علی احمدی میانجی: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
سطر ۱: سطر ۱:
'''آیت الله علی احمدی میانجی''' (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، فقیه اصولی و استاد اخلاق حوزه علمیه قم است. از اساتید او می توان آیت‌الله [[بروجردی، حسین|بروجردی]] و [[علامه طباطبایی|علّامه طباطبایی]] را نام برد. [[مکاتیب الرسول (کتاب)|مکاتیب الرسول]]، [[مكاتيب الأئمة علیهم‌السلام (کتاب)|مکاتیب الائمه]]، [[مواقف الشیعه (کتاب)|مواقف الشیعه]] و مالکیت خصوصی در اسلام از آثار مشهور او در بین اهل علم هستند.  
+
'''آیت الله علی احمدی میانجی''' (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، از فقها و اساتید اخلاق [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] در دوره معاصر و از شاگردان [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردی]] و [[علامه طباطبایی|علّامه طباطبایی]] بود. او از انقلاب اسلامی ایران حمایت می‌کرد و چندین دوره نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری بود. تأسیس «مدرسه رضوى»، «انجمن دین و دانش» و «صندوق ذخیره علوى»، از جمله خدمات فرهنگى - اجتماعى آیت الله میانجى به شمار می‌رود. از مشهورترین آثار او می‌توان به «[[مکاتیب الرسول (کتاب)|مکاتیب الرسول]]» و «[[مکاتیب الأئمة (کتاب)|مکاتیب الائمه]]»، اشاره نمود.  
 
{{شناسنامه عالم
 
{{شناسنامه عالم
||نام کامل = علی احمدی میانجی
+
||نام کامل = میرزا علی احمدی میانجی
||تصویر= [[پرونده:Miianeji.jpg|۲2۰px]]
+
||تصویر= [[پرونده:Miianeji.jpg|۲۲۰px]]
||زادروز =  1306 شمسی
+
||زادروز =  ۱۳۰۵ شمسی
|زادگاه = پورسخلو، آذربایجان شرقی
+
|زادگاه = میانه، آذربایجان شرقی
|وفات =  1379 شمسی
+
|وفات =  ۱۳۷۹ شمسی
|مدفن = حرم حضرت معصومه سلام الله علیها - [[قم]]
+
|مدفن = [[قم]]، [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]]
|اساتید =  آيت الله ابومحمد حجتى، آيت الله رضى زنوزى و [[علامه طباطبایی]]
+
|اساتید =  [[بروجردی، حسین|آیت‌الله بروجردی]]، [[علامه طباطبایی|علّامه طباطبایی]]، [[میرزا رضی زنوزی]]، [[سید محمدرضا موسوی گلپایگانی|آیت‌الله گلپایگانی]]،...
 
|شاگردان =  
 
|شاگردان =  
|آثار =  [[مكاتيب الأئمة علیهم‌السلام (کتاب)|مکاتیب الائمه]]، مكاتيب الرسول، مواقف الشيعه، التبرك، الاسير فى الاسلام و السجود على الارض
+
|آثار =  [[مکاتیب الرسول (کتاب)|مکاتیب الرسول]]، [[مکاتیب الأئمة (کتاب)|مکاتیب الائمه]]، [[مواقف الشیعه (کتاب)|مواقف الشیعه]]، التبرک، مالکیت خصوصی در اسلام، السجود على الارض،...
 
}}
 
}}
  
 
==ولادت و خاندان==
 
==ولادت و خاندان==
  
آيت الله على احمدى ميانجى، چهارم [[محرم]] الحرام 1345 ه.ق (1306 ش) در روستاى «پورسخلو» از توابع شهرستان میانه (آذربایجان شرقی) ديده به جهان گشود. پدرش حجةالاسلام ملا حسينعلى احمدى (1351 ش)، در حوزه علميه [[تبریز|تبريز]] از محضر اساتيدى مانند آيت الله آقا ميرزا خليل مجتهد تا سطح [[شرح لمعه]] فيض برد. او مسئوليت رهبرى و هدايت مردم را بر دوش گرفت و در مدت كوتاهى توانست به امور تبليغى، فرهنگى و مذهبى توسعه و كارايى بيشتر بدهد. آيت الله احمدى ميانجى، در بیان فعاليت هاى اجتماعى پدرش مى گوید: «... در ايام ماه [[رمضان]] و [[ماه محرم|محرم]] منبر مى رفت و در طول سال به كارهاى شرعى مردم، تبليغ [[احكام]]، رفع منازعات و اصلاح بين الناس مى پرداخت...».  
+
على احمدى میانجى، در چهارم [[ماه محرم]] ۱۳۴۵ ه.ق (۱۳۰۵ ش) در روستاى «پورسخلو» از توابع شهرستان میانه (آذربایجان شرقی) دیده به جهان گشود.
 +
 
 +
پدرش حجةالاسلام ملا حسینعلى احمدى (۱۳۵۱ ش)، در حوزه علمیه [[تبریز|تبریز]] از محضر اساتیدى مانند آیت الله آقا میرزا خلیل مجتهد تا سطح [[شرح لمعه]] فیض برد. او مسئولیت رهبرى و هدایت مردم را بر دوش گرفت و در مدت کوتاهى توانست به امور تبلیغى، فرهنگى و مذهبى توسعه و کارایى بیشتر بدهد. آیت الله احمدى میانجى، در بیان فعالیت هاى اجتماعى پدرش مى گوید: «... در ایام ماه [[رمضان]] و [[ماه محرم|محرم]] منبر مى رفت و در طول سال به کارهاى شرعى مردم، تبلیغ [[احکام]]، رفع منازعات و اصلاح بین الناس مى پرداخت...».  
  
 
==تحصیل و استادان==
 
==تحصیل و استادان==
  
على احمدى میانجی‌، کتاب های‌ فارسی‌ متداول‌ در آن‌ روزگار، همچون‌ [[گلستان سعدی (کتاب)|گلستان‌]]، [[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب‌ الصبیان‌]] و منشآت‌ امیر نظام‌ را نزد پدرش‌ آموخت‌ و در ۱۲ یا ۱۳ سالگی‌ به‌ عزم‌ تحصیل‌ علوم‌ حوزوی‌ به‌ «میانه‌» رفت‌. [[ادبیات عرب|ادبیات‌ عرب‌]]، حاشیه‌ ملا عبدالله، [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم‌ الاصول‌]]، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین‌]] و [[شرح لمعه|شرح‌ لمعه‌]] را نزد مرحوم‌ آیت الله شیخ‌ ابو محمد حجّتی‌ فرا گرفت‌. بخشی‌ از شرح‌ لمعه‌ را نیز نزد حاج‌ شیخ‌ لطفعلی‌ زنوزی و شیخ‌ مهدی‌ جدیدی‌ آموخت‌. سپس‌ به‌ [[تبریز]] رفت‌ و در مدرسه حسن پادشاه و مدرسه حاج علی‌اصغر تبریز از محضر چندی‌ از عالمان‌ آن‌ دیار، از جمله‌ [[علامه‌ طباطبايی|علامه‌ طباطبایی‌]] بهره‌ برد. اقامت‌ وی‌ در تبریز چهار ماه‌ طول‌ کشید. پس‌ از آن‌، با مهاجرت‌ علامه‌ طباطبایی‌ به‌ [[قم|قم‌]]، وی‌ نیز عزم‌ قم‌ کرد.
+
على احمدى میانجی‌، کتاب های‌ فارسی‌ متداول‌ در آن‌ روزگار، همچون‌ [[گلستان سعدی (کتاب)|گلستان‌]]، [[نصاب‌ الصبیان (کتاب)|نصاب‌ الصبیان‌]] و منشآت‌ امیر نظام‌ را نزد پدرش‌ آموخت‌ و در ۱۲ یا ۱۳ سالگی‌ به‌ عزم‌ تحصیل‌ علوم‌ حوزوی‌ به‌ «میانه‌» رفت‌. [[ادبیات عرب|ادبیات‌ عرب‌]]، حاشیه‌ ملا عبدالله، [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم‌ الاصول‌]]، [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین‌]] و [[شرح لمعه|شرح‌ لمعه‌]] را نزد مرحوم‌ آیت الله شیخ‌ ابو محمد حجّتی‌ فرا گرفت‌. بخشی‌ از شرح‌ لمعه‌ را نیز نزد حاج‌ شیخ‌ لطفعلی‌ زنوزی و شیخ‌ مهدی‌ جدیدی‌ آموخت‌. سپس‌ به‌ [[تبریز]] رفت‌ و در مدرسه حسن پادشاه و مدرسه حاج علی‌اصغر تبریز از محضر چندی‌ از عالمان‌ آن‌ دیار، از جمله‌ [[علامه‌ طباطبایی|علامه‌ طباطبایی‌]] بهره‌ برد. اقامت‌ وی‌ در تبریز چهار ماه‌ طول‌ کشید. پس‌ از آن‌، با مهاجرت‌ علامه‌ طباطبایی‌ به‌ [[قم|قم‌]]، وی‌ نیز عزم‌ قم‌ کرد.
  
علاوه بر عالمان مذکور، برخی از اساتید احمدى میانجی‌ در [[حوزه علميه قم|حوزه علمیه قم]] عبارتند از:
+
علاوه بر عالمان مذکور، برخی از اساتید احمدى میانجی‌ در [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] عبارتند از:
  
*[[میرزا رضی زنوزی|آيت الله میرزا رضی زنوزى]]
+
*[[میرزا رضی زنوزی|آیت الله میرزا رضی زنوزى]]
 
*[[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]
 
*[[آیت الله بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]
 
*[[سید محمد حجت کوه کمره ای|آیت‌الله حجّت کوه‌کمره‌ای]]
 
*[[سید محمد حجت کوه کمره ای|آیت‌الله حجّت کوه‌کمره‌ای]]
*[[علامه طباطبايى|علامه طباطبایی]]
+
*[[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]]
 
*[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی نجفی]]
 
*[[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|آیت‌الله مرعشی نجفی]]
 
*آیت‌الله کافی‌الملک
 
*آیت‌الله کافی‌الملک
سطر ۳۲: سطر ۳۴:
 
*[[سید محمد محقق داماد|آیت‌الله محقق داماد]]
 
*[[سید محمد محقق داماد|آیت‌الله محقق داماد]]
 
*[[میرزا هاشم آملی|آیت‌الله میرزا هاشم آملی]]
 
*[[میرزا هاشم آملی|آیت‌الله میرزا هاشم آملی]]
*آیت‌الله حسین قاضی
+
*آیت‌الله حسین قاضی.
 
+
احمدی میانجی همچنین از آیت الله بروجردی، آیت الله گلپایگانی، امام خمینی، [[سید محمدهادی میلانی|آیت الله میلانی]] و [[سید عبدالهادی شیرازی]] اجازه [[اجتهاد]] داشت. او از سوی آیت الله بروجردی اجازه داشت تا وجوهات را در اختیار طلاب نیازمند قرار دهد.
==تشكيل محفل تفسيرى==
+
==آثار و تألیفات==
 
 
آیت الله احمدى میانجی‌ در كنار تحصيل، با همكارى و همفكرى تنى چند از دوستان فاضل خود، همچون آيات: [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|سيد عبدالكريم موسوى اردبيلى]]، [[سید مهدی روحانی|سيد مهدى روحانى]] و سيد ابوالفضل ميرمحمدى، اقدام به برگزارى بحث [[تفسیر قرآن|تفسير]] هفتگى كردند. اين محفل علمى، به طور مرتب در هر هفته برگزار مى شد. اعضاى جلسه هر كدام به تفاسير مختلف مراجعه مى كردند و پيرامون [[آیه|آيات]] مباحث مفيدى را مطرح مى نمودند كه اغلب دقيق و پربار بود. چنان كه اين اواخر آيت الله احمدى تأسف مى خورد كه چرا مذاكرات اين جلسات از اول يادداشت و ضبط نشد و مى فرمود: به خصوص آقاى سيد مهدى روحانى، پيرامون هر آيه اى از [[قرآن]]، يك برداشت و حرف جديدى داشت. از آيت الله احمدى، يادداشت هايى از اين جلسات به جاى مانده است.
 
  
==تدریس فقه و اخلاق==
+
#[[مکاتیب الرسول (کتاب)|مکاتیب الرسول]] در چهار جلد: این کتاب نفیس در پانزده فصل مهم، تنظیم و تدوین یافته است که در آن موضوعاتى از قبیل نامه هاى [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله، نوشته هاى پیامبر در نزد [[ائمه اطهار|امامان معصوم]] علیهم السلام، مکتوبات آن حضرت در موضوعات متفرقه، ویژگى هاى آن‌ها از حیث فصاحت و [[بلاغت]] و سایر موضوعات تحقیقى و علمى مفید که به مناسبت هایى در لابه لاى فصول مطرح شده است.
 +
#[[مکاتیب الأئمة (کتاب)|مکاتیب الائمه]]: آیت‌الله میانجى پس از آنکه کتاب ارزشمند «مکاتیب الرسول» را منتشر کرد، مکاتیب الائمه(ع) را هم تدوین کرد و به جمع آورى نامه هاى [[ائمه اطهار|ائمه معصومین]] علیهم السلام پرداخت. مؤلف تلاش کرده آنچه نامه از ائمه در منابع مختلف تاریخى و حدیثى وجود داشته جمع آورى کند و منابع را در پاورقى به تفصیل بیاورد.
 +
#[[مواقف الشیعه (کتاب)|مواقف الشیعه]] در سه جلد: این کتاب، شامل نزدیک به یک هزار مناظره و احتجاج از [[صحابی|صحابه]] پیامبر صلی الله علیه و آله، اصحاب امامان معصوم علیهم السلام، راویان، محدثان، عالمان و شخصیت هاى بزرگ شیعه در طول تاریخ مى باشد و از منابع معتبر [[شیعه]] و اهل سنت جمع آورى شده و در سه مجلد، تدوین یافته است.
 +
#التبرک: در سال هاى پیش از انقلاب با توجه به شبهاتى که ایادى [[وهابیت|وهابیت]] در جامعه اسلامى و اذهان مسلمانان ایجاد مى کردند و هر روز دامنه آن در سطح عمیقى گسترش مى یافت، آیت الله احمدى با درک ضرورت موضوع به نگارش این اثر مفید پرداخت و بدین ترتیب به مقابله با این تهاجم فرهنگى برخاست. او دراین اثر گرانسنگ، اولاً در مقدمه کتاب، بیشتر اختلاف موجود در میان فرق اسلامى را غیرواقعى و نتیجه سوءتفاهم ها و دسیسه هاى دشمنان قلمداد مى کند. سپس در فصل اول، موضوع تبرک را در موارد متعدد، از دیدگاه [[احادیث]] پیامبر و تاریخ و سیره صحابه مورد بررسى و موشکافى قرار مى دهد. استناد او به روایات و شواهد تاریخى به صورتى است که هیچ یک از فرق اسلامى قادر بر انکار و ایجاد شبهه در آن نیستند.
 +
#الاسیر فى الاسلام: مؤلف در این کتاب ارزشمند نخست در مقدمه، ضمن ارائه مباحثى از قبیل مفهوم قیام، [[جهاد]] و دفاع، آداب و [[احکام]] جنگ، توصیه هاى [[امام على]] علیه السلام در جنگ، حقوق حیوانات در [[اسلام]] و چگونگى رفتار با اسیران در جنگ هاى مختلف، به چگونگى رفتار [[ایران|ایران]] با اسیران عراقى در مقایسه با کشورهاى دیگر مى پردازد، سپس مباحث اصلى کتاب را با موضوعاتى همچون: بحث لغوى جنگ، انگیزه هاى جنگ، جنگ در [[تورات]] و [[انجیل]]، وجود دعوت به اسلام، رفتار امام على علیه السلام با اسیران، اسیر در عصر جاهلیت و اسیر در اسلام مطرح مى سازد. آن گاه موضوع اخیر را در دو مقامِ «گرفتن اسیر از طوائف مختلف کفار» و «احکام اسیران بُغاة» دنبال مى کند و در نهایت، کتاب با مباحثى درباره «حقوق اسیر» به پایان مى رسد. آیت الله احمدى در هر بخش این کتاب، موضوعات مربوطه را، با آیات، روایات و شواهد تاریخى از سیره امامان معصوم علیهم السلام به هم آمیخته و اضافه بر آن، از منابع اهل سنت نیز بیشترین بهره را برده است.
 +
#السجود على الارض: در این اثر نفیس که شامل بحث هاى قرآنى، حدیثى، فقهى، اصولى و تاریخى پیرامون موضوع «سجده» مى باشد، مؤلف، قدرت اجتهادى و فقاهتى خویش را به روشنى به اثبات مى رساند. وى در این کتاب ابتدا، سیر تاریخى [[سجده]] را به چهار دوره متفاوت تقسیم مى کند. سپس هر کدام آن‌ها را همراه با اقوال، آرا و اجتهادات صحابه، تابعین و ...، مورد بحث و بررسى قرار مى دهد و در بخش آخر، بحث مبسوطى را درباره فضیلت سجده بر [[تربت امام حسین علیه السلام|تربت امام حسین]] علیه السلام با استناد به احادیث مطرح مى نماید.
 +
#مالکیت خصوصى در اسلام، در دو جلد: در اوایل انقلاب، از سوى برخى گروهک ها شبهاتى در جامعه ترویج و القا مى شد مبنى بر این که: در [[اسلام]] مالکیت خصوصى وجود ندارد و اگر هم باشد، بسیار محدود است؛ یا در اسلام سرمایه و ثروت جایگاهى ندارد و اجاره یک نوع استثمار و بهره کشى از ضعیفان است و... آیت الله احمدى جهت پاسخ به این شبهات، سلسله مباحثى را پیراموى مالکیت خصوصى در [[رمضان|ماه رمضان]] سال ۱۳۵۹، در انجمن دین و دانش میانه آغاز مى کند و با استفاده از آیات و روایات در صدد رفع شبهه برمى آید و نظر اسلام را در این خصوص روشن مى سازد. یادداشت هاى این مباحث، با تصحیح و اضافاتى به صورت کتاب مذکور، در پاییز سال ۱۳۶۱ از سوى مؤسسه نشر اسلامى به چاپ رسید.
 +
#احادیث اهل البیت عن طرق اهل السنة: این کتاب ارزشمند اثر مشترک آیت الله احمدى و مرحوم آیت الله [[سید مهدی روحانی|سید مهدى روحانى]] است. همان طورى که از نام آن پیداست، در این مجموعه، [[احادیث]] و روایات [[اهل البیت|اهل  بیت]] علیهم السلام در موضوعات مختلف که از طریق [[اهل سنت]] نقل شده و در کتاب هاى روایى و تاریخى معتبر آنان موجود است، گردآورى شده است و در نوع خود یک تحقیق بدیع و ابتکارى بشمار مى آید. این مجموعه نفیس در ابواب و موضوعات گوناگون مانند: [[تفسیر قرآن|تفسیر]]، عقاید، فضایل، تاریخ اهل بیت علیهم السلام و تاریخ صحابه پیامبر و... به بحث پرداخته و البته غالب مباحث آن در موضوعات فقهى و [[احکام]] عملى است. تعداد کتاب ها و منابعى که این احادیث و روایات از آن‌ها جمع آورى شده، نزدیک به دویست عنوان و اثر معتبر مى باشد. جلد اول این اثر، بیست جلدى در سال ۱۳۷۹ ش، زیور طبع پوشید و به موضوع طهارت و جنائز مى پردازد. مجلدات بعدى را نیز مؤسسه نشر اسلامى به تدریج چاپ و منتشر خواهد کرد.
 +
#لزوم وزارت اطلاعات در حکومت اسلامى: در این کتاب، مؤلف فرزانه نخست با استناد به ادله عقلى و نقلى به ضرورت وجود تشکیلات اطلاعاتى در حکومت اسلامى مى پردازد و بحث مبسوطى در این زمینه ارائه مى دهد. سپس مباحث متنوعى را نیز در موضوعات مختلف؛ از جمله: معناى نصیحت، بحث عریف و نقیب، معناى تجسس و [[سوء ظن|سوء‌ظن]] و موارد جواز این دو و وجوب [[حسن ظن]] را از دیدگاه [[قرآن]] و [[احادیث]] مطرح مى سازد.
 +
#حاشیه و تعلیقه بر کتاب «[[معادن الحکمة فی مکاتیب الأئمة (کتاب)|معادن الحکمه]]» مرحوم [[فیض کاشانی]].
 +
#حاشیه و تعلیقه بر کتاب «[[شیعه در اسلام (کتاب)|شیعه در اسلام]]» مرحوم [[علامه طباطبایى]].
 +
#ظلامة الزهراء (ازاحةالارتیاب عن حدیث الباب).
 +
#عقیل بن ابى طالب‌.
 +
#حواشى بر مصاحبه‌هاى پرفسور هانرى کربن فرانسوى با استاد علامه طباطبائى.
  
آیت الله میانجی‌ از همان دوران طلبگى ضمن تحصيل، به تدريس نيز اهتمام داشت و درس هاى پيشين را به طلاب و فضلاى پايين تر از خود مى آموخت. آيت اللّه احمدى در حوزه علميه قم جزو اساتيد شناخته شده در سطوح عالى به شمار مى رفت. به [[فقه]] و بخصوص به كتاب ارزشمند «[[مکاسب (کتاب)|مكاسب]]» [[شيخ انصارى]]، عنايت و علاقه خاصى داشت و هر سال آن را براى عده اى تدريس مى نمود. او در امر آموزش طلاب، با شهيد [[آیت الله علی قدوسی|آيت الله قدوسى]] در مدرسه حقانى همكارى داشت و از اساتيد سرشناس اين مركز علمى و انقلابى محسوب مى شد.
+
==فعالیت‌هاى علمى و اجتماعی==
  
همچنین، درس [[اخلاق]] ايشان نيز در سطح حوزه علاقمندان زيادى داشت. لذا از مدارس مختلف، مانند مدرسه شهيدين، مدرسه معصوميه و مدرسه كرمانى ها، دعوت مى شد و براى طلاب و فضلا در سطح هاى گوناگون درس اخلاق، كه با جذابيت ويژه اى توأم بود، ارائه مى داد. او كه يك عمر فقه را با اخلاق به هم آميخته بود، تبلور عينى يك «فقيه اخلاقى» بود.
+
'''تدریس فقه و اخلاق:'''
  
==فعاليت هاى فرهنگى و اجتماعی==
+
آیت الله میانجی‌ از همان دوران طلبگى ضمن تحصیل، به تدریس نیز اهتمام داشت و درس هاى پیشین را به طلاب و فضلاى پایین تر از خود مى آموخت. آیت اللّه احمدى در [[حوزه علمیه قم]] جزو اساتید شناخته شده در سطوح عالى به شمار مى رفت. به [[فقه]] و بخصوص به کتاب ارزشمند «[[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]» [[شیخ انصارى]]، عنایت و علاقه خاصى داشت و هر سال آن را براى عده اى تدریس مى نمود. او در امر آموزش طلاب، با شهید [[آیت الله علی قدوسی|آیت الله قدوسى]] در مدرسه حقانى همکارى داشت و از اساتید سرشناس این مرکز علمى و انقلابى محسوب مى شد.
  
عمده خدمات فرهنگى-اجتماعى آيت الله احمدى ميانجى در دو شهر ميانه و [[قم]] بوده است:
+
همچنین، درس [[اخلاق]] ایشان نیز در سطح حوزه علاقمندان زیادى داشت. لذا از مدارس مختلف، مانند مدرسه شهیدین، مدرسه معصومیه و مدرسه کرمانى ها، دعوت مى شد و براى طلاب و فضلا در سطح هاى گوناگون درس اخلاق، که با جذابیت ویژه اى توأم بود، ارائه مى داد. او که یک عمر فقه را با اخلاق به هم آمیخته بود، تبلور عینى یک «فقیه اخلاقى» بود.
  
'''<I>الف) ميانه:</I>'''
+
'''تشکیل محفل تفسیرى:'''
  
در اواسط دهه سى كه نهضت «مدارس ملى» با ابتكار شخصیت هاى روحانى مانند آيت الله [[شهید بهشتی|شهيد دكتر بهشتى]] و [[امام موسی صدر|امام موسى صدر]] در شهر قم آغاز شد، آن دو بزرگوار در اين شهر اقدام به تأسيس مدارسى به نام هاى «مدرسه ملى صدر» و «دين و دانش» كردند. در شهر ميانه نيز آيت الله احمدى، با پيروى از اين دو شهيد، اوايل دهه چهل، با همكارى چند تن از افراد نيكوكار «مدرسه رضوى» را راه‌اندازى كرد. اين مركز آموزشى، در تربيت دينى و مذهبى كودكان و نوجوانان ميانه بسيار مؤثر بود.
+
آیت الله احمدى میانجی‌ در کنار تحصیل، با همکارى و همفکرى تنى چند از دوستان فاضل خود، همچون آیات: [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|سید عبدالکریم موسوى اردبیلى]]، [[سید مهدی روحانی|سید مهدى روحانى]] و سید ابوالفضل میرمحمدى، اقدام به برگزارى بحث [[تفسیر قرآن|تفسیر]] هفتگى کردند. این محفل علمى، به طور مرتب در هر هفته برگزار مى شد. اعضاى جلسه هر کدام به تفاسیر مختلف مراجعه مى کردند و پیرامون [[آیه|آیات]] مباحث مفیدى را مطرح مى نمودند که اغلب دقیق و پربار بود. چنان که این اواخر آیت الله احمدى تأسف مى خورد که چرا مذاکرات این جلسات از اول یادداشت و ضبط نشد و مى فرمود: به خصوص آقاى سید مهدى روحانى، پیرامون هر آیه اى از [[قرآن]]، یک برداشت و حرف جدیدى داشت. از آیت الله احمدى، یادداشت هایى از این جلسات به جاى مانده است.
  
در سال 1348 آيت الله احمدى در يك اقدام ديگر، مركز فرهنگى-مذهبى مهمى را تحت عنوان «انجمن دين و دانش» بنا نهاد كه در آن مقطع در رشد و تعالى فكرى، عقيدتى و اخلاقى جوانانِ دبيرستانى و دانشگاهى نقش اساسى و تاريخى داشت به طورى كه اغلب تربيت يافتگان اين مركز، به نيروهاى بالقوه انقلاب اسلامى تبديل شدند و از جان خود براى پيشبرد نهضت اسلامى مايه گذاشتند.
+
'''خدمات فرهنگى و اجتماعى:'''
  
مؤسسه قاليبافى و صندوق قرض الحسنه مهديه، دو خدمت ديگرى بود كه تقريباً همزمان با تأسيس انجمن دين و دانش، به همت آيت الله احمدى و با هميارى تنى چند از معتمدين ميانه انجام پذيرفت. مؤسسه قاليبافى اگر چه بعد از چند سالى به علت مشكلات و موانعى به تعطيلى گراييد، اما صندوق قرض الحسنه هنوز هم فعال است و بيش از 30 سال است كه بخشى از نيازهاى قشر محروم را آبرومندانه تأمين مى كند.
+
عمده خدمات فرهنگى - اجتماعى آیت الله احمدى میانجى در دو شهر میانه و [[قم]] به این ترتیب بوده است:
  
'''<I>ب) قم:</I>'''
+
در اواسط دهه سى که نهضت «مدارس ملى» با ابتکار شخصیت هاى روحانى مانند آیت الله [[شهید بهشتی|شهید دکتر بهشتى]] و [[امام موسی صدر|امام موسى صدر]] در شهر قم آغاز شد، آن دو بزرگوار در این شهر اقدام به تأسیس مدارسى به نام هاى «مدرسه ملى صدر» و «دین و دانش» کردند. در شهر میانه نیز آیت الله احمدى، با پیروى از این دو شهید، اوایل دهه چهل، با همکارى چند تن از افراد نیکوکار «مدرسه رضوى» را راه‌اندازى کرد. این مرکز آموزشى، در تربیت دینى و مذهبى کودکان و نوجوانان میانه بسیار مؤثر بود.
  
صندوق ذخيره علوى، مؤسسه خيريه الزهراء سلام الله علیها و جامعه ناصحين قم از جمله مراكز مهم و مؤثر در [[قم]] بشمار مى آيند كه آيت الله احمدى جزء مؤسسين پرتلاش آن بود. اهميت هر كدام در جهت رفع مشكل مادى و معنوى مردم و احياى [[امر به معروف و نهى از منكر]] در سطح شهرستان قم بر كسى پوشيده نيست. اشتياق آيت الله احمدى براى خدمت به مردم، بدان حد بود كه محل اقامه [[نماز جماعت]] ايشان (مسجد عبداللهى واقع در سه راه بازار قم)، به عنوان محلى جهت رفع نياز نيازمندان شناخته شده بود و در طول سال ها امامت ايشان در آن مسجد، گره از مشكل صدها انسان آبرومند و حاجتمند گشوده مى شد.
+
در سال ۱۳۴۸ آیت الله احمدى در یک اقدام دیگر، مرکز فرهنگى-مذهبى مهمى را تحت عنوان «انجمن دین و دانش» بنا نهاد که در آن مقطع در رشد و تعالى فکرى، عقیدتى و اخلاقى جوانانِ دبیرستانى و دانشگاهى نقش اساسى و تاریخى داشت به طورى که اغلب تربیت یافتگان این مرکز، به نیروهاى بالقوه انقلاب اسلامى تبدیل شدند و از جان خود براى پیشبرد نهضت اسلامى مایه گذاشتند.
  
==آثار و تألیفات==
+
مؤسسه قالیبافى و صندوق قرض الحسنه مهدیه، دو خدمت دیگرى بود که تقریباً همزمان با تأسیس انجمن دین و دانش، به همت آیت الله احمدى و با همیارى تنى چند از معتمدین میانه انجام پذیرفت. مؤسسه قالیبافى اگر چه بعد از چند سالى به علت مشکلات و موانعى به تعطیلى گرایید، اما صندوق قرض الحسنه هنوز هم فعال است و بیش از ۳۰ سال است که بخشى از نیازهاى قشر محروم را آبرومندانه تأمین مى کند.
  
#[[مکاتیب الرسول (کتاب)|مکاتیب الرسول]] در چهار جلد: اين كتاب نفيس در پانزده فصل مهم، تنظيم و تدوين يافته است كه در آن موضوعاتى از قبيل نامه هاى [[پیامبر اسلام|پيامبر اکرم]] صلی الله علیه وآله، نوشته هاى پيامبر در نزد [[ائمه اطهار|امامان معصوم]] علیهم السلام، مكتوبات آن حضرت در موضوعات متفرقه، ويژگى هاى آن‌ها از حيث فصاحت و [[بلاغت]] و ساير موضوعات تحقيقى و علمى مفيد كه به مناسبت هايى در لابه لاى فصول مطرح شده است.
+
همچنین «صندوق ذخیره علوى»، «مؤسسه خیریه الزهراء سلام الله علیها» و «جامعه ناصحین قم» از جمله مراکز مهم و مؤثر در [[قم]] بشمار مى آیند که آیت الله احمدى جزء مؤسسین پرتلاش آن بود. اهمیت هر کدام در جهت رفع مشکل مادى و معنوى مردم و احیاى [[امر به معروف و نهى از منکر]] در سطح شهرستان قم بر کسى پوشیده نیست. اشتیاق آیت الله احمدى براى خدمت به مردم، بدان حد بود که محل اقامه [[نماز جماعت]] ایشان (مسجد عبداللهى واقع در سه راه بازار قم)، به عنوان محلى جهت رفع نیاز نیازمندان شناخته شده بود و در طول سال ها امامت ایشان در آن مسجد، گره از مشکل صدها انسان آبرومند و حاجتمند گشوده مى شد.
#مكاتيب الائمه: آيت‌الله ميانجى پس از آنكه كتاب ارزشمند «مكاتيب الرسول» را منتشر كرد، مكاتيب الائمه(ع) را هم تدوين كرد و به جمع آورى نامه هاى [[ائمه اطهار|ائمه معصومين]] علیهم السلام پرداخت. مؤلف تلاش كرده آنچه نامه از ائمه در منابع مختلف تاريخى و حديثى وجود داشته جمع آورى كند و منابع را در پاورقى به تفصيل بياورد.
 
#مواقف الشيعه در سه جلد: اين كتاب، شامل نزديك به يك هزار مناظره و احتجاج از [[صحابی|صحابه]] پيامبر صلی الله علیه و آله، اصحاب امامان معصوم علیهم السلام، راويان، محدثان، عالمان و شخصيت هاى بزرگ شيعه در طول تاريخ مى باشد و از منابع معتبر [[شيعه]] و اهل سنت جمع آورى شده و در سه مجلد، تدوين يافته است.
 
#التبرك: در سال هاى پيش از انقلاب با توجه به شبهاتى كه ايادى [[وهابیت|وهابيت]] در جامعه اسلامى و اذهان مسلمانان ايجاد مى كردند و هر روز دامنه آن در سطح عميقى گسترش مى يافت، آيت الله احمدى با درك ضرورت موضوع به نگارش اين اثر مفيد پرداخت و بدين ترتيب به مقابله با اين تهاجم فرهنگى برخاست. او دراين اثر گرانسنگ، اولاً در مقدمه كتاب، بيشتر اختلاف موجود در ميان فرق اسلامى را غيرواقعى و نتيجه سوءتفاهم ها و دسيسه هاى دشمنان قلمداد مى كند. سپس در فصل اول، موضوع تبرك را در موارد متعدد، از ديدگاه [[احاديث]] پيامبر و تاريخ و سيره صحابه مورد بررسى و موشكافى قرار مى دهد. استناد او به روايات و شواهد تاريخى به صورتى است كه هيچ يك از فرق اسلامى قادر بر انكار و ايجاد شبهه در آن نيستند.
 
#الاسير فى الاسلام: مؤلف در اين كتاب ارزشمند نخست در مقدمه، ضمن ارائه مباحثى از قبيل مفهوم قيام، [[جهاد]] و دفاع، آداب و [[احكام]] جنگ، توصيه هاى [[امام على]] علیه السلام در جنگ، حقوق حيوانات در [[اسلام]] و چگونگى رفتار با اسيران در جنگ هاى مختلف، به چگونگى رفتار [[ایران|ايران]] با اسيران عراقى در مقايسه با كشورهاى ديگر مى پردازد، سپس مباحث اصلى كتاب را با موضوعاتى همچون: بحث لغوى جنگ، انگيزه هاى جنگ، جنگ در [[تورات]] و [[انجيل]]، وجود دعوت به اسلام، رفتار امام على علیه السلام با اسيران، اسير در عصر جاهليت و اسير در اسلام مطرح مى سازد. آن گاه موضوع اخير را در دو مقامِ «گرفتن اسير از طوائف مختلف كفار» و «احكام اسيران بُغاة» دنبال مى كند و در نهايت، كتاب با مباحثى درباره «حقوق اسير» به پايان مى رسد. آيت الله احمدى در هر بخش اين كتاب، موضوعات مربوطه را، با آيات، روايات و شواهد تاريخى از سيره امامان معصوم علیهم السلام به هم آميخته و اضافه بر آن، از منابع اهل سنت نيز بيشترين بهره را برده است.
 
#السجود على الارض: در اين اثر نفيس كه شامل بحث هاى قرآنى، حديثى، فقهى، اصولى و تاريخى پيرامون موضوع «سجده» مى باشد، مؤلف، قدرت اجتهادى و فقاهتى خويش را به روشنى به اثبات مى رساند. وى در اين كتاب ابتدا، سير تاريخى [[سجده]] را به چهار دوره متفاوت تقسيم مى كند. سپس هر كدام آن‌ها را همراه با اقوال، آرا و اجتهادات صحابه، تابعين و ...، مورد بحث و بررسى قرار مى دهد و در بخش آخر، بحث مبسوطى را درباره فضيلت سجده بر [[تربت امام حسین علیه السلام|تربت امام حسين]] علیه السلام با استناد به احاديث مطرح مى نمايد.
 
#مالكيت خصوصى: در اوايل انقلاب، از سوى برخى گروهك ها شبهاتى در جامعه ترويج و القا مى شد مبنى بر اين كه: در [[اسلام]] مالكيت خصوصى وجود ندارد و اگر هم باشد، بسيار محدود است؛ يا در اسلام سرمايه و ثروت جايگاهى ندارد و اجاره يك نوع استثمار و بهره كشى از ضعيفان است و... آيت الله احمدى جهت پاسخ به اين شبهات، سلسله مباحثى را پيراموى مالكيت خصوصى در [[رمضان|ماه رمضان]] سال 1359، در انجمن دين و دانش ميانه آغاز مى كند و با استفاده از آيات و روايات در صدد رفع شبهه برمى آيد و نظر اسلام را در اين خصوص روشن مى سازد. يادداشت هاى اين مباحث، با تصحيح و اضافاتى به صورت كتاب مذكور، در پاييز سال 1361 از سوى مؤسسه نشر اسلامى به چاپ رسيد.
 
#احاديث اهل البيت عن طرق اهل السنة: اين كتاب ارزشمند اثر مشترك آيت الله احمدى و مرحوم آيت الله [[سید مهدی روحانی|سيد مهدى روحانى]] است. همان طورى كه از نام آن پيداست، در اين مجموعه، [[احاديث]] و روايات [[اهل البیت|اهل  بيت]] علیهم السلام در موضوعات مختلف كه از طريق [[اهل سنت]] نقل شده و در كتاب هاى روايى و تاريخى معتبر آنان موجود است، گردآورى شده است و در نوع خود يك تحقيق بديع و ابتكارى بشمار مى آيد. اين مجموعه نفيس در ابواب و موضوعات گوناگون مانند: [[تفسیر قرآن|تفسير]]، عقايد، فضايل، تاريخ اهل بيت علیهم السلام و تاريخ صحابه پيامبر و... به بحث پرداخته است و البته غالب مباحث آن در موضوعات فقهى و [[احكام]] عملى است. تعداد كتاب ها و منابعى كه اين احاديث و روايات از آن‌ها جمع آورى شده، نزديك به دويست عنوان و اثر معتبر مى باشد. جلد اول اين اثر، بيست جلدى در سال 1379 ش، زيور طبع پوشيد و به موضوع طهارت و جنائز مى پردازد. مجلدات بعدى را نيز مؤسسه نشر اسلامى به تدريج چاپ و منتشر خواهد كرد.
 
#لزوم وزارت اطلاعات در حكومت اسلامى: در اين كتاب، مؤلف فرزانه نخست با استناد به ادله عقلى و نقلى به ضرورت وجود تشكيلات اطلاعاتى در حكومت اسلامى مى پردازد و بحث مبسوطى در اين زمينه ارائه مى دهد. سپس مباحث متنوعى را نيز در موضوعات مختلف؛ از جمله: معناى نصيحت، بحث عريف و نقيب، معناى تجسس و [[سوء ظن|سوء‌ظن]] و موارد جواز اين دو و وجوب [[حسن ظن]] را از ديدگاه [[قرآن]] و [[احاديث]] مطرح مى سازد.
 
#حاشيه و تعليقه بر كتاب «[[معادن الحكمة في مكاتيب الائمة(عليهم‌السلام) (کتاب)|معادن الحكمه]]» مرحوم [[فيض كاشانى]].
 
#حاشيه و تعليقه بر كتاب «[[شیعه در اسلام (کتاب)|شیعه در اسلام]]» مرحوم [[علامه طباطبايى]].
 
  
 
==وفات==
 
==وفات==
  
مرحوم آيت‌الله احمدی ميانجى پس از 73 سال زندگى توأم با تلاش، تحقيق و پژوهش، بامداد روز دوشنبه، 21 شهريور 1379 شمسی چشم از جهان فروبست. پیکر ایشان از مسجد امامِ قم به [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] سلام الله علیها [[تشییع جنازه|تشییع]] شد و با تجليل فراوان، در جوار كريمه اهل بيت علیهم السلام جنب مرقد [[علامه طباطبايى]] و شهيد [[مرتضی مطهری|مرتضى مطهرى]] به خاك سپرده شد.  
+
مرحوم آیت‌الله احمدی میانجى پس از ۷۳ سال زندگى توأم با تلاش، تحقیق و پژوهش، بامداد روز دوشنبه، ۲۱ شهریور ۱۳۷۹ شمسی چشم از جهان فروبست. پیکر ایشان از مسجد امامِ قم به [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] سلام الله علیها [[تشییع جنازه|تشییع]] شد و با تجلیل فراوان، در جوار کریمه اهل بیت علیهم السلام جنب مرقد [[علامه طباطبایى]] و شهید [[مرتضی مطهری|مرتضى مطهرى]] به خاک سپرده شد.  
  
 
==منابع==
 
==منابع==
  
* عبدالرحيم اباذرى، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد 11.  
+
*عبدالرحیم اباذرى، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد ۱۱.
 
 
 
==آرشیو عکس و تصویر==
 
==آرشیو عکس و تصویر==
 
<gallery mode="packed" heights="170">
 
<gallery mode="packed" heights="170">
سطر ۸۸: سطر ۹۰:
 
پرونده:میانجی (1).jpg|علی احمدی میانجی (نفر اول سمت چپ)
 
پرونده:میانجی (1).jpg|علی احمدی میانجی (نفر اول سمت چپ)
 
پرونده:میانجی (7).jpg|علی احمدی میانجی
 
پرونده:میانجی (7).jpg|علی احمدی میانجی
پرونده:شبیری (3).jpg|alt=آیت الله فاضلی، آیت الله موسوی زنجانی، سآیت الله طباطبایی زرندی، آیت الله روحانی، آیت الله شبیری زنجانی،آیت الله میرمحمدی زرندی - آیت الله آذری قمی، آیت الله رضوی بستان آبادی، آیت الله حقی سرابی، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله مجتهدی تبریزی و آیت الله پایانی در جوانی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)|از راست نشسته: سید علی فاضلی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، سید رضا طباطبایی زرندی، [[سید مهدی روحانی|سید مهدی حسینی روحانی]]، [[سید موسی شبیری زنجانی|سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی]]، سید زنجانی و سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی - از راست ایستاده: سید مهدی میرمحمدی زرندی، بستان آبادی، احمد بیگدلی آذری قمی، محمدامین رضوی بستان آبادی، [[شیخ محمد حقی|محمدعلی حقی سرابی]]، علی احمدی میانجی، مهدی احمدی میانجی، عبدالرحیم مجتهدی تبریزی و احمد پایانی
+
پرونده:شبیری (3).jpg|alt=آیت الله فاضلی، آیت الله موسوی زنجانی، آیت الله طباطبایی زرندی، آیت الله روحانی، آیت الله شبیری زنجانی،آیت الله میرمحمدی زرندی - آیت الله آذری قمی، آیت الله رضوی بستان آبادی، آیت الله حقی سرابی، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله مجتهدی تبریزی و آیت الله پایانی در جوانی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)|از راست نشسته: سید علی فاضلی، سید اسماعیل موسوی زنجانی، سید رضا طباطبایی زرندی، [[سید مهدی روحانی|سید مهدی حسینی روحانی]]، [[سید موسی شبیری زنجانی|سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی]]، سید زنجانی و سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی - از راست ایستاده: سید مهدی میرمحمدی زرندی، بستان آبادی، احمد بیگدلی آذری قمی، محمدامین رضوی بستان آبادی، [[شیخ محمد حقی|محمدعلی حقی سرابی]]، علی احمدی میانجی، مهدی احمدی میانجی، عبدالرحیم مجتهدی تبریزی و احمد پایانی
پرونده:شبیری (4).jpg|alt=آیت الله فاضلی، آیت الله موسوی زنجانی، سآیت الله طباطبایی زرندی، آیت الله روحانی، آیت الله شبیری زنجانی،آیت الله میرمحمدی زرندی - آیت الله آذری قمی، آیت الله رضوی بستان آبادی، آیت الله حقی سرابی، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله مجتهدی تبریزی و آیت الله پایانی در جوانی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)|نشسته: 1. سید مهدی میرمحمدی زرندی، 2. احمد بیگدلی آذری قمی، 3. سید علی فاضلی، 4. احمد، 5. مهدی احمدی میانجی - ایستاده: 1. سید مهدی حسینی روحانی، 2. عبدالرحیم مجتهدی تبریزی، 3. بستان آبادی، 4. محمدامین رضوی بستان آبادی، 5. سید رضا طباطبایی زرندی، 6. سید اسماعیل موسوی زنجانی، 7. سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی، 8. احمد پایانی، 9. محمدعلی حقی سرابی، 10. سید زنجانی، 11. سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی و  12. علی احمدی میانجی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)
+
پرونده:شبیری (4).jpg|alt=آیت الله فاضلی، آیت الله موسوی زنجانی، آیت الله طباطبایی زرندی، آیت الله روحانی، آیت الله شبیری زنجانی،آیت الله میرمحمدی زرندی - آیت الله آذری قمی، آیت الله رضوی بستان آبادی، آیت الله حقی سرابی، آیت الله احمدی میانجی، آیت الله مجتهدی تبریزی و آیت الله پایانی در جوانی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)|نشسته: 1. سید مهدی میرمحمدی زرندی، 2. احمد بیگدلی آذری قمی، 3. سید علی فاضلی، 4. احمد، 5. مهدی احمدی میانجی - ایستاده: 1. سید مهدی حسینی روحانی، 2. عبدالرحیم مجتهدی تبریزی، 3. بستان آبادی، 4. محمدامین رضوی بستان آبادی، 5. سید رضا طباطبایی زرندی، 6. سید اسماعیل موسوی زنجانی، 7. سید موسی شبیری (حسینی) زنجانی، 8. احمد پایانی، 9. محمدعلی حقی سرابی، 10. سید زنجانی، 11. سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی و  12. علی احمدی میانجی (جلسه تفسیر در منزل سید ابوالفضل میرمحمدی زرندی در خرداد 48 - قم)
 
پرونده:میانجی (8).jpg|علی احمدی میانجی
 
پرونده:میانجی (8).jpg|علی احمدی میانجی
 
پرونده:رضا استادی (5).jpg|از راست: علی احمدی میانجی، ناشناس، محمدهادی معرفت، سید محسن خرازی، سید مهدی حسینی روحانی و ابراهیم رمضانیان فردویی - ایستاده از راست: محمد علی شاه آبادی، [[رضا استادی مقدم]] و ناشناس
 
پرونده:رضا استادی (5).jpg|از راست: علی احمدی میانجی، ناشناس، محمدهادی معرفت، سید محسن خرازی، سید مهدی حسینی روحانی و ابراهیم رمضانیان فردویی - ایستاده از راست: محمد علی شاه آبادی، [[رضا استادی مقدم]] و ناشناس

نسخهٔ ‏۴ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۵

آیت الله علی احمدی میانجی (۱۳۰۵-۱۳۷۹ ش)، از فقها و اساتید اخلاق حوزه علمیه قم در دوره معاصر و از شاگردان آیت‌الله بروجردی و علّامه طباطبایی بود. او از انقلاب اسلامی ایران حمایت می‌کرد و چندین دوره نماینده مردم آذربایجان شرقی در مجلس خبرگان رهبری بود. تأسیس «مدرسه رضوى»، «انجمن دین و دانش» و «صندوق ذخیره علوى»، از جمله خدمات فرهنگى - اجتماعى آیت الله میانجى به شمار می‌رود. از مشهورترین آثار او می‌توان به «مکاتیب الرسول» و «مکاتیب الائمه»، اشاره نمود.

۲۲۰px
نام کامل میرزا علی احمدی میانجی
زادروز ۱۳۰۵ شمسی
زادگاه میانه، آذربایجان شرقی
وفات ۱۳۷۹ شمسی
مدفن قم، حرم حضرت معصومه

Line.png

اساتید

آیت‌الله بروجردی، علّامه طباطبایی، میرزا رضی زنوزی، آیت‌الله گلپایگانی،...


آثار

مکاتیب الرسول، مکاتیب الائمه، مواقف الشیعه، التبرک، مالکیت خصوصی در اسلام، السجود على الارض،...


ولادت و خاندان

على احمدى میانجى، در چهارم ماه محرم ۱۳۴۵ ه.ق (۱۳۰۵ ش) در روستاى «پورسخلو» از توابع شهرستان میانه (آذربایجان شرقی) دیده به جهان گشود.

پدرش حجةالاسلام ملا حسینعلى احمدى (۱۳۵۱ ش)، در حوزه علمیه تبریز از محضر اساتیدى مانند آیت الله آقا میرزا خلیل مجتهد تا سطح شرح لمعه فیض برد. او مسئولیت رهبرى و هدایت مردم را بر دوش گرفت و در مدت کوتاهى توانست به امور تبلیغى، فرهنگى و مذهبى توسعه و کارایى بیشتر بدهد. آیت الله احمدى میانجى، در بیان فعالیت هاى اجتماعى پدرش مى گوید: «... در ایام ماه رمضان و محرم منبر مى رفت و در طول سال به کارهاى شرعى مردم، تبلیغ احکام، رفع منازعات و اصلاح بین الناس مى پرداخت...».

تحصیل و استادان

على احمدى میانجی‌، کتاب های‌ فارسی‌ متداول‌ در آن‌ روزگار، همچون‌ گلستان‌، نصاب‌ الصبیان‌ و منشآت‌ امیر نظام‌ را نزد پدرش‌ آموخت‌ و در ۱۲ یا ۱۳ سالگی‌ به‌ عزم‌ تحصیل‌ علوم‌ حوزوی‌ به‌ «میانه‌» رفت‌. ادبیات‌ عرب‌، حاشیه‌ ملا عبدالله، معالم‌ الاصول‌، قوانین‌ و شرح‌ لمعه‌ را نزد مرحوم‌ آیت الله شیخ‌ ابو محمد حجّتی‌ فرا گرفت‌. بخشی‌ از شرح‌ لمعه‌ را نیز نزد حاج‌ شیخ‌ لطفعلی‌ زنوزی و شیخ‌ مهدی‌ جدیدی‌ آموخت‌. سپس‌ به‌ تبریز رفت‌ و در مدرسه حسن پادشاه و مدرسه حاج علی‌اصغر تبریز از محضر چندی‌ از عالمان‌ آن‌ دیار، از جمله‌ علامه‌ طباطبایی‌ بهره‌ برد. اقامت‌ وی‌ در تبریز چهار ماه‌ طول‌ کشید. پس‌ از آن‌، با مهاجرت‌ علامه‌ طباطبایی‌ به‌ قم‌، وی‌ نیز عزم‌ قم‌ کرد.

علاوه بر عالمان مذکور، برخی از اساتید احمدى میانجی‌ در حوزه علمیه قم عبارتند از:

احمدی میانجی همچنین از آیت الله بروجردی، آیت الله گلپایگانی، امام خمینی، آیت الله میلانی و سید عبدالهادی شیرازی اجازه اجتهاد داشت. او از سوی آیت الله بروجردی اجازه داشت تا وجوهات را در اختیار طلاب نیازمند قرار دهد.

آثار و تألیفات

  1. مکاتیب الرسول در چهار جلد: این کتاب نفیس در پانزده فصل مهم، تنظیم و تدوین یافته است که در آن موضوعاتى از قبیل نامه هاى پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله، نوشته هاى پیامبر در نزد امامان معصوم علیهم السلام، مکتوبات آن حضرت در موضوعات متفرقه، ویژگى هاى آن‌ها از حیث فصاحت و بلاغت و سایر موضوعات تحقیقى و علمى مفید که به مناسبت هایى در لابه لاى فصول مطرح شده است.
  2. مکاتیب الائمه: آیت‌الله میانجى پس از آنکه کتاب ارزشمند «مکاتیب الرسول» را منتشر کرد، مکاتیب الائمه(ع) را هم تدوین کرد و به جمع آورى نامه هاى ائمه معصومین علیهم السلام پرداخت. مؤلف تلاش کرده آنچه نامه از ائمه در منابع مختلف تاریخى و حدیثى وجود داشته جمع آورى کند و منابع را در پاورقى به تفصیل بیاورد.
  3. مواقف الشیعه در سه جلد: این کتاب، شامل نزدیک به یک هزار مناظره و احتجاج از صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله، اصحاب امامان معصوم علیهم السلام، راویان، محدثان، عالمان و شخصیت هاى بزرگ شیعه در طول تاریخ مى باشد و از منابع معتبر شیعه و اهل سنت جمع آورى شده و در سه مجلد، تدوین یافته است.
  4. التبرک: در سال هاى پیش از انقلاب با توجه به شبهاتى که ایادى وهابیت در جامعه اسلامى و اذهان مسلمانان ایجاد مى کردند و هر روز دامنه آن در سطح عمیقى گسترش مى یافت، آیت الله احمدى با درک ضرورت موضوع به نگارش این اثر مفید پرداخت و بدین ترتیب به مقابله با این تهاجم فرهنگى برخاست. او دراین اثر گرانسنگ، اولاً در مقدمه کتاب، بیشتر اختلاف موجود در میان فرق اسلامى را غیرواقعى و نتیجه سوءتفاهم ها و دسیسه هاى دشمنان قلمداد مى کند. سپس در فصل اول، موضوع تبرک را در موارد متعدد، از دیدگاه احادیث پیامبر و تاریخ و سیره صحابه مورد بررسى و موشکافى قرار مى دهد. استناد او به روایات و شواهد تاریخى به صورتى است که هیچ یک از فرق اسلامى قادر بر انکار و ایجاد شبهه در آن نیستند.
  5. الاسیر فى الاسلام: مؤلف در این کتاب ارزشمند نخست در مقدمه، ضمن ارائه مباحثى از قبیل مفهوم قیام، جهاد و دفاع، آداب و احکام جنگ، توصیه هاى امام على علیه السلام در جنگ، حقوق حیوانات در اسلام و چگونگى رفتار با اسیران در جنگ هاى مختلف، به چگونگى رفتار ایران با اسیران عراقى در مقایسه با کشورهاى دیگر مى پردازد، سپس مباحث اصلى کتاب را با موضوعاتى همچون: بحث لغوى جنگ، انگیزه هاى جنگ، جنگ در تورات و انجیل، وجود دعوت به اسلام، رفتار امام على علیه السلام با اسیران، اسیر در عصر جاهلیت و اسیر در اسلام مطرح مى سازد. آن گاه موضوع اخیر را در دو مقامِ «گرفتن اسیر از طوائف مختلف کفار» و «احکام اسیران بُغاة» دنبال مى کند و در نهایت، کتاب با مباحثى درباره «حقوق اسیر» به پایان مى رسد. آیت الله احمدى در هر بخش این کتاب، موضوعات مربوطه را، با آیات، روایات و شواهد تاریخى از سیره امامان معصوم علیهم السلام به هم آمیخته و اضافه بر آن، از منابع اهل سنت نیز بیشترین بهره را برده است.
  6. السجود على الارض: در این اثر نفیس که شامل بحث هاى قرآنى، حدیثى، فقهى، اصولى و تاریخى پیرامون موضوع «سجده» مى باشد، مؤلف، قدرت اجتهادى و فقاهتى خویش را به روشنى به اثبات مى رساند. وى در این کتاب ابتدا، سیر تاریخى سجده را به چهار دوره متفاوت تقسیم مى کند. سپس هر کدام آن‌ها را همراه با اقوال، آرا و اجتهادات صحابه، تابعین و ...، مورد بحث و بررسى قرار مى دهد و در بخش آخر، بحث مبسوطى را درباره فضیلت سجده بر تربت امام حسین علیه السلام با استناد به احادیث مطرح مى نماید.
  7. مالکیت خصوصى در اسلام، در دو جلد: در اوایل انقلاب، از سوى برخى گروهک ها شبهاتى در جامعه ترویج و القا مى شد مبنى بر این که: در اسلام مالکیت خصوصى وجود ندارد و اگر هم باشد، بسیار محدود است؛ یا در اسلام سرمایه و ثروت جایگاهى ندارد و اجاره یک نوع استثمار و بهره کشى از ضعیفان است و... آیت الله احمدى جهت پاسخ به این شبهات، سلسله مباحثى را پیراموى مالکیت خصوصى در ماه رمضان سال ۱۳۵۹، در انجمن دین و دانش میانه آغاز مى کند و با استفاده از آیات و روایات در صدد رفع شبهه برمى آید و نظر اسلام را در این خصوص روشن مى سازد. یادداشت هاى این مباحث، با تصحیح و اضافاتى به صورت کتاب مذکور، در پاییز سال ۱۳۶۱ از سوى مؤسسه نشر اسلامى به چاپ رسید.
  8. احادیث اهل البیت عن طرق اهل السنة: این کتاب ارزشمند اثر مشترک آیت الله احمدى و مرحوم آیت الله سید مهدى روحانى است. همان طورى که از نام آن پیداست، در این مجموعه، احادیث و روایات اهل بیت علیهم السلام در موضوعات مختلف که از طریق اهل سنت نقل شده و در کتاب هاى روایى و تاریخى معتبر آنان موجود است، گردآورى شده است و در نوع خود یک تحقیق بدیع و ابتکارى بشمار مى آید. این مجموعه نفیس در ابواب و موضوعات گوناگون مانند: تفسیر، عقاید، فضایل، تاریخ اهل بیت علیهم السلام و تاریخ صحابه پیامبر و... به بحث پرداخته و البته غالب مباحث آن در موضوعات فقهى و احکام عملى است. تعداد کتاب ها و منابعى که این احادیث و روایات از آن‌ها جمع آورى شده، نزدیک به دویست عنوان و اثر معتبر مى باشد. جلد اول این اثر، بیست جلدى در سال ۱۳۷۹ ش، زیور طبع پوشید و به موضوع طهارت و جنائز مى پردازد. مجلدات بعدى را نیز مؤسسه نشر اسلامى به تدریج چاپ و منتشر خواهد کرد.
  9. لزوم وزارت اطلاعات در حکومت اسلامى: در این کتاب، مؤلف فرزانه نخست با استناد به ادله عقلى و نقلى به ضرورت وجود تشکیلات اطلاعاتى در حکومت اسلامى مى پردازد و بحث مبسوطى در این زمینه ارائه مى دهد. سپس مباحث متنوعى را نیز در موضوعات مختلف؛ از جمله: معناى نصیحت، بحث عریف و نقیب، معناى تجسس و سوء‌ظن و موارد جواز این دو و وجوب حسن ظن را از دیدگاه قرآن و احادیث مطرح مى سازد.
  10. حاشیه و تعلیقه بر کتاب «معادن الحکمه» مرحوم فیض کاشانی.
  11. حاشیه و تعلیقه بر کتاب «شیعه در اسلام» مرحوم علامه طباطبایى.
  12. ظلامة الزهراء (ازاحةالارتیاب عن حدیث الباب).
  13. عقیل بن ابى طالب‌.
  14. حواشى بر مصاحبه‌هاى پرفسور هانرى کربن فرانسوى با استاد علامه طباطبائى.

فعالیت‌هاى علمى و اجتماعی

تدریس فقه و اخلاق:

آیت الله میانجی‌ از همان دوران طلبگى ضمن تحصیل، به تدریس نیز اهتمام داشت و درس هاى پیشین را به طلاب و فضلاى پایین تر از خود مى آموخت. آیت اللّه احمدى در حوزه علمیه قم جزو اساتید شناخته شده در سطوح عالى به شمار مى رفت. به فقه و بخصوص به کتاب ارزشمند «مکاسب» شیخ انصارى، عنایت و علاقه خاصى داشت و هر سال آن را براى عده اى تدریس مى نمود. او در امر آموزش طلاب، با شهید آیت الله قدوسى در مدرسه حقانى همکارى داشت و از اساتید سرشناس این مرکز علمى و انقلابى محسوب مى شد.

همچنین، درس اخلاق ایشان نیز در سطح حوزه علاقمندان زیادى داشت. لذا از مدارس مختلف، مانند مدرسه شهیدین، مدرسه معصومیه و مدرسه کرمانى ها، دعوت مى شد و براى طلاب و فضلا در سطح هاى گوناگون درس اخلاق، که با جذابیت ویژه اى توأم بود، ارائه مى داد. او که یک عمر فقه را با اخلاق به هم آمیخته بود، تبلور عینى یک «فقیه اخلاقى» بود.

تشکیل محفل تفسیرى:

آیت الله احمدى میانجی‌ در کنار تحصیل، با همکارى و همفکرى تنى چند از دوستان فاضل خود، همچون آیات: سید عبدالکریم موسوى اردبیلى، سید مهدى روحانى و سید ابوالفضل میرمحمدى، اقدام به برگزارى بحث تفسیر هفتگى کردند. این محفل علمى، به طور مرتب در هر هفته برگزار مى شد. اعضاى جلسه هر کدام به تفاسیر مختلف مراجعه مى کردند و پیرامون آیات مباحث مفیدى را مطرح مى نمودند که اغلب دقیق و پربار بود. چنان که این اواخر آیت الله احمدى تأسف مى خورد که چرا مذاکرات این جلسات از اول یادداشت و ضبط نشد و مى فرمود: به خصوص آقاى سید مهدى روحانى، پیرامون هر آیه اى از قرآن، یک برداشت و حرف جدیدى داشت. از آیت الله احمدى، یادداشت هایى از این جلسات به جاى مانده است.

خدمات فرهنگى و اجتماعى:

عمده خدمات فرهنگى - اجتماعى آیت الله احمدى میانجى در دو شهر میانه و قم به این ترتیب بوده است:

در اواسط دهه سى که نهضت «مدارس ملى» با ابتکار شخصیت هاى روحانى مانند آیت الله شهید دکتر بهشتى و امام موسى صدر در شهر قم آغاز شد، آن دو بزرگوار در این شهر اقدام به تأسیس مدارسى به نام هاى «مدرسه ملى صدر» و «دین و دانش» کردند. در شهر میانه نیز آیت الله احمدى، با پیروى از این دو شهید، اوایل دهه چهل، با همکارى چند تن از افراد نیکوکار «مدرسه رضوى» را راه‌اندازى کرد. این مرکز آموزشى، در تربیت دینى و مذهبى کودکان و نوجوانان میانه بسیار مؤثر بود.

در سال ۱۳۴۸ آیت الله احمدى در یک اقدام دیگر، مرکز فرهنگى-مذهبى مهمى را تحت عنوان «انجمن دین و دانش» بنا نهاد که در آن مقطع در رشد و تعالى فکرى، عقیدتى و اخلاقى جوانانِ دبیرستانى و دانشگاهى نقش اساسى و تاریخى داشت به طورى که اغلب تربیت یافتگان این مرکز، به نیروهاى بالقوه انقلاب اسلامى تبدیل شدند و از جان خود براى پیشبرد نهضت اسلامى مایه گذاشتند.

مؤسسه قالیبافى و صندوق قرض الحسنه مهدیه، دو خدمت دیگرى بود که تقریباً همزمان با تأسیس انجمن دین و دانش، به همت آیت الله احمدى و با همیارى تنى چند از معتمدین میانه انجام پذیرفت. مؤسسه قالیبافى اگر چه بعد از چند سالى به علت مشکلات و موانعى به تعطیلى گرایید، اما صندوق قرض الحسنه هنوز هم فعال است و بیش از ۳۰ سال است که بخشى از نیازهاى قشر محروم را آبرومندانه تأمین مى کند.

همچنین «صندوق ذخیره علوى»، «مؤسسه خیریه الزهراء سلام الله علیها» و «جامعه ناصحین قم» از جمله مراکز مهم و مؤثر در قم بشمار مى آیند که آیت الله احمدى جزء مؤسسین پرتلاش آن بود. اهمیت هر کدام در جهت رفع مشکل مادى و معنوى مردم و احیاى امر به معروف و نهى از منکر در سطح شهرستان قم بر کسى پوشیده نیست. اشتیاق آیت الله احمدى براى خدمت به مردم، بدان حد بود که محل اقامه نماز جماعت ایشان (مسجد عبداللهى واقع در سه راه بازار قم)، به عنوان محلى جهت رفع نیاز نیازمندان شناخته شده بود و در طول سال ها امامت ایشان در آن مسجد، گره از مشکل صدها انسان آبرومند و حاجتمند گشوده مى شد.

وفات

مرحوم آیت‌الله احمدی میانجى پس از ۷۳ سال زندگى توأم با تلاش، تحقیق و پژوهش، بامداد روز دوشنبه، ۲۱ شهریور ۱۳۷۹ شمسی چشم از جهان فروبست. پیکر ایشان از مسجد امامِ قم به حرم حضرت معصومه سلام الله علیها تشییع شد و با تجلیل فراوان، در جوار کریمه اهل بیت علیهم السلام جنب مرقد علامه طباطبایى و شهید مرتضى مطهرى به خاک سپرده شد.

منابع

آرشیو عکس و تصویر