دانشگاه امام صادق (ع)

این صفحه مدخلی از فرهنگنامه نهادهای انقلاب اسلامی است

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)

دانشگاه امام صادق (علیه‌السلام)، به عنوان یک دانشگاه اسلامی غیردولتی، با هدف تحقق عملی پیوند حوزه و دانشگاه و تربیت دانشجویانی متعهد و متخصص در علوم دانشگاهی و حوزوی، در بهمن ۱۳۶۱ تأسیس گردید.

معرفی دانشگاه امام صادق

در اساسنامه‌ی دانشگاه امام صادق و در تعریف این دانشگاه آمده است: «دانشگاه امام صادق علیه السلام به عنوان یک دانشگاه اسلامی غیردولتی، در مجموعه‌ی آموزش عالی کشور برای آموزش و توسعه‌ی دانش بشری مبتنی بر غایت‌گرایی آفرینش، آموزه‌های وحیانی و معارف و علوم اسلامی پایه‌گذاری شده و بر این باور است که در تعالیم اسلام و مکتب امام صادق علیه السلام که تبلور ناب آن می‌باشد، ظرفیت و جامعیتی نهفته است که با کشف، تبیین و کاربردی کردن آن می‌توان در علوم و فنون بشری به ویژه علوم انسانی‌ ـ اجتماعی تحولی عظیم پدید آورد و در پرتو آن، عالمان شایسته و فرهیخته تربیت کرد. این دانشگاه دور ماندن حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها را از معارف یکدیگر، خسارت جبران‌ناپذیری برای جامعه‌ی اسلامی می‌داند و به عنوان یکی از جلوه‌های عینی پیوند حوزه و دانشگاه، بر آن است تا با بهره‌مندی از دستاوردها و همکاری نخبگان این دو مرکز علمی، دانش‌آموختگانی دین‌محور، آگاه به زمان و متعهد به آرمان‌ها و ارزش‌های اسلام ناب محمدی صلی‌الله علیه و آله و سلم تربیت کند و در راستای تعلیم و تبلیغ معارف اسلام و اهل‌ بیت علیهم‌‌السلام، الگویی نوین ارائه داده و در نظام آموزش عالی و اداره‌ی امور جامعه‌ی اسلامی تحولی اساسی ایجاد کند».

این دانشگاه ابتدا در سه رشته‌ی: معارف اسلامی و تبلیغ (الهیات)، معارف اسلامی و علوم سیاسی و معارف اسلامی و اقتصاد، در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته آغاز بکار کرد.

دانشگاه امام صادق علیه السلام به دنبال گسترش رشته‌های تحصیلی و بالا بردن کیفیت و کمیت آموزشی خود، در سال ۱۳۶۹ دو رشته‌ی دیگر: «معارف اسلامی و مدیریت» و «معارف اسلامی و حقوق» در مقطع کارشناسی ارشد به مجموعه‌ی موجود دانشگاه افزود.

همچنین در سال ۱۳۷۱ دوره‌های مقطع دکتری در این دانشگاه در چهار رشته‌ی: الهیات، علوم سیاسی، علوم اقتصادی و فرهنگ و ارتباطات تأسیس شد. ایجاد دکترای مدیریت و دکتری حقوق از برنامه‌‌های آینده‌ی دانشگاه است. در سال ۱۳۸۲ رشته‌ی معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته، به مجموعه‌ی دانشگاه اضافه گردید.

اهداف تأسیس دانشگاه

طبق اساسنامه، هدف از تأسیس دانشگاه امام صادق علیه السلام موارد ذیل می‌باشد:

جذب نخبگان، انتخاب دانشجویان برجسته و با استعداد از نظر اخلاقی و علمی؛ استادان عالم، مؤمن و مهذب دارای استقلال فکری
تقویت ایمان و غیرت دینی، رشد اخلاق اسلامی و تهذیب نفس از راه‌هایی مانند ایجاد فضای سالم اعتقادی و اخلاقی و ارائه‌ی آموزه‌ها و الگوهای عملی
اصلاح و ارتقای مستمر و توسعه‌ی برنامه‌ها و محتوای آموزشی؛ پژوهش محورکردن آموزش‌ها؛ کارآمد کردن برنامه‌ها و دروس و تأسیس دوره‌های آموزشی جدید در راستای اهداف و بر اساس نیازسنجی از جامعه، به‌ خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی
تقویت پژوهش به ویژه در جهت تحقق نظام‌های معرفتی بر پایه‌ی تعالیم اسلام، گسترش مرزهای علوم اسلامی و تحقیقات میان‌ رشته‌ای بین علوم اسلامی و علوم انسانی ـ اجتماعی و ارائه‌ی دستاوردهای آن
رشد فزاینده‌ی علمی از راه‌هایی مانند تقویت فضای برخوردار از نشاط، انگیزه، خلاقیت و آزاداندیشی علمی، دانش‌پژوهی، ترویج روحیه‌ی نقادی، انتقادپذیری و رسیدن به تفاهم، ایجاد بنیه‌ی لازم برای کسب مدارج علمی بالاتر و تسهیل دستیابی به منابع علمی و اطلاعات
ارتقای کیفیت مدیریت دانشگاه با توجه به مقتضیات و تحولات علمی، اجتماعی و فناوری، تقدم کیفیت بر کمیت برون‌داده‌ها، مشارکت دانشگاهیان و تخصیص بهینه‌ی امتیازات و تسهیلات بر پایه‌ی اهداف و نظام ارزشیابی
تنظیم و تقویت ارتباط مستمر با سایر مراکز علمی، به‌ ویژه مراکز علمی همسو با استفاده‌کنندگان از خدمات و دستاوردهای دانشگاه شامل: مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی، نهادها و دستگاه‌های نظام جمهوری اسلامی ایران، عموم مردم ایران اسلامی و کشورهای اسلامی و سایر کشورهای جهان
استفاده از فناوری‌های جدید برای بالا بردن سرعت، دقت و کارآمدی آموزش و پژوهش و تسهیل ارتباطات علمی با توجه به مقتضیات و نیازهای جامعه؛ با این تأکید که فناوری همواره نقش ابزاری برای تحقق رسالت دانشگاه داشته باشد.
متعهدبودن دانش و دانشگاهیان در قبال عدالت، حرمت و کرامت انسانی، حفظ نعمت‌های الهی و محیط زیست و مشکلات و آلام بشری
متعهدبودن دانش و دانشگاهیان در قبال افزایش انسجام اجتماعی، برادری، محبت، نظم اجتماعی، وجدان کار، تعهدپذیری و کاهش و رفع مشکلات جامعه از راه‌هایی مانند: بررسی مستمر نیازها و تغییر و تحولات اجتماعی؛ کاربردی کردن تحقیقات بنیادی، ارائه‌ی راهکارهای علمی و عملی برای برطرف کردن نیازهای متنوع، متحول و فزاینده‌ی جامعه؛ مقابله با تهاجمات فکری و فرهنگی از موضع تفکر اسلامی؛ هدایت جامعه به سمت خوداتکایی و افزایش مشارکت مردم در اعتلای نظام اسلامی.

در ضمن دانشگاه امام صادق علیه السلام به عنوان اولین دانشگاه اسلامی برآمده از انقلاب اسلامی در ایران، پیروی از ولایت فقیه را در امتداد پیروی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، یکی از مبانی اساسی خود می‌داند و علاوه بر آن، ترکیب خاص هیئت امنا و هیئت علمی (متشکل از فرهیختگان حوزه و دانشگاه)، مدیریت عالی، معتبر، نافذ و باثبات و ایجاد فضای مناسب جهت بروز استعدادها و توانمندی‌های زنان در مدیریت دانشگاهی را از مزیت‌های خود می‌داند و در مقابل مقام معظم رهبری، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و هیئت امنای جامعه‌ الامام الصادق علیه السلام پاسخگو است.

ساختار مدیریتی دانشگاه

هیئت مؤسس دانشگاه امام صادق علیه السلام شخصیت‌هایی چون: آیت‌الله خامنه‌ای، مشکینی، مهدوی کنی، امینی و امامی کاشانی بودند. ریاست آن از بدو تأسیس تا زمان رحلت مرحوم آیت‌الله محمدرضا مهدوی کنی، بر عهده‌ی ایشان بود.

این دانشگاه شش دانشکده با عناوین ذیل دارد:

دانشکده‌ی معارف اسلامی و مدیریت
دانشکده‌ی معارف اسلامی و اقتصاد
دانشکده‌ی معارف اسلامی و حقوق
دانشکده‌ی معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات
دانشکده‌ی معارف اسلامی و الهیات
دانشکده‌ی معارف اسلامی و علوم سیاسی

در ضمن، دانشگاه امام صادق علیه السلام چهار معاونت با عناوین ذیل دارد:

معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی
معاونت پژوهشی
معاونت فرهنگی و دانشجویی
معاونت اداری و مالی

همچنین اهمیت حضور زنان مسلمان ایرانی در عرصه‌های مختلف اجتماعی، به‌ منظور تربیت نیروهای متعهد و متخصص زن در علوم انسانی ـ اسلامی باعث شد تا هشت سال پس از تأسیس دانشگاه امام صادق علیه السلام، واحد خواهران به ریاست سرکار خانم مهدوی کنی تأسیس گردد. این واحد هم‌اکنون، به پذیرش و تربیت بانوان فرهیخته می‌پردازد.