احیای تفکر اسلامی (کتاب)


نویسنده	مرتضی مطهری
موضوع	تجدید حیات فکری اسلام
زبان	فارسی
تعداد جلد	۱

کتاب «احیای تفکر اسلامی»، مشتمل بر پنج سخنرانی استاد شهید آیت‌الله مطهری تحت همین عنوان است که در سال ۱۳۴۹ شمسی در حسینیه ارشاد تهران ایراد شده است. در این اثر، تعریف صحیح زهد اسلامی و هدف‌های والای آن تبیین شده است.

مؤلف

مرتضی مطهری (۱۳۵۸-۱۲۹۸ ش) از اساتید حوزه علمیه قم و معروفترین سخنران در دو دهه قبل از انقلاب، و از نظریه پردازان اصلی جمهوری اسلامی ایران بود.

از جمله اساتید ایشان در راه کسب علم و دانش، علامه طباطبائی، سید محمد حجت، سید صدرالدین صدر و سید محمدتقى خوانسارى را می توان نام برد.

برخی دیگر از آثار ایشان عبارتند از: عدل الهی، تعلیم و تربیت در اسلام، آزادی معنوی، آشنایی با علوم اسلامی و حماسه حسینی.

شهید مطهرى در طول حیاتش سعی نمود ایدئولوژى اصیل اسلامى را از طریق درس و سخنرانى و تألیف کتاب ارائه نماید. او سرانجام، در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۵۸ توسط منافقین به شهادت رسید.

محتوای کتاب

کتاب «احیای تفکر اسلامی»، مشتمل بر پنج سخنرانی آیت‌الله مطهری است که در سال ۱۳۴۹ شمسی در حسینیه ارشاد تهران با هدف آسیب‌شناسی اندیشه و عملکرد اسلامی در دوران معاصر و شناسایی سبک صحیح اندیشیدن و زیستن بر اساس مکتب اهل‌ بیت (علیهم‌السلام) ایراد شده است.

این کتاب، به‌ترتیب بر اساس محورهای ذیل سامان یافته است:

اقبال و احیاى فکر دینى (سخنرانی اول در تاریخ ۱۳۴۹/۲/۷ به مناسبت یادبود مصلح بزرگ اسلامی محمد اقبال لاهوری و تبیین نظر او درباره مقایسه ویژگی‌های فرهنگ اسلامی و غربی و تحلیل وضعیت فرهنگی - اجتماعی مسلمانان در دوران معاصر).
تفکر دیروز و امروز مسلمین درباره میزان تأثیر عمل در سعادت انسان (ارزش عمل در تعلیم و تربیت اسلامی، نقش بنی‌امیه در پیدایش مُرجئه و نقد و بررسی آن).
تفکر زنده و تفکر مرده (تفاوت حیات بدن و حیات روح، توکل و زهد مثبت و منفی، فعالیت تولیدی امام علی علیه السلام).
تفکر اسلامى درباره زهد و ترک دنیا (انواع زهد، کدام زهد مورد قبول اسلام است؟ هدف‌های زهد اسلامی).
فلسفه زهد در تفکر اسلامى (حکمت‌های پنج‌گانه زهد و رهایی از وابستگی دنیوی و بهره‌مندی از لذت‌های معنوی).

نمونه ای از مباحث کتاب چنین است:

در نهج‌البلاغه‏ آمده است که کسى آمد خدمت امیرالمؤمنین على(علیه السلام)، عرض کرد مرا نصیحتى بفرمایید. حضرت در مقام نصیحت او چند جمله فرمودند که اولین جمله‌‏اش این است: «لا تَکنْ مِمَّنْ یرْجُو الآخِرَةَ بِغَیرِ عَمَلٍ وَ یرَجِّى التَّوْبَةَ بِطولِ الْأمَلِ؛ یقولُ فِی الدُّنْیا بِقَوْلِ الزّاهِدینَ وَ یعْمَلُ فیها بِعَمَلِ الرّاغِبین...»؛ اى مرد! از آن کسان مباش که آخرت را دوست مى‌‏‌دارد، ولى نمى‌‏خواهد عمل کند؛ و بخاطر آرزوی طولانی توبه را تأخیر می اندازد؛ و از آن کسانى مباش که وقتى سخن مى‌‏‌گوید، سخن کسى است که به مادیات دنیا بى‌‏اعتناست، ولى عملش عمل شیفتگان به دنیاست‏.