تعیین مبدأ تقویم اسلامی
|
تقویم هجری قمری |
| روز واقعه:16 محرم |
| سال ۱۶ هجری قمری |
در عصر خلیفه دوم - عمر بن خطاب - برخی از استانداران ایالت‌های اسلامی و بعضی از دوراندیشان مدینه منوره، لزوم انتخاب تاریخ ویژه‌ای برای مسلمانان (به صورت سالانه) را بارها به اطلاع خلیفه رسانیده و وی را متوجه این أمر مهم نمودند.
عمر خطاب تصمیم گرفت برای مسلمانان تاریخ ویژه‌ای تدوین نماید. بدین لحاظ تعدادی از صاحب نظران مهاجر و انصار را گردآورد و با آنان در این باره به گفتگو نشست. در آن جمع، برخی سال ولادت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، برخی سال بعثت ایشان و برخی سال رحلت آن حضرت را به عنوان مبدأ تاریخ اسلام پیشنهاد کردند. همچنین برخی از دیگر اندیشان، تاریخ رومی (میلادی) و عده‌ای از آنان، تاریخ فارس (فُرس قدیم) را یادآوری کردند.
اما امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام نیز که در آن نشست حضور داشت، پیشنهاد کرد: به خاطر اهمیت هجرت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله از مکه به مدینه، آن را مبدأ تاریخ اسلام قرار دهند. عده‌ای از حاضران، از جمله خلیفه وقت، پیشنهاد امیرمؤمنان علیه‌السلام را اصلح دانسته و همان را تأیید نمودند و عمر بن خطاب دستور داد که از آن پس هجرت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله مبدأ تاریخ اسلامی قرار گیرد.
آنگاه، درباره ابتدای سال قمری که از چه ماهی از ماه‌های عرب آغاز گردد، گفتگو شد و در این باره نیز پیشنهادهای متعددی ارائه گردید. برخى به خاطر اهميت ماه رمضان، ابتداى رمضان را و برخى به خاطر اهميت حج، اوّل ذى الحجه را و برخى ماه رجب را كه در عصر جاهليت اهميت ويژه اى در نزد عرب ها داشت و عثمان بن عفان، ماه محرم را به خاطر اين كه نخستين ماه حرام است، پيشنهاد نمودند. عمر بن خطاب پيشنهاد عثمان را پذيرفت و دستور داد كه نخستين ماه سال قمرى را از محرم آغاز كنند.
سرانجام عمر بن خطاب به پیشنهاد عثمان بن عفان که معتقد بود اول ماه محرم را، نخستین روز سال بدانند، ترتیب اثر داد و فرمان داد که محرم نخستین ماه سال هجری قمری باشد.[۱] طبق بررسى هاى علامه مجلسى، رسول خدا صلی الله علیه و آله روز دوشنبه اوّل ماه ربیع الاوّل (سومین ماه سال اول هجری قمری) از مکه خارج شد و روز جمعه دوازدهم همین ماه وارد مدینه شد. این عقیده شیخ مفید نیز هست و برخى هم بر آن ادّعاى اجماع کرده اند.
پانویس
- ↑ تاریخ دمشق (ابن عساکر)، ج ۱، ص ۳۷.
منابع
- سید تقى واردى، روز شمار تاریخ اسلام، جلد اول، ماه محرم.
- روزشمار قمرى، گردآورى: على حائرى، سایت مرکز پژوهش هاى اسلامى رسانه.
