آیه 13 سوره ص

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از آیه 13 ص)
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الْأَيْكَةِ ۚ أُولَٰئِكَ الْأَحْزَابُ

مشاهده آیه در سوره


<<12 آیه 13 سوره ص 14>>
سوره : سوره ص (38)
جزء : 23
نزول : مکه

ترجمه های فارسی

و طایفه ثمود (امت صالح) و قوم لوط و اصحاب ایکه (امت شعیب) این اقوام هم احزاب و لشکرهای بسیار (بر علیه انبیاء) بودند (و همه هلاک شدند).

و نیز قوم ثمود و قوم لوط و اصحاب ایکه همان احزاب کفر و شرک اند،

و ثمود و قوم لوط و اصحاب ايكه [نيز به تكذيب پرداختند] آنها دسته‌هاى مخالف بودند.

و نيز قوم ثمود و قوم لوط و مردم اَيكه از آن جماعتها بودند.

و (نیز) قوم ثمود و لوط و اصحاب الأیکه [= قوم شعیب‌]، اینها احزابی بودند (که به تکذیب پیامبران برخاستند)!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

and Thamud, and the people of Lot, and the inhabitants of Aykah: those were the factions.

And Samood and the people of Lut and the dwellers of the thicket; these were the parties.

And (the tribe of) Thamud, and the folk of Lot, and the dwellers in the wood: these were the factions.

And Thamud, and the people of Lut, and the Companions of the Wood; - such were the Confederates.

معانی کلمات آیه

  • ايكه: بيشه و جنگل «اهل ايكه» قوم شعيب هستند.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتادِ «12»

پيش از اين كفّار (مكّه نيز،) قوم نوح و عاد و فرعونِ صاحب قدرت، انبيا را تكذيب كردند.

وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ لُوطٍ وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ أُولئِكَ الْأَحْزابُ «13»

(همان گونه كه) قوم ثمود و لوط و اصحاب بيشه (كه قوم حضرت شعيب بودند) آنان نيز احزابى بودند (كه انبيا را تكذيب كردند).

إِنْ كُلٌّ إِلَّا كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقابِ «14»

هر يك از اين گروهها، رسولان را تكذيب كردند و عذاب الهى در مورد آنان تحقّق يافت.

وَ ما يَنْظُرُ هؤُلاءِ إِلَّا صَيْحَةً واحِدَةً ما لَها مِنْ فَواقٍ «15»

گويا اين كفّار جز صيحه‌اى هلاكت بار كه به دنبالش بازگشتى براى آنان نيست، انتظار ندارند.

وَ قالُوا رَبَّنا عَجِّلْ لَنا قِطَّنا قَبْلَ يَوْمِ الْحِسابِ «16»

و (لذا با تمسخر و غرور) گفتند: «پروردگارا! سهم ما را (از عذاب) هرچه زودتر قبل از روز قيامت به ما بده».

نکته ها

«ذُو الْأَوْتادِ» صاحب ميخ‌ها، كنايه از تثبيت قدرت است. «فَواقٍ» به معناى رجوع است.

همچنين فرصت دادن ميان دوشيدن شير حيوان براى رجوع شير مجدد به پستان است.

«أيكة» به معناى درخت و «أَصْحابُ الْأَيْكَةِ» يعنى مردمانى كه در سرزمينى پر آب و درخت زندگى مى‌كردند.

در اين چند آيه به سرنوشت شوم امّت‌هاى شش نفر از انبياى قبل از اسلام اشاره شده‌

جلد 8 - صفحه 87

است تا هم كفّار زمان پيامبر اسلام عبرت بگيرند و هم پيامبر و مؤمنان بدانند كه تكذيب انبيا سابقه ديرينه دارد و چيز جديدى نيست.

قوم نوح در آب غرق شدند، «فَأَخَذَهُمُ الطُّوفانُ» «1» خداوند آنان را با طوفانى موج ساز در دريا گرفتار كرد.

قوم عاد كه حضرت هود را تكذيب كردند به وسيله‌ى تند بادى سخت از پاى درآمدند، «فَأُهْلِكُوا بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عاتِيَةٍ» «2» با بادى پر صدا، سرد و طغيانگر هلاك شدند.

قوم فرعون در امواج نيل هلاك شدند، «أَغْرَقْنا آلَ فِرْعَوْنَ» «3»* ما آل‌فرعون را غرق كرديم.

قوم ثمود كه حضرت صالح را تكذيب كردند با صيحه‌اى آسمانى نابود شدند، «إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ صَيْحَةً واحِدَةً فَكانُوا كَهَشِيمِ الْمُحْتَظِرِ» «4» با صيحه‌اى آنگونه نابودشان كرديم كه به صورتى كه مانند خار و خاشاك خرد شده در آغل چهار پايان است در آمدند.

قوم لوط با زلزله و سنگ‌هاى آسمانى، «إِنَّا أَرْسَلْنا عَلَيْهِمْ حاصِباً» «5» ما با فرستادن سنگ هلاكشان كرديم.

اصحاب ايكه كه حضرت شعيب را تكذيب كردند با صاعقه به هلاكت رسيدند. «فَانْتَقَمْنا مِنْهُمْ» «6» ما از آنان انتقام گرفتيم.

پیام ها

1- بيان تاريخ پر عبرت گذشتگان، نمونه‌اى روشن از ذكر بودن قرآن است كه در آيه‌ى اول خوانديم: «وَ الْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ»، كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ‌ ...

2- طاغوت‌هاى زمان، به هنگام عجز در مقابل منطق، به آزار و شكنجه اقدام مى‌كنند. «فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتادِ»

3- قوم عاد و فرعون و نوح و ثمود و لوط گروه‌هايى متشكل و بى‌نظير بودند.

«أُولئِكَ الْأَحْزابُ» (كلمه «حزب» به گروه متشكل و منسجم و همسو گفته‌

«1». عنكبوت، 14.

«2». حاقّه، 6.

«3». بقره، 50.

«4». قمر، 31.

«5». قمر، 54.

«6». حجر، 79.

جلد 8 - صفحه 88

مى‌شود و كلمه‌ «أُولئِكَ» كه در آن نوعى انحصار است اشاره به اين است كه اينها قومى بى‌نظير بوده‌اند.)

4- تكذيب يك پيامبر به‌منزله تكذيب همه پيامبران است. «إِنْ كُلٌّ إِلَّا كَذَّبَ الرُّسُلَ»

5- صيحه و صاعقه، يكى از عذاب‌هاى دنيوى خداوند است. «صَيْحَةً واحِدَةً»

6- اگر عذاب بيايد اجازه بازگشت به كافران داده نخواهد شد. «ما لَها مِنْ فَواقٍ»

7- تكذيب پيامبران، سنّت هميشگى معاندان در طول تاريخ بوده است. «إِنْ كُلٌّ إِلَّا كَذَّبَ الرُّسُلَ»

8- كافران، تهديدهاى الهى را به تمسخر و استهزا مى‌گيرند. «عَجِّلْ لَنا قِطَّنا»

9- غرور و لجاجت، انسان را وادار مى‌كند كه به استقبال خطر رود. «عَجِّلْ لَنا قِطَّنا»

10- قيامت، روز حسابرسى است. «يَوْمِ الْحِسابِ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ لُوطٍ وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ أُولئِكَ الْأَحْزابُ «13»

جلد 11 - صفحه 182

وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ لُوطٍ: و قوم ثمود حضرت صالح عليه السلام را، و قوم لوط حضرت لوط را، وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ: و اهل ايكه حضرت شعيب عليه السلام را، أُولئِكَ الْأَحْزابُ‌: آن گروه مغلوب يعنى قريش كه مكذب تواند، همين گروه هستند كه تكذيب پيغمبران خود كردند.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


جُنْدٌ ما هُنالِكَ مَهْزُومٌ مِنَ الْأَحْزابِ «11» كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَ عادٌ وَ فِرْعَوْنُ ذُو الْأَوْتادِ «12» وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ لُوطٍ وَ أَصْحابُ الْأَيْكَةِ أُولئِكَ الْأَحْزابُ «13» إِنْ كُلٌّ إِلاَّ كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ عِقابِ «14» وَ ما يَنْظُرُ هؤُلاءِ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً ما لَها مِنْ فَواقٍ «15»

ترجمه‌

لشگرى ناقابل در آنجا شكست خورده است از دسته‌ها

تكذيب كردند پيش از آنها قوم نوح و عاد و فرعون صاحب ميخها

و ثمود و قوم لوط و اهل أيكه آنانند دسته‌ها نبودند

همه مگر آنكه تكذيب كردند پيمبران را پس لازم شد عقوبت من‌

و انتظار نميبرند اينها مگر يك فرياد را نيست براى آن مهلتى.

تفسير

خداوند متعال در تعقيب ردّ كفّار قريش و كسر صولت آنها بر سبيل تحقير فرموده كه لشگر مختصرى باشند در آنجا كه بر خلاف تو قيام نمايند كه شكست خورده باشند از قبيل دستجاتى كه بر خلاف انبياء گذشته قيام نمودند چنانچه مفسّرين فرموده‌اند و قمّى ره فرموده يعنى آنانند دستجاتى كه برخلاف تو در وقت حفر خندق قيام نمايند و بنظر حقير چون آنجنگ را دستجات عرب بپا نمودند و لذا بجنگ احزاب ناميده شد و سوره‌اى بنام آن نازل شده خداوند خواسته اعجاز قرآن را ثابت فرمايد كه در مكّه از ابتداى امر دعوت خبر داده است از آن فتح كه بدون جنگ فقط بقتل عمرو بن عبد ود بدست امير المؤمنين و مرعوب شدن كفّار مكّه و كمك غيبى الهى آنها شكست خورده و متفرّق خواهند شد پس چگونه چنين مردم ناتوانى ميتوانند تصرّف در مقدّرات الهيه و اوضاع سماويّه نمايند و پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله نبايد بسخنان آنها اعتنا نمايد و از تكذيب آنها دلتنگ شود چون اقوام انبياء سلف هم ايشانرا تكذيب نمودند مانند قوم نوح و عاد و فرعون كه آنحضرت و هود و موسى على نبيّنا و آله و عليهم السلام را تكذيب نمودند و فرعون را ذو الاوتاد گفتند براى آنكه كسيرا كه عذاب ميكرد بچهار ميخ چهار دست و پاى او را بزمين يا تخته‌اى محكم ميكوبيد و ميگذارد به اين باشد تا بميرد چنانچه در علل از امام صادق عليه السّلام نقل نموده و همچنين قوم ثمود و قوم لوط و اهالى أيكه يعنى جنگل كه حضرت صالح و لوط و شعيب انبياء خود را تكذيب نمودند اينها دستجات مختلفى هستند كه هر يك بنوبه خود پيغمبران را تكذيب نموده و مستحق عقوبت شدند و بسزاى خود رسيدند و جند مهزوم از پيغمبر آخر الزمان هم يكى از آنها است اگرچه خودش هم مؤتلف از احزاب باشد و انتظار نميبرند اين‌

جلد 4 صفحه 461

جماعت قريش يا اين جماعت مخالفين انبياء و دين حق در هر زمان باشند مگر يك صيحه و بانگ نفخه اولى از اسرافيل را كه همه بدون مهلت بميرند يا رجوعى بدنيا براى آنها نباشد چنانچه گفته‌اند و آنكه فواق فاصله ميان دو دوشيدن شير است يعنى باين اندازه هم تأخيرى در مرگ يا رجوعى براى آنها نباشد و خداوند عذاب سماوى را از اين امّت برداشته و عذاب آنها را محوّل بآخرت فرموده و بنظر حقير آيه ناظر بخصوصيّت حال اين امّت براى شرافت پيغمبر آخر الزمان نيست ميخواهد بفرمايد و اين جماعت مخالفين انبيا كه مستحق عقاب شدند بايد منتظر صيحه آسمانى و عذاب ناگهانى خدا باشند كه افاقه و فتور و مهلتى براى آن نيست تا باين بيان انذار و تخويف براى مخالفين پيغمبر خاتم حاصل شود اگر چه خداوند باحترام پيغمبر عذاب بر آنها نازل نفرمايد و ظاهرا فواق مأخوذ از افاقه و مستعمل در هر مهلتى براى استراحت است و بضمّ فاء نيز قرائت شده و لغتى است در آن و بعضى كلمه ما در جند ما را زائده دانسته‌اند و جند مبتدا و مهزوم خبر آن است و مجوّز ابتداء بنكره توصيف آن بما يا بهنا لك يا بيان آن بمن الاحزاب است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


كَذَّبَت‌ قَبلَهُم‌ قَوم‌ُ نُوح‌ٍ وَ عادٌ وَ فِرعَون‌ُ ذُو الأَوتادِ «12» وَ ثَمُودُ وَ قَوم‌ُ لُوطٍ وَ أَصحاب‌ُ الأَيكَةِ أُولئِك‌َ الأَحزاب‌ُ «13»

تكذيب‌ انبياء كردند پيش‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ مشركين‌ قوم‌ نوح‌ و عاد و فرعون‌ صاحب‌ ميخها و ثمود و قوم‌ لوط و اصحاب‌ ايكه‌ اينها احزاب‌ مختلفه‌ بودند.

كَذَّبَت‌ قَبلَهُم‌ ‌براي‌ تسليت‌ خواطر مبارك‌ حضرت‌ رسالت‌ ‌خدا‌ ميفرمايد همين‌ نحوي‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ مشركين‌ و كفّار ‌شما‌ ‌را‌ تكذيب‌ ميكنند اقوام‌ قبل‌ ‌هم‌ تكذيب‌ انبياء كردند و ‌به‌ عقوبت‌ گرفتار شدند اينها ‌هم‌ ‌عن‌ قريب‌ ‌به‌ عقوبت‌ ‌خود‌ ميرسند و اقوام‌ قبل‌:

قَوم‌ُ نُوح‌ٍ ‌که‌ بغرق‌ هلاك‌ شدند ‌در‌ اثر تكذيب‌ نوح‌.

وَ عادٌ قوم‌ هود ‌که‌ ‌به‌ باد هلاك‌ شدند ‌در‌ اثر تكذيب‌ هود.

وَ فِرعَون‌ُ ذُو الأَوتادِ ‌در‌ تفسير ذو الاوتاد وجوهي‌ گفتند ‌که‌ اقرب‌ ‌از‌ ‌آنها‌ محكم‌ كاري‌ ‌بود‌ ‌از‌ كثرت‌ لشكر و ‌از‌ ‌بين‌ بردن‌ بني‌ اسرائيل‌ و ‌از‌ عمارات‌ و بناهاي‌ مرتفع‌ مثل‌ ميخ‌ محكم‌ كاري‌ ميكرد ‌که‌ خودش‌ ‌گفت‌: أَ لَيس‌َ لِي‌ مُلك‌ُ مِصرَ وَ هذِه‌ِ الأَنهارُ تَجرِي‌ مِن‌ تَحتِي‌

جلد 15 - صفحه 221

أَ فَلا تُبصِرُون‌َ‌-‌ زخرف‌ آيه 50‌-‌ ‌که‌ ‌به‌ طوفان‌ ‌در‌ اثر تكذيب‌ موسي‌ هلاك‌ شدند.

وَ ثَمُودُ قوم‌ صالح‌ ‌که‌ ‌در‌ اثر تكذيب‌ صالح‌ و پي‌ كردن‌ ناقه‌ بصيحه‌ و صاعقه‌ هلاك‌ شدند.

وَ قَوم‌ُ لُوطٍ ‌که‌ ‌در‌ اثر تكذيب‌ لوط و اتيان‌ بفاحشه‌ ‌به‌ خسف‌ و امطار حجاره‌ هلاك‌ شدند.

وَ أَصحاب‌ُ الأَيكَةِ قوم‌ شعيب‌ ‌که‌ ‌در‌ اثر تكذيب‌ شعيب‌ ‌به‌ رجفه‌ و صاعقه‌ تلف‌ شدند.

أُولئِك‌َ الأَحزاب‌ُ اينها احزاب‌ شرك‌ و كفر بودند و قوم‌ ‌شما‌ ‌هم‌ ‌از‌ ‌اينکه‌ نوع‌ احزاب‌ هستند و اينها ‌هم‌ ‌در‌ اثر تكذيب‌ ‌شما‌ و اذيت‌ و ظلم‌ و جسارت‌ ‌به‌ ‌شما‌ بعقوبات‌ سخت‌ مهزوم‌ ميشوند و هلاك‌ خواهند شد قلبت‌ آرام‌ ‌باشد‌ و دلت‌ مطمئن‌ صبر كن‌ ‌که‌

الصبر مفتاح‌ الفرج‌

‌است‌ و همين‌ نحو ‌که‌ هلاكت‌ پيشينيان‌ شدّت‌ داشته‌ ‌تا‌ حجت‌ ‌از‌ ‌هر‌ جهت‌ ‌بر‌ ‌آنها‌ تمام‌ شود قوم‌ تو ‌هم‌ مدّت‌ قليلي‌ دارد بزودي‌ ميرسد.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 13)- «و (نیز) قوم ثمود و قوم لوط و اصحاب الأیکه [قوم شعیب] اینها احزابی بودند» که به تکذیب پیامبران برخاستند (وَ ثَمُودُ وَ قَوْمُ لُوطٍ وَ أَصْحابُ الْأَیْکَةِ أُولئِکَ الْأَحْزابُ).

آری! اینها شش گروه از احزاب جاهلی و بت پرست بودند که بر ضد پیامبران بزرگی قیام کردند. اما سر انجام عذاب الهی دامانشان را گرفت.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج9، ص201

منابع