عوالم چهارگانه: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ترتیب توضیح عوالم از پایین به بالا شد)
(ویرایش)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
فلاسفه، حكما و عرفا معتقدند كه هستي و عالم، طبقات و مراتب چهار گانه اي دارد كه عبارتند از: عالم ناسوت، عالم ملكوت، عالم جبروت و عالم لاهوت  
+
فلاسفه، حکما و عرفا معتقدند که هستی و عالم، طبقات و مراتب چهار گانه ای دارد که عبارتند از: [[عالم ناسوت]]، [[عالم ملکوت]]، [[عالم جبروت]] و [[عالم لاهوت]].
== عالم ناسوت ==
+
==عالم ناسوت==
  
ناسوت بمعنای طبیعت، عالم مادی. <ref> [http://www.vajehyab.com/moein/%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%AA فرهنگ معین] </ref> و عالم ناسوت، یعنی عالم ماده و حرکت وزمان و مکان، و به عبارت دیگر عالم طبیعت و محسوسات یا عالم دنیا.<ref> آشنائی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری، ج1، درس ششم:مسائل فلسفه، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/book/view/45217/14889/ سایت حوزه]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1393 </ref>
+
«ناسوت» بمعنای طبیعت، عالم مادی.<ref> [http://www.vajehyab.com/moein/%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%AA فرهنگ معین] </ref> و [[عالم ناسوت]]، یعنی عالم ماده و حرکت و زمان و مکان، و به عبارت دیگر عالم طبیعت و محسوسات یا عالم دنیا.<ref> آشنائی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری، ج۱، درس ششم:مسائل فلسفه، در دسترس در [http://www.hawzah.net/fa/book/view/45217/14889/ سایت حوزه]، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ </ref>
  
== عالم ملکوت ==
+
==عالم ملکوت==
  
ملکوت بمعنای سلطة الهی و آسمانی.<ref> فرهنگ معین </ref> بطورقطع پیش ازعالم ناسوت (مادی) جهان دیگری توسط فرشتگان بوجود آمده است که فلاسفه از آن به عالم مثال یاصورت تعبیر نموده اند در قرآن کریم به آن عالم کمترین اشاره‌ای شده است و در ابهام قرار دارد اما روایات اسلامی درباره آن توضیحات بیشتری داده اند برخی از آن به عالم ذر و گروهی آنرا همان عالم برزخ مینامند در حالیکه این دو عالم ازامور مادیند و عالم ملکوت مجرداست بنظر می رسد پیش ازایجاد جهان مادی توسط فرشتگان ترسیم جهان بصورت مجرد صورت پذیرفته است درست همانند مهندسی که میخواهد بنائی را بسازدابتدا نقشه آن را در ذهن پرورانده و سپس در روی کاغذ ترسیم میکند در نتیجه همه آنچه که در عالم مادی وجود دارد و یا بوجود خواهند آمد در عالم ملکوت و مثال به صورت ترسیم وجود دارد<ref> توحید، شهید مرتضی مطهری </ref>
+
[[عالم ملکوت]] همان عالم مثال است که مرتبه ظهور حقایق مجرد و لطیف با آثار و عوارض مادى نظیر شکل و مقدار است. از این مرتبه به «خیال منفصل» و در لسان شرع به «[[برزخ]]» تعبیر شده است. این عالم واسطهٔ عالم [[روح|ارواح]] و عالم ماده و اجسام است، [[محمد بن اسحاق صدرالدین قونوی|قونوى]] در بیان علت ایجاد و ظهور عالم مثال می‌گوید: «عالم ارواح تقدم وجودى و رتبى بر عالم اجسام دارد و واسطه رسیدن فیض حق بر اجسام است؛ اما از آنجا که میان ارواح و اجسام، به جهت ترکیب و بساطت آنها، مباینت ذاتى برقرار است و سنخیتى با یکدیگر ندارند، [[الله|خداوند]] عالم مثال را خلق نمود که برزخ و جامع و حدّ فاصل میان عالم ارواح و اجسام باشد تا موجب ارتباط دو عالم شده، فیض حق و امداد و تدبیر او از طریق ارواح به عالم اجسام برسد».<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa18651# تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست]، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ </ref>
  
== عالم جبروت ==
+
==عالم جبروت==
  
این مرتبه که از آن به حضرت لوح المحفوظی و عالم ارواح مجرده تعبیر شده است همان مرتبه مفارقات تام در اصطلاح حکمت اسلامی است. موجودات این مرتبه بر دو قسم‌اند:
+
[[عالم جبروت]] که از آن به حضرت لوح المحفوظی و عالم ارواح مجرده تعبیر شده است، همان مرتبه مفارقات تام در اصطلاح [[حکمت]] اسلامی است. موجودات این مرتبه بر دو قسم‌اند:
  
'''الف:کروبیان.'''
+
'''الف: کروبیان'''
  
اینان موجوداتى هستند که تدبیر و تصرفى در عالم اجسام ندارند و غرق در جمال و جلال الاهى‌اند ؛ به ایشان «ملائکة مهیّمه» نیز گفته مى‌شود. تهیّم به معناى شدت هَیَمان است. ملائکة مهیّمه موجوداتى هستند که محبت و عشق به خداى سبحان سراسر وجودشان را در برگرفته و براى قبول فیض از حق تعالى نیازى به واسطه ندارند. آنان محو و شیفتة جمال الاهى‌اند و لذا کسى را جز خداى تعالى نمى‌شناسند و حتى به خودشان نیز توجهی ندارند. عارفان به برکت شهودات خود در مورد آنها سخن گفته‌اند و به تبیین و توصیف هویت آنها پرداخته‌اند. گفتنی است دسته ای از این موجودات اگرچه تعلقى به عالم اجسام ندارند ولی واسطهٔ فیض الاهى بر عالم اجسام‌اند.
+
اینان موجوداتى هستند که تدبیر و تصرفى در عالم اجسام ندارند و غرق در جمال و جلال الاهى‌اند؛ به ایشان «[[ملائکه|ملائکة]] مهیّمه» نیز گفته مى‌شود. تهیّم به معناى شدت هَیَمان است. ملائکة مهیّمه موجوداتى هستند که محبت و عشق به [[الله|خداى سبحان]] سراسر وجودشان را در برگرفته و براى قبول فیض از حق تعالى نیازى به واسطه ندارند. آنان محو و شیفتة جمال الاهى‌اند و لذا کسى را جز خداى تعالى نمى‌شناسند و حتى به خودشان نیز توجهی ندارند. عارفان به برکت شهودات خود در مورد آنها سخن گفته‌اند و به تبیین و توصیف هویت آنها پرداخته‌اند. گفتنی است دسته ای از این موجودات اگرچه تعلقى به عالم اجسام ندارند ولی واسطهٔ فیض الاهى بر عالم اجسام‌اند.
  
'''ب: روحانیان.'''
+
'''ب: روحانیان'''
  
اینان موجوداتی هستند که در عین تجرد به عالم اجسام تعلق داشته و در آن تدبیر و تصرف مى‌کنند.
+
اینان موجوداتی هستند که در عین تجرد به عالم اجسام تعلق داشته و در آن تدبیر و تصرف مى‌کنند. به این مرتبه در [[آیه|آیات]] و روایات اشاره های فراوانی شده و در باب ملائکه کروبی و ارواح قدسی و روح اعظم و اصطلاح الروح در [[قرآن]] آنجا که می فرماید: «تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر»<ref> [[سوره قدر]]، آیه ۴ </ref> می توان به این بحث پرداخت.<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa18651# تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست]، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ </ref>
  
به این مرتبه در آیات و روایات اشاره های فراوانی شده و در باب ملائکه کروبی و ارواح قدسی و روح اعظم و اصطلاح الروح در قرآن آنجا که می فرماید «تنزل الملئکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» <ref> [[سوره قدر]]، آیه 4 </ref>؛ می توان به این بحث پرداخت.<ref> [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa18651# تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست]، بازیابی: 9 اردیبهشت 1392 </ref>
+
==عالم لاهوت==
  
==عالم لاهوت ==
+
«لاهوت» مشتق از [[الله]] و به معانی عالم غیب، عالم الهی، جهان مینوی است.<ref> فرهنگ معین </ref> [[عالم لاهوت]] عالم [[الله|خداوندی]] است که بر همه عوالم وجود مستولی است. خداوند که در قرآن با نام «الله» آمده است، بزرگترین محور اصلی قرآن کریم و ادیان الهی است.<ref> توحید، شهید مرتضی مطهری </ref>  
 
 
لاهوت مشتق از الله و به معانی عالم غیب، عالم الهی، جهان مینوی.<ref> فرهنگ معین </ref> عالم لاهوت عالم خداوندی است که برهمه عوالم وجود مستولی است خداوند که درقرآن با نام الله آمده است بزرگترین محوراصلی قرآن کریم وادیان الهی است.<ref> توحید، شهید مرتضی مطهری </ref>  
 
 
   
 
   
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 +
 
 +
[[رده:فلسفه]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۲:۰۷

فلاسفه، حکما و عرفا معتقدند که هستی و عالم، طبقات و مراتب چهار گانه ای دارد که عبارتند از: عالم ناسوت، عالم ملکوت، عالم جبروت و عالم لاهوت.

عالم ناسوت

«ناسوت» بمعنای طبیعت، عالم مادی.[۱] و عالم ناسوت، یعنی عالم ماده و حرکت و زمان و مکان، و به عبارت دیگر عالم طبیعت و محسوسات یا عالم دنیا.[۲]

عالم ملکوت

عالم ملکوت همان عالم مثال است که مرتبه ظهور حقایق مجرد و لطیف با آثار و عوارض مادى نظیر شکل و مقدار است. از این مرتبه به «خیال منفصل» و در لسان شرع به «برزخ» تعبیر شده است. این عالم واسطهٔ عالم ارواح و عالم ماده و اجسام است، قونوى در بیان علت ایجاد و ظهور عالم مثال می‌گوید: «عالم ارواح تقدم وجودى و رتبى بر عالم اجسام دارد و واسطه رسیدن فیض حق بر اجسام است؛ اما از آنجا که میان ارواح و اجسام، به جهت ترکیب و بساطت آنها، مباینت ذاتى برقرار است و سنخیتى با یکدیگر ندارند، خداوند عالم مثال را خلق نمود که برزخ و جامع و حدّ فاصل میان عالم ارواح و اجسام باشد تا موجب ارتباط دو عالم شده، فیض حق و امداد و تدبیر او از طریق ارواح به عالم اجسام برسد».[۳]

عالم جبروت

عالم جبروت که از آن به حضرت لوح المحفوظی و عالم ارواح مجرده تعبیر شده است، همان مرتبه مفارقات تام در اصطلاح حکمت اسلامی است. موجودات این مرتبه بر دو قسم‌اند:

الف: کروبیان

اینان موجوداتى هستند که تدبیر و تصرفى در عالم اجسام ندارند و غرق در جمال و جلال الاهى‌اند؛ به ایشان «ملائکة مهیّمه» نیز گفته مى‌شود. تهیّم به معناى شدت هَیَمان است. ملائکة مهیّمه موجوداتى هستند که محبت و عشق به خداى سبحان سراسر وجودشان را در برگرفته و براى قبول فیض از حق تعالى نیازى به واسطه ندارند. آنان محو و شیفتة جمال الاهى‌اند و لذا کسى را جز خداى تعالى نمى‌شناسند و حتى به خودشان نیز توجهی ندارند. عارفان به برکت شهودات خود در مورد آنها سخن گفته‌اند و به تبیین و توصیف هویت آنها پرداخته‌اند. گفتنی است دسته ای از این موجودات اگرچه تعلقى به عالم اجسام ندارند ولی واسطهٔ فیض الاهى بر عالم اجسام‌اند.

ب: روحانیان

اینان موجوداتی هستند که در عین تجرد به عالم اجسام تعلق داشته و در آن تدبیر و تصرف مى‌کنند. به این مرتبه در آیات و روایات اشاره های فراوانی شده و در باب ملائکه کروبی و ارواح قدسی و روح اعظم و اصطلاح الروح در قرآن آنجا که می فرماید: «تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر»[۴] می توان به این بحث پرداخت.[۵]

عالم لاهوت

«لاهوت» مشتق از الله و به معانی عالم غیب، عالم الهی، جهان مینوی است.[۶] عالم لاهوت عالم خداوندی است که بر همه عوالم وجود مستولی است. خداوند که در قرآن با نام «الله» آمده است، بزرگترین محور اصلی قرآن کریم و ادیان الهی است.[۷]

پانویس

  1. فرهنگ معین
  2. آشنائی با علوم اسلامی، مرتضی مطهری، ج۱، درس ششم:مسائل فلسفه، در دسترس در سایت حوزه، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴
  3. تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴
  4. سوره قدر، آیه ۴
  5. تقسیم مراتب وجود به لاهوت، جبروت، ملکوت و ... برچه اساسی است؟، اسلام کوئست، بازیابی: ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴
  6. فرهنگ معین
  7. توحید، شهید مرتضی مطهری