آیه 29 سوره انسان
| <<28 | آیه 29 سوره انسان | 30>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
این آیات پند و تذکری است، پس هر که (سعادت و حسن عاقبت) بخواهد راهی به سوی خدای خود پیش گیرد.
همانا این [آیات قرآن] تذکر و هشداری است؛ پس هر کس بخواهد راهی به سوی پروردگارش [با تکیه بر این آیات] برگزیند،
اين [آيات،] پندنامه‌اى است. تا هر كه خواهد، راهى به سوى پروردگار خود پيش گيرد.
اين اندرزى است. پس هر كه خواهد، راهى به سوى پروردگار خويش برگزيند.
این یک تذکر و یادآوری است، و هر کس بخواهد (با استفاده از آن) راهی به سوی پروردگارش برمی‌گزیند!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«هذِهِ»: این آیات پیشین.
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
نَحْنُ خَلَقْناهُمْ وَ شَدَدْنا أَسْرَهُمْ وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْدِيلًا «28» إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا «29» وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً حَكِيماً «30» يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَ الظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِيماً «31»
مائيم كه خلقشان كرديم و مفاصلشان را محكم ساختيم و هرگاه بخواهيم مانند آنها را چنانكه بايد به جاى آنان مى‌آوريم. به راستى اين آيات، وسيله تذكّرى است، پس هركه بخواهد، راهى به سوى پروردگارش در پيش گيرد. و شما چيزى رانمى‌خواهيد، مگر اين كه خدا بخواهد، همانا خداوند دانا و حكيم است. هر كه را بخواهد به رحمت خود درمى‌آورد و براى ظالمان عذابى دردناك آماده كرده است.
نکته ها
«اسر» بستن با بند است و «اسير» كسى است كه دربند بسته شده است. مراد از «شَدَدْنا أَسْرَهُمْ» آن است كه بندها و مفاصل آدمى را محكم كرديم.
پیام ها
1- كفر و طغيان بستر نابودى انسان است. آثِماً أَوْ كَفُوراً ... بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ
2- توانايى خداوند بر آفرينش انسان، نشانه توانايى او بر نابود كردن او است.
خَلَقْناهُمْ ... بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ
3- خداوند، حجت را بر مردم تمام كرده است. «إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ»
4- قرآن، وسيله هوشيارى است. «إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ»
5- راه خدا، اجبارى نيست، هر كه مى‌خواهد به سعادت برسد، بايد خود آن را انتخاب كند و بپيمايد. «فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا»
جلد 10 - صفحه 338
6- خواست انسان، نه مستقل از خواست خداوند است و نه برتر از آن. بلكه آنچه را انسان مى‌خواهد، اگر مورد خواست خداوند نيز قرار گيرد، محقق مى‌شود.
«وَ ما تَشاؤُنَ إِلَّا أَنْ يَشاءَ اللَّهُ»
7- مشيّت خداوند، عالمانه و حكيمانه است، نه گزافه. يَشاءَ اللَّهُ ... عَلِيماً حَكِيماً
8- بر اساس مشيّت حكيمانه، كسانى كه بخواهند مشمول رحمت الهى مى‌شوند.
«يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ»
9- كسانى از رحمت الهى دورند، كه خود راه ظلم را پيش گرفته‌اند. «وَ الظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِيماً»
«والحمدللّه ربّ العالمين»
جلد 10 - صفحه 340
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلاً «29»
إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ: بدرستى كه اين سوره پندى و موعظه‌اى است كه به آن متذكر شوند به امر آخرت؛ يا اين معامله اهل بيت در بذل و ايثار، عبرتى است مر مؤمنان كه تبليغ را تا به مثل آن تأمل كنند و از مثل اين جزاها بهره يابند. يا اين رسالت آن مى‌كنى، در آن تذكره‌اى است مر طالبان راه حق را، فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ: پس هر كه خواهد فراگيرد، إِلى رَبِّهِ سَبِيلًا: به قرب پروردگار
جلد 13 - صفحه 424
خود راهى را به وسيله كسب طاعات و خيرات و اجتناب از محرمات.
تبصره: آيه دليل است بر آنكه بندگان در تكاليف الهى مجبور نيستند، بلكه مختارند در فعل و ترك، و لذا مستوجب ثواب و عقاب شوند. و استطاعت هم قبل از فعل باشد، پس مبطل قول مجبره خواهد بود.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ تَنْزِيلاً «23» فَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ وَ لا تُطِعْ مِنْهُمْ آثِماً أَوْ كَفُوراً «24» وَ اذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ بُكْرَةً وَ أَصِيلاً «25» وَ مِنَ اللَّيْلِ فَاسْجُدْ لَهُ وَ سَبِّحْهُ لَيْلاً طَوِيلاً «26» إِنَّ هؤُلاءِ يُحِبُّونَ الْعاجِلَةَ وَ يَذَرُونَ وَراءَهُمْ يَوْماً ثَقِيلاً «27»
نَحْنُ خَلَقْناهُمْ وَ شَدَدْنا أَسْرَهُمْ وَ إِذا شِئْنا بَدَّلْنا أَمْثالَهُمْ تَبْدِيلاً «28» إِنَّ هذِهِ تَذْكِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى رَبِّهِ سَبِيلاً «29» وَ ما تَشاؤُنَ إِلاَّ أَنْ يَشاءَ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً حَكِيماً (30) يُدْخِلُ مَنْ يَشاءُ فِي رَحْمَتِهِ وَ الظَّالِمِينَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً أَلِيماً (31)
ترجمه
همانا ما فرو فرستاديم بر تو قرآن را فرستادنى
پس صبر كن براى حكم پروردگارت و پيروى مكن از آنها گناهكارى يا ناسپاسى را
و ياد كن نام پروردگار خود را در ابتدا و انتهاى روز
و از شب پس سجده كن براى او و تنزيه نما او را بتسبيح در شب پاره‌اى از آن طولانى
همانا اين گروه دوست ميدارند لذّتهائى را كه بزودى فراهم آيد و رها ميكنند پشت سر خود روز سنگينى را
ما آفريديم آنها را و استوار نموديم بند و بست اعضاء آنانرا و وقتى بخواهيم بدل مينمائيم آنانرا به امثالشان بدل نمودنى
همانا اين پندى است پس هر كه خواسته باشد ميگيرد بسوى پروردگار خود راهى
و نميخواهيد مگر آنكه بخواهد خدا همانا خدا ميباشد داناى درست كار
داخل ميسازد هر كه را بخواهد در رحمت خود و ستمكاران را مهيا فرموده است بر ايشان عذابى دردناك.
تفسير
خداوند منّان نازل فرمود قرآن را بر پيغمبر خود بتدريج در مدّت رسالت آنحضرت بر حسب اقتضاء وقت و مصلحت زمان با دلالت بر ولايت امير المؤمنين عليه السّلام چنانچه در كافى از امام كاظم عليه السّلام نقل نموده پس بايد صبر فرمايد پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم بر آزار قوم و زحمت ابلاغ تا برسد حكم خدا بنصرت او بر اعداء و اطاعت ننمايد از مردمى كه گناهكار يا كافر و مصرّ بر كفرند و ميخواهند بدسائس و حيل آنحضرت را از امر دعوت باز دارند مانند عتبة بن ربيعه و وليد بن مغيره و
جلد 5 صفحه 322
ابو جهل كه بعضى از مفسّرين ذكر كرده‌اند و ياد فرمايد نام خدا را در نماز صبح و ظهر و عصر و در قسمتى از شب سجده نمايد براى خدا كه نماز مغرب و عشاء باشد و تنزيه نمايد او را بتسبيح در قسمتى طولانى كه از نصف شب تا صبح باشد در نماز شب چنانچه از روايات ائمه اطهار استفاده ميشود ولى بعضى از مفسّرين بكرة و اصيلا را عبارت از صبح و شام دانسته و كنايه از دوام ذكر و دعا و تبليغ رسالت گرفته‌اند و من اللّيل را تا آخر آيه بر نمازهاى شب اعمّ از واجب و مستحب حمل نموده‌اند و ميفرمايد همانا اين مردم دوست دارند دنيا را كه نقد است و بعجله استفاده از لذّات آن ميتوانند بنمايند و آخرت را كه روز سنگين سختى است و در مقابل دارند پشت سر انداخته‌اند و براى آنروز كار نميكنند و بنابر اين وراء در كلام الهى محتمل است بمعناى پيش رو باشد و ميشود بمعناى پشت سر باشد و در هر حال آنرا واگذارده‌اند بحال خود و فكر آنروز نيستند ما خلق نموديم آنها را و محكم نموديم بند و بست اعضاء آنانرا و ربط داديم مفاصلشان را به اعصاب در خلقت كه كار آمد و فعّال ما يشاء شدند و اگر بخواهيم ميميرانيم آنها را و امثالشان را در استحكام خلق و قدرت بر كار دو مرتبه خلق مينمائيم در آخرت يا در دنيا تا قيام باطاعت و عبادت ما نمايند آنچه تاكنون ذكر شد در قرآن از ارشاد بعظمت امر آخرت و غيره موجب تذكّر مردم است بوظائف خودشان پس هر كس بخواهد راه تقرّب بخدا را كه قبول ولايت مولى است در پيش خواهد گرفت چنانچه در كافى از امام كاظم عليه السّلام نقل نموده و در عبادت و اطاعت كوتاهى نخواهد نمود ولى كسى نميخواهد راه حق را در پيش بگيرد مگر آنكه قبلا خدا خواسته باشد كه او به اختيار خود راه حق را پيش گيرد و جبر و تفويض نيست بلكه امر بين امرين است چنانچه در خرائج از امام زمان عليه السّلام نقل نموده كه فرمود دلهاى ما ظرفهاى مشيّت خدا است وقتى او بخواهد ما ميخواهيم و اين آيه را تلاوت نمود و مفوّضه را تكذيب فرمود همانا خداوند دانا و حكيم است نميخواهد مگر باقتضاء علم و حكمت و داخل ميكند هر كس را بخواهد در رحمت خود كه ولايت ائمه اطهار است بنقل كافى از امام كاظم عليه السّلام بهدايت و توفيق طاعت و براى
جلد 5 صفحه 323
ستمكاران بخود و خلق آماده فرموده عذاب اليم دوزخ را در ثواب الاعمال و مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده كه هر كس سوره هل اتى را در هر صبح روز پنجشنبه بخواند خداوند حوريان زيادى از بكر و ثيّب براى او تزويج ميفرمايد و با پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم محشور خواهد شد و الحمد للّه ربّ العالمين و صلّى اللّه على محمد و آله الطاهرين.
جلد 5 صفحه 324
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنَّ هذِهِ تَذكِرَةٌ فَمَن شاءَ اتَّخَذَ إِلي رَبِّهِ سَبِيلاً «29»
اينکه آيات شريفه تذكره و گوشزد بندگان است پس كسي که بخواهد بگيرد بسوي پروردگارش راهي را. خداوند ارسال رسل و انزال كتب و جعل احكام و اوامر و نواهي براي بشر فرموده و اسباب و قوي و عقل و شعور و ادراك عنايت كرده که هر که بخواهد سعادتمند شود و رستگاري پيدا كند بتواند و راه عذر بر آنها بسته شود و حجت بر آنها تمام شود لكن فاعليت فاعل از هر جهت تمام است ولي قابليت قابل هم شرط است لذا ميفرمايد ما كار خود را تمام كرديم.
إِنَّ هذِهِ تَذكِرَةٌ اينکه قرآن مجيد و آيات شريفه براي اينکه است که بندگان از خواب غفلت بيدار شوند و بخود بيايند.
فَمَن شاءَ که هر كس بخواهد بتواند و تمام وسائل بر او فراهم شده که.
اتَّخَذَ إِلي رَبِّهِ سَبِيلًا طرق الي اللّه ايمان و اخلاق فاضله و اعمال صالحه است بعكس سبل شيطان كفر و شرك و عناد و ضلالت و صفات خبيثه و اعمال سيئه است، گروهي اينکه گروهي آن پسندند:
هر چه هست از اقامت ناساز بي اندام ما است
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 29)- سپس به کل بحثهائی که در این سوره آمده است- که مجموعا یک برنامه جامع سعادت را ارائه می‌دهد- اشاره کرده، می‌گوید: «این یک تذکر و یادآوری است، و هر کس بخواهد (با استفاده از آن) راهی به سوی پروردگارش برمی‌گزیند» (ان هذه تذکرة فمن شاء اتخذ الی ربه سبیلا).
وظیفه ما نشان دادن راه است، نه اجبار بر انتخاب، این شما هستید که باید با عقل و درک خود، حق را از باطل تشخیص دهید، و با اراده و اختیار خود تصمیم بگیرید.
این در حقیقت تأکیدی است بر آنچه در آغاز سوره گذشت که فرمود: «ما راه را به او نشان دادیم، خواه پذیرا شود و شکر این نعمت را به جا آورد، یا روی گرداند و کفران کند».
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
