آیه 6 سوره مرسلات
| <<5 | آیه 6 سوره مرسلات | 7>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
تا عذر و حجت (نیکان) و بیم و تهدید (بدان) شود.
تا حجت [باشد برای اهل ایمان] و بیم و هشدار باشد [برای کافران]
خواه عذرى باشد يا هشدارى.
تمام‌كردن حجت را، يا بيم‌كردن را،
برای اتمام حجّت یا برای انذار،
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- عذرا: عذر (بر وزن قفل): اعتذار كردن. و قبول كردن عذر.
- نذرا: نذر (بر وزن قفل): انذار كردن.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً «1» فَالْعاصِفاتِ عَصْفاً «2» وَ النَّاشِراتِ نَشْراً «3» فَالْفارِقاتِ فَرْقاً «4» فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً «5» عُذْراً أَوْ نُذْراً «6» إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ «7»
به فرستاده‌هاى پى در پى سوگند. پس به طوفان‌هاى سهمگين (سوگند).
به نشردهندگانى (كه حق را به نيكويى) نشر مى‌دهند سوگند. پس آنان كه به طور كامل (بين حق و باطل) فرق مى‌گذارند. پس به القا كنندگان ذكر (و وحى به پيامبران). براى (رفع) عذر يا هشدار و انذار. همانا آنچه وعده داده مى‌شويد، واقع شدنى است.
نکته ها
كلمه «عرف» به معناى پى در پى است و به يال اسب كه موهاى رديف دارد، عُرْف گويند.
اين واژه به معناى نيك و پسنديده نيز آمده و كلمه‌ى «معروف» از آن است.
براى امورى كه در پنج آيه اول اين سوره به آنها سوگند ياد شده، يعنى «الْمُرْسَلاتِ، فَالْعاصِفاتِ، النَّاشِراتِ، فَالْفارِقاتِ و فَالْمُلْقِياتِ»، سه تفسير بيان شده است:
الف: برخى از مفسران عقيده دارند مراد از آنها انواع بادها و طوفانها است؛ «1»
ب: برخى عقيده دارند كه مراد از آنها انواع فرشتگان است؛ «2»
«1». تفسير كبير فخررازى.
«2». تفسيرالميزان.
جلد 10 - صفحه 342
ج: برخى عقيده دارند كه آيات اول و دوم مربوط به باد و طوفان و آيات سوم تا پنجم مربوط به فرشتگان است و اين تفكيك به خاطر نوع حرف عطف است، زيرا حرف «واو» در اول آيه نشانه جدايى و حرف «فاء» در اول آيه نشانه اتصال است.
«العاصفات» جمع «عاصف» به معناى باد شكننده و سخت است، چنانكه در آيه 12 سوره يونس مى‌خوانيم: «رِيحٌ عاصِفٌ» و كلمه «عصف» به معناى تندباد است، مانند: «كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ» «1»، «وَ الْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ» «2»
اگر مراد از «عاصفات» را فرشتگان بدانيم، معناى آيه چنين است كه فرشتگان، فرمان الهى را با شدّت و سرعت انجام مى‌دهند. نظير آياتى كه مى‌فرمايد: «يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُونَ» «3»* و يا «هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُونَ» «4».
در كنار هم آمدن سوگند به بادها و فرشتگان، شايد به خاطر شباهت ميان باد و فرشته باشد، از اين نظر كه هر دو لطيف و سريع‌اند و در آفرينش و تدبير امور نقش دارند.
كلمه «ملقيات» به صورت جمع آمده است، شايد به خاطر آن كه گاهى فرشتگان ديگرى همراه فرشته وحى يعنى جبرئيل نازل مى‌شوند و شايد به خاطر آن باشد كه گاهى فرشته و گاهى افراد و امور ديگر وسيله تذكر انسان شده و مسايلى را به انسان القا مى‌كنند.
خداوند متعال بايد حجّت را بر مردم تمام كند و جلوى بهانه‌ها و عذرتراشى‌ها را بگيرد.
«عُذْراً». در آيه 134 سوره طه نيز مى‌خوانيم: اگر قبل از آمدن انبيا مردم را هلاك كنيم، عذر خواهند آورد و مى‌گويند: چراپيش از اين پيامبرى نفرستاد تا ما از او پيروى كنيم و گرفتار نشويم.
در صفات سه گانه ناشرات، فارقات و ملقيات يك سير طبيعى وجود دارد. يعنى ابتدا بايد فرشتگانى معارف را گسترش دهند: «النَّاشِراتِ»، سپس در سايه آن، حق و باطل و حلال و
«1». فيل، 5.
«2». الرّحمن، 12.
«3». نحل، 50.
«4». انبياء، 27.
جلد 10 - صفحه 343
حرام از هم جدا شوند: «الفارقات» و به دنبال آن، ذكر القا شود. «فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً» «1»
پیام ها
1- آنچه از جانب خداوند فرستاده مى‌شود، مقدّس و قابل سوگند خوردن است.
«وَ الْمُرْسَلاتِ»
2- الطاف خداوند، دائمى و مستمر است. «2» «وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً»
3- آنچه از جانب خداوند نازل مى‌شود، خير است. «3» «وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً»
4- در نظام آفرينش، حتّى وزش باد به طور تصادفى نيست، بلكه آفريدگار جهان، آن را مى‌فرستد. «الْمُرْسَلاتِ»
5- مأموريّت‌هاى مهم، بايد به سرعت انجام شود. «عَصْفاً»
6- در جهان‌بينى الهى، نرمى و سختى هر كدام به جاى خود ارزشمند است.
عُرْفاً ... عَصْفاً
7- توسعه و گسترش به معناى ناديده گرفتن اصول و چارچوب نيست.
«وَ النَّاشِراتِ نَشْراً فَالْفارِقاتِ فَرْقاً»
8- در نظام هستى كارها تقسيم شده و هر كارى به فرد يا گروهى سپرده شده و اين رمز مديريّت موفق است. «الْمُرْسَلاتِ، النَّاشِراتِ، الفارقات»
9- در نظام الهى، تكوين و تشريع در كنار يكديگرند. وَ الْمُرْسَلاتِ ... فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً
10- در مأموريّت‌هاى ارشادى بايد مطلب به مخاطبان تفهيم شود. «فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً»
11- هرگونه ذكر، الهام، علم و خطور حق از سوى خداوند است. «فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً»
12- خداوند با تفاوت‌هايى كه ميان حق و باطل قرار داده، هم اتمام حجّت كرده است: «عُذْراً» و هم هشدار مى‌دهد. «نُذْراً»
13- در مأموريّت‌هاى ارشادى، بايد راه بهانه‌جويى مسدود شود. «عُذْراً أَوْ نُذْراً»
14- براى امور مهم همچون وقوع قيامت، سوگندهاى متعدّد مفيد و راهگشا است. «وَ الْمُرْسَلاتِ، فَالْعاصِفاتِ، وَ النَّاشِراتِ، فَالْفارِقاتِ، فَالْمُلْقِياتِ، إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ»
«1». تفسيرالميزان.
«2». اين معنا در صورتى استفاده مى‌شود كه كلمه «عُرف» را به معناى پى در پى بدانيم.
«3». در صورتى كه كلمه «عُرف» را به معناى خير و نيكى بدانيم، نظير آيه «وأمر بالعرف».
جلد 10 - صفحه 344
15- انسان در مورد قيامت، دائماً نياز به تذكّر و يادآورى دارد. فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً ... إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
عُذْراً أَوْ نُذْراً «6»
عُذْراً أَوْ نُذْراً: به جهت عذر محقان صواب كار، يا ترساندن مبطلان تبه روزگار، يعنى القاى ذكر به جهت آنست كه اهل حق، اعتذار جويند به خدا به توبه و استغفار در وقت مشاهده نعماى الهى و تفكر در آلاى سبحانى و دلايل قدرت قهارى، و با به جهت تخويف مبطلان است كه تعقل نمى‌كنند در آيات قرآنى و تفكر نمى‌كنند در شواهد براهين الهى.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
وَ الْمُرْسَلاتِ عُرْفاً «1» فَالْعاصِفاتِ عَصْفاً «2» وَ النَّاشِراتِ نَشْراً «3» فَالْفارِقاتِ فَرْقاً «4»
فَالْمُلْقِياتِ ذِكْراً «5» عُذْراً أَوْ نُذْراً «6» إِنَّما تُوعَدُونَ لَواقِعٌ «7» فَإِذَا النُّجُومُ طُمِسَتْ «8» وَ إِذَا السَّماءُ فُرِجَتْ «9»
وَ إِذَا الْجِبالُ نُسِفَتْ «10» وَ إِذَا الرُّسُلُ أُقِّتَتْ «11» لِأَيِّ يَوْمٍ أُجِّلَتْ «12» لِيَوْمِ الْفَصْلِ «13» وَ ما أَدْراكَ ما يَوْمُ الْفَصْلِ «14»
وَيْلٌ يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ «15»
ترجمه
سوگند بفرشتگان فرستاده شده براى امور خير
پس سير كنندگانند در فرمان مانند باد تند سير كردنى
و سوگند به فرشتگان منتشر سازنده علوم و معارف منتشر ساختنى
پس جدا كنندگان حق از باطلند جدا كردنى
پس القاء كنندگانند موجبات تذكّر مردم را
براى معذور داشتن آنان و ترساندنشان
همانا آنچه وعده داده ميشويد البته واقع شونده است
پس وقتى كه ستاره‌ها بى‌نور شوند
و وقتى كه آسمان شكافته گردد
و وقتى كه كوهها پراكنده شوند
و وقتى كه پيغمبران وقتشان تعيين شود
ميدانيد براى چه روزى در اين امور تأخير شده
براى روز جدا كردن
و چه ميدانى كه چه روزى است روز جدا كردن
واى در چنين روز بر تكذيب كنندگان.
تفسير
خداوند متعال قسم ياد فرموده بفرشتگانى كه فرستاده شدند براى نيكى و نكوئى و آنچه معروف و پسنديده است از فرمان الهى و بنابر اين عرفا مفعول له است و اينمعنى از امير المؤمنين عليه السّلام نقل شده و بعضى عرفا را بمعناى پى در پى گرفته‌اند و بنابر اين حال است پس مانند بادهاى تند در انجام او امر حق شتاب مينمايند و نيز بفرشتگانى كه نشر و شيوع ميدهند علوم و معارف حقّه الهيّه را در عالم بخوبى پس جدا كنندگانند ميان حق و باطل بطور واضح پس
جلد 5 صفحه 325
القاء و وحى مينمايند به پيغمبران خدا موجبات تذكّر و هدايت خلق را براى آنكه معذور باشند كسانيكه عمل نمودند بآنچه واصل شده بآنان از احكام در ترك آنچه بايشان نرسيده و بترسند كسانيكه عمل ننمودند از عقاب الهى و بنابر اين عذرا او نذرا دو مصدر و مفعول له ميباشند و كلمه او براى تقسيم است و در واقع قسم بدو دسته از فرشتگان ياد شده يكدسته وسائط خير و سعادت بشر و دسته ديگر امناء وحى و ابلاغ بانبياء عظام و بقيه فقرات اوصاف آن دو دسته‌اند كه خداوند ذكر فرموده ولى بر حسب ظاهر مفسّرين هر پنج جمله و آيه را بقسم تفسير نموده‌اند و بنابر اين فرقى بين واو وفاء نيست و در معناى جمله‌ها هم اختلافاتى شده كه حاجت بذكر آنها نيست چون آنچه ذكر شد اقرب و اظهر است و فائده اين جمله‌ها و قسم تأكيد مطالب آتيه و تعظيم ملائكه و بيان ترتيب نزول خيرات و حكمت بعثت انبياء است و آنچه قسم براى آن ياد شده آنستكه وعده انبيا كه بمردم ميدهند از حشر و نشر و حساب و جزا واقع شونده و حق است و فرموده پس آن در وقتى است كه ستاره‌ها بى‌نور شوند چنانچه قمّى ره نقل نموده و از امام باقر عليه السّلام بآن تصريح شده و در وقتى است كه آسمان شكافته گردد براى نزول ملائكه و در وقتى است كه كوهها از جا كنده و پراكنده گردد و در وقتى است كه پيغمبران مبعوث شوند در اوقات مختلفه چنانچه قمّى ره نقل نموده و در مجمع نسبت بامام صادق عليه السّلام داده و ظاهرا مراد تعيين وقت شهادت ايشان بر امّتهاشان بسعادت و شقاوت است و اقتت در اصل وقتت بوده و او براى ثقالت ضمّه قلب بهمزه شده يعنى تعيين وقت شود براى ايشان و بواو نيز قرائت شده است و بعد از اين علائم و آيات قيامت خداوند از روى تعجب ميفرمايد اى مردم ميدانيد براى چه روزى در اين آيات و شهادت انبيا بر اممشان تأخير روى داده و اجل و مدّت قرار داده شده براى رسيدن آن و جواب فرموده براى روز فصل خصومت حقّ در ميان خلق و براى عظمت امر و سختى آنروز فرموده و چه ميدانى تو اى انسان چه روزى است روز فصل خصومت نمودن خداوند در ميان بندگان و جدائى افكندن بين حقّ و باطل و محقّ و مبطل و اى در آنروز بحال تكذيب كنندگان انبيا و اوليا در دنيا خبر ايشان را از قيامت
جلد 5 صفحه 326
و غيرها و كلمه ويل تهديد بعذاب و سختى و گرفتارى آنروز است كه در اينسوره براى تأكيد مكرّر ميشود.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
عُذراً أَو نُذراً «6»
که اينکه اقسام براي دو امر است يكي عذرا که فرداي قيامت نگويند ما نميدانستيم و خبر نداشتيم چنانچه ميفرمايد: وَ لَو أَنّا أَهلَكناهُم بِعَذاب‌ٍ مِن قَبلِه‌ِ لَقالُوا رَبَّنا لَو لا أَرسَلت‌َ إِلَينا رَسُولًا فَنَتَّبِع‌َ آياتِك‌َ مِن قَبل‌ِ أَن نَذِل‌َّ وَ نَخزي طه آيه 134 و نيز ميفرمايد: وَ لَو لا أَن تُصِيبَهُم مُصِيبَةٌ بِما قَدَّمَت أَيدِيهِم فَيَقُولُوا رَبَّنا لَو لا أَرسَلت‌َ إِلَينا رَسُولًا فَنَتَّبِع‌َ آياتِك‌َ وَ نَكُون‌َ مِن‌َ المُؤمِنِين‌َ قصص آيه 47.
امر دوم نذرا که انذار فرمايد که دست از شرك و كفر و فسق و فجور بردارند و از عذاب الهي بترسند، بالجمله مؤمنين انذار ميشوند و كفار حجت بر آنها تمام ميشود و راه عذر بسته ميشود.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 6)- «برای اتمام حجت یا برای انذار» (عذرا او نذرا).
سوگند اول و دوم ناظر به مسأله «بادها و طوفانها» است، و سوگند سوم و چهارم و پنجم ناظر به نشر آیات حق به وسیله «فرشتگان»، و سپس جدا کردن حق از باطل، و بعد القاء ذکر و دستورهای الهی به پیامبران، به منظور اتمام حجت و انذار است.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج12، ص7
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
