قتیل العبرات

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«قَتیل العَبَرات» یکی از القاب امام حسین علیه السلام و به معنای کشتۀ اشک‌ها می باشد. کلمه‌ی «العبرة» در زبان عربی به معنای اشک است.[۱] و جمع آن «العبرات» می‌باشد.

این صفت، در برخی زیارتنامه‌ها هم براى ایشان آمده‌ است؛ به عنوان نمونه، در زیارت اربعین از امام صادق علیه السلام نقل شده است: «و صلّ على الحسین المظلوم، الشهید الرشید، قتیل العبرات و اسیر الکُربات...».[۲]

همچنین از امام حسین علیه السلام روایت شده که فرمود: «أنا قتیل العبرات‌؛[۳] من کشته اشکهایم». و نیز فرمود: «أَنَا قَتِیلُ الْعَبْرَةِ لَا یَذْکُرُنِی مُؤْمِنٌ الّا استَعبَرَ (یا إِلَّا بَکَى‏)؛[۴] من کشته اشکم، هیچ مؤمنى مرا یاد نمى ‌کند، مگر آن که اشک در چشمانش مى ‌آید».

در روایت دیگری نیز به ایشان خطاب شده است؛ امیرالمؤمنین علی‌ علیه السلام خطاب به فرزندش امام حسین‌(ع) فرموده‌اند: «یا عبرةَ کلّ مؤمن»؛[۵] ای اشک هر مؤمن.

اما در باب معنای «کشته شده اشک‌ها»، احادیث فوق می‌توانند معنای این تعبیر را به وضوح بیان دارند، به این‌که؛ امام کشته شده‌ای است که مؤمن یا هر شخص آزاده‌ای این مصیبت را بشنود، محزون و گریان شود و اشک‌هایش جاری گردد. فخرالدین طریحی در بیان معنای «أنا قتیل العبره» می‌گوید: «مصیبت من وقتی بر کسی ذکر شود، آن شخص حالت حزن و اندوه را به خود می‌گیرد و اشک می‌ریزد».[۶] و علامه مجلسی می‌گوید: «قتیل العبرات؛ یعنی کشته‌ای که اشک‌ها برای آن جاری می‌شود».[۷]

شدت محبت و ارادت افراد با ایمان و پاک سرشت به امام حسین علیه السلام باعث می شود که با یادآوری واقعه کربلا و مصیبت بزرگ ایشان، چشمهایشان گریان شود. بر اساس روایات، خداوند پاداش بزرگی برای این اشکهای برخواسته از محبت و معرفت عنایت می فرماید.

پانویس

  1. پرش به بالا ابن منظور، لسان العرب، ج ۴، ص ۵۳۲.
  2. پرش به بالا مفاتیح الجنان، ص ۴۶۰ (زیارت مخصوص اول)؛ شیخ طوسی، تهذیب الأحکام، ج ۶، ص ۱۱۳.
  3. پرش به بالا منتهى الامال، محدث قمى، چاپ هجرت، ج ۱، ص ۵۳۸؛ اثبات الهداة، ج ۵، ص ۱۹۸ (عبارت آن قتیل العبرة ‌است).
  4. پرش به بالا امالى، صدوق، ص ۱۱۸؛ مناقب، ابن شهر آشوب، ج ۴، ص ۸۷؛ مستدرک الوسائل، محدث نوری، ج ۱۰، ص ۳۱۱.
  5. پرش به بالا جعفر بن محمد بن قولویه، کامل الزیارات، محقق و مصحح: امینی، عبدالحسین، ص ۱۰۸.
  6. پرش به بالا طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، ج ۳، ص ۳۹۳.
  7. پرش به بالا علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۹۸، ص ۳۵۵.

منابع

  • فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
  • "«قتیل العبرات» به چه معنا است؟"، اسلام کوئست.
11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها