ابراهیم بن مهزیار اهوازی
اعلام الوری،
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
محتوای فعلی بخشی از یک کتاب متناسب با عنوان است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
«ابراهیم بن مهزیار اهوازی» از محدّثان شیعی سده‌های ۲ و ۳ قمری است.
زندگی‌نامه
از تاریخ زندگی ابواسحاق ابراهیم بن مهزیار اطلاع کافی در دست نیست و تنها از لابه‌لای کتابهای حدیث و رجال می‌توان آگاهیهایی در این باره به دست آورد. تبارش در دَوْرَق خوزستان می‌زیستند و پدرش در آغاز مسیحی بوده و سپس به اسلام گرویده است (نجاشی، ۲ / ۷۴-۷۵). مهزیار سه پسر داشته؛ اولی (و مشهور آنها) علی، دومی ابراهیم و سومی داود است که همگی از فقها و از اصحاب ائمه علیهم السلام بودند. علی که خدمت امام زمان علیه السلام رسیده، فرزند «ابراهیم بن مهزیار» بوده است.[۱]
از آنجا که ابراهیم بن مهزیار از اصحاب امام جواد (م، ۲۲۰ ق)، امام هادی (م، ۲۵۴ ق) و امام حسن عسکری (ع) (م، ۲۶۰ ق) بوده[۲] و به روایتی از اصحاب امام مهدی (ع) نیز بوده است، می‌توان دوران زندگی وی را بین ۱۹۵-۲۶۵ قمری تخمین زد.[۳]
ابن‌بابویه روایت مفصلی از ابراهیم نقل کرده است که حاکی از دیدار وی با امام مهدی (ع) و بزرگی شأنش نزد آن امام است.[۳] البته برخی در صحت این روایت تردید کرده و آن را خالی از خلل ندانسته‌اند.[۴] ابن طاووس نیز او را از سفرای معروف حضرت ولی عصر علیه السلام شمرده و گفته که در این امر، نزد شیعه اختلافی نیست.[۵] کشّی روایتی از پسر ابراهیم، محمد نقل کرده که گویای این است که وی با وکیلان امام مهدی (ع) ارتباط داشته است[۶] و طبرسی از این‌گونه حدیثها چنین استنباط کرده که ابراهیم از سفیران آن حضرت بوده است،[۷] اما علامه حلّی روایت کّشی را ضعیف می‌داند.[۸]
حدیث دیگری نشان می‌دهد که او وصی برادرش علی بن مهزیار بوده است[۹] و برخی این امر را یکی از دلایل وثاقت وی دانسته‌اند.[۱۰] روایتی دیگر حاکی است که او از وکیلان امام حسن عسکری (ع) بوده است.[۱۱] علامه حلی او را ممدوح دانسته است.[۱۲] به نظر بعضی، از آنجا که ابن قولویه در کامل الزیارات[۱۳] حدیثی با واسطۀ ابراهیم آورده است، می‌توان او را ثقه قلمداد کرد؛ چه ابن قولویه در آغاز کتاب تصریح کرده که در آن جز از راویان ثقه حدیث نقل نکرده است.
مشایخ و راویان
ابراهیم افزون بر حدیثهایی که به طور مستقیم از امامان عصرش (ع) شنیده و نقل کرده است، روایتهای دیگری نیز به واسطۀ برادرش علی ـ که بیش‌ترین روایاتش از اوست ـ، صالح بن سندی، فضالة بن ایوب، ابن ابی عمیر، حسین بن علی بن بلال و دیگران نقل کرده است.
همچنین حسن بن علی سرسونی، عبدالله بن جعفر حمیری، سعد بن عبدالله، محمد بن احمد بن یحیی، حماد بن عبدالله قندی و راویان دیگر از وی حدیث نقل کرده‌اند.
آثار و روایات
در کتابهای معتبر شیعه دهها حدیث می‌بینیم که ابراهیم بن مهزیار در اسناد آنهاست و فقیهان بزرگی چون صاحب جواهر به آنها استناد کرده‌اند.[۱۴] «البشارات» تنها کتابی است که به او نسبت داده‌اند[۱۵] و احتمال دارد که این، همان کتاب البشارات برادرش علی بوده باشد[۱۶] که ابراهیم روایت کرده و نجاشی به نام راوی ثبت کرده است.
پانویس
- ↑ نشریه موعود، ش21، ص71.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۳۵۷؛ طوسی، رجال، ۳۹۹، ۴۱۰.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ همان.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۵۲ / ۴۷.
- ↑ معارف و معاریف، ج1، ص193.
- ↑ طوسی، اختیار الرجال، ۵۳۱.
- ↑ اعلام الوری، ص ۴۱۶.
- ↑ حلی، الرجال، ۶.
- ↑ کلینی، فروع، ۴ / ۳۱۰.
- ↑ نوری، مستدرک الوسائل، ۳ / ۵۵۰.
- ↑ مفید، الارشاد، ۶۸۱-۶۸۲.
- ↑ حلی، الرجال، ص ۱۹.
- ↑ ابن قولویه، کامل الزیارات، ص ۲۱.
- ↑ طوسی، استبصار، ۱ / ۴۷۲.
- ↑ نجاشی، رجال، ۱ / ۸۹.
- ↑ طوسی، فهرست، ۲۳۱.
منابع
- ابراهیم بن مهزیار، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- موعودنامه (فرهنگ الفبایی مهدویت)/ مجتبی تونه ای/ ص55.
