رعایت ادبیات دانشنامه ای متوسط
شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

سید محمد حجت کوه کمری: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(اضافه کردن رده)
(←‏آرشیو عکس و تصویر)
 
(۲۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
−
{{بخشی از یک کتاب}}
+
{{خوب}}
−
'''منبع:''' ستارگان حرم، جلد 1
+
'''آیت الله العظمی سید محمد حجت کوه‌کمری''' (۱۳۱۰ - ۱۳۷۲ ق)، از [[فقیه|فقها]] و مراجع تقلید [[شیعه]] در قرن چهاردهم هجری است. او یکی از شاگردان برجسته [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیة الله حائری یزدی]] بود و پس از ایشان، سمت [[مرجعیت]] عالم تشیع و مدیریت [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] را به عهده داشت. بنای مدرسه حجتیه در [[قم]] از جمله خدمات اوست.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = سید محمد حجت حسینی کوه‌کمری
 +
||تصویر= [[پرونده:حجت کوه کمری.jpg|230px]]
 +
||زادروز =  ۱۳۱۰ قمری
 +
|زادگاه = [[تبریز|تبریز]]
 +
|وفات =  ۱۳۷۲ قمری
 +
|مدفن = [[قم]] - مدرسه حجتیه
 +
|اساتید =  [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیة الله حائری یزدی]]، [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]]، [[شیخ الشریعه اصفهانی|شیخ شریعت اصفهانى]]، [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا حسین نائینى]]،...
 +
|شاگردان = [[شیخ مرتضى حائرى یزدی|شیخ مرتضى حائرى]]، [[علامه طباطبایى|سید محمدحسین طباطبایى]]، [[سید محمد محقق داماد|سید محمد محقق داماد]]،...
 +
|آثار = رساله استصحاب، کتاب البیع، جامع الاحادیث و الاصول، حاشیه بر [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، لوامع الآثار الضروریة، مستدرک المستدرکات،...
 +
}}
 +
==ولادت و نسب==
  
−
'''نویسنده:''' سعيد عباس زاده
+
سید محمدحجت کوه کمری در ماه [[شعبان]] ۱۳۱۰ هجرى قمرى در منطقه کوه کمر [[تبریز|تبریز]] متولد شد. او از [[سادات]] حسینى است و نسبش با ۲۵ واسطه به [[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد]] علیه السلام می‌رسد.<ref>فقهای نامدار شیعه، عقیقی بخشایشی</ref> پدرش سید على، که خود اهل فضل و دانش و کمالات معروف عصر خویش بود، از دوران کودکى تربیت فرزندش را به عهده گرفت.
  
−
==سيد محمد حجت كوه كمره اى==
+
==تحصیلات و استادان==
  
−
'''ولادت '''
+
نخستین مکتب درسى و محفل تربیتى سید محمد حجت محضر پر از صفا و معنویت پدرش بود. او در زادگاه خویش به جهت ذکاوت و هوش سرشار توانست در اندک زمان علاوه بر [[ادبیات عرب|ادبیات]] معمول و مقدمات [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]]، با علوم عقلى و [[ریاضی|ریاضیات]] نیز آشنا شود. آقا سید محمد علاوه بر این علوم، در علم [[طب]] که معروف به طب قدیم بود وارد شد و آن را فراگرفت. همچنین وى با علم فیزیک و شیمى نیز در همان دوران جوانى آشنا گردید.
  
−
سيد محمد در ماه [[شعبان]] 1310 هجرى قمرى در تبريز متولد شد و در دامان پرمهر مادر رشد كرد و بزرگ شد. پدران سيد محمد همه از [[سادات]] اصيل و شريف روستاى كوه كمره بوده اند. كوه كمر در قسمت شمال آذربايجان شرقى در منطقه ارس باران واقع شده است و سادات آن منتسب به سادات حسينى و از شرافت و بزرگوارى بسيار زيادى برخوردارند و به گفته آيت الله مرعشى نجفى سادات كوه كمر به خصوص سادات حسينى آن كه آيت الله حجت از آن هاست... به صحت نسب و شرافت حسب و رعايت شدت و در هر عصرى مورد توجه عامه و خاصه مردم بوده اند.<ref> آثار الحجة، رازى، ج  1، ص  93.</ref>
+
چنانچه از گفته هاى خود آقاى حجت برمى آید، وى براى فراگیرى برخى از کتب حوزه نزد استاد حاضر نشده است بلکه با مطالعه خویش توانسته حتى آن را تدریس کند. آقاى رازى از زبان وى مى گوید: به حقیر فرمودند همه شرح کبیر موسوم «[[ریاض المسائل (کتاب)|ریاض]]» [[سید علی طباطبایی|سید على طباطبایی]] را در نزد پدر خود در [[تبریز]] خواندم و جلدین [[شرح لمعه]] را با مطالعه تنها یعنى بدون این که نزد استاد خوانده باشم، دو دوره در تبریز درس گرفتم و پس از تکمیل سطوح به [[نجف]] اشرف عزیمت نمودم.<ref> همان.</ref>
  
−
'''دوران تحصيلات '''
+
وى در سال ۱۳۳۰ هجرى قمرى در ۲۰ سالگى بود که راهى [[حوزه علمیه]] نجف گردید و در آن دیار نیز آن چه که در توان داشت براى رسیدن به منزلت عالى علمى و معنوى بکار گرفت. اساتیدى که آیت الله حجت در نجف در محفل درس آن ها حاضر گشت عبارتند از:
  
−
پدر سيد محمد حجت آقا سيد على كه خود اهل فضل و [[دانش]] و كمالات معروف عصر خويش بود از دوران كودكى تربيت فرزندش را به عهده گرفت. در واقع نخستين مكتب درسى و محفل تربيتى سيد محمد حجت محضر پر از صفا و معنويت پدر بود او در زادگاه خويش به جهت ذكاوت و هوش سرشار توانست در اندك زمان علاوه بر ادبيات معمول و مقدمات [[فقه]] و [[اصول]] با علوم عقلى و رياضيات نيز آشنا شود. آقا سيد محمد علاوه بر اين علوم، در علم طب كه معروف به طب قديم بود وارد شد و آن را فراگرفت همچنين وى با علم فيزيك و شيمى نيز در همان دوران جوانى آشنا گرديد.
+
*آیت الله [[سید محمدکاظم طباطبائی یزدی|سید محمدکاظم یزدى]] صاحب [[عروة الوثقى (کتاب)|عروه]]، (استاد [[فقه]])
 +
*آیت الله آقا [[سید ابوتراب خوانساری|سید ابوتراب خوانسارى]]، (استاد [[حدیث]] و [[علم رجال|رجال]])
 +
*آیت الله [[شیخ الشریعه اصفهانی|شیخ شریعت اصفهانى]]
 +
*آقا شیخ على گنابادى
 +
*[[میرزا محمدحسین نائینی|میرزا حسین نائینى]]
 +
*آیت الله سید جلیل فیروز آبادى
 +
*آیت الله [[آقا ضیاءالدین عراقی|آقا ضیاءالدین عراقى]].<ref> ریحانة الادب، ج۲، ص۲۴.</ref>
  
−
چنانچه از گفته هاى خود آقاى حجت برمى آيد وى براى فراگيرى برخى از كتب حوزه نزد استاد حاضر نشده است بلكه با مطالعه خويش توانسته حتى آن را تدريس كند. آقاى رازى از زبان وى مى گويد: به حقير فرمودند همه شرح كبير موسوم رياض سيد على را در نزد پدر خود در تبريز خواندم و جلدين شرح لمعه را با مطالعه تنها يعنى بدون اين كه نزد استاد خوانده باشم دو دوره در تبريز درس گرفتم و پس از تكميل سطوح به [[نجف]] اشرف عظيمت نمودم.<ref> همان.</ref>
+
مدت اقامت سید محمد حجت در حوزه علمیه [[نجف]] ۲۰ سال طول کشیده است. وى در این مدت هم دوره هاى تحصیل را در علوم مختلف به پایان رسانده و هم به منزلت بزرگ علمى نائل مى شود و در اواخر در حوزه نجف مسجد [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ انصارى]] و مقبره [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزاى شیرازى]] شاهد درس باشکوه ایشان بوده است. آیت الله حجت در سال ۱۳۴۹ هجرى قمرى به جهت بیمارى و ناراحتى هاى جسمى به [[ایران|ایران]] بازمى گردد.
  
−
'''هجرت به نجف '''
+
آیت الله حجت در حوزه علمیه نجف، از بزرگانى چون شیخ الشریعه اصفهانى، حاج میرزا حسین نائینى، [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]]، سید محمد فیروزآبادى، [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|شیخ عبدالکریم حائرى]] و شیخ ضیاءالدین عراقى اجازه [[اجتهاد]] و [[اجازه (علم الحدیث)|اجازه]] نقل روایتى نیز داشتند.<ref> علماء معاصرین، خیابانى، ص  ۲۱۵.</ref>
  
−
وى در سال 1330 هجرى قمرى در 20 سالگى بود كه راهى [[حوزه علميه]] نجف گرديد و در آن ديار نيز آن چه كه در توان داشت براى رسيدن به منزلت عالى علمى و معنوى بكار گرفت اساتيدى كه آيت الله حجت در نجف در محفل درس آن ها حاضر گشت عبارتند از:
+
==آثار و تألیفات==
 +
آیت الله حجت در زمینه هاى گوناگون نیز کتاب هایى نگاشته اند و آثارى که از ایشان به جاى مانده است فراوان است. هر چند مجموعه آثار ایشان در دسترس نیست و نوشته هاى ایشان در موضوعات مختلف عبارتند از:
 +
[[پرونده:Hojjat (2).jpg|thumb|left|تقریرات درس آیت الله العظمی حجت]]
  
−
آيت الله سيد محمدكاظم يزدى صاحب عروت كه در نزد وى تحصيل [[فقه]] نمود. آيت الله آقا سيد ابوتراب خوانسارى از علماى معروف، [[حديث]] و رجال را فراگرفت و آيت الله سيد شريعت اصفهانى نيز همچنان از جمله اساتيد وى بشمار مى رفت آيت الله حجت همچنان در درس آقا شيخ على گنابادى و ميرزا حسين نائينى و آيت الله سيد جليل فيروز آبادى و آيت الله آقا سيد ضياء الدين عراقى حاضر گشته و سال هاى خوشه چين دانش از اين بزرگان دانش و معارف بود.<ref> [[ريحانة الادب]]، ج  2، ص  24.</ref> مدت اقامت وى در حوزه علميه [[نجف]] 20 سال طول كشيده است.
+
#رساله استصحاب، در [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]]
 +
#کتاب البیع، در [[فقه]]
 +
#جامع الاحادیث و الاصول، در [[حدیث|حدیث]] و [[علم رجال|رجال]]
 +
#حاشیه بر [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]
 +
#کتاب الصلوة
 +
#لوامع الآثار الضروریة، در بررسى روایات نبویه در فروع و اصول
 +
#مستدرک المستدرکات، در استدراک آن چه که از صاحب [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]] به آن نپرداخته است.
 +
#کتاب الوقف.
  
−
وى در اين مدت هم دوره هاى تحصيل را در علوم مختلف به پايان رسانده و هم به منزلت بزرگ علمى نائل مى شود و در اواخر در حوزه نجف مسجد شيخ انصارى و مقبره ميرزاى شيرازى شاهد درس باشكوه ايشان بوده است. آيت الله حجت در سال 1349 هجرى قمرى به جهت بيمارى و ناراحتى هاى جسمى به ايران بازمى گردد.
+
==تدریس و شاگردان==
  
−
'''منزلت علمى آيت الله حجت كوه كمره اى'''
+
در سال ۱۳۴۹ قمرى آیت الله سید محمد حجت در [[قم]] اقامت گزید<ref> علماء معاصرین، خیابانى، ص  ۲۱۴.</ref> و تدریس در این حوزه را آغاز نمود. در آن روزگار [[حوزه علمیه قم]] در سرآغاز شکوفایى خود قرار داشت و در رأس این حوزه علمیه انسان بزرگ و عالم اندیشمندی چون [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیت الله حائری]] قرار گرفته و این حوزه در سایه توجه و تلاش هاى ایشان مى رفت که از غربت عزلت در فراموشى بار دیگر در جهان اسلام مطرح شود و نامش شهره عالم گردد.
  
−
آيت الله حجت در حوزه علميه نجف سال ها خوشه چين دانش و معارف محضر بزرگان گرديد و به مقام [[اجتهاد]] نائل گشت ايشان از بزرگانى چون آقايان بزرگوار شيخ الشريعه اصفهانى، حاج ميرزا حسن نائينى، سيد ابوالحسن اصفهانى، سيد محمد فيروزآبادى، حاج شيخ عبدالكريم حائرى و شيخ ضياء الدين عراقى اجازه اجتهاد و اجازه نقل روايتى نيز داشتند.<ref> علماء معاصرين، خيابانى، ص  215.</ref> وى در زمينه هاى گوناگون نيز كتاب هايى نگاشته اند و آثارى كه از ايشان به جاى مانده است فراوان است. هر چند مجموعه آثار ايشان در دسترس نيست و نوشته هاى ايشان در موضوعات مختلف عبارتند از:
+
آیت الله حائرى که از سال ۱۳۴۰ هجرى قمرى مشغول سامان دادن این حوزه بود، توانسته بود کارهاى بسیار اساسى را انجام دهد. لیکن این براى آیت الله حائرى به معناى پایان یافتن مسئولیت نبود بلکه براى ایشان که هنوز به عظمت حوزه علمیه قم مى اندیشید، حضور اساتیدى چون آیت الله حجت که تجربه تدریس و تربیت سال هاى متمادى حوزه علمیه [[نجف]] را داشت، بسیار مبارک و مغتنم بود، لذا آیت الله حائرى از همان ابتداى اقامت آیت الله حجت در قم با ایشان نسبت بسیار نزدیکى را برقرار مى سازد و آیت الله حجت در عین تدریس در حوزه، یکى از ملازمین و مشاورین آیت الله حائرى نیز قرار مى گیرد.
  
−
* 1- رساله استصحاب در اصول؛
+
آیت الله حجت کوه کمره ای چه در [[قم]] و چه در حوزه علمیه [[نجف]]، مورد توجه دوستداران علم و فضیلت بود و کسانى که از کیاست و هوش و استعداد برخوردار بودند از درک محضر ایشان غافل نمى شدند. آثار الحجه با تحلیل موقعیت علمى آیت الله حجت در حوزه علمیه قم مى نویسد: «پس از مرحوم [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیت الله حائرى]] (مؤسس حوزه) در میان زعماء گذشته حوزه علمیه قم، مرحوم آیت الله حجت از کسانى است که از حوزه تدریس فضلاى برجسته و دانشمندان بزرگ و علماى عالی مقام و مجتهدین عظام بیرون آمده و در شهرستان قم و [[حوزه علمیه]] و سایر شهرستان هاى دور و نزدیک [[ایران|ایران]] مشغول به تدریس و تصنیف و تألیف و خدمات دینى مى باشند». وى ۱۳۶ تن از شاگردان ایشان را که هر یک از علماى خدمتگذار و اساتید معروف بوده اند نام مى برد، از جمله:
  
−
* 2- كتاب البيع در فقه؛
+
#حاج سید یونس اردبیلى
 +
#آقا مهدى حائرى
 +
#حاج سید مهدى انگجى
 +
#حاج سید مرتضى ایروانى
 +
#حاج [[شیخ مرتضى حائرى یزدی|شیخ مرتضى حائرى]]
 +
#آقا سید محسن حجت (فرزند ایشان)
 +
#آقا شیخ محسن مشکینى
 +
#آقا حجت مهدى اراکى
 +
#آقا میرزا محمدعلى طباطبایى
 +
#[[علامه طباطبایى|سید محمدحسین طباطبایى]] (صاحب [[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|المیزان]])
 +
#شیخ قربانعلى اعتمادى تبریزى
 +
#میرزا محمد بنایى
 +
#[[سید محمد محقق داماد|سید محمد محقق داماد]]
 +
#شیخ عبدالحسن غروى تبریزى
 +
#حاج سید صادق لواسانى
 +
#آقا سید حسین بدلا
 +
#شیخ اسدالله کاشانى
 +
#شیخ احمد عراقى
 +
#شیخ ابوطالب تجلیل
 +
#شیخ محمدباقر عرفانى بیهودى.<ref> آثار الحجة،محمد رازى، ج۱، ص۱۹۴.</ref>
  
−
* 3- جامع الاحاديث و اصول در حديث و رجال؛
+
==فعالیتهای اجتماعی==
 +
[[پرونده:Hojjat (1).jpg|thumb|left|افتتاح مدرسه حجتیه (در تصویر [[علامه طباطبایی]] به مدعوین خوش آمد می گوید)]]
 +
پس از رحلت [[شیخ عبد الکریم حائری یزدی|آیت الله حائرى]] در سال ۱۳۵۵ قمرى، آیت الله حجت کوه کمره اى از جمله سه تن از کسانى بود که آیت الله حائرى امور اداره [[حوزه علمیه قم]] را براى آن ها وصیت و سفارش کرده بود.<ref> آیینه دانشوارن، ریحان یزدى، ص  ۵۳.</ref> چنانچه در کتاب علماى معاصرین آمده است، حاج شیخ عبدالکریم یزدى حائرى پیش از آن که بدرود جهان گفته باشد، آیت الله حجت را به [[نماز]] خواندن در جاى خود در مسجد حضرت تعیین و به وصایت و نیابت او در انجام کلیه امور مذهبى چند ماه پیش از وفات خود تنصیص فرمودند.<ref> علماء معاصرین، ملا على خیابانى، ص  ۲۱۵.</ref>
  
−
* 4- حاشيه بر كفاية الاصول؛
+
همچنین پس از رحلت آیت الله حائرى، [[مرجعیت]] آیت الله حجت نیز مطرح گردید. وى به لحاظ این که در زمان حیات آیت الله حائرى مورد توجه ایشان بود، مرحوم آیت الله حائرى احتیاطات خود را به ایشان ارجاع مى دادند. کم‌کم داراى مقلد شده تا فوت مرحوم حاج شیخ و پس از ایشان جمع کثیرى از مقلدین حاج شیخ به ایشان گرویدند.<ref> آثار الحجة، جلد ۱، ص  ۱۱۳ با اندکى تغییر و تصرف.</ref> تا این که با رحلت آیت الله [[سید ابوالحسن اصفهانی|سید ابوالحسن اصفهانى]] و آیت الله [[سید حسین طباطبائی قمی|سید حسین قمى]]، مؤمنین از سراسر جهان اسلام به ایشان متوجه مى شوند. وى پس از [[آیت الله بروجردی|آیت الله بروجردى]] اولین مرجع عالم تشیع بود و میلیون‌ها [[شیعه]] از ایشان [[تقلید|تقلید]] مى کردند.<ref> همان.</ref> دوره جدید دوره پس از رحلت آیت الله حائرى داراى ویژگى هاى بخصوص عصر ایشان نبوده است.
  
−
* 5- كتاب الصلوة؛
+
در روزگارى که آیت الله حائرى بنیان حوزه علمیه قم را بنا نهاد و بر کالبد نیم جان آن روح تازه دمید، عصر مشکلات و سخت ترین روزهاى علماى [[اسلام]] و حوزه هاى علمیه است چرا که در این دوره حوزه مستقیماً در معرض حملات ناجوانمردانه حاکم وقت، رضاخان پهلوى قرار گرفته بود و او هر چه مى توانست براى جلوگیرى از سامان یافتن حوزه انجام مى داد. اما در دوره پس از رحلت آیت الله حائرى هر چند همچنان فشارها وجود داشت لیکن حوزه علمیه در جهان مختلف داراى استحکام و ثبات بود. و حکومت پهلوى نیز که این بار پسرش محمدرضا در رأس امور بود اندکى محتاطانه با علماء و حوزه برخورد مى کرد. علماء در این دوره توانسته اند علاوه بر استحکام پایه هاى حوزه علمیه به گسترش آن در قم و سایر شهرهاى ایران نیز بپردازند.
  
−
* 6- لوامع الآثار الضرورية در بررسى روايات نبويه در فروع و اصول؛
+
آیت الله حجت در این دوره توانست چندین کار مهم و اساسى در حوزه علمیه [[قم]] انجام دهد. وى پس از قرار گرفتن در رأس حوزه، در کنار سامان دادن به وضع معیشتى طلاب که آن روزها طلاب به سختى زندگى خود را مى گذراندند، در جهت اسکان و فراهم ساختن زمینه رشد و تحصیل آنان نیز تلاش کرد. مدرسه حجتیه ایشان که به وسعت ۱۳ هزار مترمربع با ۱۲۶ حجره و با مدرس و مسجد ساخته شد در همین راستا بود.
  
−
* 7- مستدرك المستدركات در استدراك آن چه كه از صاحب مستدرك به آن نپرداخته است.
+
آیت الله حجت در کنار این مدرسه، کتابخانه اى نیز تأسیس کردند که ۱۰۰۰ جلد کتاب در زمینه هاى مختلف در آن وجود دارد و امروزه محل مطالعه طلاب و محققین است.  
  
−
* 8- كتاب الوقف و ده‌ها اثر و يادداشت هاى ديگر در زمينه هاى مختلف.
+
از دیگر تلاش هاى آیت الله حجت جمع آورى کتاب ها و [[نسخه خطی|نسخه هاى خطى]] از نوشته هاى علماء بزرگوار بود که امروزه ذخایرى بسیار گرانسنگ از گذشته است.<ref> این آثار در کتابخانه خصوصى فرزند ایشان، حجة الاسلام حاج سید حسن حجت است و فهرستى از آن نیز منتشر شده است.</ref>
  
−
'''اقامت در قم '''
+
==وفات==
  
−
در سال 1349 قمرى آيت الله سيد محمد حجت در قم اقامت گزيد<ref> علماء معاصرين، خيابانى، ص  214.</ref> و تدريس در اين حوزه را آغاز نمود در آن روزگار حوزه علميه قم در سرآغاز شكوفايى خود قرار داشت و در رأس اين حوزه علميه انسان بسيار بزرگ و عالم انديشمند چون آيت الله شيخ عبدالكريم قرار گرفته و اين حوزه در سايه توجه و تلاش هاى ايشان مى رفت كه از غربت عزلت در فراموشى بار ديگر در جهان اسلام مطرح شود و نامش شهره عالم گردد.  
+
مرحوم آیت الله العظمی سید محمد حجت حسینی کوه کمری، سرانجام در روز دوشنبه سوم [[جمادى الاول]] ۱۳۷۲ قمرى برابر با دی ماه ۱۳۳۱ شمسی، جان به جان آفرین تسلیم کرد. مقبره وى در جلو مسجد مدرسه حجتیه در [[قم]] واقع شده است.
  
−
آيت الله حائرى كه از سال 1340 هجرى قمرى مشغول سامان دادن اين حوزه بود تا زمان ورود آيت الله حجت كوه كمره اى كه نه سال از اين اقامت سپرى مى شد توانسته بود كارهاى بسيار اساسى را انجام دهد و در واقع بنيان آن حوزه بزرگى كه مى رفت تا مهد پرورش و تربيت انسان هاى بزرگى چون [[امام خمينى]] و چندين مراجع بسيار عالى‌قدر گردد گذاشته شده بود.
+
==پانویس==
−
 
 
−
ليكن اين براى آيت الله حائرى به معناى پايان يافتن مسئوليت نبود بلكه براى ايشان كه هنوز به عظمت [[حوزه علميه]] [[قم]] مى انديشيد حضور اساتيدى چون آيت الله حجت كه تجربه تدريس و تربيت سال هاى متمادى حوزه علميه [[نجف]] را داشت بسيار مبارك و مغتنم بود فلذا آيت الله حائرى از همان ابتداى اقامت آيت الله حجت در قم با ايشان نسبت بسيار نزديكى را برقرار مى سازد و آيت الله حجت در عين تدريس در حوزه، يكى از ملازمين و مشاورين آيت الله حائرى نيز قرار مى گيرد.
 
−
 
 
−
'''دوره زعامت '''
 
−
 
 
−
آيت الله حائرى در سال 1355 هجرى قمرى به ديار ابدى پيوست ليكن ميراث گرانقدر او كه همان حوزه علميه بزرگ قم بود باشكوه و عظمت باقى ماند پس از رحلت ايشان آيت الله حجت كوه كمره اى از جمله سه تن از كسانى بود كه آيت الله حائرى امور اداره حوزه علميه قم را براى آن ها وصيت و سفارش كرده بود.<ref> آيينه دانشوارن، ريحان يزدى، ص  53.</ref>
 
−
 
 
−
چنانچه در كتاب علماى معاصرين آمده است حاج شيخ عبدالكريم آقا يزدى حائرى (پيش از آن كه) بدرود جهان گفته باشد (آيت الله حجت) را به [[نماز]] خواندن در جاى خود در مسجد حضرت تعيين و به وصايت و نيابت او در انجام كليه امور مذهبى چند ماه پيش از وفات خود تنصيص فرمودند.<ref> علماء معاصرين، خيابانى، ص  215.</ref>
 
−
 
 
−
همچنين پس از رحلت آيت الله حائرى مرجعيت آيت الله حجت نيز برطرف گرديد وى به لحاظ اين كه در زمان حيات آيت الله حائرى مورد توجه ايشان بود مرحوم آيت الله حائرى احتياطات خود را به ايشان ارجاع مى دادند. كم‌كم داراى مقلد شده تا فوت مرحوم حاج شيخ و پس از ايشان جمع كثيرى از مقلدين حاج شيخ به ايشان گرويدند.<ref> آثار الحجة، جلد 1، ص  113 با اندكى تغيير و تصرف.</ref> تا اين كه با رحلت آيت الله اصفهانى و آيت الله قمى مؤمنين از سراسر جهان اسلام به ايشان متوجه مى شوند. وى پس از آيت الله بروجردى اولين مرجع عالم تشيع بود و ميليون‌ها نفوس [[شيعه]] از ايشان تقليد مى كردند.<ref> همان.</ref> دوره جديد دوره پس از رحلت آيت الله حائرى داراى ويژگى هاى بخصوص عصر ايشان نبوده است.
 
−
 
 
−
در روزگارى كه آيت الله حائرى بنيان حوزه علميه قم را بنا نهاد و بر كالبد نيم جان آن روح تازه دميد عصر مشكلات و سخت ترين روزهاى علماى [[اسلام]] و حوزه هاى علميه است چرا كه در اين دوره حوزه مستقيماً در معرض حملات ناجوانمردانه حاكم وقت رضاخان پهلوى قرار گرفته بود و او هر چه مى توانست براى جلوگيرى از سامان يافتن حوزه انجام مى داد. اما در دوره پس از رحلت آيت الله حائرى هر چند همچنان فشارها وجود داشت ليكن حوزه علميه در جهان مختلف داراى استحكام و ثبات بود. و حكومت پهلوى نيز كه اين بار پسرش محمدرضا در رأس امور بود اندكى محتاطانه با علماء و حوزه برخورد مى كرد. علماء در اين دوره توانسته اند علاوه بر استحكام پايه هاى حوزه علميه به گسترش آن در قم و ساير شهرهاى ايران نيز بپردازند.
 
−
 
 
−
آيت الله حجت در اين دوره توانسته است چندين كار مهم و اساسى در حوزه علميه [[قم]] انجام دهد. وى پس از قرار گرفتن در رأس حوزه در كنار سامان دادن به وضع معيشتى طلاب كه آن روزها طلاب به سختى زندگى خود را مى گذراندند در جهت اسكان و فراهم ساختن زمينه اى رشد و تحصيل آنان نيز تلاش كرد. مدرسه حجتيه ايشان كه به وسعت 13 هزار مترمربع با 126 حجره و با مدرس و مسجد ساخته شد در همين راستا بود. آيت الله حجت در كنار اين مدرسه كتابخانه اى نيز تأسيس كردند كه 1000 جلد كتاب در زمينه هاى مختلف در آن وجود دارد و امروزه محل مطالعه طلاب و محققين است از ديگر تلاش هاى آيت الله حجت جمع آورى كتاب هاى خطى و نسخه هاى خطى از نوشته هاى علماء بزرگوار بود كه امروزه ذخايرى بسيار گرانسنگ از گذشته است.<ref> اين آثار در كتابخانه خصوصى فرزند ايشان، حجة الاسلام حاج سيد حسن حجت است و فهرستى از آن نيز منتشر شده است.</ref>
 
−
 
 
−
'''شتابان به سوى حق '''
 
−
 
 
−
نويسنده آثار الحجة كه خود از نزديك حالات و ويژگي هاى معنوى و روحى ايشان را ملاحظه كرده است از حال و هواى روحى و معنوى ايشان حكايت ها و داستان ها زيادى را آورده است و در صفحات زيادى در خصوص معنويت آيت الله حجت قلم فرسايى كرده است، ما چون بناى اختصار داريم فرصت پرداخت حتى به گوشه هايى از اين گونه احوالات ايشان را كه در كتاب هاى ديگر و يا خاطره علماى بزرگ آمده است نداريم و در اين جا تنها به يك مورد از ارتباط به رحلت ايشان دارد اشاره مى كنيم: مى گويند ايشان در آخرين كسالتى كه متوجه ايشان شد و با آن نيز دارفانى را وداع گفت همه خانواده و وكيل خود را احضار كرد و پس از حاضر شدن وصى خود آقاى حاج سيد احمد زنجانى و بعضى فضلاء و ديگر فرمودند مهر مرا بشكن آقايان گفتند براى چه؟
 
−
 
 
−
فرمودند: براى اين كه بعد از من كسى از اين مهر سوء استفاده نكند. عرض كردند، حالا چرا؟ فرمودند: از اين كسالت خوب نخواهم شد و اصرار كردند و حاضرين تفأل به نيك نگرفتند و انكار كردند تا ايشان [[قرآن]] خواسته و [[استخاره]] براى اين كار كردند همه منتظر بودند كه آيه وعده بهبودى ايشان بدهد؛ ديدند تا آقا قرآن را گشود و به اول صفحه آن نگاه كرد و با وجد و نشاط فراوان گفت له دعوة الحق<ref> [[سوره رعد]]، آيه 14.</ref> و قرآن را به دست داد ديدند<ref> آثار الحجة، محمد رازى، ج  1، ص  124.</ref> آيت الله حجت همان طور كه خود گفته بود از اين كسالت ديگر بهبود نمى يابد و او پس از بيست و سه سال اقامت در كنار بارگاه [[حضرت معصومه]] سلام الله علیها در [[قم]] و تلاش خستگى ناپذير در راه ترويج [[احكام]] الهى در روز دوشنبه سوم [[جمادى الاول]] 1372 هجرى قمرى جان به جان آفرين تسليم مى كند و مقبره وى در جلو مسجد مدرسه حجتيه واقع شده است.
 
−
 
 
−
'''شاگردان '''
 
−
 
 
−
آيت الله حجت چه در قم و چه در حوزه علميه [[نجف]] مورد توجه دوستداران علم و فضيلت بود و كسانى كه از كياست و هوش و استعداد برخوردار بودند از درك محضر ايشان غافل نمى شدند. آثار الحجه با تحليل موقعيت علمى آيت الله حجت در حوزه علميه قم مى نويسد: پس از مرحوم آيت الله حائرى (مؤسس) در ميان زعماء گذشته حوزه علميه قم مرحوم آيت الله حجت هم از كسانى است كه از حوزه تدريس فضلاى برجسته و دانشمندان بزرگ و علماى عالي مقام و مجتهدين عظام بيرون آمده و در شهرستان قم و حوزه علميه و ساير شهرستان هاى دور و نزديك ايران مشغول به تدريس و تصنيف و تأليف و خدمات دينى مى باشند. وى 136 تن از شاگردان ايشان را كه هر يك از علماى خدمتگذار و اساتيد معروف بوده اند نام مى برد. ما اين نوشته مختصر را به اسامى چند تن از آنان زينت مى بخشيم، آيات و اساتيد بزرگوار:
 
−
 
 
−
* 1- حاج سيد يونس اردبيلى.
 
−
 
 
−
* 2- آقا مهدى حائرى.
 
−
 
 
−
* 3- حاج سيد مهدى انگجى.
 
−
 
 
−
* 4- حاج سيد مرتضى ايروانى.
 
−
 
 
−
* 5- حاج شيخ مرتضى حائرى.
 
−
 
 
−
* 6- آقا سيد محسن حجت (فرزند ايشان).
 
−
 
 
−
* 7- آقا شيخ محسن مشكينى.
 
−
 
 
−
* 8- آقا حجت مهدى اراكى.
 
−
 
 
−
* 9- آقا ميرزا محمدعلى طباطبايى.
 
−
 
 
−
* 10- سيد محمدحسين طباطبايى. (صاحب الميزان)
 
−
 
 
−
* 11- حاج شيخ قربانعلى اعتمادى تبريزى.
 
−
 
 
−
* 12- ميرزا محمد بنايى.
 
−
 
 
−
* 13- آقا سيد محمد داماد.
 
−
 
 
−
* 14- حاج شيخ عبدالحسن غروى تبريزى.
 
−
 
 
−
* 15- حاج سيد صادق لواسانى.
 
−
 
 
−
* 16- آقا سيد حسين بدلا.
 
−
 
 
−
* 17- شيخ اسدالله كاشانى.
 
−
 
 
−
* 18- شيخ احمد عراقى.
 
−
 
 
−
* 19- شيخ ابوطالب تجليل.
 
−
 
 
−
* 20- حاج شيخ محمدباقر عرفانى بيهودى. بسيارى از اين بزرگان دارفانى را وداع گفته و به سوى پروردگار شتافته اند.<ref> آثار الحجة، ج  1، ص  194.</ref>
 
−
 
 
−
==پانویس ==
 
 
<references />
 
<references />
−
==منابع:==
+
==منابع==
−
 
 
−
(1). آثار الحجة، محمد رازى.
 
−
 
 
−
(2). علماء معاصرين، ملا على خيابانى.
 
−
 
 
−
(3). ريحانة الادب، ج 2.
 
−
 
 
−
(4). آيينه دانشوران.
 
  
−
(5). گنجينه دانشمندان، ج 1.
+
*سعید عباس زاده، [[ستارگان حرم (کتاب)|ستارگان حرم]]، جلد۱.
 +
*جامعه مدرسین، مجله نور علم، شماره۱۰.
 +
{{سنجش کیفی
 +
|سنجش=شده
 +
|شناسه= متوسط
 +
|عنوان بندی مناسب= خوب
 +
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
 +
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 +
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= متوسط
 +
|جامعیت= خوب
 +
|رعایت اختصار= خوب
 +
|سیر منطقی= خوب
 +
|کیفیت پژوهش= خوب
 +
|رده= دارد
 +
}}
 +
==آرشیو عکس و تصویر==
 +
<gallery mode="packed" heights="170">
 +
پرونده:سیدحجت (2).jpg|alt=آیت الله العظمی سید محمد حجت کوه کمری و پدرشان|سید محمد حجت حسینی کوه کمری در دامان [[سید علی آقا کوه کمری|سید علی حسینی کوه کمری]]
 +
پرونده:مولانا.jpg|از راست: سید احمد موسوی خویی، [[علی غروی علیاری]]، [[سید محمد حجت کوه کمری|سید محمد حجت حسینی کوه کمری]]، [[سید علی مولانا]] و  سید مرتضی موسوی تبریزی‎ (مستنبط)
 +
پرونده:سیدحجت (10).jpg|سید محمد حجت حسینی کوه کمری
 +
پرونده:حسین طباطبایی بروجردی (66).jpg|از راست: ناشناس، [[بروجردی، حسین|سید حسین احمدی طباطبائی بروجردی]] و سید محمد حجت حسینی کوه کمری
 +
پرونده:سیدحجت (7).jpg|سید محمد حجت حسینی کوه کمری در منزل شخصی
 +
پرونده:سیدحجت (8).jpg|سید محمد حجت حسینی کوه کمری و شاگردانش در [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]]
 +
پرونده:سیدحجت (5).jpg|سید محمد حجت حسینی کوه کمری
 +
پرونده:سیدحجت (9).jpg|حضور سید محمد حجت حسینی کوه کمری در مراسم کلنگ زنی مدرسه حجتیه
 +
پرونده:سیدحجت (6).jpg|دستخط سید محمد حجت حسینی کوه کمری
 +
پرونده:سیدحجت (1).jpg|اقامه نماز میت سید محمد حجت حسینی کوه کمری توسط سید حسین احمدی طباطبائی بروجردی
 +
پرونده:سیدحجت (4).jpg|آرامگاه سید محمد حجت حسینی کوه کمری
 +
پرونده:سیدحجت (3).jpg|مقبره سید محمد حجت حسینی کوه کمری در جلو مسجد مدرسه حجتیه در [[قم]]
 +
</gallery>
  
−
(6). مجله نور علم شماره 10، جامعه مدرسين.
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|حجت کوه کمری،سید محمد]]
−
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
[[رده:مجتهدین]]
 +
[[رده:مراجع تقلید]]
 +
[[رده:راویان حدیث]]
 +
[[رده:مدفونین در قم]]
 +
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۳۲

Confirm3.jpg

آیت الله العظمی سید محمد حجت کوه‌کمری (۱۳۱۰ - ۱۳۷۲ ق)، از فقها و مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری است. او یکی از شاگردان برجسته آیة الله حائری یزدی بود و پس از ایشان، سمت مرجعیت عالم تشیع و مدیریت حوزه علمیه قم را به عهده داشت. بنای مدرسه حجتیه در قم از جمله خدمات اوست.

حجت کوه کمری.jpg
نام کامل سید محمد حجت حسینی کوه‌کمری
زادروز ۱۳۱۰ قمری
زادگاه تبریز
وفات ۱۳۷۲ قمری
مدفن قم - مدرسه حجتیه

Line.png

اساتید

آیة الله حائری یزدی، سید محمدکاظم یزدى، شیخ شریعت اصفهانى، میرزا حسین نائینى،...

شاگردان

شیخ مرتضى حائرى، سید محمدحسین طباطبایى، سید محمد محقق داماد،...

آثار

رساله استصحاب، کتاب البیع، جامع الاحادیث و الاصول، حاشیه بر کفایة الاصول، لوامع الآثار الضروریة، مستدرک المستدرکات،...

ولادت و نسب

سید محمدحجت کوه کمری در ماه شعبان ۱۳۱۰ هجرى قمرى در منطقه کوه کمر تبریز متولد شد. او از سادات حسینى است و نسبش با ۲۵ واسطه به امام سجاد علیه السلام می‌رسد.[۱] پدرش سید على، که خود اهل فضل و دانش و کمالات معروف عصر خویش بود، از دوران کودکى تربیت فرزندش را به عهده گرفت.

تحصیلات و استادان

نخستین مکتب درسى و محفل تربیتى سید محمد حجت محضر پر از صفا و معنویت پدرش بود. او در زادگاه خویش به جهت ذکاوت و هوش سرشار توانست در اندک زمان علاوه بر ادبیات معمول و مقدمات فقه و اصول، با علوم عقلى و ریاضیات نیز آشنا شود. آقا سید محمد علاوه بر این علوم، در علم طب که معروف به طب قدیم بود وارد شد و آن را فراگرفت. همچنین وى با علم فیزیک و شیمى نیز در همان دوران جوانى آشنا گردید.

چنانچه از گفته هاى خود آقاى حجت برمى آید، وى براى فراگیرى برخى از کتب حوزه نزد استاد حاضر نشده است بلکه با مطالعه خویش توانسته حتى آن را تدریس کند. آقاى رازى از زبان وى مى گوید: به حقیر فرمودند همه شرح کبیر موسوم «ریاض» سید على طباطبایی را در نزد پدر خود در تبریز خواندم و جلدین شرح لمعه را با مطالعه تنها یعنى بدون این که نزد استاد خوانده باشم، دو دوره در تبریز درس گرفتم و پس از تکمیل سطوح به نجف اشرف عزیمت نمودم.[۲]

وى در سال ۱۳۳۰ هجرى قمرى در ۲۰ سالگى بود که راهى حوزه علمیه نجف گردید و در آن دیار نیز آن چه که در توان داشت براى رسیدن به منزلت عالى علمى و معنوى بکار گرفت. اساتیدى که آیت الله حجت در نجف در محفل درس آن ها حاضر گشت عبارتند از:

مدت اقامت سید محمد حجت در حوزه علمیه نجف ۲۰ سال طول کشیده است. وى در این مدت هم دوره هاى تحصیل را در علوم مختلف به پایان رسانده و هم به منزلت بزرگ علمى نائل مى شود و در اواخر در حوزه نجف مسجد شیخ انصارى و مقبره میرزاى شیرازى شاهد درس باشکوه ایشان بوده است. آیت الله حجت در سال ۱۳۴۹ هجرى قمرى به جهت بیمارى و ناراحتى هاى جسمى به ایران بازمى گردد.

آیت الله حجت در حوزه علمیه نجف، از بزرگانى چون شیخ الشریعه اصفهانى، حاج میرزا حسین نائینى، سید ابوالحسن اصفهانى، سید محمد فیروزآبادى، شیخ عبدالکریم حائرى و شیخ ضیاءالدین عراقى اجازه اجتهاد و اجازه نقل روایتى نیز داشتند.[۴]

آثار و تألیفات

آیت الله حجت در زمینه هاى گوناگون نیز کتاب هایى نگاشته اند و آثارى که از ایشان به جاى مانده است فراوان است. هر چند مجموعه آثار ایشان در دسترس نیست و نوشته هاى ایشان در موضوعات مختلف عبارتند از:

تقریرات درس آیت الله العظمی حجت
  1. رساله استصحاب، در اصول
  2. کتاب البیع، در فقه
  3. جامع الاحادیث و الاصول، در حدیث و رجال
  4. حاشیه بر کفایة الاصول
  5. کتاب الصلوة
  6. لوامع الآثار الضروریة، در بررسى روایات نبویه در فروع و اصول
  7. مستدرک المستدرکات، در استدراک آن چه که از صاحب مستدرک الوسائل به آن نپرداخته است.
  8. کتاب الوقف.

تدریس و شاگردان

در سال ۱۳۴۹ قمرى آیت الله سید محمد حجت در قم اقامت گزید[۵] و تدریس در این حوزه را آغاز نمود. در آن روزگار حوزه علمیه قم در سرآغاز شکوفایى خود قرار داشت و در رأس این حوزه علمیه انسان بزرگ و عالم اندیشمندی چون آیت الله حائری قرار گرفته و این حوزه در سایه توجه و تلاش هاى ایشان مى رفت که از غربت عزلت در فراموشى بار دیگر در جهان اسلام مطرح شود و نامش شهره عالم گردد.

آیت الله حائرى که از سال ۱۳۴۰ هجرى قمرى مشغول سامان دادن این حوزه بود، توانسته بود کارهاى بسیار اساسى را انجام دهد. لیکن این براى آیت الله حائرى به معناى پایان یافتن مسئولیت نبود بلکه براى ایشان که هنوز به عظمت حوزه علمیه قم مى اندیشید، حضور اساتیدى چون آیت الله حجت که تجربه تدریس و تربیت سال هاى متمادى حوزه علمیه نجف را داشت، بسیار مبارک و مغتنم بود، لذا آیت الله حائرى از همان ابتداى اقامت آیت الله حجت در قم با ایشان نسبت بسیار نزدیکى را برقرار مى سازد و آیت الله حجت در عین تدریس در حوزه، یکى از ملازمین و مشاورین آیت الله حائرى نیز قرار مى گیرد.

آیت الله حجت کوه کمره ای چه در قم و چه در حوزه علمیه نجف، مورد توجه دوستداران علم و فضیلت بود و کسانى که از کیاست و هوش و استعداد برخوردار بودند از درک محضر ایشان غافل نمى شدند. آثار الحجه با تحلیل موقعیت علمى آیت الله حجت در حوزه علمیه قم مى نویسد: «پس از مرحوم آیت الله حائرى (مؤسس حوزه) در میان زعماء گذشته حوزه علمیه قم، مرحوم آیت الله حجت از کسانى است که از حوزه تدریس فضلاى برجسته و دانشمندان بزرگ و علماى عالی مقام و مجتهدین عظام بیرون آمده و در شهرستان قم و حوزه علمیه و سایر شهرستان هاى دور و نزدیک ایران مشغول به تدریس و تصنیف و تألیف و خدمات دینى مى باشند». وى ۱۳۶ تن از شاگردان ایشان را که هر یک از علماى خدمتگذار و اساتید معروف بوده اند نام مى برد، از جمله:

  1. حاج سید یونس اردبیلى
  2. آقا مهدى حائرى
  3. حاج سید مهدى انگجى
  4. حاج سید مرتضى ایروانى
  5. حاج شیخ مرتضى حائرى
  6. آقا سید محسن حجت (فرزند ایشان)
  7. آقا شیخ محسن مشکینى
  8. آقا حجت مهدى اراکى
  9. آقا میرزا محمدعلى طباطبایى
  10. سید محمدحسین طباطبایى (صاحب المیزان)
  11. شیخ قربانعلى اعتمادى تبریزى
  12. میرزا محمد بنایى
  13. سید محمد محقق داماد
  14. شیخ عبدالحسن غروى تبریزى
  15. حاج سید صادق لواسانى
  16. آقا سید حسین بدلا
  17. شیخ اسدالله کاشانى
  18. شیخ احمد عراقى
  19. شیخ ابوطالب تجلیل
  20. شیخ محمدباقر عرفانى بیهودى.[۶]

فعالیتهای اجتماعی

افتتاح مدرسه حجتیه (در تصویر علامه طباطبایی به مدعوین خوش آمد می گوید)

پس از رحلت آیت الله حائرى در سال ۱۳۵۵ قمرى، آیت الله حجت کوه کمره اى از جمله سه تن از کسانى بود که آیت الله حائرى امور اداره حوزه علمیه قم را براى آن ها وصیت و سفارش کرده بود.[۷] چنانچه در کتاب علماى معاصرین آمده است، حاج شیخ عبدالکریم یزدى حائرى پیش از آن که بدرود جهان گفته باشد، آیت الله حجت را به نماز خواندن در جاى خود در مسجد حضرت تعیین و به وصایت و نیابت او در انجام کلیه امور مذهبى چند ماه پیش از وفات خود تنصیص فرمودند.[۸]

همچنین پس از رحلت آیت الله حائرى، مرجعیت آیت الله حجت نیز مطرح گردید. وى به لحاظ این که در زمان حیات آیت الله حائرى مورد توجه ایشان بود، مرحوم آیت الله حائرى احتیاطات خود را به ایشان ارجاع مى دادند. کم‌کم داراى مقلد شده تا فوت مرحوم حاج شیخ و پس از ایشان جمع کثیرى از مقلدین حاج شیخ به ایشان گرویدند.[۹] تا این که با رحلت آیت الله سید ابوالحسن اصفهانى و آیت الله سید حسین قمى، مؤمنین از سراسر جهان اسلام به ایشان متوجه مى شوند. وى پس از آیت الله بروجردى اولین مرجع عالم تشیع بود و میلیون‌ها شیعه از ایشان تقلید مى کردند.[۱۰] دوره جدید دوره پس از رحلت آیت الله حائرى داراى ویژگى هاى بخصوص عصر ایشان نبوده است.

در روزگارى که آیت الله حائرى بنیان حوزه علمیه قم را بنا نهاد و بر کالبد نیم جان آن روح تازه دمید، عصر مشکلات و سخت ترین روزهاى علماى اسلام و حوزه هاى علمیه است چرا که در این دوره حوزه مستقیماً در معرض حملات ناجوانمردانه حاکم وقت، رضاخان پهلوى قرار گرفته بود و او هر چه مى توانست براى جلوگیرى از سامان یافتن حوزه انجام مى داد. اما در دوره پس از رحلت آیت الله حائرى هر چند همچنان فشارها وجود داشت لیکن حوزه علمیه در جهان مختلف داراى استحکام و ثبات بود. و حکومت پهلوى نیز که این بار پسرش محمدرضا در رأس امور بود اندکى محتاطانه با علماء و حوزه برخورد مى کرد. علماء در این دوره توانسته اند علاوه بر استحکام پایه هاى حوزه علمیه به گسترش آن در قم و سایر شهرهاى ایران نیز بپردازند.

آیت الله حجت در این دوره توانست چندین کار مهم و اساسى در حوزه علمیه قم انجام دهد. وى پس از قرار گرفتن در رأس حوزه، در کنار سامان دادن به وضع معیشتى طلاب که آن روزها طلاب به سختى زندگى خود را مى گذراندند، در جهت اسکان و فراهم ساختن زمینه رشد و تحصیل آنان نیز تلاش کرد. مدرسه حجتیه ایشان که به وسعت ۱۳ هزار مترمربع با ۱۲۶ حجره و با مدرس و مسجد ساخته شد در همین راستا بود.

آیت الله حجت در کنار این مدرسه، کتابخانه اى نیز تأسیس کردند که ۱۰۰۰ جلد کتاب در زمینه هاى مختلف در آن وجود دارد و امروزه محل مطالعه طلاب و محققین است.

از دیگر تلاش هاى آیت الله حجت جمع آورى کتاب ها و نسخه هاى خطى از نوشته هاى علماء بزرگوار بود که امروزه ذخایرى بسیار گرانسنگ از گذشته است.[۱۱]

وفات

مرحوم آیت الله العظمی سید محمد حجت حسینی کوه کمری، سرانجام در روز دوشنبه سوم جمادى الاول ۱۳۷۲ قمرى برابر با دی ماه ۱۳۳۱ شمسی، جان به جان آفرین تسلیم کرد. مقبره وى در جلو مسجد مدرسه حجتیه در قم واقع شده است.

پانویس

  1. ↑ فقهای نامدار شیعه، عقیقی بخشایشی
  2. ↑ همان.
  3. ↑ ریحانة الادب، ج۲، ص۲۴.
  4. ↑ علماء معاصرین، خیابانى، ص ۲۱۵.
  5. ↑ علماء معاصرین، خیابانى، ص ۲۱۴.
  6. ↑ آثار الحجة،محمد رازى، ج۱، ص۱۹۴.
  7. ↑ آیینه دانشوارن، ریحان یزدى، ص ۵۳.
  8. ↑ علماء معاصرین، ملا على خیابانى، ص ۲۱۵.
  9. ↑ آثار الحجة، جلد ۱، ص ۱۱۳ با اندکى تغییر و تصرف.
  10. ↑ همان.
  11. ↑ این آثار در کتابخانه خصوصى فرزند ایشان، حجة الاسلام حاج سید حسن حجت است و فهرستى از آن نیز منتشر شده است.

منابع

  • سعید عباس زاده، ستارگان حرم، جلد۱.
  • جامعه مدرسین، مجله نور علم، شماره۱۰.


آرشیو عکس و تصویر

برگرفته از «https://wiki.ahlolbait.com/index.php?title=سید_محمد_حجت_کوه_کمری&oldid=146028»
آپارات موسسه اهل البیت علیهم السلام کانال عکس نوشته قرآن و حدیث در اینستاگرام تلگرام قرآن و حدیث کانال قرآن و حدیث در ایتا