دعای ۲۳ صحیفه سجادیه/ شرح‌ها و ترجمه‌ها (بخش دوم)

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

فهرست دعاهای صحیفه سجادیه

متن دعای ۲۳ صحیفه سجادیه

شرح و ترجمه دعا:

بخش اول - بخش دوم - بخش سوم

وَ امْنُنْ عَلَیّ بِالصِّحَّةِ وَ الْأَمْنِ وَ السَّلَامَةِ فِی دِینِی وَ بَدَنِی، وَ الْبَصِیرَةِ فِی قَلْبِی، وَ النَّفَاذِ فِی أُمُورِی، وَ الْخَشْیةِ لَک، وَ الْخَوْفِ مِنْک، وَ الْقُوَّةِ عَلَی مَا أَمَرْتَنِی بِهِ مِنْ طَاعَتِک، وَ الِاجْتِنَابِ لِمَا نَهَیتَنِی عَنْهُ مِنْ مَعْصِیتِک.

اللَّهُمَّ وَ امْنُنْ عَلَیّ بِالْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ، وَ زِیارَةِ قَبْرِ رَسُولِک، صَلَواتُک عَلَیهِ وَ رَحْمَتُک وَ بَرَکاتُک عَلَیهِ وَ عَلَی آلِهِ، وَ آلِ رَسُولِک عَلَیهِمُ السَّلَامُ، أَبَداً مَا أَبْقَیتَنِی فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کلِّ عَامٍ، وَ اجْعَلْ ذَلِک مَقْبُولًا مَشْکوراً، مَذْکوراً لَدَیک، مَذْخُوراً عِنْدَک.

وَ أَنْطِقْ بِحَمْدِک وَ شُکرِک وَ ذِکرِک وَ حُسْنِ الثَّنَاءِ عَلَیک لِسَانِی، وَ اشْرَحْ لِمَرَاشِدِ دِینِک قَلْبِی.

ترجمه‌ها

ترجمه انصاریان

و بر من منّت نِه به تندرستی و امنیت و سلامت در دین و بدن، و بصیرت در دل، و پیشرفت در امور، و هراس و بیم از تو، و توان و قدرت بر انجام طاعتی که مرا به آن فرمان داده‌ای، و اجتناب از نافرمانی‌ات که مرا از آن برحذر داشته‌ای.

خداوندا بر من منّت گذار که موفق به حج و عمره و زیارت قبر رسولت و آل او - که درودت بر همه آنان باد - گردم، همیشه تا وقتی که مرا در دنیا زنده می‌داری، در امسال و همه سال، و آن عبادات را پذیرفته و مایه پاداش و منظور نظر و ذخیره ام نزد خود قرار ده،

و زبانم را به حمد و شکر و ذکر و ثنای جمیلت گویا کن، و قلبم را برای پذیرش هدایت‌های دینت گشاده ساز.

شرح‌ها

دیار عاشقان (انصاریان)

«وَ امْنُنْ عَلَیّ بِالصِّحَّةِ وَ الْأَمْنِ وَ السَّلاَمَةِ فِی دِینِی وَ بَدَنِی وَ الْبَصِیرَةِ فِی قَلْبِی وَ النَّفَاذِ فِی أُمُورِی

وَ الْخَشْیةِ لَک وَ الْخَوْفِ مِنْک وَ الْقُوَّةِ عَلَى مَا أَمَرْتَنِی بِهِ مِنْ طَاعَتِک وَ الاِجْتِنَابِ لِمَا نَهَیتَنِی عَنْهُ مِنْ مَعْصِیتِک»:

"الهى به تندرستى و امنیت و سلامت در دین و بدنم،و تحقق بصیرت و بینائى و روشنى در دلم، پیشرفت در امورم، ترس از عظمت و مقامت، و خوف از خودت بر من منّت بگذار و بر توانائى دادن بر طاعت و فرمانبریت که مرا به آن دستور داده اى، و دورى گزیدن از معصیت و نافرمانیت که مرا از آن بازداشته اى بر من منّت نه".

مسئله روشنى باطن در دعاى بیست و دوم توضیح داده شد، و به صفت خوف و خشیت و قوّت در طاعت و دورى از معصیت در دعاهاى گذشته بطور مفصل اشاره رفت.

«اَللَّهُمَّ وَ امْنُنْ عَلَیّ بِالْحَجِّ وَ الْعُمْرَةِ وَ زِیارَةِ قَبْرِ رَسُولِک صَلَواتُک عَلَیهِ وَ رَحْمَتُک وَ بَرَکاتُک عَلَیهِ وَ عَلَى آلِهِ وَ آلِ رَسُولِک عَلَیهِمُ السَّلاَمُ أَبَداً مَا أَبْقَیتَنِی فِی عَامِی هَذَا وَ فِی کلِّ عَام وَ اجْعَلْ ذَلِک مَقْبُولاً مَشْکوراً مَذْکوراً لَدَیک مَذْخُوراً عِنْدَک»:

"الهى بر من بر تشّرف به حج و عمره و زیارت قبر پیامبرت که درود و رحمت و برکات تو بر او و خاندانش و آل پیامبر علیهم السلام باد مادامى که مرا باقى دارى در این سال و هر سال دیگر منّت بگذار، و آن زیارت ها را پذیرفته درگاهت، و پسندیده و منظور نظرت و ذخیره شده نزد خودت قرار بده".

حج و عمره دو واجب عظیم الهى:

مناسک حج بنابفرموده قرآن مجید و روایات، سلسله برنامه هاى ظاهرى و باطنى بسیار مهمى است که بوسیله حضرت ابراهیم جهت تأمین فلاح و رستگارى مردم مؤمن و بلکه همه انسانها به اذن پروردگار عالم اعلام شد.

حج تا زمانى که ابراهیم و پیامبر عزیز اسلام حیات ظاهرى داشتند، نتیجه و محصولش شکستن بتهاى درون و برون، و ایجاد میدان منافع براى مردم بود.

پس از ابراهیم در مناسک حج تحولاتى شیطانى ایجاد شد، و خانه توحید دستخوش بندهاى گران شرک، و اسیر شدن انسان به بند هوا و هوس گشت.

و پس از اینکه رسول اسلام مناسک را به وضع زمان ابراهیم برگرداند، و خانه را محل امن و هدایت و فروغ آزادى از شیاطین ظاهرى و باطنى نمود، و مى رفت که جهانیان از بند بتهاى درونى و برونى نجات پیدا کنند،مکتب سقیفه و مدرسه خلفاى اموى و عباسى دو مرتبه مناسک را به عصر جاهلیت برگرداند، و دوباره مسئله حج تبدیل به یک مسئله بى روح و بدون نتیجه شد.

امروز هم که این فقیر این سطور را مى نویسد مناسک حج گرفتار اشراف سلطه گران و سردمداران کفر و شرک است، و دست نشاندگان دولت هاى استعمارگر و بخصوص شیطان بزرگ آمریکا بر تمام برنامه هاى حج مسلط اند.

انقلاب اسلامى ایرانى که با نفس خمینى بت شکن شکوفا شد در این مدت کوشیده مناسک را به وضع زمان ابراهیم و محمد صلّى اللّه علیه و آله برگرداند و یکسال هم در عصر هفتم ذوالحجه قریب پانصد شهید درنزدیک مسجد الحرام که عده اى از آنان محرم بودند تقدیم پیشگاه حج کرد، شهیدانى که خون پاکشان بدست ناپاکان حکومت آمریکائى خاندان کثیف سعودى که از یهودى زادگان عربستان هستند و همیار و همدست اسرائیل غاصب، بدستور سفارت آمریکا در سرزمین وحى به زمین ریخت.

انقلاب اسلامى امروز هم با این عقیده و هدف زندگى مى کند، و امیدوار است روزى را ببیند که سرزمین وحى و مدینه طیبّه از دست دزدان بدرآمده، و غارتگران دین و دنیاى مردم این ابولهب ها و ابوسفیان ها و ابوجهل هاى عربستان وجود نحس و کثیفشان نابود شده، و خانه براى طائفین و عاکفین و راکعین و ساجدین پاک شده باشد، و دستور حضرت حق به ابراهیم تحقق یافته،و با تکیه به مناسک ابراهیمى،جهان اسلام از این همه بلا و گرفتارى نجات یابد.

«وَ عَهِدْنا اِلى اِبْراهِیمَ وَ اِسْماعیلَ اَنْ طَهّرا بَیتِىَ لِلطّائِفِینَ وَ الْعاکفینَ وَ الرُّکعِ السُّجُودِ».(۵۲۱)

اگر بلندگوهاى مدینه و مکه در اوقات نماز، و جلسات مذهبى، و بخصوص نماز جمعه بدست شاگردان پاک و شجاع و مؤمن مکتب اهل بیت محمد صلّى اللّه علیه و آله بیفتد،و کنفرانس ها و سمینارهاى ایام حج بوسیله اولیاء الهى اداره شود، دیرى نخواهد پائید که تمام ملت هاى اسلامى بیدار مى شوند، و دولت هاى دست نشانده اربابان استعمارى را از تخت بزیر مى کشند، و دین و دنیاى خود را از کف دزدان باز پس گرفته، و همه با هم متحد مى شوند، و سیلى جانانه اىبر گوش استعمار مى کوبند که براى همیشه دست از سر مسلمانان بردارد، و دین و دنیاى آنان بخودشان واگذار شود، و چه بسا که بلوک اسلامى با ایجاد وحدت تبدیل به مهم ترین و عظیم ترین و قوى ترین ابرقدرت عالم شود، و زمینه ظهور امام دوازدهم(عج)فراهم گردد.ونقشه حج به همین خاطر از جانب حضرت حق ترسیم شده، تا ابتدا دنیاى مسلمان آباد شود و سپس آخرت آنان.

آنهمه ثوابى که در روایات اهل بیت براى حج بیان شده ناظر به حج ابراهیمى است.

از حضرت صادق علیه السلام روایت شده:

اَلْحجُّ اَفْضَلُ مِنْ عِتْقِ عَشْرِ رَقَبات حَتّى عَدَّ سَبْعینَ رَقَبَةًـ ،وَ الطَّوافُ وَرَکعَتاهُ اَفْضَلُ مِنْ عِتْقِ رَقَبَة:(۵۲۲)

حج بهتر از آزاد کردن ده بنده است، حتى هفتاد بنده،و طواف و دو رکعت نمازش بهتر از آزاد کردن یک بنده در راه خداست.

رسول خدا (ص)به مردى از انصار فرمود:نزد من آمده اى تا از حج و عمره خود و ثواب بر آن بپرسى؟آگاه باش وقتى قصد حج کردى و سوار بر مرکبت شدى به هر قدمى که بر مى دارد و زمین مى گذارد حسنه اى در نامه عملت ثبت مى شود،و سیئه اى از پرونده ات محو مى گردد.

وقتى هفت طواف را انجام دادى براى تو نزد خداوند عهد و ذکرى است که دیگر پروردگار مهربان حیا مى کند تو را دچار عذاب کند. و چون دو رکعت نماز نزد مقام بجا آوردى به هر رکعت هزار رکعت نماز مقبول در نامه ات ثبت مى شود.

چون هفت شوط سعى بین صفا و مروه را بجا آورى، ثوابش مانند حج کسى است که پیاده از خانه اش به حج رفته و مثل اجر کسى است که هفتاد بنده در راه خدا آزاد کند.

چون به عرفات وقوف کنى تا غروب آفتاب اگر گناهانت به اندازه یک تپه ریگ و کف دریا باشد هر آینه خداوند آنهارا مورد مغفرت قرار مى دهد.

چون رمى جمره نمودى به هر سنگى تا آخرت عمرت ده حسنه نوشته مى شود.

و هنگامى که قربانى کردى به هر قطره خونش تا پایان عمرت بطور مرتب حسنه نوشته مى شود.

و چون آخرین طواف را انجام دادى و دو رکعت نمازش را خواندى ملک کریم بر شانه ات مى زند سپس مى گوید: آنچه بود آمرزیده شد، و تا صد و بیست روز عملت را از سر بگیر.(۵۲۳)

معاویة بن عمار مى گوید از حضرت صادق علیه السلام پرسیدم:از کسى که مستطیع بوده و حج بجا نیاورده؟فرمود:او مصداق این آیه است:

«وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیامَةِ اَعْمى».(۵۲۴)

گفتم:سبحان اللّه کور وارد محشر مى شود؟فرمود: آرى کورى که از دیدن راه بهشت محروم است.

حضرت صادق از حضرت باقر از رسول خدا(ص) روایت مى کند: براى حاجى یکى از سه بهره است:یا به او مى گویند: گذشته و آینده ات بخشیده شد، یا مى گویند:گذشته ات آمرزیده شد عمل را از سر بگیر، یا مى گویند: اهل و فرزندت را پس از بازگشت سالم و صحیح مى بینى.(۵۲۵)

امیر المؤمنین علیه السلام مى فرماید:

نَفَقَةُ دِرْهَم فِى الْحَجَّ تَعْدِلُ اَلْفَ دِرْهَم:(۵۲۶)

یک درهم خرج در راه حج معادل هزار درهم است.

حضرت صادق علیه السلام مى فرماید:

لایزالُ عَلَى الْحاج نُورُ الْحَجَّ مالَمْ یذْنِبْ:(۵۲۷)

نور حج پیوسته با حاجى است به شرطى که مرتکب گناه نشود.

حضرت رضا علیه السلام مى فرماید:

اِعْلَمْ یرْحَمُک اللّهُ اَنَّ الْحَجَّ فَریضَةٌ مِنْ فَرائِضِ اللّهِ جَلَّ وَ عَزَّ الّازِمَةُ الْواجِبَةُ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیهِ سَبیلا، وَ قَدْوَجَبَ فِى طُولِ الْعُمْرِ مَرَّةً واحِدِةً. وَعَدَ عَلَیها مِنَ الثَّوابِ الْجَنَّةَ وَ الْعَفُوَ مِنَ الذُّنُوبِ،وَ سَمّى تارِکهُ کافِراً،وَ تَوَعَّدَ عَلى تارِکهِ بِالنّارِ،فَنَعُوذُ بِاللّهِ مِنَ النّارَ:(۵۲۸)

بدان خدا تو رارحمت کند که حج واجبى از واجبات خداوند جّل و عزّ است،امرى لازم است بر آن که استطاعت دارد، در تمام عمر یک بار واجب شده،و ثوابى که به آن وعده داده شده بهشت و عفو از گناهان است، و به تارک آن وعده آتش داده اند، پس پناه به خدا از آتش قیامت.

ثواب حج و عقاب تارک این فریضه عظیم الهى را در کتابهاى بسیار مهم "فروع کافى"،"وسائل"،"بحارالانوار"و "وافى" فیض کاشانى ببینید.(۵۲۹)

زیارت رسول خدا(ص)

حق رسول خدا بر امت و بلکه بر تمام انسانهاى عصر نبوت تا صبح قیامت حق عظیمى است، که ممکن نیست کسى بتواند به نحو کامل از اداى آن حق برآید!

وجود مقدس او با تحمل انواع مشقات و آزارها و شکنجه هاى بدنى و روحى، تمام توان خود را براى هدایت انسان به سوى کمالات و حقایق بکار گرفت.

جلد دوم دیار عاشقان از صفحه اول تا آخر اختصاص به بیان شخصیت و عظمت رسول خدا و قسمتى از فرهنگ آن حضرت داده شده، البته براى معرفت به آن وجود مبارک، و استفاده از تعالیم آن منبع هدایت به آن جلد مراجعه خواهید فرمود.

رسول خدا درباره زیارت قبرش مى فرماید: هر کس به حج خانه خدا آید و قبر مرا در مدینه زیارت نکند، روز قیامت از او دورى مى کنم، و هر که به زیارتم آیدشفاعتم بر او واجب مى گردد، و هر که شفاعتم براو واجب شود، بهشت براى او حتمى است.

حضرت سیدالشهداء علیه السلام از جدّ بزرگوارش رسول خدا صلّى اللّه علیه و اله پرسید: اى پدر براى کسى که تو را زیارت کند چه خواهد بود؟ فرمود:پسرم هر که مرا در حال حیات یا پس از مرگ زیارت کند، یا پدرت یا برادرت، یا تورا زیارت نماید، حقى اس بر من که روز قیامت او را زیارت نمایم و از گناهانش او را برهانم و نجات دهم.

«وَ أَنْطِقْ بِحَمْدِک وَ شُکرِک وَ ذِکرِک وَ حُسْنِ الثَّنَاءِ عَلَیک لِسَانِی وَ اشْرَحْ لِمَرَاشِدِ دِینِک قَلْبِی»:

"و زبانم را به ستایش و شکر و یاد و ثناى جمیل بر خودت گویا کن،و دلم را براى پذیرفتن هدایت هاى دینت گشاده ساز.

پی نوشت:


۵۲۱ بقره، ۱۲۵.

۵۲۲ "بحار" ج ۹۹، ص ۳.

۵۲۳ "بحار" ج ۹۹، ص ۴.

۵۲۴ طه، ۱۲۴.

۵۲۵ "بحار" ج ۹۹، ص ۶ ۸.

۵۲۶ "بحار" ج ۹۹، ص ۶ ۸.

۵۲۷ "بحار" ج ۹۹، ص ۱۰ ۱۱.

۵۲۸ "بحار" ج ۹۹، ص ۱۰ ۱۱.

۵۲۹ اسرار و حقایق و واقعیات معنوى حج را بطور مفصل در جلد هفتم عرفان اسلامى آورده ام مى توانید به آنجا مراجعه نمائید.