جامعیت مقاله متوسط
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

میکائیل

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از ميكائيل)
پرش به ناوبری پرش به جستجو

میکائیل فرشته رزق و روزی و یکی از چهار فرشته تدبیر کننده عالم (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) است. نام او در قرآن کریم در آیه 98 سوره‌ی بقره آمده است.

میکائیل در قرآن

قرآن مجيد در آیه 98 سوره‌ی بقره از ميكائيل با لفظ «ميكال» ياد کرده است و دشمنی با او را یکی از اسباب کفر شمرده است: «مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ؛ هر كه با خدا و فرشتگان و رسولانش و جبرئيل و ميكائيل دشمن باشد [كافر است‏]، و بى‌‏ترديد خدا دشمن كافران است.»

جایگاه میکائیل

در روایتی از پیامبر اکرم آمده است: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى اخْتَارَ مِنْ كُلِّ شَيْ‏ءٍ أَرْبَعَةً اخْتَارَ مِنَ الْمَلَائِكَةِ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ مَلَكَ الْمَوْتِ ع وَ.. .[۱]؛ خداوند از هر چيز چهار تا را برگزيد: از فرشتگان جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و فرشته مرگ را و... . در روایتی از امام رضا علیه السلام از این چهار فرشته با عنوان چهار فرشته تدبیر کننده به (المُدَبِّرَاتِ الْأَرْبَعَة) یاد شده است[۲]

در برخی از کتابهای عرفانی و فلسفی از این چهار فرشته به عنوان بزرگان و سروران فرشتگان[۳] یا چهار ملک مقرب یاد شده است.[۴]

میکائیل در منابع به عنوان ملک رزق معرفی شده است که به همه رزق می دهد.[۵]

پانویس

  1. شیخ صدوق، خصال، ج1، ص 225
  2. عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج‏2، ص: 3
  3. میبدی، كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج‏1، ص290؛ صدرالمتالهین، مفاتيح الغيب، ص346.
  4. نسفی، بیان التنزیل، ص 184؛امیر سید علی همدانی، اسرار النقطة يا توحيد عارفان، ص191.
  5. خواجه نصیر طوسی، آغاز و انجام، ص 161؛ ماوردی، النکت و العیون، ج5، ص361؛ سیوطی، الإتقان فى علوم القرآن، ج‏2، ص119


منابع

  • خواجه نصير الدين طوسى‏، آغاز و انجام، با مقدمه و شرح و تعليقات علامه حسن ‏زاده آملى‏، تهران، وزارت ارشاد، چاپ چهارم، 1374ش.
  • سيوطى، عبدالرحمن بن ابى‌‏بكر، الإتقان في علوم القرآن، بیروت، دار الكتاب العربي، چاپ دوم، 1421ق.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، الخصال، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۳۶۲ش.
  • شیخ صدوق، محمد بن على بن بابويه، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران، نشر جهان، چاپ اول، ۱۳۷۸ق.
  • صدر المتألهين، مفاتيح الغيب، تهران، موسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى، چاپ اول، 1363ش.
  • ماوردى، على بن محمد، النكت و العيون (تفسير الماوردى)، بيروت، دار الكتب العلمية، چاپ اول.
  • ميبدى، رشيد الدين، كشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران، انتشارات امير كبير، چاپ پنجم، 1371ش.
  • نسفى، عزيز الدين، بيان التنزيل، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگى، چاپ اول، 1379ش.