]] (متوفى ۱۳۲۹ هـ.ق) را شروع مى‌کند و به علت طرح آراء مذاهب مختلف اسلامى، از سایر دروس خارج، ممتاز و مورد علاقه طلاب جوان قرار مى‌گیرد. |
| − | + | از دیگر ویژگیهاى تدریس او، تلفیق بین روشهاى سنتى و روشهاى جدید در تدریس [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] بوده است. او تدریس در دانشکده «منتدى النشر» در [[نجف]] اشرف را در سال ۱۳۶۵ هـ.ق آغاز نموده و [[علم نحو]] و [[صرف]] و معانى و بیان و [[اخلاق]] و تاریخ و فقه و اصول را آموزش مى‌داد و در همان وقت مشغول به تدریس علوم اصول فقه مقارن و [[قواعد فقهی|قواعد فقهى]] مقارن و جامعه شناسى در دانشکده فقه نیز بوده است. | |
| + | |||
| + | همچنین از سال ۱۳۸۶ هـ.ق، اصول فقه مقارن را در «معهد الدراسات الإسلامیة العلیا» در دانشگاه [[بغداد]] چندین سال تدریس نموده است. | ||
| − | == | + | ==آثار و تألیفات == |
| + | الف. آثار چاپ شده: | ||
| − | + | #[[الأصول العامة للفقه المقارن]]، دار الاندلس، بیروت، سال ۱۳۸۵ هـ.ق: این کتاب حاصل سال‌ها تدریس ایشان در دانشکده فقه و دانشکده [[بغداد]] است و سعى نموده تا مباحث [[اصول فقه|علم اصول]] را بدون [[تعصب|تعصبات]] بىمنطق و با بیان روش اصولى مذاهب مختلف اسلامى طرح و بررسى کند و با دلایل منطقى نظریات صحیح را انتخاب نماید. | |
| + | #شاعر العقیدة، بغداد، سال ۱۳۹۰ هـ.ق | ||
| + | #مالک اشتر، نجف اشرف، سال ۱۳۶۸ هـ.ق | ||
| + | #الزواج المؤقت و دوره فی حل مشکلات الجنس | ||
| + | #الوضع، تحدیده، تقسیماته، مصادر العلم به | ||
| + | #الاشتراک والترادف | ||
| + | #المعنى الحرفی فی اللغة بین النحو والفلسفة والأصول | ||
| + | #سنة أهل البیت | ||
| + | #مناهج البحث فی التاریخ | ||
| + | #قصة التقریب بین المذاهب الإسلامیة. | ||
| − | + | ب. تألیفات خطى: | |
| + | [[پرونده:Shaer.jpg|thumb|left|شاعر العقیدة - یکی از آثار آیت الله حکیم]] | ||
| − | + | #حبر الأمة عبداللّه بن عباس | |
| + | #القواعد العامة فی الفقه المقارن | ||
| + | #تاریخ التشریع الإسلامی | ||
| + | #زرارة بن أعین | ||
| + | #القیمة و فائضها و موقف الفقه الإسلامی منها | ||
| + | #الإمام علی علیه‌السلام بین حقوق الإنسان و واجباته | ||
| + | #مشکلة الأدب النجفی | ||
| + | #الاشتقاق من أسماء الأعیان | ||
| + | #من تجارب الأصولیین فی المجالات اللغویة | ||
| + | #التشیع فی ندوات القاهرة | ||
| − | + | ==فعالیت‌هاى علمى-فرهنگى== | |
| − | + | فعالیت هاى آیت الله حکیم صرفاً به مباحث علمى منحصر نشد، بلکه در فعالیت هاى اجتماعى نیز شرکت مى‌کرده است. او با تعدادى دیگر از بزرگان، «جمعیت منتدى النشر» را در [[نجف]] اشرف تأسیس نموده و بیش از ربع قرن در مدیریت آن مرکز علمى نقش داشته است و در دانشکده‌هاى آن تدریس مى‌نموده است. همینطور با تعدادى از متفکران و دانشمندان، «مجمع الثقافی لمنتدى النشر» را در سال ۱۳۴۶ تأسیس نموده و در فعالیت هاى فرهنگى مختلف آن شرکت داشته است. | |
| − | + | آیت الله سید محمدعلى حکیم به همراه تعدادى از دانشمندان اسلامى دانشکده فقه را در سال ۱۳۷۹ هـ.ق تأسیس نموده و در آنجا در کنار تدریس دروس اسلامى به عنوان مسئول دانشکده فقه در سال ۱۳۸۶ هـ.ق انتخاب شده و تا سال ۱۳۹۱ هـ.ق این مسئولیت را به عهده داشته است. | |
| − | + | مراکز دانشگاهى و مجامع علمى که او را براى مسئولیت ها و تحقیقات علمى مهم برگزیده‌اند عبارتند از: در دانشکده [[بغداد]] در سال ۱۳۸۶ هـ.ق به او درجه استادى اعطا نموده‌اند زیرا بسیارى از پایان نامه‌هاى دکترا و سطوح علمى عالى را بررسى نموده و اشکالات آنها را مطرح نموده است. مجمع علمى [[عراق]] در سال ۱۳۸۵ هـ.ق و مجمع لغت عربى در قاهره در سال ۱۳۸۸ هـ.ق و مجمع لغت عربى در [[دمشق]] در سال ۱۳۹۴ هـ.ق و مجمع تمدن اسلامى در [[اردن]] در سال ۱۴۰۱ هـ.ق، او را به عنوان عضو برگزیده‌اند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | کنفرانسها و مراکز علمى که او را دعوت نموده‌اند عبارتند از: | |
| − | + | *کنفرانس مجمع بحوث الإسلامیة در قاهره در سال ۱۳۸۵ هـ.ق | |
| − | + | *کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در بغداد در سال ۱۳۸۶ هـ.ق | |
| − | + | *کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در [[مصر]] در سال ۱۳۸۸ هـ.ق | |
| − | + | *کنفرانس آموزشى چاپ حروف عربى در قاهره در سال ۱۳۹۲ هـ.ق | |
| − | + | *شوراى اصطلاحات قانونى که به دعوت مجامع عربى در [[دمشق]] در سال ۱۳۹۳ تشکیل شده است. | |
| − | + | *کنفرانس تأسیسى جمعیت دانشگاههاى اسلامى در شهر فاس [[مراکش|مغرب]] در سال ۱۳۹۵ هـ.ق | |
| − | + | *شوراى چاره جویى براى آسان کردن [[علم نحو]] در [[الجزایر|الجزائر]] در سال ۱۳۹۶ هـ.ق | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==وفات== |
| − | + | آیت الله سید محمدتقى حکیم در [[صفر]] ۱۴۲۳ (مطابق با اردیبهشت ۱۳۸۱ ش) بعد از طی دوران بیماری، در [[نجف]] درگذشت. در پی درگذشت ایشان، [[سید علی حسینی خامنه ای|مقام معظم رهبری]] در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۱ پیام تسلیتی صادر فرمودند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | |||
| − | [[رده:علمای معاصر]] | + | *نرم افزار اصول فقه، مرکز نور. |
| + | *[[دانشنامه اسلامی]]، ذیل عنوان "الاصول العامه للفقه المقارن". | ||
| + | |||
| + | [[رده:علمای معاصر|حکیم،سید محمدتقى]] | ||
[[رده:فقیهان]] | [[رده:فقیهان]] | ||
[[رده:اصولیون]] | [[رده:اصولیون]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در نجف]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۶ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۰۶:۴۹
آیت الله سید محمدتقى طباطبایى حکیم (۱۳۴۶ - ۱۴۲۳ ق)، از علما و مدرسین حوزه و دانشگاه در عراق و از شاگردان سید ابوالقاسم خویى بود. تأسیس، مدیریت و تدریس در «جمعیت منتدى النشر» و «دانشکده فقه» نجف، از جمله فعالیتهای آیت الله حکیم است. وی صاحب آثار مهمی چون «الأصول العامة للفقه المقارن» می باشد.
 | |
| نام کامل | سید محمدتقى طباطبایى حکیم |
| زادروز | ۱۳۴۶ قمری |
| زادگاه | نجف |
| وفات | ۱۴۲۳ قمری |
| مدفن | نجف |
|
| |
| اساتید |
شیخ محمدرضا مظفر، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، سید محمدحسن بجنوردى،... |
|
| |
| آثار |
الأصول العامة للفقه المقارن، الاشتراک والترادف، قصة التقریب بین المذاهب الإسلامیة، سنة أهل البیت علیهم السلام،... |
تحصیلات و استادان
سید محمدتقى طباطبایى حکیم در سال ۱۳۴۶ هـ.ق در نجف اشرف چشم به جهان گشود و از همان اوان نوجوانى در نجف اشرف، محضر علماى بزرگ را درک نمود. ابتدا ادبیات عرب و منطق را از برادر بزرگوارش سید محمدحسین حکیم (قدس‌سره) و شیخ نورى جزایرى آموخت. علم معانى و بیان را از محضر سید صادق بن سید یاسین و شیخ على ثامر و فقه را از آیت الله سید حسن حکیم و آیت الله سید یوسف حکیم (متوفى ۱۴۱۱ هـ.ق) استفاده نموده و اصول فقه را از آیت الله سید محمدعلى حکیم و فلسفه و تاریخ را از شیخ محمدرضا مظفر (رحمةالله علیهم) آموخت.
پس از اتمام مرحله ادبیات و دروس سطح، در حلقه درس خارج فقه و اصول سید محسن حکیم (متوفى ۱۳۸۹ هـ.ق) و شیخ حسین حلى و سید ابوالقاسم خویى (متوفى ۱۴۱۳ هـ.ق) و میرزا حسن بجنوردى قرار گرفت و از این بزرگان استفاده‌هاى وافرى برد.
تدریس
آیت الله حکیم پس از شروع به تدریس دروس سطح، مورد استقبال زیاد طلاب جوان قرار گرفته و پس از گذشت چند سال، درس خارج فقه از متن «مکاسب» شیخ اعظم انصارى (متوفى ۱۲۸۱ هـ.ق) و درس خارج اصول از متن «کفایة الأصول» آخوند خراسانى (متوفى ۱۳۲۹ هـ.ق) را شروع مى‌کند و به علت طرح آراء مذاهب مختلف اسلامى، از سایر دروس خارج، ممتاز و مورد علاقه طلاب جوان قرار مى‌گیرد.
از دیگر ویژگیهاى تدریس او، تلفیق بین روشهاى سنتى و روشهاى جدید در تدریس فقه و اصول بوده است. او تدریس در دانشکده «منتدى النشر» در نجف اشرف را در سال ۱۳۶۵ هـ.ق آغاز نموده و علم نحو و صرف و معانى و بیان و اخلاق و تاریخ و فقه و اصول را آموزش مى‌داد و در همان وقت مشغول به تدریس علوم اصول فقه مقارن و قواعد فقهى مقارن و جامعه شناسى در دانشکده فقه نیز بوده است.
همچنین از سال ۱۳۸۶ هـ.ق، اصول فقه مقارن را در «معهد الدراسات الإسلامیة العلیا» در دانشگاه بغداد چندین سال تدریس نموده است.
آثار و تألیفات
الف. آثار چاپ شده:
- الأصول العامة للفقه المقارن، دار الاندلس، بیروت، سال ۱۳۸۵ هـ.ق: این کتاب حاصل سال‌ها تدریس ایشان در دانشکده فقه و دانشکده بغداد است و سعى نموده تا مباحث علم اصول را بدون تعصبات بىمنطق و با بیان روش اصولى مذاهب مختلف اسلامى طرح و بررسى کند و با دلایل منطقى نظریات صحیح را انتخاب نماید.
- شاعر العقیدة، بغداد، سال ۱۳۹۰ هـ.ق
- مالک اشتر، نجف اشرف، سال ۱۳۶۸ هـ.ق
- الزواج المؤقت و دوره فی حل مشکلات الجنس
- الوضع، تحدیده، تقسیماته، مصادر العلم به
- الاشتراک والترادف
- المعنى الحرفی فی اللغة بین النحو والفلسفة والأصول
- سنة أهل البیت
- مناهج البحث فی التاریخ
- قصة التقریب بین المذاهب الإسلامیة.
ب. تألیفات خطى:
- حبر الأمة عبداللّه بن عباس
- القواعد العامة فی الفقه المقارن
- تاریخ التشریع الإسلامی
- زرارة بن أعین
- القیمة و فائضها و موقف الفقه الإسلامی منها
- الإمام علی علیه‌السلام بین حقوق الإنسان و واجباته
- مشکلة الأدب النجفی
- الاشتقاق من أسماء الأعیان
- من تجارب الأصولیین فی المجالات اللغویة
- التشیع فی ندوات القاهرة
فعالیت‌هاى علمى-فرهنگى
فعالیت هاى آیت الله حکیم صرفاً به مباحث علمى منحصر نشد، بلکه در فعالیت هاى اجتماعى نیز شرکت مى‌کرده است. او با تعدادى دیگر از بزرگان، «جمعیت منتدى النشر» را در نجف اشرف تأسیس نموده و بیش از ربع قرن در مدیریت آن مرکز علمى نقش داشته است و در دانشکده‌هاى آن تدریس مى‌نموده است. همینطور با تعدادى از متفکران و دانشمندان، «مجمع الثقافی لمنتدى النشر» را در سال ۱۳۴۶ تأسیس نموده و در فعالیت هاى فرهنگى مختلف آن شرکت داشته است.
آیت الله سید محمدعلى حکیم به همراه تعدادى از دانشمندان اسلامى دانشکده فقه را در سال ۱۳۷۹ هـ.ق تأسیس نموده و در آنجا در کنار تدریس دروس اسلامى به عنوان مسئول دانشکده فقه در سال ۱۳۸۶ هـ.ق انتخاب شده و تا سال ۱۳۹۱ هـ.ق این مسئولیت را به عهده داشته است.
مراکز دانشگاهى و مجامع علمى که او را براى مسئولیت ها و تحقیقات علمى مهم برگزیده‌اند عبارتند از: در دانشکده بغداد در سال ۱۳۸۶ هـ.ق به او درجه استادى اعطا نموده‌اند زیرا بسیارى از پایان نامه‌هاى دکترا و سطوح علمى عالى را بررسى نموده و اشکالات آنها را مطرح نموده است. مجمع علمى عراق در سال ۱۳۸۵ هـ.ق و مجمع لغت عربى در قاهره در سال ۱۳۸۸ هـ.ق و مجمع لغت عربى در دمشق در سال ۱۳۹۴ هـ.ق و مجمع تمدن اسلامى در اردن در سال ۱۴۰۱ هـ.ق، او را به عنوان عضو برگزیده‌اند.
کنفرانسها و مراکز علمى که او را دعوت نموده‌اند عبارتند از:
- کنفرانس مجمع بحوث الإسلامیة در قاهره در سال ۱۳۸۵ هـ.ق
- کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در بغداد در سال ۱۳۸۶ هـ.ق
- کنفرانس مشترک بین مجمع لغت عربى در قاهره و لغت عربى در عراق در مصر در سال ۱۳۸۸ هـ.ق
- کنفرانس آموزشى چاپ حروف عربى در قاهره در سال ۱۳۹۲ هـ.ق
- شوراى اصطلاحات قانونى که به دعوت مجامع عربى در دمشق در سال ۱۳۹۳ تشکیل شده است.
- کنفرانس تأسیسى جمعیت دانشگاههاى اسلامى در شهر فاس مغرب در سال ۱۳۹۵ هـ.ق
- شوراى چاره جویى براى آسان کردن علم نحو در الجزائر در سال ۱۳۹۶ هـ.ق
وفات
آیت الله سید محمدتقى حکیم در صفر ۱۴۲۳ (مطابق با اردیبهشت ۱۳۸۱ ش) بعد از طی دوران بیماری، در نجف درگذشت. در پی درگذشت ایشان، مقام معظم رهبری در تاریخ ۲۶ خرداد ۱۳۸۱ پیام تسلیتی صادر فرمودند.
منابع
- نرم افزار اصول فقه، مرکز نور.
- دانشنامه اسلامی، ذیل عنوان "الاصول العامه للفقه المقارن".
