نور

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

راغب در مفردات می گوید: نور روشنی منتشر شده است که به دیدن کمک می کند و دو گونه است: دنیوی و اخروی. نور دنیایی نیز دو نوع است: نوعی معقول به چشم بصیرت و آن چیزی است که از امور الهیه منتشر می شود مانند عقل و نور قرآن و نوعی محسوس به چشم سر و آن چیزی است که از اجسام نورانی منتشر می شود مانند خورشید و ماه و ستارگان و اجرام نورانی.

پس از نور الهی که در قرآن آمده مانند:

  • «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبِينٌ». (سوره مائده/ 15)
  • «وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُماتِ لَيْسَ بِخارِجٍ مِنْها». (سوره انعام/ 122)
  • «ما كُنْتَ تَدْرِي مَاالْكِتابُ وَلَا الْإِيمانُ وَلكِنْ جَعَلْناهُ نُوراً نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشاءُ مِنْ عِبادِنا». (سوره شورى/ 52)
  • «أَفَمَنْ شَرَحَ اللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ فَهُوَ عَلى‌ نُورٍ مِنْ رَبِّهِ». (سوره زمر/ 22)
  • «نُورٌ عَلى‌ نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشاءُ». (سوره نور/ 35)

و از نور محسوس به چشم سر:

  • «هُوَ الَّذِي جَعَلَ الشَّمْسَ ضِياءً وَالْقَمَرَ نُوراً». (سوره يونس/ 5)

و از نور اخروی:

  • «يَسْعى‌ نُورُهُمْ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ». (سوره حديد/ 12)
  • «وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعى‌ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ بِأَيْمانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنا أَتْمِمْ لَنا نُورَنا». (سوره تحريم/ 8)
  • «انْظُرُونا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِكُمْ». (سوره حديد/ 13)
  • «فَالْتَمِسُوا نُوراً». (سوره حديد/ 13)

و گفته می شود خدا آن را روشن نمود و آن را نور داد و خدا خودش را نور نام برده از این نظر که او نورانی کننده است. چنانچه فرموده: «اللَّهُ نُورُالسَّماواتِ وَالْأَرْضِ» (سوره نور/ 35) و این نامگذاری خدا خودش را به اسم نور به خاطر مبالغه در کارش یعنی نور بخشیدن است.[۱]

نور از اسامی قرآن

«نور» یکی از اسامی و صفات قرآن است: «...وَأَنزَلْنَا إِلَيْكُمْ نُورًا مُّبِينًا»؛ و ما به سوی شما نوری تابناک فرو فرستاده‌ایم. (سوره نساء/ 174)

درباره اطلاق «نور» بر قرآن چند وجه ذکر شده است:

  1. قرآن راه سعادت انسان را روشن می‌کند و او را از ظلمت جهل و شرک و بت‌پرستی نجات می‌دهد.
  2. به لحاظ حقیقت متعالیه قرآن که از سرچشمه بی‌نهایت نور، یعنی خدای متعالی صادر شده است.
  3. چون قرآن باعث پیداشدن و قرارگرفتن نور ایمان در قلب می‌شود، «نور» نامیده شده است.
  4. قرآن روشن‌کننده همه حقایق و معنویات، مبدأ و معاد، حلال و حرام و امور دنیا و آخرت است؛ پس «نور» است.[۲]

پانویس

  1. مفردات راغب، ذیل واژه "نور".
  2. ویکی علوم اسلامی. (اصطلاح نامه علوم قرآنی، بخش اسامی و صفات قرآن)


منابع

قرآن
متن و ترجمه قرآن
اوصاف قرآن (اسامی و صفات قرآن، اعجاز قرآن، عدم تحریف در قرآن)
اجزاء قرآن آیه، سوره، جزء، حزب، حروف مقطعه
ترجمه و تفسیر قرآن تاریخ تفسیر، روشهای تفسیری قرآن، سیاق آیات، اسرائیلیات، تاویل، فهرست تفاسیر شیعه، فهرست تفاسیر اهل سنت، ترجمه های قرآن
علوم قرآنی تاریخ قرآن: نزول قرآن، جمع قرآن، شان نزول، کاتبان وحی، قراء سبعه
دلالت الفاظ قرآن: عام و خاص، مجمل و مبین، مطلق و مقید، محکم و متشابه، مفهوم و منطوق، نص و ظاهر، ناسخ و منسوخ
تلاوت قرآن تجوید، آداب قرائت قرآن، تدبر در قرآن
رده ها: سوره های قرآن * آیات قرآن * واژگان قرآنی * شخصیت های قرآنی * قصه های قرآنی * علوم قرآنی * معارف قرآن