مهدی حائری تهرانی
«آیت‌الله مهدی حائری تهرانی» (۱۳۰۴-۱۳۷۹ ش)، از فقها و علمای مجاهد شیعه معاصر و از شاگردان امام خمینى بود. آیت‌الله حائری علاوه بر فعالیت در مبارزات سیاسى و تألیف کتاب‌هایى مفید در علوم مختلف اسلامی، به احداث مدارس، مساجد، کتابخانه، نوسازی اماکن مذهبی و عام‌المنفعه و تأسیس امور خیریه و رفاهی برای مردم در قم و تهران، همت ورزید.
 | |
| نام کامل | مهدی حائری تهرانی |
| زادروز | ۱۳۰۴ شمسی |
| زادگاه | کربلا |
| وفات | ۱۳۷۹ شمسی |
| مدفن | قم، قبرستان شیخان |
|
| |
| اساتید |
سید جمال الدین گلپایگانی، آیت‌الله بروجردی، علامه طباطبایی، امام خمینى، محمدعلی اراکی، سید شهاب الدین مرعشى نجفى،... |
|
| |
| آثار |
تاریخ علوم قرآن، تاریخ فقه، تاریخ ادیان، پندهاى معصومین علیهم‌السلام، راز خوشبختى، بشارات غیبى، شخصیت انسان از نظر قرآن و عترت، اصول عقاید و آفریدگار جهان،... |
محتویات
ولادت
مهدی حائرى تهرانى در سال ۱۳۴۴ قمری مصادف با ولادت امام صادق علیه السلام، در کربلا متولد شد.
پدرش آیت الله شیخ عباس حائرى تهرانى است که از وى آثارى همچون: «الجواب الصائب عن شبهة ایمان ابى طالب»، «موائد الکریم لزوّار عبدالعظیم»، «شرح زیارت عاشورا»، «شرح زیارت جامعه کبیره»، «اسرار الصلاة» و... به جاى مانده است.
تحصیلات و استادان
مهدی حائرى تحت تربیت پدرش بود و نزد او مقدمات علوم را فراگرفت. وی در دوران سکونت در تهران، علاوه بر اشتغال در حوزه، با ورود به دانشکده الهیات و معارف اسلامى، موفق به اخذ لیسانس شد و بعدها در همین رشته دکترا گرفت. برخی اساتید ایشان در تهران عبارتند از:
- آیت الله محمدحسین زاهد
- آیت الله سید صدرالدین جزایرى
- آیت الله میرزا محمدباقر آشتیانى
- آیت الله میرزا مهدی آشتیانی
مهدى حائرى در سال ۱۳۲۷ ش، براى طى مدارج علمى و استفاده از محضر علماى حوزه علمیه قم، عازم شهر مقدس قم شد و از درس این بزرگان بهره برد:
- آیت الله سید حسین بروجردى.
- آیت الله سید محمدرضا گلپایگانی.
- آیت الله مرعشى نجفى.
- آیت الله شیخ مرتضی حائری یزدی.
- آیت الله محمدعلی اراکی.
- امام خمینى.
- علامه طباطبایى، (درس خصوصى تفسیر و فلسفه).
آیت الله مهدى حائری در سال ۱۳۳۵ ش، به عراق مسافرت کرد و در حوزه علمیه نجف اشرف، از حضرات آیات عظام: سید جمال الدین گلپایگانی و سید عبدالهادى شیرازى اجازه اجتهاد دریافت نمود و از شیخ آقا بزرگ تهرانى نیز اجازه نقل روایت گرفت. ایشان پس از چندى به قم بازگشت و مشغول مباحث علمى و خدمات اجتماعى شد.
آثار و تألیفات
آیت‌الله مهدى حائرى، اگرچه عمده نیروى خود را صرف امور اجتماعى و رفاهى کرد، ولى از تألیف کتاب هایى که مفید براى عوام و خواص بود، غفلت نمى کرد. آثار آن بزرگوار به شرح ذیل است:
- «تاریخ علوم قرآن».
- «تاریخ فقه».
- «تاریخ ادیان».
- «تاریخ و سیر کتابخانه».
- «تاریخ فلسفه».
- یک دوره فقه براى تربیت معلم و مبلغ تهران.
- یک دوره اصول لفظیه و عقلیه براى تربیت معلم و مبلغ تهران.
- یک دوره درس اخلاق نظرى و عملى.
- یک دوره درس علوم قرآنی.
- «بنیادهاى اخلاق اسلامى» که همواره با «الاخلاق والانوار» سید عبدالله شبر چاپ شده است.
- «شخصیت انسان از نظر قرآن و عترت».
- «اصول عقاید و آفریدگار جهان».
- «راز خوشبختى».
- «پندهاى معصومین علیهم السلام».
- «منتخب ادعیه و زیارات».
- «بشارات غیبى».
- «اخلاق از نظر قرآن».
- تقریرات دروس آیت الله بروجردی، امام خمینى و علامه طباطبایى و همچنین مقالات متعدد در مجلات مکتب اسلام، مکتب تشیع و معارف جعفرى، از دیگر آثار مرحوم حائرى است.
فعالیت‌های سیاسى و اجتماعی
فعالیت‌های سیاسى
مرحوم حائرى تنها به مباحث علمى بسنده نکرد، بلکه در کنار بسیارى از فضلاى آن دو حوزه، به فعالیت هاى سیاسى و مبارزه با رژیم پهلوى هم مى پرداخت؛ چنان که خود نوشته است، جلساتى درباره «مبانى حکومت در اسلام و ریشه هاى انقلاب» تشکیل داد و در این جلسات که معمولاً شب هاى جمعه در منزل آقاى حائرى در قم برگزار مى شد، فضلایى چون: شهید بهشتی، شهید قدوسى و... شرکت مى کردند.
همچنین ایشان در چاپ و تکثیر اطلاعیه هاى امام خمینى و امضاى بیانیه ها و نامه هایى، که در سال هاى اولیه نهضت اسلامى، فضلاى حوزه منتشر مى کردند نقش داشت.
خدمات اجتماعی
آیت الله مهدى حائری در سال ۱۳۵۵ شمسی، به دعوت جمعى از مردم متدین تهران، در مسجد ارک و سال هاى بعد، در مسجدالغدیر - در خیابان میرداماد - به فعالیت پرداخت؛ ظهرها در مسجد ارک و شب ها در مسجد الغدیر اقامه نماز جماعت مى نمود. ایشان تربیت جوانان بر مبناى اعتقاد و اخلاقى درست، تحریف زدایى از فرهنگ دینى، مبارزه با خرافات، رو کردن دست فرقه سازان را با تمام توان در پیش گرفت.
آنچه حاج آقا مهدى حائرى تهرانى را از دیگران متمایز مى کند، دامنه وسیع فعالیت ایشان در امور خیر و بنیان گذارى مؤسسات خدماتى و فرهنگى و تأسیس اماکن و مراکز دینى است. چنانکه دوستان و هم دوره هاى آن مرحوم گفته اند: «وى از همان اوایل جوانى و زمان تحصیل، در اغلب کارهاى اجتماعى و خداپسندانه شرکت داشت.»
تأسیس و تکمیل کتابخانه:
آیت الله حائری در تأسیس کتابخانه مدرسه حجتیه قم - با دستور مرحوم آیت الله حجت - و تهیه بالغ بر ۲۰ هزار جلد کتاب براى آن کتابخانه شرکت داشت. و نیز در تأسیس کتابخانه هاى بنیاد فرهنگى امام مهدی علیه السلام، کتابخانه اى در کنار دبیرستان دین و دانش قم، کتابخانه تخصصى حضرت ولى عصر علیه السلام (با همکارى مسجد جمکران در خیابان آذر قم)، کتابخانه حائرى تهرانى در مدرسه علمیه حضرت بقیة الله علیه السلام در مشهد، کتابخانه بنیاد فرهنگى امام مهدى علیه السلام در مشهد و چهارده کتابخانه کوچک در روستاهاى اطراف شیراز و... زحمات فراوانى کشید.
فعالیت در امور مدارس علوم دینى:
آیت الله حائرى در تأسیس مدرسه فاطمیه قم، تجدید بناى مدرسه رضویه قم، تأسیس مدرسه امام مهدى علیه السلام، مدرسه امام باقر علیه السلام و مدرسه بقیة الله علیه السلام در مشهد مقدس و تجدید بناى مدرسه شیخ فضل الله نوری در تهران و... حضور چشمگیرى داشت.
تأسیس مراکز آموزشى و فرهنگى"
آن مرحوم، بنیانگذار دانشکده الهیات و معارف اسلامى دانشگاه آزاد اسلامى واحد شمال تهران بود، که داراى ساختمانى بسیار بزرگ با امکانات مختلف است و خود، ریاست این دانشکده را تا آخر عمر بر عهده داشت. از فعالیت هاى دیگر ایشان در این زمینه، موارد ذیل است: احداث مجتمع فرهنگى - آموزشى «آیین روشن»، چندین مدرسه غیرانتفاعى، مؤسسه دین و دانش، بنیاد فرهنگى امام مهدى علیه السلام، بنیاد فرهنگى امام رضا علیه السلام، همکارى در تأسیس مدرسه دین و دانش قم و همچنین تأسیس انتشارات دارالفکر، دارالعلم، هجرت و انتشارات دینى که با همکارى دیگران انجام گرفت. آیت الله حائرى، در تأسیس مؤسسه «در راه حق» نیز همکارى داشت و بخشى از هزینه هاى این مرکز به وسیله ایشان، از سوى آیت الله خویى تأمین مى شد.
احداث مساجد:
آقاى مهدی حائرى، از ساخت مسجد نیز غافل نبود ولذا در احداث مسجد حضرت امام سجاد علیه السلام در تهران، مسجد ولى اللّه الاعظم علیه السلام در میدان آرژانتین تهران، مسجدى در شهرک غرب و... نیز حضور و فعالیت داشت.
تأسیس مراکز خیریه:
آقاى حائرى براى حل مشکلات نیازمندان و محرومان اهتمام زیادى مى ورزید و در این راستا مراکز متعددى را تأسیس، اداره و یا تأمین کرد که برخى از این مراکز عبارتند از: تأسیس بیمارستان امام سجاد علیه السلام در شهرک کاروانِ تهران، احداث ۵۰۰ واحد مسکونى براى استفاده افراد محروم در شرق تهران، ایجاد مرکز خیریه مسجد الغدیر، مؤسسه خیریه امام سجاد علیه السلام و بنیاد حمایت از بیماران جزامى در مسجد ارک، بنیاد ازدواج کوثر در مشهد، صندوق هاى قرض الحسنه متعدد.
وفات
آیت الله مهدی حائرى تهرانى سرانجام پس از سالها تلاش خستگى ناپذیر و خدمت به جامعه اسلامى، روز جمعه ۳۰ دى ماه ۱۳۷۹ (برابر با ۲۴ شوال ۱۴۲۱) در تهران دار فانى را وداع گفت و به جوار رحمت الهى شتافت. آیت الله آقا سید رضى شیرازى، طبق وصیت آن مرحوم بر جنازه‌اش در مسجد الغدیر، نماز گزارد و عصر همان روز پیکر ایشان را به قم انتقال دادند و در قبرستان شیخان به خاک سپردند.
منابع
- "حاج شیخ مهدى حائرى تهرانى"، مهدى سلیمانى آشتیانى، ستارگان حرم، جلد ۱۱.
آرشیو عکس و تصویر
مهدی حائری تهرانی در نوجوانی
از راست: مهدی حائری تهرانی، ناشناس، مصطفی ایروانی و مصطفی مسجدجامعی
از راست: محمدباقر محی‌الدین انواری، مفیدی و مهدی حائری تهرانی
مهدی حائری تهرانی در لباس احرام و در سرزمین وحی
مهدی حائری تهرانی در جوانی
مهدى حائرى تهرانى و سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی
از راست: موسوی شیرازی، جوادآقا تهرانی (حاجی ترخانی) و مهدی حائری تهرانی
شهید محمد مفتح و مهدی حائری تهرانی
از راست: سید محمدحسین طباطبایی، جواد مناقبی و مهدی حائری تهرانی
مهدى حائرى تهرانى و شهید سید محمدباقر طباطبایی حکیم
از راست تکیه به دیوار: احمد مجتهدی تهرانی، مهدى حائرى تهرانى، ناشناس، ناشناس، حسن سعید تهرانى، ناشناس و محمدتقی فلسفی
مهدى حائرى تهرانى پشت سر حسن علی مروارید
سید محمد حسینى روحانى قمى و مهدى حائرى تهرانى
از راست: مهدى حائرى تهرانى، سید رضی حسینی شیرازی و سید محمدحسین مصباح موسوی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
