آیه 28 سوره انفال
| <<27 | آیه 28 سوره انفال | 29>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و محققا بدانید که شما را اموال و فرزندان، فتنه و ابتلایی بیش نیست و در حقیقت اجر عظیم نزد خداست.
و بدانید که اموال و فرزندانتان فقط وسیله آزمایش شماست، وخداست که پاداشی بزرگ نزد اوست.
و بدانيد كه اموال و فرزندان شما [وسيله] آزمايش [شما] هستند، و خداست كه نزد او پاداشى بزرگ است.
بدانيد كه داراييها و فرزندان وسيله آزمايش شمايند و پاداش بزرگ در نزد خداست.
و بدانید اموال و اولاد شما، وسیله آزمایش است؛ و (برای کسانی که از عهده امتحان برآیند،) پاداش عظیمی نزد خداست!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«فِتْنَةٌ»: مایه آزمایش. وسیله هلاک. مایه آشوب.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «28»
و بدانيد كه اموال و فرزندانتان آزمايشى (براى شما) هستند و البتّه نزد خداوند (براى كسانى كه از عهده‌ى آزمايش برآيند)، پاداشى بزرگ است.
نکته ها
محور بسيارى از لغزش‌هاى انسان و ريشه‌ى بسيارى از گناهان از قبيل: معاملات حرام، احتكار، دروغ، كم‌فروشى، ترك انفاق، ندادن خمس وزكات، حرص و كارشكنى و سوگندهاى دروغ و تضييع حقوق مردم، گريز از ميدان جنگ، ترك هجرت و جهاد و ...، علاقه به مال و فرزند است. پس اينها عامل امتحان و لغزشند، آن گونه كه ابولبابه را (آيه قبل) به لغزش كشيد و براى حفظ مال و فرزندان خود، به همكارى با دشمن وادار كرد.
كسانى كه از مدينه به ابوسفيان خبر دادند كه مسلمانان براى تصاحب كاروان تجارتى آنان نيرو بسيج كرده‌اند، از مهاجرانى بودند كه در مكّه مال و فرزندى داشتند. «1»
قرآن با تعبيرات مختلفى به فتنه بودن مال و فرزند و دل نبستن به آنها و امكان انحراف به واسطه‌ى آنها هشدار داده است، از جمله:
الف: امكان شركت شيطان در مال و فرزند انسان. «شارِكْهُمْ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ» «2»
ب: افزون‌خواهى در مال و فرزند و آثار منفى آن. «تَكاثُرٌ فِي الْأَمْوالِ وَ الْأَوْلادِ» «3»
ج: بازدارندگى فرزند و مال از ياد خدا. «لا تُلْهِكُمْ أَمْوالُكُمْ وَ لا أَوْلادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ» «4»
«1». تفسير الميزان.
«2». اسراء، 64.
«3». حديد، 20.
«4». منافقون، 9.
جلد 3 - صفحه 303
د: نجات‌بخش نبودن اموال و اولاد در قيامت. «لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوالُهُمْ وَ لا أَوْلادُهُمْ» «1»
در آيه نكاتى به چشم مى‌خورد كه نشان مى‌دهد آزمايش مال وفرزند بسيار سخت و جدّى و پيروز شدن در آن بسيار مهم است، اوّلًا: آيه با جمله‌ى «وَ اعْلَمُوا» آغاز شده كه هشدار است. ثانياً كلمه‌ى «أَنَّما» نشان مى‌دهد كه آزمايش با مال وفرزند چون و چرا ندارد و حتمى است. ثالثاً خود مال وفرزند فتنه شمرده شده‌اند، نه‌آنكه وسيله آزمايش وفتنه باشند. «2»
حضرت على عليه السلام فرمودند: «لا يقولنّ احدكم الّلهم انّى اعوذ بك من الفتنة لانّه ليس احد الّا و هو مشتمل على فتنة»، هيچكس دورى از فتنه و آزمايش را نخواهد، زيرا همه‌ى مردم بدون استثنا دچار آن مى‌شوند، بلكه دورى از لغزش و انحراف در آزمايشها را از خدا درخواست كند. آنگاه حضرت درباره‌ى علّت و فلسفه‌ى امتحان‌هاى الهى فرمود: «تا راضى از ناراضى مشخص شود و عوامل سعادت و شقاوت هركس در اعمال او مشخص گردد». «3»
پیام ها
1- علاقه‌ى افراطى به مال و فرزند، انسان را به خيانت مى‌كشد. لا تَخُونُوا ... وَ اعْلَمُوا ... و حتّى گاهى موجب دست برداشتن از اصول انسانى و دينى (امانت و اداى امانت) مى‌شود. (با توجّه به شأن نزول آيه قبل)
2- مال و فرزند مى‌توانند دو دام فريبنده باشند. «أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ»
3- توجّه به پاداش بزرگ الهى، از اسباب دل كندن از دنيا و ترك خيانت است.
«أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ»
4- مال وفرزند با تمام جاذبه‌هايى كه دارند، در مقايسه با الطاف وپاداش‌هاى الهى ناچيز هستند. (در برابر «أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ»، عبارت «أَجْرٌ عَظِيمٌ» آمده است) «4»
«1». آل‌عمران، 10.
«2». تفسير راهنما.
«3». نهج‌البلاغه، حكمت 93.
«4». اكنون كه اين سطرها را مى‌نويسم، شب عاشوراى حسينى است كه امام حسين عليه السلام همه چيز خود را در يك روز با خدا معامله كرد و داغ‌هايى ديد كه هر يك به تنهايى كافى است تا انسانى را از پا در آورد، ولى آنچه امام را در برابر تمام حوادث استوار كرد اين بود كه آنها را در برابر خداوند ناچيز ديد. حتّى وقتى كودك شش ماهه‌اش را در برابرش شهيد كردند، فرمود: «همين كه خداوند ناظر بر اين صحنه است، مرا كافى است». وحضرت زينب عليها السلام عصر عاشورا كه بدن قطعه قطعه شده برادرش امام‌حسين عليه السلام را ديد فرمود: «خداوندا! اين قليل را از ما قبول كن». و در مجلس يزيد نيز فرمود: «آنچه در كربلا ديدم، جز جميل و زيبايى از خداوند چيزى نبود».
آرى، با ايمان به كم بودن و عارضى بودن دنيا و ايمان به بزرگى و اجر عظيم نزد خداوند، مى‌توان با سخت‌ترين حوادث مقابله كرد.
تفسير نور(10جلدى)، ج3، ص: 304
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «28»
وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ: و بدانيداى مؤمنان حقا و يقينا اينست و جز اين نيست كه مالهاى شما و اولادان شما محنتى‌اند از خداى تعالى كه بدان شما را آزمايش فرمايد. پس بايد كه حب آنها سبب نشود بر خيانت و موجب اثم و عقاب شما نگردد و مانند ابو لبابه. احمد انطاكى گويد: حق تعالى مال و فرزند را فتنه فرمود تا از فتنه به يك سو شويم، و ما پيوسته آن فتنه را زياده
«1» اصول كافى، جلد 2، كتاب الايمان و الكفر، صفحه 4، 1، حديث 2.
جلد 4 صفحه 328
مى‌كنيم.
جوان و پير كه در بند مال و فرزندند
نه عاقلند، كه طفلان ناخردمندند
وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ: و بتحقيق خداى تعالى نزد او است اجرى بزرگ، پس بطلبيد، و بطلب آن سعى نمائيد كه ثواب جزيل و اجر جميل است، و زنهار به مال و فرزند مفتون نشوى كه سبب آزمايش و اختبار است.
تنبيه: حق تعالى در اين آيه شريفه بيان فرمايد كه: من، اختبار خلقان فرمايم به مال و اولاد، تا متبيّن گردد آنكه راضى به قسم او است. و اين اختبار نه براى عدم علم او باشد، نعوذ باللّه، بلكه براى تعلق علم به معلوم، و كشف و تبين و ثبوت نزد مكلف و اتمام حجت است، و الّا ذات احديت علام الغيوب احاطه علميه دارد به تمام موجودات از ذره تا درّه و از ثرى تا ثريا و هيچ چيز از علم ازلى معزوب نيست، و لكن به جهت آنست كه تا ظاهر شود افعالى كه به آن مستحق ثواب و عقاب گردند. به اين معنى اشاره است فرمايش حضرت امير المؤمنين عليه السّلام در نهج البلاغه:
لا يقولنّ احدكم: اللّهمّ انّى اعوذ بك من الفتنة لأنّه ليس احد الّا و هو مشتمل على فتنة، و لكن من استعاذ فليستعذ من مضلات الفتن فانّ اللّه يقول:
«و اعلموا انّما اموالكم و اولادكم فتنة» و معنى ذلك انّه سبحانه يختبرهم فى الاموال و الاولاد ليتبيّن السّاخط لرزقه و الرّاضى بقسمه، و ان كان سبحانه اعلم بهم من انفسهم و لكن لتظهر الافعال الّتى بها يستحقّ الثّواب و العقاب، لأنّ بعضهم يحبّ الدّكور و بكره الاناث و بعضهم يحبّ تثمير المال و يكره انثلام الحال. «1» بايد نگويد هيچكس از شما كه خدايا پناه مى‌برم به تو از فتنه، زيرا هيچكس نيست مگر آنكه مشتمل باشد بر فتنه و بليه، و لكن مستعاذ بايد استعاذه نمايد از فتن مضلّه. چه حق تعالى فرمايد: «محقق دانيد و يقين كنيد كه اموال و اولاد شما فتنه است».، بعد بيان فرمايد در معنى آن كه خداوند سبحان آزمايش
«1» نهج البلاغه، حكمت 93.
جلد 4 صفحه 329
فرمايد ايشان را در اموال و اولاد تا مبين شود كسى كه ساخط است به روزى او، و آنكه راضى باشد به قسمت او، و اگرچه حضرت سبحان عالم است به ايشان از نفوس آنان، و لكن براى آنست كه ظاهر شود افعالى كه به آن مستحق شوند ثواب و عقاب را، زيرا بعضى دوست دارند پسر را و كراهت دارند دختر را، و بعضى دوست دارند زيادتى مال را و كراهت دارند نقصان حال را.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لا تَخُونُوا اللَّهَ وَ الرَّسُولَ وَ تَخُونُوا أَماناتِكُمْ وَ أَنْتُمْ تَعْلَمُونَ «27» وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ «28»
ترجمه
اى كسانيكه ايمان آورديد خيانت مكنيد با خدا و پيغمبر و خيانت ميكنيد امانتهاتانرا و شما ميدانيد
و بدانيد جز اين نيست كه اموالتان و اولادتان بلا است و آنكه خداوند نزد او مزدى است بزرگ.
تفسير
در مجمع از صادقين عليهما السلام نقل نموده كه نازل شده است در باره أبو لبابة انصارى چون پيغمبر (ص) يهود بنى قريظه را بيست و يك شب محاصره فرموده بود و آنها طلب صلح نمودند بهمان نحو كه بنى نضير كه دسته ديگر از يهود بودند صلح كرده بودند كه بروند در اذرعات و اريحا از بلاد شام و پيغمبر (ص) قبول نفرمود مگر آنكه راضى شوند بحكم سعد بن معاذ در باره آنها پس تقاضا نمودند كه حضرت رسول (ص) أبو لبابة را نزد آنها بفرستد تا با او مشورت نمايند و او خيرخواه آنها بود چون عيال و اولاد و اموالش در دست آنها بود و حضرت اجابت فرمود و أبو لبابة را نزد آنها فرستاد و چون از او پرسيدند
جلد 2 صفحه 524
كه بحكم سعد بن معاذ راضى شويم يا نه أبو لبابة با انگشت بگلوى خود اشاره نمود براى آنكه بفهماند حكم سعد قتل است پس جبرئيل نازل شد و اين آيه را آورد و أبو لبابة فهميد كه خيانت بخدا و پيغمبر (ص) نموده و پشيمان شد و خود را بستون مسجد بست و قسم باد كرد كه چيزى نخورد و نياشامد تا بميرد يا توبه‌اش قبول شود و هفت روز به اين بود تا آنكه بيهوش افتاد و توبه‌اش قبول شد و او را خبر دادند گفت قسم بخدا خود را نگشايم تا آنكه پيغمبر (ص) بدست خود مرا بگشايد و آنحضرت ملتمس او را اجابت فرمود و خواست براى كفّاره اين گناه تمام اموال خود را بفقرا دهد پيغمبر (ص) فرمود ثلث مالت را بده كافى است و قمى ره از امام باقر (ع) نقل نموده كه خيانت با خدا و پيغمبر (ص) معصيت آندو است و اما خيانت در امانت پس هر انسانى مأمون است بر چيزيكه خدا واجب فرموده است بر او حقير عرض مى‌كنم شايد مراد از معصيت آندو معصيت پيغمبر در احكام شخصيّه آنحضرت باشد كه جزء دين نيست و چون اطاعت آنحضرت را خداوند واجب فرموده معصيت او معصيت خدا است مانند وجوب اطاعت پدر و معصيت خداوند در احكام دينيّه خيانت در امانت است چون دين امانت الهيّه است در نزد اهل آن و محتمل است مراد از خيانت با خدا و رسول مخالفت اوامر و نواهى آندو و خيانت با حوزه و مملكت اسلامى باشد مانند آنكه با اجانب سازش و كشف اسرار مسلمانان را نزد آنها نمايند و مراد از خيانت در امانات خيانت در امانات اشخاص اعم از نفوس و اعراض و اموال آنها باشد لذا اضافه بآنها شده است چون آنهم حرام و قبيح عقلى است و محتمل است هر دو خيانت بيك معنى باشد و فرمايش امام باقر (ع) هم اشاره باين باشد يعنى خيانت با خدا و پيغمبر مكنيد با آنكه خيانت ميكنيد در اينصورت با امانات خودتان كه احكام الهى باشد چون اطاعت آندو واجب و معصيتشان حرام است و شما ميدانيد كه معصيت آندو خيانت با امانت الهيّه است و آن حرام و ممنوع است شرعا و عقلا و بنابر اين تخونوا منصوب است و مفعول معه ميباشد چون واو بمعنى مع است و محتمل است و او عاطفه باشد و تخونوا مجزوم بلا ناهيه و بنابر اين معنى واضح است و بدانيد محقّقا اموال و اولاد شما ابتلا و امتحان الهى است از براى شما چون شما را از ياد خدا غافل ميكند و معلوم ميشود كه محبّت خدا در شما رسوخ دارد يا آنها چنانچه نسبت بابو لبابه شد و بدانيد كه صلاح دنيا و آخرت در ترجيح جانب محبت خدا است چون در بساط قرب او اجر عظيم است و از جانب آنها جز زحمت و خسارت نيست
جلد 2 صفحه 525
و در مجمع از امير المومنين عليه السلام نقل نموده كه هيچ يك از شما نگوئيد خدايا پناه مى‌برم بتو از فتنه چون كسى نيست كه مشغول به فتنه نباشد بلكه در وقت استعاذه پناه ببريد بخدا از مضلّات فتن چون خدا فرموده جز اين نيست كه اموال و اولاد شما فتنه است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ اعلَمُوا أَنَّما أَموالُكُم وَ أَولادُكُم فِتنَةٌ وَ أَنَّ اللّه‌َ عِندَه‌ُ أَجرٌ عَظِيمٌ «28»
و بدانيد اي مؤمنين منحصرا اموال شما و اولاد شما امتحان شما است و محققا خداوند نزد او اجر و مزد بسيار با عظمت است.
امتحانات الهي بسيار است و اينکه انحصار که از كلمه انّما استفاده ميشود نه انحصار امتحانات باموال و اولاد باشد بلكه انحصار اموال و اولاد است براي امتحان باصطلاح هر گردو گرد است نه هر گردي گردو است رياست و جاه و منصب و كليه نعم الهي و بليات و طول عمر و صحت بدن و اعضاء و جوارح و مرض و فقر و غير اينها تماما امتحان است و البته خداوند هر بنده را بنحوي که ميداند امتحان ميفرمايد بايد از خدا خواست که اينکه امتحانات موجب اضلال بنده نشود که تعبير بمضلات الفتن ميكنند أَ حَسِب‌َ النّاس‌ُ أَن يُترَكُوا أَن يَقُولُوا آمَنّا وَ هُم
جلد 8 - صفحه 106
لا يُفتَنُون‌َ وَ لَقَد فَتَنَّا الَّذِينَ مِن قَبلِهِم فَلَيَعلَمَن‌َّ اللّه‌ُ الَّذِينَ صَدَقُوا وَ لَيَعلَمَن‌َّ الكاذِبِين‌َ عنكبوت آيه 1 و 2، لذا ميفرمايد وَ اعلَمُوا بعلم اليقين که قابل هيچگونه شك و ريبي نباشد انّما از ادات حصر است و شامل جميع مؤمنين ميشود اموالكم جمع مضاف افاده عموم ميكند که شامل جميع اموال ميشود و كذا و اولادكم دختر، پسر، بلا واسطه، مع الواسطه، كم و زياد تماما فتنة و امتحان شما است اگر بدستور الهي و بمصارف مشروعه صرف كرديد در تربيت اولاد و صرف مال در طرق مشروعه و خود را نباختيد و آنها را وسيله ظلم و تعدي و فسق و فجور قرار نداديد همين اموال و اولاد باعث سعادت و رستگاري شما خواهد شد چنانچه ميفرمايد وَ أَنَّ اللّه‌َ عِندَه‌ُ أَجرٌ عَظِيمٌ عبادات ماليه بسيار است صله رحم، اعانت فقراء، اداء زكاة و اخماس و كفارات و حقوق و اعلاء كلمه اسلام و ترويج دين و مصارف حج و زيارات و صدقات جاريه و بناء مساجد و مدارس و درمانگاه و غير اينها تماما اجر عظيم دارد، و همچنين اولاد و احفاد صالحه بسا تا قيامت براي او نفع دارد و مثل نشر كتب ديني و كتابت و طبع آنها و اگر تمكن مالي ندارد بزبان يا قلم يا بدست اعانت در اينکه امور كند و سبب شود که ديگران موفق شوند آنهم در ثواب مباشرين شريك خواهد شد و اجر عظيم دارد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 28)- در این آیه به مسلمانان هشدار می‌دهد که مواظب باشند علاقه به امور مادی و منافع زود گذر شخصی پرده بر چشم و گوش آنها نیفکند و مرتکب خیانتهایی که سرنوشت جامعه آنها را به خطر می‌افکند نشوند، می‌گوید: «و بدانید اموال و اولاد شما وسیله آزمایش و امتحان شما هستند» (وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُکُمْ وَ أَوْلادُکُمْ فِتْنَةٌ).
باید اگر یک روز لغزشی از ما سر زد «ابو لبابه» وار در مقام جبران لغزش برآییم و حتی اموالی که سبب چنین لغزشی شده است در این راه قربانی کنیم.
و در پایان آیه به آنها که از این دو میدان امتحان پیروز بیرون می‌آیند بشارت می‌دهد که: بدانید «پاداش بزرگ نزد پروردگار است» (وَ أَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِیمٌ)
.هر قدر عشق به فرزند بزرگ جلوه کند، و هر اندازه اموالی که مورد نظر
ج2، ص146
است زیاد و مهم و جالب باشد، باز اجر و پاداش پروردگار از آنها برتر و عالی‌تر و بزرگتر است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
