محمدرضا طبسی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (مهدی موسوی صفحهٔ شيخ محمد رضا طبسى را به شیخ محمدرضا طبسی منتقل کرد)
(←‏آرشیو عکس و تصویر)
 
(۲۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
==تولد محمد رضا طبسی==
+
'''آیت الله محمدرضا مروجی طبسى''' (۱۳۲۴ - ۱۴۰۵ ق) از روحانیون مجاهد در راه [[دین]] و انقلاب اسلامی بود. او شاگرد بزرگانی چون [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینى]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] و [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|آیت الله شاه آبادى]] بود. مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از [[اسلام]] مى پرداخت و آثار مهمی در این راستا از خود بجا گذاشت. ایشان در زندگی خویش به [[تواضع]]، [[سعه صدر]]، [[حسن خلق|خلق نیک]]، علو همت، [[تقوا]]، [[عفت]]، ساده زیستى و [[قناعت]] آراسته بود. 
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمدرضا مروجی طبسى
 +
||تصویر= [[پرونده:Tabasi.jpg|220px]]
 +
||زادروز = ۱۳۲۴ قمری
 +
|زادگاه = [[مشهد]]
 +
|وفات =  ۱۴۰۵ قمری
 +
|مدفن = [[قم]] - [[حرم حضرت معصومه عليها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]]
 +
|اساتید =  [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نائینى]]، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]، [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|آیت الله شاه آبادى]]، [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]]،...
 +
|شاگردان =
 +
|آثار = منیةالراغب فى ایمان ابى طالب، الاعتقادات، اثبات الرجعة، مباحث فى علم الاصول، ...
 +
}}
 +
==تحصیلات==
  
−
به مناسبت سيزدهمين سالگرد ارتحال ملكوتى عالم عامل و محقق فرزانه و مدافع مخلص حريم ولايت، حضرت آيت الله شيخ محمدرضا طبسى قدس سره نگاهى مى افكنيم بر سيماى درخشان او و قبسى برمى گيريم از حيات سرشار از كوشش و [[اخلاص]] او.
+
محمدرضا زاده مشهد، مبادى علوم را نزد پدرش -که از صالحان و تقواپیشگان بود- و سید محمدعلى معروف به میرزا جعفر فراگرفت.
  
−
در هجدهم [[شعبان]] سال 1322 هجرى قمرى آن گاه كه پدر و مادرش به [[زيارت]] ثامن الحجج مشرف شده بودند پا به عرصه حيات نهاد. پدرش كه از [[صالحان]] و تقواپيشگان و ارادتمندان امام هشتم علیه السلام بود، نامش را محمدرضا گذاشت. دوران كودكى و نوجوانى را در طبس گذرانيد و مبادى علوم را نزد پدر و سيد محمدعلى معروف به ميرزا جعفر فراگرفت.  
+
محمدرضا به سال ۱۳۲۷ هجرى قمرى به فرمان پدر به [[مشهد]] مهاجرت کرد. در آن هنگام، او پانزده بهار را پشت سر نهاده و با شور و شوقى زایدالوصف براى ادامه تحصیل در حوزه مشهد رحل اقامت افکنده بود. مقدمات و بخشى از مرحله سطح را نزد اساتید معروف حوزه مشهد آموخت: [[ادبیات عرب|ادبیات عرب]] را نزد ادیب نیشابورى، [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] را نزد شیخ کاظم دامغانى، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] را نزد میرزا محمدحسین شهرستانى و [[شرح لمعه]] را نزد سید محمدباقر مدرس. اما حوزه مشهد نمى توانست عطش او را براى فراگیرى علوم مختلف اسلامى فرونشاند. از این رو به [[حوزه علمیه قم]] هجرت کرد.  
  
−
==تحصیلات ایشان==
+
در آغاز به تکمیل مرحله سطح پرداخت: [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] را نزد عالم فرهیخته، آیت الله [[سید علی یثربی|سید على یثربى کاشانى]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] شیخ انصارى را نزد آیت الله العظمى مرحوم [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]] و [[ریاض المسائل]] را نزد جمال السالکین، عارف و فقیه نامور آیت الله [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی|میرزا جواد آقا ملکى تبریزى]] فراگرفت. سپس به درس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] را یافت.
  
−
به سال 1327 هجرى قمرى به فرمان پدر به [[مشهد]] مهاجرت كرد. در آن هنگام، او پانزده بهار را پشت سر نهاده و با شور و شوقى زايدالوصف براى ادامه تحصيل در حوزه مشهد رحل اقامت افكنده بود. مقدمات و بخشى از مرحله سطح را نزد اساتيد معروف حوزه مشهد آموخت: ادبيات عرب را نزد اديب نيشابورى، اصول را نزد شيخ كاظم دامغانى، قوانين را نزد ميرزا محمدحسين شهرستانى و شرح لمعه را نزد سيد محمدباقر مدرس. اما حوزه مشهد نمى توانست عطش او را براى فراگيرى علوم مختلف اسلامى فرونشاند. از اين رو به حوزه علميه قم هجرت كرد.  
+
در این مرحله هفت سال از محضر [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى]]، مؤسس [[حوزه علمیه]] قم، بهره گرفت. [[فلسفه]] و علوم عقلى را از محضر فیلسوفان فرزانه میرزا على‌اکبر یزدى و [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]] و [[فصوص الحکم ابن عربی (کتاب)|فصوص الحکم]] محیى الدین عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آیت الله العظمى [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|محمدعلى شاه آبادى]] فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در [[قم]] همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود میرزا جواد آقا ملکى تبریزى بود و از آن استاد الهى [[اخلاق]] و [[سیر و سلوک]] مى آموخت.
  
−
در آغاز به تكميل مرحله سطح پرداخت: مكاسب شيخ انصارى و كفاية الاصول آخوند خراسانى را نزد عالم فرهيخته، آيت حق، سيد على يثربى كاشانى، رسائل شيخ انصارى را نزد آيت الله العظمى مرحوم سيد محمدتقى خوانسارى و رياض المسائل را نزد جمال السالكين، عارف و فقيه نامور آيت الله ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى فراگرفت. سپس به درس خارج [[فقه]] و [[اصول]] را يافت.  
+
شیخ طبسی در حالى که مجتهدى توانا بود و به دریافت چندین اجازه [[اجتهاد]] نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم باز نایستاد و پس از چند سال اقامت در قم به [[نجف]] اشرف مهاجرت کرد.  
  
−
در اين مرحله هفت سال از محضر حاج شيخ عبدالكريم حائرى يزدى، مؤسس [[حوزه علميه]] قم، بهره گرفت. [[فلسفه]] و علوم عقلى را از محضر فيلسوفان فرزانه ميرزا على‌اكبر يزدى و سيد ابوالحسن رفيعى قزوينى و فصوص الحكم محيى الدين عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آيت الله العظمى محمدعلى شاه آبادى فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در [[قم]] همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود ميرزا جواد آقا ملكى تبريزى بود و از آن استاد الهى اخلاق و [[سير و سلوك]] مى آموخت.
+
او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|امام عصر]] ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفیض او استفاده نمود. وى در همین زمان از مباحث [[علم کلام|کلامى]] و [[تفسیر قرآن|تفسیرى]] عالم عامل و محقق مشهور آیت الله [[محمدجواد بلاغی|شیخ محمدجواد بلاغى]] نیز بهره ها گرفت و ذخیره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام این مراحل به عنوان عالمى جدى و پرکار و خستگى ناپذیر مطرح بود و همگان به او به دیده عظمت مى نگریستند.
  
−
محقق جوان ما در حالى كه مجتهدى توانا بود و به دريافت چندين اجازه اجتهاد نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم بازنايستاد و پس از چند سال اقامت در قم به [[نجف]] اشرف مهاجرت كرد. در حوزه نجف در دروس [[فقه]] و [[اصول]] اعلام و بزرگانى چون ميرزا محمدحسين نائينى، آقا ضياءالدين عراقى، شيخ محمدحسين اصفهانى معروف به كمپانى، ميرزا على ايروانى و سيد ابوالحسن اصفهانى شركت جست و بهره ها گرفت.  
+
==اساتید==
 +
* ادیب نیشابورى
 +
* کاظم دامغانى
 +
* محمدحسین شهرستانى
 +
* سید محمدباقر مدرس
 +
* [[سید علی یثربی کاشانی|سید على یثربى کاشانى]]
 +
* [[سید محمدتقی خوانساری|سید محمدتقى خوانسارى]]
 +
* [[میرزا جواد آقا ملکی تبریزی|جواد آقاملکى تبریزى]]
 +
* [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|عبدالکریم حائرى یزدى]]
 +
* [[سید ابوالحسن رفیعی قزوینی|سید ابوالحسن رفیعى قزوینى]]
 +
* [[آیت الله محمدعلی شاه آبادی|محمدعلى شاه آبادى]]
 +
* [[میرزا محمدحسین نائینی|محمدحسین نائینى]]
 +
* [[آقا ضیاءالدین عراقی|ضیاءالدین عراقى]]
 +
* [[شیخ محمدحسین اصفهانی|محمدحسین اصفهانى]]
 +
* [[میرزا علی ایروانی|على ایروانى]]
 +
* [[سید ابوالحسن اصفهانى]]
 +
* [[محمدجواد بلاغی|محمدجواد بلاغى]]
 +
[[پرونده:طبسی0 (3).JPG|thumb|left|شناسنامه آیت الله طبسی نجفی]]
  
−
او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آيت الله العظمى سيد ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص امام عصر ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفيض او استفاده نمود. وى در همين زمان از مباحث كلامى و تفسيرى عالم عامل و محقق مشهور آيت الله شيخ محمدجواد بلاغى نيز بهره ها گرفت و ذخيره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام اين مراحل به عنوان عالمى جدى و پركار و خستگى ناپذير مطرح بود و همگان به او به ديده عظمت مى نگريستند.
+
==از دیدگاه علما و بزرگان==
  
−
محقق بزرگوار ما به [[تواضع]]، سعه صدر، خلق نيك، علو همت، بلندى انديشه، ورع، [[تقوا]]، عفت و حياء آراسته بود، چنان كه سيماى ظاهرى او نيز پرجاذبه بود. او به بزرگان تعظيم مى كرد و با خردسالان با مهر و عطوفت برخورد مى نمود. همواره در سلام بر ديگران اعم از صغير و كبير، وضيع و شريف سبقت مى گرفت. ساده زيستى و بى اعتنايى به زخارف دنيا شيوه او بود. او تا پايان عمر در خانه اى قديمى و محقر زيست و از دنيا جز به قدر ضرورت برنگرفت و قناعت را همواره پيشه خود ساخت.
+
تعداد زیادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، که در این مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوریم:
  
−
==طبسى از ديدگاه علما و بزرگان==
+
'''<I>۱. مرحوم محقق نایینى:</I>'''
  
−
تعداد زيادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، كه در اين مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوريم:
+
«جناب عالم عامل، فاضل کامل، تکیه گاه عالمان تقواپیشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شیخ محمدرضا طبسى - که همواره خدا او را تأیید کند - از جمله کسانى است که تمام توان خود را در طلب علم و عمل بکار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرین گردیده است. او مى تواند به احکامى که به شیوه متداول میان مجتهدان بزرگ استنباط مى کند، عمل مى کند». (ماه [[صفر]] سال ۱۳۴۹.)
  
−
'''<I>1. مرحوم محقق نايينى:</I>'''
+
'''<I>۲. آقا ضیاء عراقى:</I>'''
  
−
«جناب عالم عامل، فاضل كامل، تكيه گاه عالمان تقواپيشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شيخ محمدرضا طبسى - كه همواره خدا او را تأييد كند - از جمله كسانى است كه تمام توان خود را در طلب علم و عمل بكار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرين گرديده است. او مى تواند به احكامى كه به شيوه متداول ميان مجتهدان بزرگ استنباط مى كند، عمل مى كند». ماه [[صفر]] سال 1349.
+
«عالم عامل و فاضل کامل، تکیه‌گاه و پشتیبان فقهاى راشدین و عماد فضلا و مجتهدین، شیخ بزرگوار و پاک سرشت، رکن مورد اعتماد، غواص دریاى دانش و محور [[تقوا]] و [[حلم]]، افتخار اعلام، شخصیت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، کنز عرفان و نحریر زمان، دانشور راه یافته (به قله کمال)، شیخ محمدرضا طبسى که از وطن خود به [[نجف]] مهاجرت کرد و با جدیت و کوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گیرى از عنصر زمان چنان کوشید که به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گردید، پس او را سزد که به آن چه استنباط کند، عمل نماید و در مسائلى که [[اجتهاد]] کند، [[تقلید|تقلید]] بر او [[حرام]] است و او از همان اختیاراتى برخوردار است که مجتهدان در زمان [[غیبت امام زمان (عجل الله تعالی فرجه)|غیبت امام عصر]] عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصیه مى کنم که بهترین زاد راه آدمى است». (سال ۱۳۴۹ ق.)
  
−
'''<I>2. آقا ضياء عراقى:</I>'''
+
'''<I>۳. سید ابوالحسن اصفهانى:</I>'''
  
−
«عالم عامل و فاضل كامل، تكيه‌گاه و پشتيبان فقهاى راشدين و عماد فضلا و مجتهدين، شيخ بزرگوار و پاك سرشت، ركن مورد اعتماد، غواص درياى دانش و محور [[تقوا]] و حلم، افتخار اعلام، شخصيت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، كنز عرفان و نحرير زمان، دانشور راه يافته (به قله كمال)، شيخ محمدرضا طبسى كه از وطن خود به [[نجف]] مهاجرت كرد و با جديت و كوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گيرى از عنصر زمان چنان كوشيد كه به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گرديد، پس او را سزد كه به آن چه استنباط كند، عمل نمايد و در مسائلى كه اجتهاد كند، تقليد بر او [[حرام]] است و او از همان اختياراتى برخوردار است كه مجتهدان در زمان غيبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصيه مى كنم كه بهترين زاد راه آدمى است». سال 1349 ق.
+
«... جناب عالم و عامل و فاضل کامل، صاحب اندیشه قوى و سلیقه مستقیم، صفى و زکى (دوست صمیمى و برگزیده و نیکوکار) مورد اطمینان، ثقة الاسلام شیخ محمدرضا طبسى دامت تأییداته از کسانى است که عمر خود را در تحصیل علوم شرعى و تنقیح مبانى نظرى آن صرف کرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر این حقیر، مدت زیادى افاده و استفاده و تحقیق و تدقیق و جد و جهد پرداخته تا آن که از عالمان برجسته گردیده، از آنان که مشارالیه بالبنان<ref>آن که همگان او را با انگشتان به یکدیگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است.</ref> گردیده است؛ پس او را سزد که به احکامى که به روش متداول میان اعلام استنباط مى کند، عمل کند و به او [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] دادم که آن چه را روایت آن از طریق من به صحت پیوسته است روایت کند...». (سال ۱۳۴۸ ق.)
  
−
'''<I>3. سيد ابوالحسن اصفهانى:</I>'''
+
'''<I>۴. شیخ عبدالکریم حائرى:</I>'''
  
−
«... جناب عالم و عامل و فاضل كامل، صاحب انديشه قوى و سليقه مستقيم، صفى و زكى (دوست صميمى و برگزيده و نيكوكار) مورد اطمينان، ثقة الاسلام شيخ محمدرضا طبسى دامت تأييداته از كسانى است كه عمر خود را در تحصيل علوم شرعى و تنقيح مبانى نظرى آن صرف كرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر اين حقير، مدت زيادى افاده و استفاده و تحقيق و تدقيق و جد و جهد پرداخته تا آن كه از عالمان برجسته گرديده، از آنان كه مشاراليه بالبنان (آن كه همگان او را با انگشتان به يكديگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است) گرديده است؛ پس او را سزد كه به احكامى كه به روش متداول ميان اعلام استنباط مى كند، عمل كند و به او اجازه دادم كه آن چه را روايت آن از طريق من به صحت پيوسته است روايت كند...». سال 1348 ق.
+
«آیت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جدیت و کوشش فراوان به تنقیح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان که در میان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر این نعمت عظمى و عطیه کبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شکر کند و سپاس گوید...».
  
−
'''<I>4. شيخ عبدالكريم حائرى، بنيانگذار حوزه علميه قم:</I>'''
+
'''<I>۵. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى:</I>'''
  
−
«آيت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جديت و كوشش فراوان به تنقيح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان كه در ميان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر اين نعمت عظمى و عطيه كبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شكر كند و سپاس گويد...».
+
«چون در روز [[مبعث حضرت محمد صلی الله علیه و آله|مبعث]] خاتم [[پیامبران]] صلی الله علیه و آله از [[سامرا]] به [[نجف]] اشرف براى [[زیارت]] سرور اوصیاء [[امیرالمؤمنین]] علیه السلام شرفیاب گشتم، از حسن اتفاق برخورد کردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل کامل، داراى مزایاى ارجمند و آثار زیبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تألیفات ممتع و آثار کم‌نظیر، فخر [[شیعه|شیعه]] و مایه قوام [[شریعت|شریعت]]، علامه پارساى تقواپیشه، مولانا حاج شیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى که خداى امثال وى را فراوان کند و شریعت محمدى را به وجود او تأیید نماید...». (سال ۱۳۵۱ ق.)
  
−
'''<I>5. فرزانه فرهيخته و كتابشناس بزرگ، صاحب كتاب گرانسنگ الذريعة، مرحوم شيخ آقا بزرگ تهرانى:</I>'''
+
'''<I>۶. آیت الله سید محسن جبل عاملی:</I>'''
  
−
«چون در روز مبعث خاتم [[پيامبران]] صلی الله علیه و آله از [[سامرا]] به [[نجف]] اشرف براى [[زيارت]] سرور اوصياء [[اميرالمؤمنين]] علیه السلام شرفياب گشتم، از حسن اتفاق برخورد كردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل كامل، داراى مزاياى ارجمند و آثار زيبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تأليفات ممتع و آثار كم‌نظير، فخر شيعه و مايه قوام شريعت، علامه پارساى تقواپيشه، مولانا حاج شيخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى كه خداى امثال وى را فراوان كند و شريعت محمدى را به وجود او تأييد نمايد...». سال 1351 ق.
+
ایسان در ضمن اجازه اى از علامه طبسى این گونه تعبیر مى کند: «... برادر الهى، عالم عامل، فاضل کامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». (سال ۱۳۵۲ ق.)
  
−
'''<I>6. صاحب دائرةالمعارف عظيم اعيان الشيعه، مرحوم آيت الله سيد محسن جبل عاملى در ضمن اجازه اى از علامه طبسى اين گونه تعبير مى كند:</I>'''
+
'''<I>۷. محمدباقر بیرجندى خراسانى:</I>'''
  
−
«... برادر الهى، عالم عامل، فاضل كامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشيخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». سال 1352 ق.
+
صاحب کبریت الاحمر که عالمى بسیار دقیق و [[محدث|محدثى]] خبیر بوده است در ضمن اجازه اى که به محقق طبسى داده است از او این گونه تعبیر کرده است: «جناب مؤید یگانه، عالم کامل فرزانه، پیشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مکرم محترم، فخر اعلام و مروج [[احکام]]، شیخ جلیل نبیل (استاد بزرگ شریف) ...». (سال ۱۳۴۹ ق.)
  
−
'''<I>7. محمدباقر بيرجندى خراسانى، صاحب كبريت الاحمر كه عالمى بسيار دقيق و محدثى خبير بوده است در ضمن اجازه اى كه به محقق طبسى داده است از او اين گونه تعبير كرده است:</I>'''
+
'''<I>۸. آیت الله شیخ محمدعلى شاه آبادى:</I>'''
  
−
«جناب مؤيد يگانه، عالم كامل فرزانه، پيشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مكرم محترم، فخر اعلام و مروج [[احكام]]، شيخ جليل نبيل (استاد بزرگ شريف)...». سال 1349 ق.
+
«و از جمله کسانى که در خلوت و جلوت، و در شب و روز به کشف حقایق و دقایق دانش [[دین|دین]] پرداخته و مسائل دینى را بر بنیادهاى آن استوار ساخته و [[حلال]] و [[حرام]] دین را از آن استنباط کرده تا آن که مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى کلامنا» را دریافت کرد، آن که در راه صدق و صفا و سلوک کرده و مراتب قرب و کمال را نوردیده و به آسمان دانش و [[تقوا]] عروج کرده، همنام مولاى ما و امید ما حضرت [[امام رضا]] علیه آلاف التحیة والثناء، حاج شیخ محمدرضا طبسى است...».
 +
==آثار و تألیفات==
  
−
'''<I>8. حكيم متأله و عارف بى بديل، شيخ محمدعلى شاه آبادى:</I>'''
+
مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از [[دین]] مى پرداخت. حاصل این مرزبانى، سى و پنج کتاب و رساله است که به بعضى از آن ها اشاره مى کنیم:
  
−
«و از جمله كسانى كه در خلوت و جلوت، و در شب و روز به كشف حقايق و دقايق دانش دين پرداخته و مسائل دينى را بر بنيادهاى آن استوار ساخته و [[حلال]] و [[حرام]] دين را از آن استنباط كرده تا آن كه مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى كلامنا» را دريافت كرد. آن كه در راه صدق و صفا و [[سلوك]] كرده و مراتب قرب و كمال را نور ديده و به آسمان دانش و [[تقوا]] عروج كرده، همنام مولاى ما و اميد ما حضرت [[امام رضا]] عليه آلاف التحية والثناء، حاج شيخ محمدرضا طبسى است...».
+
۱. گاه با عزمى استوار از حریم پدر ولایت، مدافع موحد [[خاتم الأنبیاء|خاتم پیامبران]] صلی الله علیه و آله یعنى [[ابوطالب علیه السلام|حضرت ابوطالب]] دفاع مى کرد و در اثرى ماندگار و ممتع به معرفى آن یگانه مدافع [[پیامبر اسلام|رسول اکرم]] صلی الله علیه و آله در سخت ترین شرایط مى پرداخت و پرده هاى ابهام را که از سوى دشمنان فرزندش [[امام على]] علیه السلام پدید آمده است، کنار مى زد و به این هم بسنده نمى کرد و هر ساله در روز رحلت غمبار جناب ابوطالب به سوگ مى نشست و مجلس ذکر مصیبت ترتیب مى داد. کتاب «منیةالراغب فى ایمان ابى طالب» که تحت عنوان «ابوطالب یگانه مدافع اسلام» ترجمه شده است.
  
−
==آثار و كتب محقق محمد رضا طبسى==
+
۲. گاه مشعل هدایت به دست مى گرفت و به بیرون راندن دیو سیرتان و اندیشه هاى ناباب آنها از حوزه دین همت مى گماشت:
  
−
مرحوم آيت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود كه در سنگر دين با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از [[دين]] مى پرداخت. حاصل اين مرزبانى، سى و پنج كتاب و رساله است كه به بعضى از آن ها اشاره مى كنيم:
+
*مصباح الهدى فى الرد على القادیانیة؛
 +
*قادیانى چه مى گوید؟
 +
*الصوفیة المبتدعة
  
−
# گاه با عزمى استوار از حريم پدر ولايت، مدافع موحد خاتم [[پيامبران]] صلی الله علیه و آله يعنى حضرت ابوطالب دفاع مى كرد و در اثرى ماندگار و ممتع به معرفى آن يگانه مدافع رسول اكرم صلی الله علیه و آله در سخت ترين شرايط مى پرداخت و پرده هاى ابهام را كه از سوى دشمنان فرزندش [[امام على]] علیه السلام پديد آمده است، كنار مى زد و به اين هم بسنده نمى كرد و هر ساله در روز رحلت غمبار جناب ابوطالب به سوگ مى نشست و مجلس ذكر مصيبت ترتيب مى داد. كتاب منيةالراغب فى ايمان ابى طالب كه تحت عنوان «ابوطالب يگانه مدافع اسلام» ترجمه شده است.
+
[[پرونده:Tabasy.jpg|thumb|left|یکی از آثار آیت الله طبسی نجفی]]
−
# گاه مشعل هدايت به دست مى گرفت و به بيرون راندن ديو سيرتان و انديشه هاى ناباب آنها از حوزه دين همت مى گماشت:
 
−
## مصباح الهدى فى الرد على القاديانية؛
 
−
## قاديانى چه مى گويد؟
 
−
## الصوفية المبتدعة.
 
−
# گاه به تشييد پايه هاى دين مى پرداخت و اصول عقايد را مى نگاشت:
 
−
## الاعتقادات؛
 
−
## دروس فى العقيدة والعقائد؛
 
−
## تبصرة المتعلمين فى عقائد المؤمنين؛
 
−
## عقدالفرائد فى اصول العقائد؛
 
−
## القول الفصيح فى اصول الدين الصحيح؛
 
−
## الشيعة والرجعة؛
 
−
## اثبات الرجعة؛
 
−
## الامام الغائب؛
 
−
## ذخيرة العباد فى ما يتعلق بالمعاد و...
 
−
# گاه در محضر بزرگان زانوى تلمذ به زمين مى زد و از خرمن دانش آن ها خوشه هاى [[فقه]] و [[اصول]] مى چيد:
 
−
## تقريرات بحث آيت الله العظمى سيد ابوالحسن اصفهانى؛
 
−
## تقريرات بحث آيت الله العظمى شيخ محمدحسين نايينى؛
 
−
## تقريرات بحث آيت الله العظمى شيخ ضياءالدين عراقى؛
 
−
## گاه خود دامن همت به كمر مى زد و براى افزايش بصيرت دانشجويان و متعلمان يا براى راهنمايى بندگان خداى سبحان، قلم مى زد:
 
−
### ذخيرةالصالحين فى شرح تبصرة المتعلمين (دوره فقه استدلالى)
 
−
### رسالة فى الحج
 
−
### رسالة فى المعاطاة
 
−
### مباحث فى علم الاصول
 
−
### طريق النجاة (رساله عمليه ايشان)
 
−
### گاه به [[قرآن]] روى مى آورد و به تفسير آن مى پرداخت:
 
−
#### جامع البيان فى تفسير القرآن
 
−
#### تفسير [[سوره نبا]]
 
−
#### و در پايان به سوى مشعل هدايت و سفينه نجات روى آورد:
 
−
##### مقتل الامام الحسين علیه السلام
 
−
##### النهضة الحسينية والدعوة الالهية.
 
  
−
==شیخ طبسی همراه با امام، همگام با انقلاب==
+
۳. گاه به تشیید پایه هاى [[دین|دین]] مى پرداخت و اصول [[عقاید]] را مى نگاشت:
  
−
# يكى از اهداف شوم رژيم مستبد شاهنشاهى از تبعيد [[امام خمينى]] از [[تركيه]] به [[نجف]] اشرف به خيال خام او كوچك كردن امام و محو كردن شخصيت ايشان در پرتو شخصيت هاى بزرگ علمى حوزه [[نجف]] بود. محقق طبسى از جمله كسانى بود كه براى تعظيم و تكريم هر چه بيشتر امام و ناكام گذاشتن دشمنان اسلام، تا چهل كيلومترى نجف اشرف به استقبال امام شتافت و با آگاهى و بصيرت مى گفت و بر اين گفته پاى مى فشرد كه بايد از زحمات اين مرد (يعنى امام خمينى) تقدير به عمل آورد.
+
*الاعتقادات؛
−
# در همان راستا حركت زيباى ديگرى را از محقق طبسى شاهد هستيم. ايشان پس از ورود امام به نجف اشرف و تشكيل [[نماز جماعت]] ايشان در مسجد [[شيخ مرتضی انصارى]] به منظور تأييد و تجليل و تثبيت موقعيت امام، نماز جماعت خود را در حرم مطهر اميرمؤمنان علیه السلام تعطيل كرد و در نماز جماعت امام شركت مى نمود.
+
*دروس فى العقیدة والعقائد؛
−
# همچنين ايشان از جمله عالمان آگاه و بزرگوارى بودند كه براى خنثى كردن حركت كور دشمنان [[اسلام]]، در تأييد و حمايت از امام خمينى اعلاميه صادر كردند و تلگرام فرستادند.
+
*تبصرة المتعلمین فى عقائد المؤمنین؛
−
# اين رجل الهى و شير بيشه علم و تقوا و كياست در دفاع از اسلام و امام در ضمن تلگرافى كه حاكى از قوت [[ايمان]] و فراستى مؤمنانه است خطاب به عَلَم نخست وزير وقت رژيم شاهنشاهى مى نويسد: «كارى نكن كه عَلَم بر تو سنگين گردد».
+
*عقدالفرائد فى اصول العقائد؛
−
# ايشان حمايت از [[امام خمينى]] را حمايت از [[امام زمان]] علیه السلام مى دانستند.
+
*القول الفصیح فى اصول الدین الصحیح؛
−
# در جريان دفاع مقدس، ديگران را به شركت فعال در جبهه تشويق مى كرد و همواره آرزو مى كرد كه اى كاش پيرى و ضعف قوا مانع ايشان از رفتن به جبهه نبود و مى توانست دوشادوش رزمندگان اسلام از حريم كشور امام زمان ارواحناه فداه دفاع كند.
+
*الشیعة والرجعة؛
−
# ايشان به اين اكتفا نكرد و فرزند رشيدش آقا محمدصادق را در جريان دفاع مقدس تقديم انقلاب كرد و افتخار پدر شهيد بودن را نيز بدست آورد.
+
*اثبات الرجعة؛
 +
*الامام الغائب؛
 +
*ذخیرة العباد فى ما یتعلق بالمعاد و...
  
−
==وفات شیخ محمد رضا طبسی==
+
۴. گاه در محضر بزرگان زانوى تلمذ به زمین مى زد و از خرمن دانش آن ها خوشه هاى [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] مى چید:
  
−
مرحوم آيت الله طبسى پس از سال ها رنج و زحمت طاقت فرسا در راه اعتلاى دين، رو به افول نهاد. در سال 1399 ه.ق به بيمارى جانكاهى كه از كثرت اشتغال به تأليف و اهتمام در امر دين پديد آمده بود مبتلا گرديد و سرانجام در بيست و پنجم ماه [[ربيع الاول]] سال 1405 نداى حق را لبيك گفت و رخ در نقاب خاك كشيد. پيكر پاك و مطهر اين عالم ربانى در جوار [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در حجره 38 صحن بزرگ به خاك سپرده شد. عاش سعيداً و مات سعيداً.
+
*تقریرات بحث آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى؛
 +
*تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ محمدحسین نایینى؛
 +
*تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ ضیاءالدین عراقى؛
  
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
۵. گاه خود دامن همت به کمر مى زد و براى افزایش بصیرت دانشجویان و متعلمان یا براى راهنمایى بندگان خداى سبحان، قلم مى زد:
  
 +
*ذخیرةالصالحین فى شرح تبصرة المتعلمین (دوره فقه استدلالى)
 +
*رسالة فى الحج
 +
*رسالة فى المعاطاة
 +
*مباحث فى علم الاصول
 +
*طریق النجاة (رساله عملیه ایشان)
 +
 +
۶. گاه به [[قرآن]] روى مى آورد و به [[تفسیر قرآن|تفسیر]] آن مى پرداخت:
 +
 +
*جامع البیان فى تفسیر القرآن
 +
*تفسیر [[سوره نبا]]
 +
 +
۷. و در پایان به سوى مشعل هدایت و سفینه نجات روى آورد:
 +
 +
*مقتل الامام الحسین علیه السلام
 +
*النهضة الحسینیة والدعوة الالهیة.
 +
 +
==همراهی با امام و انقلاب==
 +
یکى از اهداف شوم رژیم مستبد شاهنشاهى از تبعید [[امام خمینى]] از [[ترکیه]] به [[نجف]] اشرف به خیال خام او کوچک کردن امام و محو کردن شخصیت ایشان در پرتو شخصیت هاى بزرگ علمى حوزه نجف بود. محقق طبسى از جمله کسانى بود که براى تعظیم و تکریم هر چه بیشتر امام و ناکام گذاشتن دشمنان [[اسلام]]، تا چهل کیلومترى نجف اشرف به استقبال امام شتافت و با آگاهى و بصیرت مى گفت و بر این گفته پاى مى فشرد که باید از زحمات این مرد (یعنى امام خمینى) تقدیر به عمل آورد.
 +
 +
در همان راستا حرکت زیباى دیگرى را از محقق طبسى شاهد هستیم. ایشان پس از ورود امام به نجف اشرف و تشکیل [[نماز جماعت]] ایشان در مسجد [[شیخ مرتضی انصارى]] به منظور تأیید و تجلیل و تثبیت موقعیت امام، نماز جماعت خود را در [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم مطهر امیرمؤمنان علیه السلام]] تعطیل کرد و در نماز جماعت امام شرکت مى نمود.
 +
 +
همچنین ایشان از جمله عالمان آگاه و بزرگوارى بودند که براى خنثى کردن حرکت کور دشمنان اسلام، در تأیید و حمایت از امام خمینى اعلامیه صادر کردند و تلگراف فرستادند زیرا حمایت از [[امام خمینى]] را حمایت از [[امام زمان]] علیه السلام مى دانستند.
 +
 +
این رجل الهى و شیر بیشه علم و [[تقوا]] و کیاست در دفاع از اسلام و امام، در ضمن تلگرافى که حاکى از قوت [[ایمان]] و فراستى مؤمنانه است خطاب به عَلَم، نخست وزیر وقت رژیم شاهنشاهى مى نویسد: «کارى نکن که عَلَم بر تو سنگین گردد».
 +
 +
ایشان همچنین در جریان دفاع مقدس، دیگران را به شرکت فعال در جبهه تشویق مى کرد و همواره آرزو مى کرد که اى کاش پیرى و ضعف قوا مانع ایشان از رفتن به جبهه نبود و مى توانست دوشادوش رزمندگان اسلام از حریم کشور امام زمان ارواحناه فداه دفاع کند. ایشان به این اکتفا نکرد و فرزند رشیدش آقا محمدصادق را در جریان دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرد و افتخار پدر شهید بودن را نیز بدست آورد.
 +
 +
==وفات==
 +
 +
مرحوم آیت الله شیخ محمدرضا طبسى پس از سال ها رنج و زحمت طاقت فرسا در راه اعتلاى [[دین|دین]]، در سال ۱۳۹۹ قمری به بیمارى جانکاهى که از کثرت اشتغال به تألیف و اهتمام در امر دین پدید آمده بود مبتلا گردید و سرانجام در بیست و پنجم ماه [[ربیع الاول]] سال ۱۴۰۵ قمری (1363 شمسی) نداى حق را لبیک گفت و رخ در نقاب خاک کشید. پیکر پاک و مطهر این عالم ربانى در جوار [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در حجره ۳۸ صحن بزرگ به خاک سپرده شد.
 +
 +
==پانویس==
 +
<references />
 
==منابع==
 
==منابع==
−
ستارگان حرم، جلد 2/ نویسنده: حسين روحانى‌نژاد
+
 
 +
*[[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۲، نویسنده: حسین روحانى‌نژاد.
 +
 
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:طبسی0 (1).JPG|از راست: سید محمدتقی آل احمد طالقانی، محمدرضا مروجی طبسى و سید طالقانی
 +
پرونده:طبسی0 (6).JPG|محمدرضا مروجی طبسى
 +
پرونده:طبسی (3).jpg|alt=آیت الله طبسی و امام خمینی در نجف|از راست: [[آیت الله سید عبدالله شیرازی|سید عبدالله موسوی شیرازی]]، [[امام خمینی|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]] و محمدرضا مروجی طبسى
 +
پرونده:طبسی0 (7).JPG|محمدرضا مروجی طبسى
 +
پرونده:طبسی0 (10).JPG|[[میرزا جواد تبریزی|جواد رهبر سعادتی]] (میرزا جواد تبریزی) و محمدرضا مروجی طبسى
 +
پرونده:طبسی (4).jpg|از راست: محمدرضا مروجی طبسى، ناشناس و [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی]]
 +
پرونده:طبسی (2).jpg|کتاب منیه الراغب فی ایمان ابی طالب اثر محمدرضا مروجی طبسى
 +
پرونده:طبسی0 (12).JPG|از راست: سعید اشراقی، [[سید محمود مرعشی]] و محمدرضا مروجی طبسی
 +
پرونده:طبسی (5).jpg|محمدرضا مروجی طبسى در پیاده روی [[اربعین حسینی|اربعین]]
 +
پرونده:طبسی0 (11).JPG|1. محمدرضا مروجی طبسى و 2. نصرالله خلخالی - مدرسه آیت الله بروجردی در [[سامرا]]
 +
پرونده:طبسی (6).jpg|از راست: ناشناس، [[حسن‌علی مروارید|حسن علی مروارید]]، جواد آقاتهرانی، محمدرضا مروجی طبسى، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی]] و ناشناسان
 +
پرونده:طبسی0 (9).JPG|محمدرضا مروجی طبسى  در منزل شخصی
 +
پرونده:طبسی0 (2).JPG|محمدرضا مروجی طبسى و [[سید محمد صادق حسینی روحانی|سید محمدصادق حسینی روحانی]]
 +
پرونده:طبسی0 (5).JPG|تشییع محمدرضا مروجی طبسى در [[قم]]
 +
پرونده:طبسی.JPG|اقامه نماز میت محمدرضا مروجی طبسى توسط سید شهاب الدین مرعشی نجفی در [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]]
 +
</gallery>
 +
 
 +
[[رده:علمای معاصر|طبسی،محمدرضا]]
 +
[[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۳۰ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۱۵

آیت الله محمدرضا مروجی طبسى (۱۳۲۴ - ۱۴۰۵ ق) از روحانیون مجاهد در راه دین و انقلاب اسلامی بود. او شاگرد بزرگانی چون میرزای نائینى، سید ابوالحسن اصفهانى و آیت الله شاه آبادى بود. مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از اسلام مى پرداخت و آثار مهمی در این راستا از خود بجا گذاشت. ایشان در زندگی خویش به تواضع، سعه صدر، خلق نیک، علو همت، تقوا، عفت، ساده زیستى و قناعت آراسته بود.

Tabasi.jpg
نام کامل محمدرضا مروجی طبسى
زادروز ۱۳۲۴ قمری
زادگاه مشهد
وفات ۱۴۰۵ قمری
مدفن قم - حرم حضرت معصومه سلام الله علیها

Line.png

اساتید

میرزای نائینى، سید ابوالحسن اصفهانى، آیت الله شاه آبادى، شیخ عبدالکریم حائرى،...


آثار

منیةالراغب فى ایمان ابى طالب، الاعتقادات، اثبات الرجعة، مباحث فى علم الاصول، ...

تحصیلات

محمدرضا زاده مشهد، مبادى علوم را نزد پدرش -که از صالحان و تقواپیشگان بود- و سید محمدعلى معروف به میرزا جعفر فراگرفت.

محمدرضا به سال ۱۳۲۷ هجرى قمرى به فرمان پدر به مشهد مهاجرت کرد. در آن هنگام، او پانزده بهار را پشت سر نهاده و با شور و شوقى زایدالوصف براى ادامه تحصیل در حوزه مشهد رحل اقامت افکنده بود. مقدمات و بخشى از مرحله سطح را نزد اساتید معروف حوزه مشهد آموخت: ادبیات عرب را نزد ادیب نیشابورى، اصول را نزد شیخ کاظم دامغانى، قوانین را نزد میرزا محمدحسین شهرستانى و شرح لمعه را نزد سید محمدباقر مدرس. اما حوزه مشهد نمى توانست عطش او را براى فراگیرى علوم مختلف اسلامى فرونشاند. از این رو به حوزه علمیه قم هجرت کرد.

در آغاز به تکمیل مرحله سطح پرداخت: مکاسب و کفایة الاصول را نزد عالم فرهیخته، آیت الله سید على یثربى کاشانى، رسائل شیخ انصارى را نزد آیت الله العظمى مرحوم سید محمدتقى خوانسارى و ریاض المسائل را نزد جمال السالکین، عارف و فقیه نامور آیت الله میرزا جواد آقا ملکى تبریزى فراگرفت. سپس به درس خارج فقه و اصول را یافت.

در این مرحله هفت سال از محضر حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى، مؤسس حوزه علمیه قم، بهره گرفت. فلسفه و علوم عقلى را از محضر فیلسوفان فرزانه میرزا على‌اکبر یزدى و سید ابوالحسن رفیعى قزوینى و فصوص الحکم محیى الدین عربى را نزد عارف و عالم بلندآوازه حضرت آیت الله العظمى محمدعلى شاه آبادى فراگرفت. وى در مدت اقامت خود در قم همواره ملازم استاد و مراد و محبوب خود میرزا جواد آقا ملکى تبریزى بود و از آن استاد الهى اخلاق و سیر و سلوک مى آموخت.

شیخ طبسی در حالى که مجتهدى توانا بود و به دریافت چندین اجازه اجتهاد نائل آمده بود، باز هم از طلب علم علوم باز نایستاد و پس از چند سال اقامت در قم به نجف اشرف مهاجرت کرد.

او از اصحاب مورد اعتماد و از اعضاى دفتر استفتائات آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى - مرجع مقتدر و مورد توجه خاص امام عصر ارواحناه فداه - بود و حدود پانزده سال از محضر پرفیض او استفاده نمود. وى در همین زمان از مباحث کلامى و تفسیرى عالم عامل و محقق مشهور آیت الله شیخ محمدجواد بلاغى نیز بهره ها گرفت و ذخیره ها اندوخت. استاد طبسى در تمام این مراحل به عنوان عالمى جدى و پرکار و خستگى ناپذیر مطرح بود و همگان به او به دیده عظمت مى نگریستند.

اساتید

شناسنامه آیت الله طبسی نجفی

از دیدگاه علما و بزرگان

تعداد زیادى از مراجع و شخصیت هاى بزرگ علمى معاصر محقق طبسى درباره مقام شامخ و علمى و عملى او سخن گفته اند، که در این مقال، فقط سخن تنى چند از آنان را مى آوریم:

۱. مرحوم محقق نایینى:

«جناب عالم عامل، فاضل کامل، تکیه گاه عالمان تقواپیشه و فضلا، ثقةالاسلام حاج شیخ محمدرضا طبسى - که همواره خدا او را تأیید کند - از جمله کسانى است که تمام توان خود را در طلب علم و عمل بکار گرفته تا به درجه والاى اجتهاد نائل آمده و به صلاح و ارشاد قرین گردیده است. او مى تواند به احکامى که به شیوه متداول میان مجتهدان بزرگ استنباط مى کند، عمل مى کند». (ماه صفر سال ۱۳۴۹.)

۲. آقا ضیاء عراقى:

«عالم عامل و فاضل کامل، تکیه‌گاه و پشتیبان فقهاى راشدین و عماد فضلا و مجتهدین، شیخ بزرگوار و پاک سرشت، رکن مورد اعتماد، غواص دریاى دانش و محور تقوا و حلم، افتخار اعلام، شخصیت مورد وثوق و سربلند و ستوده همگان، کنز عرفان و نحریر زمان، دانشور راه یافته (به قله کمال)، شیخ محمدرضا طبسى که از وطن خود به نجف مهاجرت کرد و با جدیت و کوشش فراوان در محضر بزرگان و بهره گیرى از عنصر زمان چنان کوشید که به مقصود نائل آمد و مجتهدى عادل گردید، پس او را سزد که به آن چه استنباط کند، عمل نماید و در مسائلى که اجتهاد کند، تقلید بر او حرام است و او از همان اختیاراتى برخوردار است که مجتهدان در زمان غیبت امام عصر عجل الله تعالی فرجه شریف از آن برخوردارند و او را به تقواى الهى توصیه مى کنم که بهترین زاد راه آدمى است». (سال ۱۳۴۹ ق.)

۳. سید ابوالحسن اصفهانى:

«... جناب عالم و عامل و فاضل کامل، صاحب اندیشه قوى و سلیقه مستقیم، صفى و زکى (دوست صمیمى و برگزیده و نیکوکار) مورد اطمینان، ثقة الاسلام شیخ محمدرضا طبسى دامت تأییداته از کسانى است که عمر خود را در تحصیل علوم شرعى و تنقیح مبانى نظرى آن صرف کرده و در محضر جمعى از بزرگان و بر این حقیر، مدت زیادى افاده و استفاده و تحقیق و تدقیق و جد و جهد پرداخته تا آن که از عالمان برجسته گردیده، از آنان که مشارالیه بالبنان[۱] گردیده است؛ پس او را سزد که به احکامى که به روش متداول میان اعلام استنباط مى کند، عمل کند و به او اجازه دادم که آن چه را روایت آن از طریق من به صحت پیوسته است روایت کند...». (سال ۱۳۴۸ ق.)

۴. شیخ عبدالکریم حائرى:

«آیت الله طبسى مدتى طولانى در درس من حاضر شده و با جدیت و کوشش فراوان به تنقیح مسائل شرعى از مبانى نظرى آن به انسان که در میان عالمان عامل متداول است، پرداخته است، پس خداى را بر این نعمت عظمى و عطیه کبرى (نعمت و بخشش بزرگ) شکر کند و سپاس گوید...».

۵. مرحوم شیخ آقا بزرگ تهرانى:

«چون در روز مبعث خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله از سامرا به نجف اشرف براى زیارت سرور اوصیاء امیرالمؤمنین علیه السلام شرفیاب گشتم، از حسن اتفاق برخورد کردم به دانشور مورد اعتماد بزرگان و دست پرورده مجتهدان بزرگوار، عالم عامل و فاضل کامل، داراى مزایاى ارجمند و آثار زیبا و ارزشمند، محقق مدقق، صاحب تألیفات ممتع و آثار کم‌نظیر، فخر شیعه و مایه قوام شریعت، علامه پارساى تقواپیشه، مولانا حاج شیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى قمى که خداى امثال وى را فراوان کند و شریعت محمدى را به وجود او تأیید نماید...». (سال ۱۳۵۱ ق.)

۶. آیت الله سید محسن جبل عاملی:

ایسان در ضمن اجازه اى از علامه طبسى این گونه تعبیر مى کند: «... برادر الهى، عالم عامل، فاضل کامل، زبدةالعلماء و عمدةالفضلاء، مولانا الشیخ محمدرضا مشهور به مروج طبسى...». (سال ۱۳۵۲ ق.)

۷. محمدباقر بیرجندى خراسانى:

صاحب کبریت الاحمر که عالمى بسیار دقیق و محدثى خبیر بوده است در ضمن اجازه اى که به محقق طبسى داده است از او این گونه تعبیر کرده است: «جناب مؤید یگانه، عالم کامل فرزانه، پیشتاز فضلاى متبحر و زبده عالمان مکرم محترم، فخر اعلام و مروج احکام، شیخ جلیل نبیل (استاد بزرگ شریف) ...». (سال ۱۳۴۹ ق.)

۸. آیت الله شیخ محمدعلى شاه آبادى:

«و از جمله کسانى که در خلوت و جلوت، و در شب و روز به کشف حقایق و دقایق دانش دین پرداخته و مسائل دینى را بر بنیادهاى آن استوار ساخته و حلال و حرام دین را از آن استنباط کرده تا آن که مدال افتخار «انتم افقه الناس اذا عرفتم معانى کلامنا» را دریافت کرد، آن که در راه صدق و صفا و سلوک کرده و مراتب قرب و کمال را نوردیده و به آسمان دانش و تقوا عروج کرده، همنام مولاى ما و امید ما حضرت امام رضا علیه آلاف التحیة والثناء، حاج شیخ محمدرضا طبسى است...».

آثار و تألیفات

مرحوم آیت الله طبسى از جمله دانشمندانى بود که در سنگر دین با حربه قلم، دلسوزانه به دفاع از دین مى پرداخت. حاصل این مرزبانى، سى و پنج کتاب و رساله است که به بعضى از آن ها اشاره مى کنیم:

۱. گاه با عزمى استوار از حریم پدر ولایت، مدافع موحد خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله یعنى حضرت ابوطالب دفاع مى کرد و در اثرى ماندگار و ممتع به معرفى آن یگانه مدافع رسول اکرم صلی الله علیه و آله در سخت ترین شرایط مى پرداخت و پرده هاى ابهام را که از سوى دشمنان فرزندش امام على علیه السلام پدید آمده است، کنار مى زد و به این هم بسنده نمى کرد و هر ساله در روز رحلت غمبار جناب ابوطالب به سوگ مى نشست و مجلس ذکر مصیبت ترتیب مى داد. کتاب «منیةالراغب فى ایمان ابى طالب» که تحت عنوان «ابوطالب یگانه مدافع اسلام» ترجمه شده است.

۲. گاه مشعل هدایت به دست مى گرفت و به بیرون راندن دیو سیرتان و اندیشه هاى ناباب آنها از حوزه دین همت مى گماشت:

  • مصباح الهدى فى الرد على القادیانیة؛
  • قادیانى چه مى گوید؟
  • الصوفیة المبتدعة
یکی از آثار آیت الله طبسی نجفی

۳. گاه به تشیید پایه هاى دین مى پرداخت و اصول عقاید را مى نگاشت:

  • الاعتقادات؛
  • دروس فى العقیدة والعقائد؛
  • تبصرة المتعلمین فى عقائد المؤمنین؛
  • عقدالفرائد فى اصول العقائد؛
  • القول الفصیح فى اصول الدین الصحیح؛
  • الشیعة والرجعة؛
  • اثبات الرجعة؛
  • الامام الغائب؛
  • ذخیرة العباد فى ما یتعلق بالمعاد و...

۴. گاه در محضر بزرگان زانوى تلمذ به زمین مى زد و از خرمن دانش آن ها خوشه هاى فقه و اصول مى چید:

  • تقریرات بحث آیت الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى؛
  • تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ محمدحسین نایینى؛
  • تقریرات بحث آیت الله العظمى شیخ ضیاءالدین عراقى؛

۵. گاه خود دامن همت به کمر مى زد و براى افزایش بصیرت دانشجویان و متعلمان یا براى راهنمایى بندگان خداى سبحان، قلم مى زد:

  • ذخیرةالصالحین فى شرح تبصرة المتعلمین (دوره فقه استدلالى)
  • رسالة فى الحج
  • رسالة فى المعاطاة
  • مباحث فى علم الاصول
  • طریق النجاة (رساله عملیه ایشان)

۶. گاه به قرآن روى مى آورد و به تفسیر آن مى پرداخت:

  • جامع البیان فى تفسیر القرآن
  • تفسیر سوره نبا

۷. و در پایان به سوى مشعل هدایت و سفینه نجات روى آورد:

  • مقتل الامام الحسین علیه السلام
  • النهضة الحسینیة والدعوة الالهیة.

همراهی با امام و انقلاب

یکى از اهداف شوم رژیم مستبد شاهنشاهى از تبعید امام خمینى از ترکیه به نجف اشرف به خیال خام او کوچک کردن امام و محو کردن شخصیت ایشان در پرتو شخصیت هاى بزرگ علمى حوزه نجف بود. محقق طبسى از جمله کسانى بود که براى تعظیم و تکریم هر چه بیشتر امام و ناکام گذاشتن دشمنان اسلام، تا چهل کیلومترى نجف اشرف به استقبال امام شتافت و با آگاهى و بصیرت مى گفت و بر این گفته پاى مى فشرد که باید از زحمات این مرد (یعنى امام خمینى) تقدیر به عمل آورد.

در همان راستا حرکت زیباى دیگرى را از محقق طبسى شاهد هستیم. ایشان پس از ورود امام به نجف اشرف و تشکیل نماز جماعت ایشان در مسجد شیخ مرتضی انصارى به منظور تأیید و تجلیل و تثبیت موقعیت امام، نماز جماعت خود را در حرم مطهر امیرمؤمنان علیه السلام تعطیل کرد و در نماز جماعت امام شرکت مى نمود.

همچنین ایشان از جمله عالمان آگاه و بزرگوارى بودند که براى خنثى کردن حرکت کور دشمنان اسلام، در تأیید و حمایت از امام خمینى اعلامیه صادر کردند و تلگراف فرستادند زیرا حمایت از امام خمینى را حمایت از امام زمان علیه السلام مى دانستند.

این رجل الهى و شیر بیشه علم و تقوا و کیاست در دفاع از اسلام و امام، در ضمن تلگرافى که حاکى از قوت ایمان و فراستى مؤمنانه است خطاب به عَلَم، نخست وزیر وقت رژیم شاهنشاهى مى نویسد: «کارى نکن که عَلَم بر تو سنگین گردد».

ایشان همچنین در جریان دفاع مقدس، دیگران را به شرکت فعال در جبهه تشویق مى کرد و همواره آرزو مى کرد که اى کاش پیرى و ضعف قوا مانع ایشان از رفتن به جبهه نبود و مى توانست دوشادوش رزمندگان اسلام از حریم کشور امام زمان ارواحناه فداه دفاع کند. ایشان به این اکتفا نکرد و فرزند رشیدش آقا محمدصادق را در جریان دفاع مقدس تقدیم انقلاب کرد و افتخار پدر شهید بودن را نیز بدست آورد.

وفات

مرحوم آیت الله شیخ محمدرضا طبسى پس از سال ها رنج و زحمت طاقت فرسا در راه اعتلاى دین، در سال ۱۳۹۹ قمری به بیمارى جانکاهى که از کثرت اشتغال به تألیف و اهتمام در امر دین پدید آمده بود مبتلا گردید و سرانجام در بیست و پنجم ماه ربیع الاول سال ۱۴۰۵ قمری (1363 شمسی) نداى حق را لبیک گفت و رخ در نقاب خاک کشید. پیکر پاک و مطهر این عالم ربانى در جوار حضرت معصومه سلام الله علیها در حجره ۳۸ صحن بزرگ به خاک سپرده شد.

پانویس

  1. ↑ آن که همگان او را با انگشتان به یکدیگر نشان مى دهند و زبانزد خاص و عام است.

منابع

آرشیو عکس و تصویر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=محمدرضا_طبسی&oldid=142977»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا