درویش عبدالمجید طالقانی

درویش عبدالمجید طالقانی (م 1185 ه . ق) شاعر، عارف و بزرگترین خوشنویس خط شکسته در تاریخ خوشنویسی ایران است.

«درویش عبدالمجید طالقانی قزوینی» در سال 1150 هجری قمری در دهکده مهران از توابع طالقان قزوین به دنیا آمد. در جوانی به قزوین آمد و پس از فراگرفتن اصول اولیه خوشنویسی در این شهر، به اصفهان رفت.

وی در لباس فقر و درویشی به اصفهان آمد و در اثر عشق و علاقه به کسب فضایل پرداخت و در خط شکسته به مقامی رسید که بر همه استادان این فن مقدم گردید.

درویش برجسته ‌ترین استاد خط شکسته است و با آنکه در سن 35 سالگی به دیار باقی شتاقت، اما این هنر را به‌ حد اعلا رساند، چنانکه ˈمیرعمادˈ نستعلیق را به‌ حد کمال رساند و تاکنون نظیر آنها در این رشته های هنری وجود نداشته است.

وی این هنر را از دوران جوانی در اصفهان آموخت و به مرور استعداد شگرف خود را در کامل کردن این خط شکسته نشان داد و بتدریج خط وی به جایی رسید که در ملاحت و زیبایی در نوع خود بی نظیر بود.

درویش عبدالمجید در اوایل کار از روی خط ˈمیرزا حسن کرمانیˈ و ˈشفیعاˈ مشق می‌کرد، اما در اندک زمانی به درجه استادی رسید و سرآمد استادان شکسته ‌نویسی شد.

وی از ارکان چهارگانه خوشنویسان عالم و جزء بزرگان خط است و قطعات وی اکنون زیور دهنده بزرگ ‌‌ترین کتابخانه‌های دنیاست.

از این هنرمند، آثار فراوانی شامل کتاب، قطعه و مرقع به جای مانده‌ که گرانبهاترین آثار وی جز قطعات و مرقعات متعدد نسخه کلیات سعدی است که در موزه کاخ گلستان تهران نگهداری می‌شود.

ˈمیرزا کوچک اصفهانیˈ که خود از اساتید خط شکسته است، از معروفترین شاگردان درویش محسوب می شود.

علاوه بر این، افرادی از جمله ˈسیدعلی اکبر گلستانهˈ و ˈمیرزا غلامر‌ضا اصفهانیˈ در دوره قاجار و از معاصرین اساتید ˈمحمدحسین عطارچیانˈ و ˈرضا مشعشعیˈ را می‌توان از شاگردان درویش دانست.

وی به حدی در این خط به مهارت رسید که رونق بازار خط شکسته نویسان گذشته را شکست و با اینکه بعد از وی شاگردان و پیروانش به مقام استادی رسیدند، اما هیچکدام به درجه هنرمندی درویش دست نیافتند.

در واقع همانطور که کمال خط نستعلیق به دست ˈمیرعمادˈ صورت گرفت، خط شکسته را درویش عبدالمجید به حد کمال رساند.

عبدالمجید طالقانی عارف و شاعر

استاد درویش علاوه بر خط در شعر نیز تبحر بسیار داشت و از اعضای انجمن ادبی مشتاق به شمار می‌رفت.

وی دیوان غزلیاتی داشت و در اشعار خود ، «خموش» ، «درویش» و «مجید» تخلص می کرد

برخی مورخان، تعداد اشعار وی را بیش از یکهزار و 500 بیت دانسته اند که نسخه ای از این اشعار نیز در کتابخانه سپهسالار وجود دارد.

اشعار زیبای او نشان از مقام عرفانی او دارد. از جمله اشعار اوست:

ظلم است که بیرون کنیم از قفس اکنون کز جور توام ریخته شد بال و پر آنجا

پرسید کسی دوش ز بزمت خبر از من پنداشت که من داشتم از خود خبر آنجا

دور از تو مجید آرزوی خلد ندارد کانجا که تویی از همه خوبتر آنجا

وفات

درویش عبدالمجید عمری کوتاه داشت و تا پایان عم مجرد زندگی می کرد. او در سال 1185 قمری در اثر ابتلا به بیماری مالاریا، چشم از دنیا فروبست و پیکر وی در فضای جلوخان ˈ[تکیه میر فندرسکی]] درتخت فولاد اصفهان به خاک سپرده شد.

آذر بیگدلی ماده تاریخ وفاتش را چنین گوید : «شده ایوان جنان منزل درویش مجید»