محمدرضا طبسی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(آرشیو عکس و تصویر)
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۸ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱۱: سطر ۱۱:
 
|آثار = منیةالراغب فى ایمان ابى طالب، الاعتقادات، اثبات الرجعة، مباحث فى علم الاصول، ...
 
|آثار = منیةالراغب فى ایمان ابى طالب، الاعتقادات، اثبات الرجعة، مباحث فى علم الاصول، ...
 
}}
 
}}
==تحصیلات و استادان==
+
==تحصیلات==
  
 
محمدرضا زاده مشهد، مبادى علوم را نزد پدرش -که از صالحان و تقواپیشگان بود- و سید محمدعلى معروف به میرزا جعفر فراگرفت.
 
محمدرضا زاده مشهد، مبادى علوم را نزد پدرش -که از صالحان و تقواپیشگان بود- و سید محمدعلى معروف به میرزا جعفر فراگرفت.
سطر ۲۱: سطر ۲۱:
 
در این مرحله هفت سال از محضر [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى]]، مؤسس [[حوزه علمیه]] قم، بهره گرفت. [[فلسفه]] و علوم عقلى را از محضر فیلسوفان فرزانه میرزا على‌اکبر یزدى و [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]] و [[فصوص الحکم ابن عربی (کتاب)|فصوص الحکم]] محیى الدین عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آیت الله العظمى [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|محمدعلى شاه آبادى]] فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در [[قم]] همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود میرزا جواد آقا ملکى تبریزى بود و از آن استاد الهى [[اخلاق]] و [[سیر و سلوک]] مى آموخت.
 
در این مرحله هفت سال از محضر [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى]]، مؤسس [[حوزه علمیه]] قم، بهره گرفت. [[فلسفه]] و علوم عقلى را از محضر فیلسوفان فرزانه میرزا على‌اکبر یزدى و [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]] و [[فصوص الحکم ابن عربی (کتاب)|فصوص الحکم]] محیى الدین عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آیت الله العظمى [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|محمدعلى شاه آبادى]] فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در [[قم]] همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود میرزا جواد آقا ملکى تبریزى بود و از آن استاد الهى [[اخلاق]] و [[سیر و سلوک]] مى آموخت.
  
شیخ طبسی در حالى که مجتهدى توانا بود و به دریافت چندین اجازه [[اجتهاد]] نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم باز نایستاد و پس از چند سال اقامت در قم به [[نجف]] اشرف مهاجرت کرد. در حوزه نجف در دروس [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] اعلام و بزرگانى چون [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا محمدحسین نائینى]]، [[آقا ضیاءالدین عراقی|آقا ضیاءالدین عراقى]]، [[شیخ محمدحسین اصفهانی|شیخ محمدحسین اصفهانى]] معروف به کمپانى، [[میرزا علی ایروانی|میرزا على ایروانى]] و [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] شرکت جست و بهره ها گرفت.  
+
شیخ طبسی در حالى که مجتهدى توانا بود و به دریافت چندین اجازه [[اجتهاد]] نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم باز نایستاد و پس از چند سال اقامت در قم به [[نجف]] اشرف مهاجرت کرد.  
  
 
او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام عصر]] ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفیض او استفاده نمود. وى در همین زمان از مباحث [[علم کلام|کلامى]] و [[تفسیر قرآن|تفسیرى]] عالم عامل و محقق مشهور آیت الله [[محمدجواد بلاغی|شیخ محمدجواد بلاغى]] نیز بهره ها گرفت و ذخیره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام این مراحل به عنوان عالمى جدى و پرکار و خستگى ناپذیر مطرح بود و همگان به او به دیده عظمت مى نگریستند.
 
او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام عصر]] ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفیض او استفاده نمود. وى در همین زمان از مباحث [[علم کلام|کلامى]] و [[تفسیر قرآن|تفسیرى]] عالم عامل و محقق مشهور آیت الله [[محمدجواد بلاغی|شیخ محمدجواد بلاغى]] نیز بهره ها گرفت و ذخیره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام این مراحل به عنوان عالمى جدى و پرکار و خستگى ناپذیر مطرح بود و همگان به او به دیده عظمت مى نگریستند.
  
 +
==اساتید==
 +
* ادیب نیشابورى
 +
* کاظم دامغانى
 +
* محمدحسین شهرستانى
 +
* سید محمدباقر مدرس
 +
* [[سید علی یثربی کاشانی|سید على یثربى کاشانى]]
 +
* [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]]
 +
* [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی|جواد آقاملکى تبریزى]]
 +
* [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|عبدالکریم حائرى یزدى]]
 +
* [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]]
 +
* [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|محمدعلى شاه آبادى]]
 +
* [[میرزا محمدحسین نائینی|محمدحسین نائینى]]
 +
* [[آقا ضیاءالدین عراقی|ضیاءالدین عراقى]]
 +
* [[شیخ محمدحسین اصفهانی|محمدحسین اصفهانى]]
 +
* [[میرزا علی ایروانی|على ایروانى]]
 +
* [[سید ابوالحسن اصفهانى]]
 +
* [[محمدجواد بلاغی|محمدجواد بلاغى]]
 +
[[پرونده:طبسی0 (3).JPG|thumb|left|شناسنامه آیت الله طبسی نجفی]]
 +
 +
==از دیدگاه علما و بزرگان==
 +
 +
تعداد زیادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، که در این مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوریم:
 +
 +
'''<I>۱. مرحوم محقق نایینى:</I>'''
 +
 +
«جناب عالم عامل، فاضل کامل، تکیه گاه عالمان تقواپیشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شیخ محمدرضا طبسى - که همواره خدا او را تأیید کند - از جمله کسانى است که تمام توان خود را در طلب علم و عمل بکار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرین گردیده است. او مى تواند به احکامى که به شیوه متداول میان مجتهدان بزرگ استنباط مى کند، عمل مى کند». (ماه [[صفر]] سال ۱۳۴۹.)
 +
 +
'''<I>۲. آقا ضیاء عراقى:</I>'''
 +
 +
«عالم عامل و فاضل کامل، تکیه‌گاه و پشتیبان فقهاى راشدین و عماد فضلا و مجتهدین، شیخ بزرگوار و پاک سرشت، رکن مورد اعتماد، غواص دریاى دانش و محور [[تقوا]] و [[حلم]]، افتخار اعلام، شخصیت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، کنز عرفان و نحریر زمان، دانشور راه یافته (به قله کمال)، شیخ محمدرضا طبسى که از وطن خود به [[نجف]] مهاجرت کرد و با جدیت و کوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گیرى از عنصر زمان چنان کوشید که به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گردید، پس او را سزد که به آن چه استنباط کند، عمل نماید و در مسائلى که [[اجتهاد]] کند، [[تقلید|تقلید]] بر او [[حرام]] است و او از همان اختیاراتى برخوردار است که مجتهدان در زمان [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت امام عصر]] عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصیه مى کنم که بهترین زاد راه آدمى است». (سال ۱۳۴۹ ق.)
 +
 +
'''<I>۳. سید ابوالحسن اصفهانى:</I>'''
 +
 +
«... جناب عالم و عامل و فاضل کامل، صاحب اندیشه قوى و سلیقه مستقیم، صفى و زکى (دوست صمیمى و برگزیده و نیکوکار) مورد اطمینان، ثقة الاسلام شیخ محمدرضا طبسى دامت تأییداته از کسانى است که عمر خود را در تحصیل علوم شرعى و تنقیح مبانى نظرى آن صرف کرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر این حقیر، مدت زیادى افاده و استفاده و تحقیق و تدقیق و جد و جهد پرداخته تا آن که از عالمان برجسته گردیده، از آنان که مشارالیه بالبنان<ref>آن که همگان او را با انگشتان به یکدیگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است.</ref> گردیده است؛ پس او را سزد که به احکامى که به روش متداول میان اعلام استنباط مى کند، عمل کند و به او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] دادم که آن چه را روایت آن از طریق من به صحت پیوسته است روایت کند...». (سال ۱۳۴۸ ق.)
 +
 +
'''<I>۴. شیخ عبدالکریم حائرى:</I>'''
 +
 +
«آیت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جدیت و کوشش فراوان به تنقیح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان که در میان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر این نعمت عظمى و عطیه کبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شکر کند و سپاس گوید...».
 +
 +
'''<I>۵. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى:</I>'''
 +
 +
«چون در روز [[مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله|مبعث]] خاتم [[پیامبران]] صلی الله علیه و آله از [[سامرا]] به [[نجف]] اشرف براى [[زیارت]] سرور اوصیاء [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام شرفیاب گشتم، از حسن اتفاق برخورد کردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل کامل، داراى مزایاى ارجمند و آثار زیبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تألیفات ممتع و آثار کم‌نظیر، فخر [[شیعه|شیعه]] و مایه قوام [[شریعت|شریعت]]، علامه پارساى تقواپیشه، مولانا حاج شیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى که خداى امثال وى را فراوان کند و شریعت محمدى را به وجود او تأیید نماید...». (سال ۱۳۵۱ ق.)
 +
 +
'''<I>۶. آیت الله سید محسن جبل عاملی:</I>'''
 +
 +
ایسان در ضمن اجازه اى از علامه طبسى این گونه تعبیر مى کند: «... برادر الهى، عالم عامل، فاضل کامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». (سال ۱۳۵۲ ق.)
 +
 +
'''<I>۷. محمدباقر بیرجندى خراسانى:</I>'''
 +
 +
صاحب کبریت الاحمر که عالمى بسیار دقیق و [[محدث|محدثى]] خبیر بوده است در ضمن اجازه اى که به محقق طبسى داده است از او این گونه تعبیر کرده است: «جناب مؤید یگانه، عالم کامل فرزانه، پیشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مکرم محترم، فخر اعلام و مروج [[احکام]]، شیخ جلیل نبیل (استاد بزرگ شریف) ...». (سال ۱۳۴۹ ق.)
 +
 +
'''<I>۸. آیت الله شیخ محمدعلى شاه آبادى:</I>'''
 +
 +
«و از جمله کسانى که در خلوت و جلوت، و در شب و روز به کشف حقایق و دقایق دانش [[دین|دین]] پرداخته و مسائل دینى را بر بنیادهاى آن استوار ساخته و [[حلال]] و [[حرام]] دین را از آن استنباط کرده تا آن که مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى کلامنا» را دریافت کرد، آن که در راه صدق و صفا و سلوک کرده و مراتب قرب و کمال را نوردیده و به آسمان دانش و [[تقوا]] عروج کرده، همنام مولاى ما و امید ما حضرت [[امام رضا]] علیه آلاف التحیة والثناء، حاج شیخ محمدرضا طبسى است...».
 
==آثار و تألیفات==
 
==آثار و تألیفات==
  
سطر ۷۴: سطر ۱۲۸:
 
*مقتل الامام الحسین علیه السلام
 
*مقتل الامام الحسین علیه السلام
 
*النهضة الحسینیة والدعوة الالهیة.
 
*النهضة الحسینیة والدعوة الالهیة.
 
==از دیدگاه علما و بزرگان==
 
 
تعداد زیادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، که در این مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوریم:
 
 
'''<I>۱. مرحوم محقق نایینى:</I>'''
 
 
«جناب عالم عامل، فاضل کامل، تکیه گاه عالمان تقواپیشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شیخ محمدرضا طبسى - که همواره خدا او را تأیید کند - از جمله کسانى است که تمام توان خود را در طلب علم و عمل بکار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرین گردیده است. او مى تواند به احکامى که به شیوه متداول میان مجتهدان بزرگ استنباط مى کند، عمل مى کند». (ماه [[صفر]] سال ۱۳۴۹.)
 
 
'''<I>۲. آقا ضیاء عراقى:</I>'''
 
 
«عالم عامل و فاضل کامل، تکیه‌گاه و پشتیبان فقهاى راشدین و عماد فضلا و مجتهدین، شیخ بزرگوار و پاک سرشت، رکن مورد اعتماد، غواص دریاى دانش و محور [[تقوا]] و [[حلم]]، افتخار اعلام، شخصیت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، کنز عرفان و نحریر زمان، دانشور راه یافته (به قله کمال)، شیخ محمدرضا طبسى که از وطن خود به [[نجف]] مهاجرت کرد و با جدیت و کوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گیرى از عنصر زمان چنان کوشید که به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گردید، پس او را سزد که به آن چه استنباط کند، عمل نماید و در مسائلى که [[اجتهاد]] کند، [[تقلید|تقلید]] بر او [[حرام]] است و او از همان اختیاراتى برخوردار است که مجتهدان در زمان [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت امام عصر]] عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصیه مى کنم که بهترین زاد راه آدمى است». (سال ۱۳۴۹ ق.)
 
 
'''<I>۳. سید ابوالحسن اصفهانى:</I>'''
 
 
«... جناب عالم و عامل و فاضل کامل، صاحب اندیشه قوى و سلیقه مستقیم، صفى و زکى (دوست صمیمى و برگزیده و نیکوکار) مورد اطمینان، ثقة الاسلام شیخ محمدرضا طبسى دامت تأییداته از کسانى است که عمر خود را در تحصیل علوم شرعى و تنقیح مبانى نظرى آن صرف کرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر این حقیر، مدت زیادى افاده و استفاده و تحقیق و تدقیق و جد و جهد پرداخته تا آن که از عالمان برجسته گردیده، از آنان که مشارالیه بالبنان<ref>آن که همگان او را با انگشتان به یکدیگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است.</ref> گردیده است؛ پس او را سزد که به احکامى که به روش متداول میان اعلام استنباط مى کند، عمل کند و به او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] دادم که آن چه را روایت آن از طریق من به صحت پیوسته است روایت کند...». (سال ۱۳۴۸ ق.)
 
 
'''<I>۴. شیخ عبدالکریم حائرى:</I>'''
 
 
«آیت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جدیت و کوشش فراوان به تنقیح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان که در میان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر این نعمت عظمى و عطیه کبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شکر کند و سپاس گوید...».
 
 
'''<I>۵. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى:</I>'''
 
 
«چون در روز [[مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله|مبعث]] خاتم [[پیامبران]] صلی الله علیه و آله از [[سامرا]] به [[نجف]] اشرف براى [[زیارت]] سرور اوصیاء [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام شرفیاب گشتم، از حسن اتفاق برخورد کردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل کامل، داراى مزایاى ارجمند و آثار زیبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تألیفات ممتع و آثار کم‌نظیر، فخر [[شیعه|شیعه]] و مایه قوام [[شریعت|شریعت]]، علامه پارساى تقواپیشه، مولانا حاج شیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى که خداى امثال وى را فراوان کند و شریعت محمدى را به وجود او تأیید نماید...». (سال ۱۳۵۱ ق.)
 
 
'''<I>۶. آیت الله سید محسن جبل عاملی:</I>'''
 
 
ایسان در ضمن اجازه اى از علامه طبسى این گونه تعبیر مى کند: «... برادر الهى، عالم عامل، فاضل کامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». (سال ۱۳۵۲ ق.)
 
 
'''<I>۷. محمدباقر بیرجندى خراسانى:</I>'''
 
 
صاحب کبریت الاحمر که عالمى بسیار دقیق و [[محدث|محدثى]] خبیر بوده است در ضمن اجازه اى که به محقق طبسى داده است از او این گونه تعبیر کرده است: «جناب مؤید یگانه، عالم کامل فرزانه، پیشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مکرم محترم، فخر اعلام و مروج [[احکام]]، شیخ جلیل نبیل (استاد بزرگ شریف) ...». (سال ۱۳۴۹ ق.)
 
 
'''<I>۸. آیت الله شیخ محمدعلى شاه آبادى:</I>'''
 
 
«و از جمله کسانى که در خلوت و جلوت، و در شب و روز به کشف حقایق و دقایق دانش [[دین|دین]] پرداخته و مسائل دینى را بر بنیادهاى آن استوار ساخته و [[حلال]] و [[حرام]] دین را از آن استنباط کرده تا آن که مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى کلامنا» را دریافت کرد، آن که در راه صدق و صفا و سلوک کرده و مراتب قرب و کمال را نوردیده و به آسمان دانش و [[تقوا]] عروج کرده، همنام مولاى ما و امید ما حضرت [[امام رضا]] علیه آلاف التحیة والثناء، حاج شیخ محمدرضا طبسى است...».
 
  
 
==همراهی با امام و انقلاب==
 
==همراهی با امام و انقلاب==
سطر ۱۴۱: سطر ۱۵۹:
 
پرونده:طبسی (4).jpg|از راست: محمدرضا مروجی طبسى، ناشناس و [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]
 
پرونده:طبسی (4).jpg|از راست: محمدرضا مروجی طبسى، ناشناس و [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]
 
پرونده:طبسی (2).jpg|کتاب منیه الراغب فی ایمان ابی طالب اثر محمدرضا مروجی طبسى
 
پرونده:طبسی (2).jpg|کتاب منیه الراغب فی ایمان ابی طالب اثر محمدرضا مروجی طبسى
پرونده:طبسی0 (12).JPG|از راست: سعید اشراقی، سید محمود مرعشی و محمدرضا مروجی طبسی
+
پرونده:طبسی0 (12).JPG|از راست: سعید اشراقی، [[سید محمود مرعشی]] و محمدرضا مروجی طبسی
 
پرونده:طبسی (5).jpg|محمدرضا مروجی طبسى در پیاده روی [[اربعین حسینی|اربعین]]
 
پرونده:طبسی (5).jpg|محمدرضا مروجی طبسى در پیاده روی [[اربعین حسینی|اربعین]]
 
پرونده:طبسی0 (11).JPG|1. محمدرضا مروجی طبسى و 2. نصرالله خلخالی - مدرسه آیت الله بروجردی در [[سامرا]]
 
پرونده:طبسی0 (11).JPG|1. محمدرضا مروجی طبسى و 2. نصرالله خلخالی - مدرسه آیت الله بروجردی در [[سامرا]]
پرونده:طبسی (6).jpg|از راست: ناشناس، حسن علی مروارید، جواد آقاتهرانی، محمدرضا مروجی طبسى، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]] و ناشناسان
+
پرونده:طبسی (6).jpg|از راست: ناشناس، [[حسن‌علی مروارید|حسن علی مروارید]]، جواد آقاتهرانی، محمدرضا مروجی طبسى، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]] و ناشناسان
 
پرونده:طبسی0 (9).JPG|محمدرضا مروجی طبسى  در منزل شخصی
 
پرونده:طبسی0 (9).JPG|محمدرضا مروجی طبسى  در منزل شخصی
 
پرونده:طبسی0 (2).JPG|محمدرضا مروجی طبسى و [[سید محمد صادق حسینی روحانی|سید محمدصادق حسینی روحانی]]
 
پرونده:طبسی0 (2).JPG|محمدرضا مروجی طبسى و [[سید محمد صادق حسینی روحانی|سید محمدصادق حسینی روحانی]]
سطر ۱۵۲: سطر ۱۷۰:
  
 
[[رده:علمای معاصر|طبسی،محمدرضا]]
 
[[رده:علمای معاصر|طبسی،محمدرضا]]
 +
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۵

آیت الله محمدرضا مروجی طبسى (۱۳۲۴ - ۱۴۰۵ ق) از روحانیون مجاهد در راه دین و انقلاب اسلامی بود. او شاگرد بزرگانی چون میرزای نائینى، سید ابوالحسن اصفهانى و آیت الله شاه آبادى بود. مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از اسلام مى پرداخت و آثار مهمی در این راستا از خود بجا گذاشت. ایشان در زندگی خویش به تواضع، سعه صدر، خلق نیک، علو همت، تقوا، عفت، ساده زیستى و قناعت آراسته بود.

Tabasi.jpg
نام کامل محمدرضا مروجی طبسى
زادروز ۱۳۲۴ قمری
زادگاه مشهد
وفات ۱۴۰۵ قمری
مدفن قم - حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

Line.png

اساتید

میرزای نائینى، سید ابوالحسن اصفهانى، آیت الله شاه آبادى، شیخ عبدالکریم حائرى،...


آثار

منیةالراغب فى ایمان ابى طالب، الاعتقادات، اثبات الرجعة، مباحث فى علم الاصول، ...

تحصیلات

محمدرضا زاده مشهد، مبادى علوم را نزد پدرش -که از صالحان و تقواپیشگان بود- و سید محمدعلى معروف به میرزا جعفر فراگرفت.

محمدرضا به سال ۱۳۲۷ هجرى قمرى به فرمان پدر به مشهد مهاجرت کرد. در آن هنگام، او پانزده بهار را پشت سر نهاده و با شور و شوقى زایدالوصف براى ادامه تحصیل در حوزه مشهد رحل اقامت افکنده بود. مقدمات و بخشى از مرحله سطح را نزد اساتید معروف حوزه مشهد آموخت: ادبیات عرب را نزد ادیب نیشابورى، اصول را نزد شیخ کاظم دامغانى، قوانین را نزد میرزا محمدحسین شهرستانى و شرح لمعه را نزد سید محمدباقر مدرس. اما حوزه مشهد نمى توانست عطش او را براى فراگیرى علوم مختلف اسلامى فرونشاند. از این رو به حوزه علمیه قم هجرت کرد.

در آغاز به تکمیل مرحله سطح پرداخت: مکاسب و کفایة الاصول را نزد عالم فرهیخته، آیت الله سید على یثربى کاشانى، رسائل شیخ انصارى را نزد آیت الله العظمى مرحوم سید محمدتقى خوانسارى و ریاض المسائل را نزد جمال السالکین، عارف و فقیه نامور آیت الله میرزا جواد آقا ملکى تبریزى فراگرفت. سپس به درس خارج فقه و اصول را یافت.

در این مرحله هفت سال از محضر حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى، مؤسس حوزه علمیه قم، بهره گرفت. فلسفه و علوم عقلى را از محضر فیلسوفان فرزانه میرزا على‌اکبر یزدى و سید ابوالحسن رفیعى قزوینى و فصوص الحکم محیى الدین عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آیت الله العظمى محمدعلى شاه آبادى فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در قم همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود میرزا جواد آقا ملکى تبریزى بود و از آن استاد الهى اخلاق و سیر و سلوک مى آموخت.

شیخ طبسی در حالى که مجتهدى توانا بود و به دریافت چندین اجازه اجتهاد نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم باز نایستاد و پس از چند سال اقامت در قم به نجف اشرف مهاجرت کرد.

او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص امام عصر ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفیض او استفاده نمود. وى در همین زمان از مباحث کلامى و تفسیرى عالم عامل و محقق مشهور آیت الله شیخ محمدجواد بلاغى نیز بهره ها گرفت و ذخیره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام این مراحل به عنوان عالمى جدى و پرکار و خستگى ناپذیر مطرح بود و همگان به او به دیده عظمت مى نگریستند.

اساتید

شناسنامه آیت الله طبسی نجفی

از دیدگاه علما و بزرگان

تعداد زیادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، که در این مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوریم:

۱. مرحوم محقق نایینى:

«جناب عالم عامل، فاضل کامل، تکیه گاه عالمان تقواپیشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شیخ محمدرضا طبسى - که همواره خدا او را تأیید کند - از جمله کسانى است که تمام توان خود را در طلب علم و عمل بکار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرین گردیده است. او مى تواند به احکامى که به شیوه متداول میان مجتهدان بزرگ استنباط مى کند، عمل مى کند». (ماه صفر سال ۱۳۴۹.)

۲. آقا ضیاء عراقى:

«عالم عامل و فاضل کامل، تکیه‌گاه و پشتیبان فقهاى راشدین و عماد فضلا و مجتهدین، شیخ بزرگوار و پاک سرشت، رکن مورد اعتماد، غواص دریاى دانش و محور تقوا و حلم، افتخار اعلام، شخصیت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، کنز عرفان و نحریر زمان، دانشور راه یافته (به قله کمال)، شیخ محمدرضا طبسى که از وطن خود به نجف مهاجرت کرد و با جدیت و کوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گیرى از عنصر زمان چنان کوشید که به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گردید، پس او را سزد که به آن چه استنباط کند، عمل نماید و در مسائلى که اجتهاد کند، تقلید بر او حرام است و او از همان اختیاراتى برخوردار است که مجتهدان در زمان غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصیه مى کنم که بهترین زاد راه آدمى است». (سال ۱۳۴۹ ق.)

۳. سید ابوالحسن اصفهانى:

«... جناب عالم و عامل و فاضل کامل، صاحب اندیشه قوى و سلیقه مستقیم، صفى و زکى (دوست صمیمى و برگزیده و نیکوکار) مورد اطمینان، ثقة الاسلام شیخ محمدرضا طبسى دامت تأییداته از کسانى است که عمر خود را در تحصیل علوم شرعى و تنقیح مبانى نظرى آن صرف کرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر این حقیر، مدت زیادى افاده و استفاده و تحقیق و تدقیق و جد و جهد پرداخته تا آن که از عالمان برجسته گردیده، از آنان که مشارالیه بالبنان[۱] گردیده است؛ پس او را سزد که به احکامى که به روش متداول میان اعلام استنباط مى کند، عمل کند و به او اجازه دادم که آن چه را روایت آن از طریق من به صحت پیوسته است روایت کند...». (سال ۱۳۴۸ ق.)

۴. شیخ عبدالکریم حائرى:

«آیت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جدیت و کوشش فراوان به تنقیح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان که در میان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر این نعمت عظمى و عطیه کبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شکر کند و سپاس گوید...».

۵. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى:

«چون در روز مبعث خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله از سامرا به نجف اشرف براى زیارت سرور اوصیاء امیرالمؤمنین علیه السلام شرفیاب گشتم، از حسن اتفاق برخورد کردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل کامل، داراى مزایاى ارجمند و آثار زیبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تألیفات ممتع و آثار کم‌نظیر، فخر شیعه و مایه قوام شریعت، علامه پارساى تقواپیشه، مولانا حاج شیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى که خداى امثال وى را فراوان کند و شریعت محمدى را به وجود او تأیید نماید...». (سال ۱۳۵۱ ق.)

۶. آیت الله سید محسن جبل عاملی:

ایسان در ضمن اجازه اى از علامه طبسى این گونه تعبیر مى کند: «... برادر الهى، عالم عامل، فاضل کامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». (سال ۱۳۵۲ ق.)

۷. محمدباقر بیرجندى خراسانى:

صاحب کبریت الاحمر که عالمى بسیار دقیق و محدثى خبیر بوده است در ضمن اجازه اى که به محقق طبسى داده است از او این گونه تعبیر کرده است: «جناب مؤید یگانه، عالم کامل فرزانه، پیشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مکرم محترم، فخر اعلام و مروج احکام، شیخ جلیل نبیل (استاد بزرگ شریف) ...». (سال ۱۳۴۹ ق.)

۸. آیت الله شیخ محمدعلى شاه آبادى:

«و از جمله کسانى که در خلوت و جلوت، و در شب و روز به کشف حقایق و دقایق دانش دین پرداخته و مسائل دینى را بر بنیادهاى آن استوار ساخته و حلال و حرام دین را از آن استنباط کرده تا آن که مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى کلامنا» را دریافت کرد، آن که در راه صدق و صفا و سلوک کرده و مراتب قرب و کمال را نوردیده و به آسمان دانش و تقوا عروج کرده، همنام مولاى ما و امید ما حضرت امام رضا علیه آلاف التحیة والثناء، حاج شیخ محمدرضا طبسى است...».

آثار و تألیفات

مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از دین مى پرداخت. حاصل این مرزبانى، سى و پنج کتاب و رساله است که به بعضى از آن ها اشاره مى کنیم:

۱. گاه با عزمى استوار از حریم پدر ولایت، مدافع موحد خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله یعنى حضرت ابوطالب دفاع مى کرد و در اثرى ماندگار و ممتع به معرفى آن یگانه مدافع رسول اکرم صلی الله علیه و آله در سخت ترین شرایط مى پرداخت و پرده هاى ابهام را که از سوى دشمنان فرزندش امام على علیه السلام پدید آمده است، کنار مى زد و به این هم بسنده نمى کرد و هر ساله در روز رحلت غمبار جناب ابوطالب به سوگ مى نشست و مجلس ذکر مصیبت ترتیب مى داد. کتاب «منیةالراغب فى ایمان ابى طالب» که تحت عنوان «ابوطالب یگانه مدافع اسلام» ترجمه شده است.

۲. گاه مشعل هدایت به دست مى گرفت و به بیرون راندن دیو سیرتان و اندیشه هاى ناباب آنها از حوزه دین همت مى گماشت:

  • مصباح الهدى فى الرد على القادیانیة؛
  • قادیانى چه مى گوید؟
  • الصوفیة المبتدعة
یکی از آثار آیت الله طبسی نجفی

۳. گاه به تشیید پایه هاى دین مى پرداخت و اصول عقاید را مى نگاشت:

  • الاعتقادات؛
  • دروس فى العقیدة والعقائد؛
  • تبصرة المتعلمین فى عقائد المؤمنین؛
  • عقدالفرائد فى اصول العقائد؛
  • القول الفصیح فى اصول الدین الصحیح؛
  • الشیعة والرجعة؛
  • اثبات الرجعة؛
  • الامام الغائب؛
  • ذخیرة العباد فى ما یتعلق بالمعاد و...

۴. گاه در محضر بزرگان زانوى تلمذ به زمین مى زد و از خرمن دانش آن ها خوشه هاى فقه و اصول مى چید:

  • تقریرات بحث آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى؛
  • تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ محمدحسین نایینى؛
  • تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ ضیاءالدین عراقى؛

۵. گاه خود دامن همت به کمر مى زد و براى افزایش بصیرت دانشجویان و متعلمان یا براى راهنمایى بندگان خداى سبحان، قلم مى زد:

  • ذخیرةالصالحین فى شرح تبصرة المتعلمین (دوره فقه استدلالى)
  • رسالة فى الحج
  • رسالة فى المعاطاة
  • مباحث فى علم الاصول
  • طریق النجاة (رساله عملیه ایشان)

۶. گاه به قرآن روى مى آورد و به تفسیر آن مى پرداخت:

  • جامع البیان فى تفسیر القرآن
  • تفسیر سوره نبا

۷. و در پایان به سوى مشعل هدایت و سفینه نجات روى آورد:

  • مقتل الامام الحسین علیه السلام
  • النهضة الحسینیة والدعوة الالهیة.

همراهی با امام و انقلاب

یکى از اهداف شوم رژیم مستبد شاهنشاهى از تبعید امام خمینى از ترکیه به نجف اشرف به خیال خام او کوچک کردن امام و محو کردن شخصیت ایشان در پرتو شخصیت هاى بزرگ علمى حوزه نجف بود. محقق طبسى از جمله کسانى بود که براى تعظیم و تکریم هر چه بیشتر امام و ناکام گذاشتن دشمنان اسلام، تا چهل کیلومترى نجف اشرف به استقبال امام شتافت و با آگاهى و بصیرت مى گفت و بر این گفته پاى مى فشرد که باید از زحمات این مرد (یعنى امام خمینى) تقدیر به عمل آورد.

در همان راستا حرکت زیباى دیگرى را از محقق طبسى شاهد هستیم. ایشان پس از ورود امام به نجف اشرف و تشکیل نماز جماعت ایشان در مسجد شیخ مرتضی انصارى به منظور تأیید و تجلیل و تثبیت موقعیت امام، نماز جماعت خود را در حرم مطهر امیرمؤمنان علیه السلام تعطیل کرد و در نماز جماعت امام شرکت مى نمود.

همچنین ایشان از جمله عالمان آگاه و بزرگوارى بودند که براى خنثى کردن حرکت کور دشمنان اسلام، در تأیید و حمایت از امام خمینى اعلامیه صادر کردند و تلگراف فرستادند زیرا حمایت از امام خمینى را حمایت از امام زمان علیه السلام مى دانستند.

این رجل الهى و شیر بیشه علم و تقوا و کیاست در دفاع از اسلام و امام، در ضمن تلگرافى که حاکى از قوت ایمان و فراستى مؤمنانه است خطاب به عَلَم، نخست وزیر وقت رژیم شاهنشاهى مى نویسد: «کارى نکن که عَلَم بر تو سنگین گردد».

ایشان همچنین در جریان دفاع مقدس، دیگران را به شرکت فعال در جبهه تشویق مى کرد و همواره آرزو مى کرد که اى کاش پیرى و ضعف قوا مانع ایشان از رفتن به جبهه نبود و مى توانست دوشادوش رزمندگان اسلام از حریم کشور امام زمان ارواحناه فداه دفاع کند. ایشان به این اکتفا نکرد و فرزند رشیدش آقا محمدصادق را در جریان دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرد و افتخار پدر شهید بودن را نیز بدست آورد.

وفات

مرحوم آیت الله شیخ محمدرضا طبسى پس از سال ها رنج و زحمت طاقت فرسا در راه اعتلاى دین، در سال ۱۳۹۹ قمری به بیمارى جانکاهى که از کثرت اشتغال به تألیف و اهتمام در امر دین پدید آمده بود مبتلا گردید و سرانجام در بیست و پنجم ماه ربیع الاول سال ۱۴۰۵ قمری (1363 شمسی) نداى حق را لبیک گفت و رخ در نقاب خاک کشید. پیکر پاک و مطهر این عالم ربانى در جوار حضرت معصومه سلام الله علیها در حجره ۳۸ صحن بزرگ به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. آن که همگان او را با انگشتان به یکدیگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است.

منابع

آرشیو عکس و تصویر