کهیعص
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
«کهیعص» (كاف، ها، يا، عين، صاد) از حروف مقطعه در قرآن کریم است که در آیه اول سوره مريم آمده است. طبق برخى تفاسیر، این حروف رمزى اشاره به حوادث یا فضایل یا مسایلى دارد که اهل بیت علیهم‌السلام به آن آگاهند. در خصوص این حروف، دو دسته از روایات در منابع اسلامی دیده می‌شود؛ اشاره به اسماء خداوند، یا اشاره به واقعه کربلا. البته آیات قرآن تاب معانی مختلف را دارد که در عین تنوع، منافاتی هم با هم ندارند.
کهیعص در احادیث
در خصوص حروف مقطعه «کهیعص» در این سوره دو دسته از روایات در منابع اسلامی دیده می‌شود:
- نخست روایاتی است که هر یک از این حروف را اشاره به یکی از اسماء بزرگ خداوند (اسماء الحسنی) می‌داند؛ یعنی «ک» اشاره به کافی و «ه» اشاره به هادی، و «ی» اشاره به ولی، و «ع» اشاره به عالم و «ص» اشاره به «صادق الوعد» (کسی که در وعده خود صادق است). چنانکه ابن بابويه به سندهاى خود از جعفر بن محمد بن عماره از پدرش نقل می کند كه گفت: حضور امام صادق عليه السلام بودم، شخصى وارد شد و سؤال نمود از «كهيعص»، حضرت فرمود: «كاف» كافى است خداوند شيعيان ما را، «ها» هادى است ايشان را، «يا» ولى است ايشان را، «عين» عالم است به اهل طاعت ما، «صاد» صادق است ايشان را به وعده خود تا آنكه برساند ايشان را به منزلتى كه وعده فرموده ايشان را در بطن قرآن؛[۱] و مؤيد اين تفسير است روايت ديگر از آن حضرت كه فرمود معنى: «كهيعص» أنا الكافى الهادى الولىّ العالم الصّادق الوعد.[۲]
- دسته دوم روایاتی است که این حروف مقطعه را به داستان قیام امام حسین علیه السلام در کربلا تفسیر و تأویل کرده است: کهیعص؛ «ک» اشاره به «کربلا»، «هاء» اشاره به «هلاک خاندان پیامبر» و «ی» به «یزید» و «ع» به مسأله «عطش» و «ص» به «صبر» و استقامت حسین و یاران جانبازش. چنانکه در روایتی آمده است: حضرت زکریا علیه السلام نام پنج تن آل عبا را از جبرئیل فراگرفت و چون به نام امام حسین علیه السلام رسید، اندوهگین شد و اشک در چشمش آمد، اما با نام هاى دیگر، اندوهش رفت. راز آن را از خداوند پرسید. خداوند با «کهیعص» قصه آن را خبر داد؛ «کاف» نام کربلاست، «ها» (هلاک) کشته شدن عترت طاهره است، «یا» یزید ستمگر، قاتل حسین علیه السلام است، «عین» عطش حسین علیه السلام و «صاد» صبر و مقاومت اوست. زکریا سه روز در مصیبت حسین علیه السلام گریست و از خدا خواست که فرزندى به او عطا کند و با محبت او، آزمایشش کند و آن گونه که محمد صلی الله علیه وآله را در سوگ فرزندش به داغ نشاند، او را هم داغدار کند. پس خداوند، حضرت یحیى را به او عطا کرد. یحیى نیز همچون حسین علیه السلام شش ماهه به دنیا آمد.[۳] [۴] میان حضرت یحیى علیه السلام و امام حسین علیه السلام شباهت هاى دیگر نیز وجود دارد؛ سر هر دو مظلومانه بریده شده و سر هر دو در طشت و طبقى پیش طاغوت زمانشان نهاده شد.
پانویس
منابع
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
- تفسیر اثنی عشری، سید حسین شاه‌عبدالعظیمی، ج۸، ص۱۴۰.
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۳، ص۷۸.
