التحریر الطاووسی (کتاب)
 | |
| نویسنده | حسن بن زین الدین عاملی |
| موضوع | محدثان شیعه/ علم رجال |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقيق | فاضل جواهری |
|
| |
«التحریر الطاووسی»، تألیف شیخ حسن بن زین‌الدین عاملی (م، ۱۰۱۱ ق)، کتابی به زبان عربى در علم رجال است. نویسنده، این کتاب را از کتاب مفقوده «حل الإشکال فی معرفة الرجال» اثر احمد بن طاووس حلی (م، ۶۷۳ ق) استخراج نموده و با نگارش جدید تحریر کرده است.
مؤلف
شیخ حسن بن زین‌الدین عاملی فرزند شهید ثانی و معروف به صاحب معالم (۱۰۱۱-۹۵۹ ق)، فقیه، محدث، رجالى، شاعر و ادیب بزرگ شیعه لبنان در قرن ۱۱ قمری و از شاگردان مقدس اردبیلی و ملا عبدالله یزدی بود.
علامه سید خوانسارى در مورد او مى گوید: «کار وى در علم، فقه، تحقیق، تبحر، حسن سلیقه، جودت فهم، جلالت قدر، کثرت محاسن و کمالات، اشهر و اظهر از آن است که به قلم آید. او داراى دو فرزند فاضل و اندیشمند محقق بودى». از جمله فتاوای او، وجوب نماز جمعه در زمان غیبت می‌باشد.
صاحب معالم علاوه بر «التحریر الطاووسى»، آثار ارزشمندی در زمینه فقه و رجال و حدیث تألیف نمود، از جمله: معالم الدین و ملاذ المجتهدین، منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح والحسان، حاشیه بر مختلف الشیعة، کتاب الاجازات الکبیر، جواب المسائل، الرسالة الاثنى عشریة و... .
معرفی کتاب
احمد بن طاوس حلی (م، ۶۷۳ ق)، کتاب «حل الإشکال فی معرفة الرجال» را در جمع بین کتب پنجگانه رجال شیعه (اختیار معرفة الرجال، رجال النجاشی، رجال ابن الغضائری، الفهرست و الرجال شیخ طوسى) با توضیحاتى از خود درباره برخى راویان نگاشت. اصل این کتاب که به خطّ مؤلف بوده، به دست صاحب معالم رسیده و او مطالب مربوط به کتاب «رجال الکشی» را استخراج کرده و آن را «التحریر الطاووسی» نام نهاد.
صاحب معالم، توضیحات کوتاهى بر مطالب کتاب، در حاشیه و متن آن افزوده و تحریر آن را در هفتم جمادى الاول ۹۹۱ ق. به پایان رسانیده است. رجال کشى در تحریر طاووسى به سبک سید احمد بن طاووس تحریر شده، نه به‌گونه‌اى که در «اختیار معرفة الرجال» شیخ طوسى مى‌بینیم.
متن اثر به ترتیب اسامى راویان به ترتیب حروف الفبا آمده است. در این اثر ابتدا اسامى ۴۷۲ شخصیت به اسم و پس از آن ۲۰ شخصیت دیگر به کنیه و در مجموع ۴۹۲ شخصیت معرفى شده‌اند.
در این اثر برخلاف برخى دیگر از آثار رجالى، دسته‌بندى خوبى از راویان ارائه شده است؛ به‌عنوان مثال در ذیل ابواب همزه، شخصیت‌هایى با نام ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، احمد، ابان و اسامه گردآورى شده است. در آخر نیز شخصیت‌هایى چون اویس قرنی، اسلم مکى، اصبغ بن نباته و مانند آن، که اسامى مشترک ندارند در یک باب جداگانه ذکر شده‌اند. در انتهاى مباحث کتاب نیز، ۴۱ شخصیت که به کنیه شناخته مى‌شوند، گردآورى شده‌اند.
منابع
- فهرستگان نسخه‌های خطی (حدیث و علوم حدیث شیعه)، علی صدرایی خویی.
- کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، محمدرضا ضمیری.
- "التحریر الطاووسی"، ویکی نور.
